Autoportret z zabandażowanym uchem

Autoportret z zabandażowanym uchem i fajką
Autor	Vincent van Gogh
Data powstania	styczeń 1889
Medium	Olej na płótnie
Wymiary	51,0 × 45,0 cm
	Miejsce przechowywania
Miejscowość	Ateny
Lokalizacja	Stavros Niarchos Collection
	Multimedia w Wikimedia Commons

Autoportret
z zabandażowanym uchem
Autor	Vincent van Gogh
Data powstania	styczeń 1889
Medium	Olej na płótnie
Wymiary	60,5 × 50,0 cm
	Miejsce przechowywania
Miejscowość	Londyn
Lokalizacja	Courtauld Gallery
	Multimedia w Wikimedia Commons

Autoportret z zabandażowanym uchem (hol. Zelfportret met verbonden oor, ang. Self-Portrait with Bandaged Ear)^[2] – obraz olejny namalowany w 1889 przez holenderskiego malarza Vincenta van Gogha, znajdujący się w Courtauld Gallery w Londynie. Dzieło powstało w okresie współpracy van Gogha z francuskim malarzem Paulem Gauguinem. Numer katalogowy: F 527, JH 1657.

Istnieje też druga wersja obrazu zatytułowana Autoportret z zabandażowanym uchem i fajką (hol. Zelfportret met verbonden oor, ang. Self-Portrait with Bandaged Ear and Pipe)^[3], znajdująca się w Stavros Niarchos Collection w Atenach. Numer katalogowy: F 529, JH 1658.

Geneza obrazu

Według powszechnie przyjętej wersji van Gogh, który chciał uczynić z Arles, w którym mieszkał, kolonię artystyczną, długo zapraszał Paula Gauguina, aby ten zamieszkał z nim. Namowy te wreszcie odniosły skutek pod koniec października 1888, kiedy to Gauguin przyjechał do van Gogha, aby razem z nim zamieszkać w tak zwanym „Żółtym Domu”. Ze względu na porywcze charaktery obu artystów często dochodziło między nimi do kłótni. 23 grudnia 1888 van Gogh obciął sobie brzytwą ucho i wręczył je miejscowej prostytutce. Wkrótce potem, podczas pobytu w szpitalu namalował Autoportret z zabandażowanym uchem. W 2009 Hans Kaufmann i Rita Wildegans, autorzy książki Ucho Van Gogha: Paul Gauguin i pakt milczenia zakwestionowali tę teorię, twierdząc, że to jednak Gauguin odciął ucho van Goghowi szpadą^[4]^[5].

Opis obrazu

Obraz ma chłodny nastrój, światło jest ostre. Van Gogh ubrany jest w ciężki, zielono-błękitny płaszcz namalowany równoległymi, pionowymi kreskami. Na głowie ma grubą, zimową czapkę. Bandaż na prawej części twarzy jest koloru białego i nie wyróżnia się na tle całego obrazu. Oczy ze zwężonymi źrenicami namalowane zielenią potęgują chłód dzieła. W tle widoczny jest japoński drzeworyt pod tytułem Gejsze w krajobrazie, namalowany niedbale i przypominający szkic.

Autoportret z fajką

Choć obraz stanowi raczej konwencjonalną kompozycję – trójkąt oparty na dolnych krawędziach malowidła – kolorystyka jego jest dynamiczna a czarne kontury stanowią granicę eksplozji barw. Ciemna zieleń wyświechtanego płaszcza została namalowana grubymi, równoległymi pociągnięciami pędzla i stanowi ostry kontrast w zestawieniu z czerwienią tła, która znalazła odbicie również w oczach artysty.

Fajka należała do szczególnie ulubionych przedmiotów van Gogha, zwłaszcza w trudnych momentach; nie rozstał się z nią nawet na łożu śmierci. Na obrazie stanowi symbol odzyskanej na nowo jasności umysłu^[6].

Przypisy

↑ ^a ^b Self-Portrait with Bandaged Ear. The Courtauld Institute Of Art. [dostęp 2019-09-12]. (ang.).
↑ Vincent van Gogh Gallery: The Paintings: Self-Portrait with Bandaged Ear. [dostęp 2018-11-07]. (ang.).
↑ Vincent van Gogh Gallery: The Paintings: Self-Portrait with Bandaged Ear and Pipe. [dostęp 2018-11-07]. (ang.).
↑ Van Gogh nie obciął sobie ucha, okaleczył go przyjaciel? - WP Wiadomości [online], wiadomosci.wp.pl [dostęp 2018-11-07] (pol.).
↑ Tajemnica ucha van Gogha [online], wprost.pl [dostęp 2018-11-07] (pol.).
↑ Anna Torterolo: Van Gogh: A Profound and Tormented Genius – His Life in Paintings. Dorling Kindersley, 1996, s. 93. ISBN 0-7894-4143-8. (ang.).

Bibliografia

Bruce Bernard: Świadectwa sztuki. Van Gogh. Wydawnictwo Dolnośląskie, 1993, s. 44-47. ISBN 83-7023-300-7.

[Courtauld-1] Self-Portrait with Bandaged Ear. The Courtauld Institute Of Art. [dostęp 2019-09-12]. (ang.).

[2] Vincent van Gogh Gallery: The Paintings: Self-Portrait with Bandaged Ear. [dostęp 2018-11-07]. (ang.).

[3] Vincent van Gogh Gallery: The Paintings: Self-Portrait with Bandaged Ear and Pipe. [dostęp 2018-11-07]. (ang.).

[4] Van Gogh nie obciął sobie ucha, okaleczył go przyjaciel? - WP Wiadomości [online], wiadomosci.wp.pl [dostęp 2018-11-07] (pol.).

[5] Tajemnica ucha van Gogha [online], wprost.pl [dostęp 2018-11-07] (pol.).

[6] Anna Torterolo: Van Gogh: A Profound and Tormented Genius – His Life in Paintings. Dorling Kindersley, 1996, s. 93. ISBN 0-7894-4143-8. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Ogólne	Biografia Chronologia Listy Postimpresjonizm
Rodzina	brat Theo siostra Willemina szwagierka Johanna Andries Bonger reżyser Theo van Gogh
Przyjaciele	Anthon van Rappard Paul Gachet Paul Gauguin Émile Bernard John Peter Russell Eugène Boch Anna Boch Anton Mauve Albert Aurier
Znawcy twórczości	Jacob Baart de la Faille Jan Hulsker
Grupy obrazów	Autoportrety Dwa krzesła Japońszczyzna Słoneczniki Tkacz Wiejskie chaty Wieża starego kościoła w Nuenen
Obrazy	Agostina Segatori siedząca w kawiarni du Tambourin Alejka w Ogrodzie Luksemburskim Alyscamps Arlezjanka Arlezjanka (Pani Ginoux) Autoportret (F 345) Autoportret (F 626) Autoportret (F 627) Autoportret (dedykowany Paulowi Gauguinowi) Autoportret przed sztalugą Autoportret z zabandażowanym uchem Barki z węglem Biały dom w nocy Bzy Chaty kryte strzechą Chaty kryte strzechą pod wzgórzem Cyprysy Cyprysy z dwoma postaciami kobiet Czaszka z palącym się papierosem Czerwona winnica Ćma pawica Dobry Samarytanin Dolina z oraczem widzianym z góry Dom publiczny Dom Vincenta w Arles Domy w Auvers Droga w Auvers po deszczu Droga z cyprysem i gwiazdą Drzewa i poszycie Drzewa oliwne z Alpilles w tle Dwa ścięte słoneczniki Dziecko Marcelle Roulin Dziedziniec szpitala w Arles Dziecko z pomarańczą Fotel Paula Gauguina Gaj oliwny Głowa kobiety z rozpiętymi włosami Gwiaździsta noc Gwiaździsta noc nad Rodanem Irys Irysy Jedzący kartofle Kobieta siedząca przy kołysce Kościół w Auvers Krajobraz górski za szpitalem świętego Pawła Krzesło Vincenta z jego fajką Kwitnące różowe drzewo brzoskwiniowe Kwitnący migdałowiec Kwitnący ogród Kwitnący sad otoczony cyprysami Kwitnący sad z widokiem na Arles La Mousmé Le Moulin de la Galette Łąka w górach: Le Mas de Saint Paul Łodzie rybackie na plaży w Saintes-Maries-de-la-Mer Malarz w drodze do pracy Marguerite Gachet przy pianinie Marguerite Gachet w ogrodzie Martwa natura: deska kreślarska, fajka, cebule i wosk pieczątkarski Martwa natura: wazon z irysami Martwa natura: wazon z pięcioma słonecznikami Martwa natura: wazon ze słonecznikami Martwa natura: wazon z różami Martwa natura z Biblią Martwa natura z francuskimi powieściami i różą Martwa natura z niebieskim emaliowanym dzbankiem do kawy, ceramiką i owocami Matka Roulin ze swym dzieckiem Młyn wodny w Gennep Most Langlois w Arles Most nad Sekwaną w Asnières Naga kobieta leżąca na łóżku Naprawiający drogę Nocna kawiarnia Oddział w szpitalu w Arles Ogrodzone pole ze wschodzącym słońcem Ogród Daubigny’ego Ogród poetów Ogród Szpitala Świętego Pawła Para butów Para zakochanych Pejzaż Auvers w deszczu Pejzaż o zmierzchu Pejzaż wieczorny ze wschodzącym księżycem Pejzaż z przechadzającą się parą i półksiężycem Pejzaż ze śniegiem Piastunka (Augustine Roulin) Pierwsze kroki Pietà Pokój van Gogha w Arles Pole pszenicy przed burzą Pole pszenicy w deszczu Pole pszenicy z białym domem w Auvers Pole pszenicy z cyprysami Pole pszenicy z krukami Pole pszenicy ze skowronkiem Pole pszenicy ze żniwiarzem i słońcem Południe – Odpoczynek od pracy Portret Adeline Ravoux Portret doktora Félixa Reya Portret doktora Gacheta Portret Eugène’a Bocha Portret kobiety z czerwoną wstążką Portret listonosza Józefa Roulina Portret matki artysty Portret Millieta, podporucznika żuawów Portret „Ojca” Tanguy Ratusz w Auvers 14 lipca 1890 Restauracja de la Sirène w Asnières Sala taneczna w Arles Siewca Snopy pszenicy Sosny i mlecze w ogrodzie Szpitala Świętego Pawła Sosny z postacią w ogrodzie Szpitala Świętego Pawła Spacer więźniów Stara wieża pośród pól Stary człowiek w smutku Szachownice cesarskie w miedzianym wazonie Śnieżny krajobraz z Arles w tle Taras kawiarni w nocy Ulica w Saintes-Maries Wazon z cyniami i innymi kwiatami Wejście do parku publicznego w Arles Widok morza w Saintes-Maries Widok morza w Scheveningen Widok na Arles z irysami na pierwszym planie Widok na Vessenots nieopodal Auvers Widok Saintes-Maries Widzowie na arenie w Arles Wierzby o zachodzie słońca Włoszka Wskrzeszenie Łazarza Wspomnienie ogrodu w Etten Zachód słońca koło Montmajour Zachód słońca: pola pszenicy w pobliżu Arles Zielona winnica Zielone pole pszenicy z cyprysem Żniwa w La Crau z Montmajour w tle Żuaw
Akwarele	Dom Vincenta w Arles (Żółty Dom) Łodzie rybackie na plaży Most Langlois w Arles Nocna kawiarnia Żniwa w Prowansji, po lewej Montmajour Żuaw
Rysunki	Dziedziniec szpitala w Arles Gwiaździsta noc Jedzący kartofle Kobieta szyjąca, z dziewczynką La Mousmé Most Langlois w Arles Pole pszenicy z cyprysami Sien Smutek Ulica w Saintes-Maries Żuaw
Akwaforty	Portret doktora Gacheta: mężczyzna z fajką
Obrazy przypisywane van Goghowi	Martwa natura z kuflem piwa i owocami Autoportret z okaleczonym uchem
Kolekcje publiczne	Muzeum Vincenta van Gogha Kröller-Müller Museum Musée d’Orsay
Van Gogh w sztuce	filmy: Pasja życia (1956) Vincent. Życie i twórczość Vincenta van Gogha (1987) Vincent i Theo (1990) Sny (1990) Van Gogh (1991) Twój Vincent (2017) Van Gogh. U bram wieczności (2019)