Airspeed Horsa
| ||
| ||
| Dane podstawowe | ||
| Państwo |  Wielka Brytania
| |
| Producent | Airspeed Ltd. | |
| Typ | szybowiec transportowy | |
| Załoga | 2 | |
| Historia | ||
| Data oblotu | 12 września 1941 | |
| Egzemplarze | 3799 | |
| Dane techniczne | ||
| Wymiary | ||
| Rozpiętość | 26,8 m | |
| Długość | 20,4 m | |
| Wysokość | 6,4 m | |
| Powierzchnia nośna | 106,7 m² | |
| Masa | ||
| Własna | 3400 kg | |
| Osiągi | ||
| Prędkość maks. | 160 km/h | |
| Dane operacyjne | ||
| Liczba miejsc | ||
| 25 żołnierzy | ||
| Rzuty | ||
| ||
Airspeed Horsa – brytyjski szybowiec transportowy z II wojny światowej, produkowany przez Airspeed Ltd. Nazwa szybowca pochodzi od Horsy, legendarnego wojownika i władcy Kentu.
Historia rozwoju konstrukcji[edytuj | edytuj kod]
Szybowiec zbudowany według wymagań X.26/40 z grudnia 1940 roku na szybowiec transportowy mogący przewozić 20−25 żołnierzy oraz sprzęt i lądować w przygodnym terenie. Szybowiec miał mieć konstrukcję drewnianą, aby wykorzystać wolne moce produkcyjne nie obciążonego jeszcze zadaniami dla wojska przemysłu meblarskiego.
Ministerstwo Lotnictwa, po zapoznaniu się z projektem zespołu konstrukcyjnego pod kierownictwem H. Tiltmanna, zamówiło siedem egzemplarzy prototypowych. Dwa z nich zostały zmontowane w zakładach Fairey na lotnisku Heathrow i posłużyły do prób w locie. Pozostałych pięć powstało w Airspeed Ltd. w Portsmouth jako egzemplarze doświadczalne dla armii.
Produkcję seryjną, obok wytwórni Airspeed, podjęły także przedsiębiorstwa Austin Motor Company i Harris Lebus (producent mebli) z poddostawcami. Ogółem zbudowano około 3800[1] egzemplarzy Horsy.
Wersje[edytuj | edytuj kod]
- AS.51 Horsa Mk I – wersja podstawowa
- AS.58 Horsa Mk II – wersja z odchylanym dziobem zamocowanym na zawiasach, ułatwiającym załadunek i rozładunek szybowca.
Zastosowanie bojowe[edytuj | edytuj kod]
Szybowce Horsa były, obok amerykańskiego szybowca Waco CG-4 Hadrian, podstawowym sprzętem transportowym brytyjskich wojsk powietrznodesantowych. Były używane m.in. podczas desantu na Sycylii, lądowania w Normandii oraz operacji „Market Garden” i forsowania Renu pod Wesel (operacja „Varsity”). Kilku egzemplarzy używała także armia amerykańska. Do holowania wymagały zasadniczo czterosilnikowych samolotów takich jak: Handley Page Halifax, czy Short Stirling – szczególnie w gorącym klimacie. Były lubiane przez załogi m.in. z uwagi na zastosowane podwozie z kołem przednim – co chroniło szybowiec przed kapotażem podczas lądowania w grząskim gruncie.
Opis konstrukcji[edytuj | edytuj kod]
Szybowiec Airspeed Horsa był drewnianym wolnonośnym górnopłatem o konstrukcji półskorupowej. Przednia część kadłuba z ładownią miała przekrój kołowy, tylna stożkowy, bocznie spłaszczony. Kabina pilotów była wysunięta do przodu, co zapewniało doskonałą widoczność, ale narażało załogę podczas lądowania w trudnym terenie[2].
Szybowiec był przystosowany do transportu 25 (Mk II – 28) żołnierzy z wyposażeniem lub ładunku, np. dwóch samochodów Willys Jeep albo jednego jeepa i haubicy M3A1 kal. 75 mm. Za- i wyładunek odbywał się przez duże drzwi z lewej strony kadłuba, mniejsze drzwi z prawej strony, a w warunkach polowych po odłączeniu tylnej części kadłuba (w zależności od wersji: odstrzeliwaną za pomocą ładunków wybuchowych lub odchylaną na zawiasach). W szybowcach Horsa Mk II zastosowano odchylaną na bok kabinę pilotów, umożliwiającą bezpośredni wjazd i wyjazd z ładowni.
Szybowiec był z założenia sprzętem wielorazowego użytku, jednak praktyka pokazała co innego. Lądowanie w silnie bronionym obszarze, często w warunkach przeciążenia (przeładowania konstrukcji), potrzeba szybkiego rozładowania samochodów i innego przewożonego sprzętu sprawiła że zdecydowana większość szybowców z powodu uszkodzeń po lądowaniu nie nadawała się do dalszego wykorzystania. Jednak możliwość lądowania szybowca w konkretnym miejscu (brak rozproszenia sił jak w desancie spadochronowym) oraz przewożony w szybowcu sprzęt stanowiły tak istotne zalety, że szybowce transportowe (w tym Airspeed Horsa) były szeroko wykorzystywane podczas II wojny światowej.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ David Mondey, The Hamlyn Concise Guide to British Aircraft of World War II, London: Bounty Books, 2006, ISBN 978-0-7537-1462-1, OCLC 298398092.
- ↑ Tadeusz Królikiewicz, Szybowce transportowe, Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej, 1985, ISBN 83-11-07162-4, OCLC 750576901.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Leonard Bridgman: Jane’s Fighting Aircraft of World War II. Nowy Jork: Crescent Books, 1988. ISBN 0-517-67964-7.
- Tadeusz Królikiewicz, Szybowce transportowe, Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej, 1985, ISBN 83-11-07162-4, OCLC 750576901.
- David Mondey, The Hamlyn Concise Guide to British Aircraft of World War II, London: Bounty Books, 2006, ISBN 978-0-7537-1462-1, OCLC 298398092.
| ||||||||||||||||
