Biała Woda (województwo dolnośląskie)
50°15′42″N 16°48′53″E/50,261667 16,814722| wieś | |
 Kaplica św. Anny w Białej Wodzie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
700-840[2] m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) |
0[3] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
57-512[4] |
| Tablice rejestracyjne |
DKL |
| SIMC |
0990787 |
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
| 50°15′42″N 16°48′53″E/50,261667 16,814722[1]
| |
Biała Woda (niem. Weißwasser) – zanikła, opuszczona wieś, w Polsce w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka[2].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Biała Woda położona była w południowo-zachodniej Polsce, w południowo-wschodniej części pasma Krowiarek, na terenie Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego, w górnym biegu górskiego potoku Biała Woda, około 7,2 km na południowy zachód, od centrum miejscowości Stronie Śląskie, w granicach administracyjnych wsi Marianówka[5]. Teren wsi pomiędzy Suchoniem a Przełęczą Puchaczówka, na wysokości około 700-840 m n.p.m.[2]
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś do 1945 roku nosiła nazwę Weißwasser. Początki wsi nie są dokładnie poznane. Prawdopodobnie po wykarczowaniu lasu na stoku Czarnej Góry i okolicznych wzniesieniach, przy ówczesnym szlaku handlowym, prowadzącym z Bystrzycy Kłodzkiej do Moraw powstała osada, która położona była na obszarze obecnej wsi. Powyżej miejscowości po wschodniej stronie w okolicy Przełęczy Puchaczówka w średniowieczu znajdował się posterunek pogonny, konnej straży granicznej[2]. W roku 1840 we wsi mieszkało 100 osób w 18 gospodarstwach, funkcjonował młyn wodny i gorzelnia[2]. W XIX i XX wieku wieś funkcjonowała jako letnisko[2]. Mimo znacznej wysokości, dzięki specyficznemu mikroklimatowi udawały się tutaj uprawy sadownicze[2]. Po 1945 roku wieś opuszczona przez Niemców została zasiedlona przez mieszkańców wschodnich terenów przedwojennej Polski, włączonych do Związku Radzieckiego[2].
Polityka osiedleńcza doprowadziła do bardzo niekorzystnych zmian, nowi mieszkańcy nie posiadali umiejętności gospodarowania w trudnych warunkach górskich, oraz nie potrafili kontynuować letniskowych tradycji wsi. Stało się to przyczyną postępującego upadku rolnictwa we wsi. Ze względu na trudne warunki górskie i klimatyczne po 1947 roku rozpoczął się proces wyludniania[5]. Do 1947 roku na wschodnim skraju wsi czynne było schronisko "Domek Czarnogórski", po którym zachowały się szczątkowe fragmenty. Przy schronisku znajdował się ogród skalny z roślinnością skalną podobny do Ogrodu Bajek w Międzygórzu.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Była to średniej wielkości, górska wioska łańcuchowa, położona w śródgórskiej kotlinie, wciętej od strony zachodniej między Masyw Śnieżnika a pasmo Krowiarek o luźnym układzie zabudowań, dostosowanym do ukształtowania terenu, wykorzystujący pod zabudowę terasy. Wieś rozciągnięta była na długości około 2 km. Zabudowania wsi rozlokowane były nad rzeką Biała Woda w górnym jej biegu, u zachodniego podnóża Masywu Śnieżnika. Zabudowa wsi składała się z pojedynczych budynków gospodarczych i mieszkalnych rozlokowanych na wysokości od 760 do 820 m n.p.m. Była to wieś, o charakterze typowo rolniczym. Wokół wsi rozciągają się rozległe użytki rolne i górskie łąki, leżące głównie na zboczach Czarnej Góry. W bliskim otoczeniu wsi występowały, niewielkie pasy zieleni z drzew liściastych w formie przydomowych nasadzeń, oraz wzdłuż potoku i miedz. W większej odległości wieś otaczały od zachodu, północy i południa górskie lasy mieszane regla dolnego z przewagą świerka oraz buka. Od wschodu zabudowania podchodziły prawie pod Przełęcz Puchaczówka. Były to w przeważającej większości zabudowania mieszkalne i mieszkalno-gospodarcze o cechach charakterystycznych dla budownictwa ludowego ziemi kłodzkiej z połowy XIX wieku, oraz kilka zabudowań przypominających styl tyrolski.
Obecnie teren wsi jest w całości wyludniony, a po zabudowaniach zostały tylko fragmenty obejść gospodarczych porośnięte samosiewem. Jedynym ocalałym budynkiem jest murowana kaplica św. Anny z pierwszej połowy XIX wieku, posiadająca drewniany przedsionek[5]. Przed kaplicą stoi kamienny krzyż z tablicą upamiętniającą remont budowli[5].
Kaplica św. Anny w Białej Wodzie[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 4444
- ↑ a b c d e f g h Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 49, 50. ISBN 83-7005-341-6.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 24 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 297. ISBN 978-83-89188-95-3.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, ISBN 83-7005-341-6
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Iwona Chomiak, Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Siedziba gminy: Bystrzyca Kłodzka
| Miasto | |
|---|---|
| Części miasta | |
| Wsie |
|
| Przysiółki wsi | |
| Kolonie | |
| Osady | |
| Pozostałe miejscowości |
