Chlorek acetylu

Chlorek acetylu
	; 25-mililitrowa butelka z chlorkiem acetylu
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	chlorek acetylu
	Inne nazwy i oznaczenia
	chlorek kwasu octowego, chlorek etanoilu
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C2H3ClO
Inne wzory	CH3COCl
Masa molowa	78,50 g/mol
Wygląd	bezbarwna dymiąca ciecz o duszącym zapachu
	Identyfikacja
Numer CAS	75-36-5
PubChem	6367
DrugBank	DB14623
SMILES
	CC(=O)Cl
InChI
	InChI=1S/C2H3ClO/c1-2(3)4/h1H3
	InChIKey
	WETWJCDKMRHUPV-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	1,1051 g/cm³ (20 °C); ciecz
	Rozpuszczalność w wodzie
	gwałtownie reaguje
	w innych rozpuszczalnikach
	mieszalny z chlorkiem etylenu, eterem dietylowym, acetonem, benzenem i chloroformem, rozpuszczalny w tetrachlorometanie
Temperatura topnienia	−112,7 °C
Temperatura wrzenia	50–52 °C
Współczynnik załamania	1,3886 (589 nm, 20 °C)
Lepkość	0,368 mPa·s (25 °C, 1 atm); 0,294 mPa·s (50 °C, 1 atm)
Prężność pary	38,4 kPa (25 °C); 100 kPa (50,4 °C)
Budowa
Moment dipolowy	2,72 ± 0,14 D
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2016-09-05]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI
Zwroty H	H225, H314, EUH014
Zwroty P	P210, P260, P303+P361+P353, P305+P351+P338, P405, P501
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI
Łatwopalny; (F)	Żrący; (C)
Zwroty R	R11, R14, R34
Zwroty S	S1/2, S9, S16, S26, S45
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	3 3 2
Temperatura zapłonu	4–5 °C
Temperatura samozapłonu	390 °C
Granice wybuchowości	7,3–19%
Numer RTECS	AO3690000
Dawka śmiertelna	LD50 910 mg/kg (szczur, doustnie)
	Podobne związki
Podobne związki	chlorek piwaloilu, kwas octowy, bezwodnik octowy, bromek acetylu, chloroaceton, fosgen, acetamid
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Chlorek acetylu – organiczny związek chemiczny z grupy chlorków kwasowych kwasów karboksylowych, pochodna kwasu octowego.

Otrzymywanie[edytuj | edytuj kod]

Chlorek acetylu otrzymuje się przez reakcję bezwodnego octanu sodu z chlorkiem sulfurylu^[12].

Właściwości[edytuj | edytuj kod]

Na powietrzu „dymi”^[12] (tworzy się mgła chlorku acetylu, kwasu octowego i chlorowodoru). Ma gryzący zapach. Silnie drażni błony śluzowe i skórę^[13].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Stosowany jako energiczny czynnik acetylujący (bardziej energiczny niż bezwodnik octowy^{[potrzebny przypis]}) w syntezie organiczej, reaguje m.in. z fenolami i aminami^[12].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Haynes 2014 ↓, s. 3-6.
↑ ^a ^b ^c Acetyl chloride, karta charakterystyki wydana na obszar Polski, Alfa Aesar (Thermo Fisher Scientific), numer katalogowy 43262 [dostęp 2016-09-05] .
↑ ^a ^b Haynes 2014 ↓, s. 6-231.
↑ Haynes 2014 ↓, s. 15-13.
↑ Haynes 2014 ↓, s. 6-95.
↑ Haynes 2014 ↓, s. 9-53.
↑ ^a ^b Chlorek acetylu, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2016-09-05] (ang.).
↑ ^a ^b Chlorek acetylu (nr 00990) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2016-09-05]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ Acetyl Chloride, Reagent [online], ScienceLab [dostęp 2016-09-05] [zarchiwizowane z adresu 2012-03-24] (ang.).
↑ Haynes 2014 ↓, s. 16-19.
↑ ^a ^b ^c Encyklopedia popularna. Wyd. 2. T. I. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 20. ISBN 83-01-00000-7.
↑ Chlorek acetylu, międzynarodowa karta bezpieczeństwa chemicznego, Międzynarodowa Organizacja Pracy (pol. • ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 95, Boca Raton: CRC Press, 2014, ISBN 978-1-4822-0867-2 (ang.).

[FPX-1] Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .

[CITEREFHaynes2014'''3'''-6-2] Haynes 2014 ↓, s. 3-6.

[Alfa-3] Acetyl chloride, karta charakterystyki wydana na obszar Polski, Alfa Aesar (Thermo Fisher Scientific), numer katalogowy 43262 [dostęp 2016-09-05] .

[CITEREFHaynes2014'''6'''-231-4] Haynes 2014 ↓, s. 6-231.

[CITEREFHaynes2014'''15'''-13-5] Haynes 2014 ↓, s. 15-13.

[CITEREFHaynes2014'''6'''-95-6] Haynes 2014 ↓, s. 6-95.

[CITEREFHaynes2014'''9'''-53-7] Haynes 2014 ↓, s. 9-53.

[CLI-8] Chlorek acetylu, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2016-09-05] (ang.).

[SA-9] Chlorek acetylu (nr 00990) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2016-09-05]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[ScienceLab-10] Acetyl Chloride, Reagent [online], ScienceLab [dostęp 2016-09-05] [zarchiwizowane z adresu 2012-03-24] (ang.).

[CITEREFHaynes2014'''16'''-19-11] Haynes 2014 ↓, s. 16-19.

[pwn1-12] Encyklopedia popularna. Wyd. 2. T. I. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 20. ISBN 83-01-00000-7.

[13] Chlorek acetylu, międzynarodowa karta bezpieczeństwa chemicznego, Międzynarodowa Organizacja Pracy (pol. • ang.).

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[10]

[9]

[11]

[12]

[13]