Baligród (gmina)

Baligród
	gmina wiejska
	; Urząd Gminy Baligród
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	leski
TERC	1821012
Wójt	Robert Stępień (2014)
Powierzchnia	158,12 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 3 142
• gęstość	20 os./km²
Nr kierunkowy	13
Kod pocztowy	38-606, 38-604
Tablice rejestracyjne	RLS
	Adres urzędu:pl. Wolności 13; 38-606 Baligród
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	10
Liczba miejscowości	17
	Położenie na mapie województwa podkarpackiego Baligród
	Położenie na mapie Polski Baligród
	49°20′N 22°17′E/49,337222 22,285833
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Baligród – gmina wiejska w województwie podkarpackim, w powiecie leskim.

Siedziba władz gminy to Baligród.

Według danych z 30 czerwca 2004^[4] gminę zamieszkiwały 3182 osoby.

W 2013 na terenie gminy powstało prywatne lądowisko Dolina Ruchlinu-Żernica.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[5] gmina Baligród ma obszar 158,12 km², w tym:

użytki rolne: 22%
użytki leśne: 67%

Gmina stanowi 18,94% powierzchni powiatu.

Historia

1934–1939

Gmina zbiorowa Baligród została utworzona 1 sierpnia 1934 roku w powiecie leskim w województwie lwowskim z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Baligród, Bystre, Cisowiec, Jabłonki, Kielczawa, Kołonice, Łubne, Mchawa, Rabe ad Baligród, Rostoki Dolne i Stężnica^[6]. Gminy te przekształcono 17 września 1934 w 11 gromad (sołectw) gminy Baligród^[7].

1939–1944

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę granica niemiecko-sowiecka przedzieliła powiat leski wzdłuż Sanu. Cała gmina Baligród została zajęta przez Niemców, wchodząc w skład Landkreis Sanok dystryktu krakowskiego Generalnego Gubernatorstwa^[8]. Liczba mieszkańców gminy w 1943 roku wynosiła 4856: 1130 w Baligrodzie, 161 w Bystrem, 253 w Cisowcu, 443 w Jabłonkach, 214 w Kielczawie, 315 w Kołonicach, 131 w Łubnem, 592 w Mchawie, 603 w Rabem, 238 w Rostokach Dolnych i 778 w Stężnicy^[9].

1944–1954

Po wojnie gmina znalazła się ponownie w Polsce, w reaktywowanym powiecie leskim. 18 sierpnia 1945 gmina weszła w skład nowego województwa rzeszowskiego^[10].

Według stanu z dnia 1 lipca 1952 gmina składała się nadal z 11 gromad: Baligród, Bystre, Cisowiec, Jabłonki, Kielczawa, Kołonice, Łubne, Mchawa, Rabe ad Baligród, Rostoki Dolne i Stężnica^[11]. W 1953 roku utworzona dwunastą gromadę Huczwice z części gromady Rabe ad Baligród^[12].

Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[13]. Jej obszar wszedł w całości w skład nowej gromady Baligród, którą zasilono także o trzy sołectwa ze zniesionej gminy Łukowe i część gminy Hoczew, przez co był to rzadki przypadek utworzenia gromady większej niż gmina^[12].

1973–

Gminę Baligród reaktywowano 1 stycznia 1973 w powiecie bieszczadzkim w woj. rzeszowskim w związku z kolejną reformą administracyjną^[14]. Gmina objęła 9 sołectw: Baligród, Cisowiec, Kielczawa, Mchawa, Nowosiółki, Rostoki Dolne, Stężnica, Zahoczewie i Żerdenka oraz 8 obrębów ewidencyjnych: Bystre, Huczwice, Jabłonki, Kołonice, Łubne, Rabe, Żernica Niżna i Żernica Wyżna^[15].

Nowa gmina Baligród objęła obszar znacznie większy niż w odsłonie sprzed 1954 roku, ponieważ w jej skład weszła część niereaktywowanej gminy Hoczew (Nowosiółki, Zahoczewie, Żerdenka, Żernica Niżna i Żernica Wyżna)^[11].

W latach 1975–1998 (od 1 czerwca 1975) gmina położona była w województwie krośnieńskim^[16].

Od 1 stycznia 1999 w nowym w województwie podkarpackim i powiecie bieszczadzkim z siedzibą w Ustrzykach Dolnych.

1 stycznia 2002 gmina weszła w skład (wydzielonego z powiatu bieszczadzkiego) powiatu leskiego^[17].

Demografia

Dane z 31.12.2017 roku^[18]

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	3 142	100	1 571	50	1 571	50
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	20		10		10

Piramida wieku mieszkańców gminy Baligród w 2014 roku^[1].

Sołectwa

Baligród, Cisowiec, Jabłonki, Kielczawa, Mchawa, Nowosiółki, Roztoki Dolne, Stężnica, Zahoczewie, Żerdenka^[2]

Pozostałe miejscowości

Bystre, Kołonice, Łubne, Rabe, Żernica Niżna, Żernica Wyżna.

Sąsiednie gminy

Cisna, Komańcza, Lesko, Solina, Zagórz

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Baligród w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-12-31] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ ^a ^b Strona gminy,sołtysi
↑ ^a ^b Urząd Statystyczny w Rzeszowie
↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 595
↑ Lwowski Dziennik Wojewódzki. 1934, nr 19, poz. 101
↑ Gemeindekarte des Generalgouvernements für die besten polnischen Gebiete (1940).
↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
↑ Dz.U. z 1945 r. nr 27, poz. 168
↑ ^a ^b Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ ^a ^b Uchwała Nr 33/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu sanockiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 18 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 41)
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
↑ Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972, Nr 16, Poz. 193).
↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 19
↑ Dz.U. z 2001 r. nr 62, poz. 631
↑ Gmina Baligród w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-12-30] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[populacja2016-1] Gmina Baligród w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-12-31] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[sol-2] Strona gminy,sołtysi

[us-3] Urząd Statystyczny w Rzeszowie

[autonazwa2-4] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[autonazwa1-5] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[6] Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 595

[7] Lwowski Dziennik Wojewódzki. 1934, nr 19, poz. 101

[karte-8] Gemeindekarte des Generalgouvernements für die besten polnischen Gebiete (1940).

[9] Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG

[10] Dz.U. z 1945 r. nr 27, poz. 168

[wykaz-11] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa

[gromady-12] Uchwała Nr 33/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu sanockiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 18 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 41)

[13] Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191

[14] Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[start-1973-RZ-15] Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972, Nr 16, Poz. 193).

[16] Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 19

[17] Dz.U. z 2001 r. nr 62, poz. 631

[18] Gmina Baligród w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-12-30] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[b-19] ↑ ^a ^b ^c ^d gmina częściowo przecięta granicą 1939–41

[a-20] ursywą opisano gminy utworzone przez władze hitlerowskie

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[A]

[B]

Wsie	Baligród Cisowiec Huczwice Kielczawa Mchawa Nowosiółki Rabe Roztoki Dolne Stężnica Zahoczewie Żerdenka Żernica Niżna
Osady	Bystre Jabłonki Kołonice Łubne Żernica Wyżna
Części wsi	Kąt Podgłębokie Podskała Pogranicze Pohulanka

Przynależność wojewódzka	woj. lwowskie (1920–39) woj. rzeszowskie (1945–72)
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)	Lesko Ustrzyki Dolne (od 1934)
Miasteczka (1920–34)	Baligród Lutowiska Ustrzyki Dolne (→)
Gminy miejskie (1920–72)	Lesko (→) Ustrzyki Dolne (do 1944* →)
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–54)	Baligród (do 1954) Cisna (do 1954) Czarna (do 1939 →) Hoczew (do 1954) Lesko (do 1954) Lutowiska (do 1939 →) Łobozew (do 1939 →) Łukowe (do 1954) Olszanica (do 1954) Polana (do 1939 →) Ropienka (do 1951 →) Stuposiany (do 1951) Ustrzyki Dolne (do 1939 →) Tarnawa Niżna (← 1944–51) Wola Michowa (do 1954) Wołkowyja (do 1954) Zatwarnica (do 1951)
Gromady (1954–72)	Baligród (1954–72 →) Cisna (1954–72 →) Czaszyn (1954–59) Hoczew (1954–72 →) Lesko (1954–72 →) Łukawica (1954–72 →) Łukowa (1954–72 →) Myczków (1954–72 →) Olszanica (1954–72 →) Orelec (1954–59) Poraż (1954–61 →) Tarnawa Górna (1954–72 →) Uherce Mineralne (1954–72 →) Wołkowyja (1954–72 →) Zahoczewie (1954–59)
Legenda	* w 1944 nie uznane za miasto, od 1944 w ZSRR jako miasto, od 1951 znów w Polsce jako miasto (powiat ustrzycki)

Przynależność wojewódzka	województwo rzeszowskie
Miasta (1972-75)	Lesko (← od 1972) Ustrzyki Dolne (← od 1972)
Gromady (1972)	Baligród (← 1972) Bukowsko (← 1972) Cisna (← 1972) Czarna (← 1972) Hoczew (← 1972) Jasień (← 1972) Jurowce (← 1972) Komańcza (← 1972) Krościenko (← 1972) Lesko (← 1972) Lutowiska (← 1972) Łobozew (← 1972) Łukawica (← 1972) Łukowa (← 1972) Markowce (← 1972) Mrzygłód (← 1972) Myczków (← 1972) Niebieszczany (← 1972) Nowotaniec (← 1972) Olchowce (← 1972) Olszanica (← 1972) Ropienka (← 1972) Szczawne (← 1972) Tarnawa Górna (← 1972) Tyrawa Wołoska (← 1972) Uherce Mineralne (← 1972) Ustianowa (← 1972) Wańkowa (← 1972) Wojtkowa (← 1972) Wołkowyja (← 1972)
Gminy wiejskie zbiorowe (1973-75)	Baligród Bukowsko Cisna Czarna Komańcza Lesko Lutowiska Olszanica Ropienka Sanok Tarnawa Górna Tyrawa Wołoska Ustrzyki Dolne Wołkowyja

Miasta	Lesko
Gminy miejsko-wiejskie	Lesko
Gminy wiejskie	Baligród Cisna Olszanica Solina