Międzygórze (województwo dolnośląskie)

Międzygórze

wieś
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Bystrzyca Kłodzka
Wysokość	480–800 m n.p.m.
Liczba ludności (marzec 2011)	512
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-514
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0851420
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka Międzygórze
Położenie na mapie Polski Międzygórze
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Międzygórze
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Międzygórze
50°13′40″N 16°45′59″E

Międzygórze (niem. Wölfelsgrund, cz. Vlčí Důl) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka w Sudetach Wschodnich; w dolinie u podnóża Śnieżnika. Liczy 512 mieszkańców (marzec 2011). Dojazd z Bystrzycy Kłodzkiej lub Domaszkowa.

Miejscowość położona jest w obrębie Masywu Śnieżnika w Sudetach Wschodnich, w głęboko wciętej w zbocze Śnieżnika dolinie potoku Wilczka i jego prawobrzeżnego dopływu, Bogoryi, na wysokości około 480–800 m n.p.m. Centrum zabudowy znajduje się na wysokości 570–630 m n.p.m.

Historia i współczesność

Kamień pamiątkowy dedykowany Mariannie Orańskiej

Początkiem miejscowości były osiedla założone w XVI wieku przez drwali i węglarzy. Na początku XVII wieku wydobywano tu rudy żelaza. Po wojnie trzydziestoletniej wydobycie upadło, a okoliczna ludność utrzymywała się z leśnictwa i tkactwa. W XIX wieku za sprawą księżnej Marianny Orańskiej rozwinęło się w popularną miejscowość klimatyczną z charakterystyczną drewnianą zabudową w stylu szwajcarskim. Dawny niemiecki kurort, został włączony do Polski w roku 1945, obecną nazwę zatwierdzono administracyjnie w dniu 19 maja 1946.

Międzygórze było uznawane za najbardziej malownicze wczasowisko i stację klimatyczną ziemi kłodzkiej. Po wysiedlonej po wojnie ludności niemieckiej pozostała duża liczba drewnianych i kamienno-drewnianych budynków w stylu szwajcarskim (inaczej tyrolskim). W oparciu o nie pod koniec lat 60. FWP posiadał w miejscowości 7 ośrodków wczasowych („Czardziejka”, „Gigant”, „Hanka”, „Krokus”, „Mimoza”, „Opolanka”, „Słowik”), w których prowadził 14-dniowe wczasy pracownicze i rodzinne. W 18 budynkach dysponował łącznie ok. 800 miejscami noclegowymi. Wczasowicze mieli w ośrodkach do dyspozycji świetlice z telewizorami i biblioteki, w miejscowości dodatkowo restaurację, bar turystyczny, klub-kawiarnię „Sarenka” z dancingiem, kino, boiska do piłki nożnej i ręcznej, odkrytą pływalnię. W zimie FWP prowadziło wypożyczalnię zimowego sprzętu sportowego.

W okolicy lasy bukowe, wyżej świerkowe oraz liczne skałki. Do największych zalet okolicy należy duża liczba szlaków turystycznych oraz kilka znanych obiektów: wodospad Wilczki, kaplica Matki Boskiej Śnieżnej oraz zapora przeciwpowodziowa na Wilczce.

Charakterystyczna zabudowa Międzygórza to domy drewniane w stylu tyrolskim z pięknymi rzeźbieniami, krużgankami, balkonikami i balustradami. Do ciekawszych obiektów w tym stylu należą domy wczasowe „Gigant” i „Gigant II”, jak również dawny budynek poczty, który został wyremontowany i miał zostać przekształcany w luksusowy pensjonat. Nawiązuje do nich zabytkowy, drewniany kościółek parafialny z lat 1740–1742.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Zabytki

Pensjonat „Krokus”

Sanatorium „Gigant”

Drewniany kościół św. Józefa

Obiekty w Międzygórzu i okolicach wpisane do rejestru zabytków.

• Historyczny układ urbanistyczny z XVI–XX wieku
• Drewniany kościół parafialny św. Józefa Oblubieńca, z barokowym wystrojem wnętrza, zbudowany w latach 1740–1742, rozbudowany w 1920 roku; początkowo pełnił funkcję kaplicy cmentarnej. Przy świątyni Biały Ogród z 2014 roku, złożony z symbolicznych roślin sadzonych na cmentarzach i w obrębie murów kościelnych.
• Kościół pątniczy pw. Matki Bożej Śnieżnej na Górze Iglicznej.
• Kaplica górska z 1911 roku, dawny ewangelicki Kościół pw. św. Krzyża w Międzygórzu.
• Budynek sanatorium „Gigant” przy ul. Sanatoryjnej 5, drewniano-murowany okazały budynek z 1882 roku.
• Drewniany pensjonat „Alpejski Dwór” przy ul. Sanatoryjnej 13, z pierwszej ćwierci XX w.
• Pensjonat „Krokus” przy ul. Wojska Polskiego 21, z początków XX w.

Wypoczynek i rekreacja

Ośrodek turystyczno-wypoczynkowy: około 30 domów wczasowych i pensjonatów, 2 wyciągi narciarskie. Służy jako baza wypadowa dla pieszych wycieczek w Masyw Śnieżnika. Bazę noclegową dla ruchu turystycznego stanowią m.in. schroniska PTTK „Na Śnieżniku” i „Na Iglicznej”. Na górze Igliczna usytuowany jest kościół pątniczy pod wezwaniem Matki Boskiej Śnieżnej z 1781–1782, gdzie znajduje się figura Matki Boskiej Śnieżnej koronowana przez Jana Pawła II w 1983 roku. W kościele tym znajduje się wystawa ukazująca dzieje Sanktuarium, drewniana szopka. Na plebanii jest sala dla pielgrzymów.

Wodospad Wilczki

W przełomie Wilczki znajduje się wodospad o wysokości 22 m. Przed powodzią w 1997 roku wysokość wodospadu była sztucznie podwyższona, jeszcze przed wojną, do 27 m – posiadał formę kaskady. Był on wówczas pierwszym co do wysokości w Sudetach, na równi z Wodospadem Kamieńczyka w Karkonoszach.

Międzygórze jako plener filmowy

W 1965 w Międzygórzu kręcono pierwszy odcinek serialu Czterej pancerni i pies. W 2005 w domach wypoczynkowych przy ulicy Sanatoryjnej kręcono serial Boża podszewka II.

Szlaki turystyczne

Do najciekawszych szlaków turystycznych należą:

• na Śnieżnik z widokiem na Mały Śnieżnik, Smrekowiec i Średniak,
• przez pasmo Żmijowca,
• na Przełęcz Puchaczówkę,
• droga Szklary-Samborowice – Jagielno – Przeworno – Gromnik – Biały Kościół – Żelowice – Ostra Góra – Niemcza – Gilów – Piława Dolna – Góra Parkowa – Bielawa – Kalenica – Nowa Ruda – Sarny – Tłumaczów – Radków – Skalne Wrota – Pasterka – Karłów – Lisia Przełęcz – Białe Skały – Skalne Grzyby – Batorówek – Batorów – Skała Józefa – Duszniki-Zdrój – Schronisko PTTK „Pod Muflonem” – Szczytna – Zamek Leśna – Polanica-Zdrój – Przełęcz Sokołowska – Łomnicka Równia – Huta – Zalesie – Stara Bystrzyca – Bystrzyca Kłodzka – Pławnica – Szklary – Igliczna – Międzygórze – Jawor – Przełęcz Puchacza,

Rezerwaty przyrody

Godnym uwagi jest również rezerwat ścisły im. Stefana Żeromskiego obejmujący przełom rzeki Wilczki z wodospadem jego imienia. Wodospad wraz otoczeniem został oświetlony, co stanowi osobliwą atrakcję turystyczną. Na terenie rezerwatu rosną dorodne okazy świerka nasiennego, z których pozyskuje się nasiona dla hodowli sadzonek. Przełom Wilczki wraz z wodospadem stanowi miejsce częstych ćwiczeń jednostek specjalnych policji lub wojska.

Bibliografia

• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 . Brak numerów stron w książce
• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, ISBN 83-7005-341-6.

Linki zewnętrzne

• Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona