Digital Audio Broadcasting

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
Radioodbiornik DAB

Digital Audio Broadcasting (DAB) – technologia pozwalająca nadawać programy radiowe w formie cyfrowej, używana w 21 krajach, głównie w Europie[1]. W Polsce korzysta z niej Polskie Radio, obecnie nadając na swoim multipleksie 8 programów, z dwóch centrów nadawczych – warszawskiego i katowickiego. Docelowo, do końca 2020 roku, nadajników DAB+ Polskiego Radia ma być więcej, mają pokryć swoim zasięgiem obszar całego kraju[2] [3].

Digital Audio Broadcasting od analogowego radia FM odróżnia m.in. gwarancja czystego dźwięku bez zakłóceń oraz bardziej wydajne wykorzystywanie dostępnych częstotliwości. Cyfryzacja umożliwia emisję większej liczby programów, niższym kosztem, przy użyciu mniejszej liczby nadajników[2] [4] [5].

Pierwsze nadajniki DAB posługiwały się kodekiem MP2 (MPEG Audio Layer II), wkrótce zadecydowano jednak o migracji do kodeka HE-AAC v2, powołując do życia DAB+. Radioodbiorniki DAB nie są kompatybilne z nowszym standardem kompresji dźwięku, natomiast radioodbiorniki DAB+ są kompatybilne z obydwoma kodekami. Nowością w DAB+ jest również zaimplementowanie kodowania korekcyjnego Reeda–Solomona, dzięki któremu eliminowane są błędy w transmisji. Niektóre radioodbiorniki DAB można przystosować do odbioru DAB+ poprzez aktualizację ich oprogramowania, opisywane są wówczas jako upgradeable[6].

Stosowany w DAB+ kodek HE-AAC v2 zapewnia lepszą jakość dźwięku niż inne rozwiązania używane do wydajnej kompresji nadawanego materiału. Przyjmuje się, że korzystając z tego kodeka przy przepływności 128 kbps straty są nieuchwytne. Przy niższych przepływnościach straty są już słyszalne, jakkolwiek dzięki funkcjonującym w ramach HE-AAC v2 technikom Spectral Band Replication oraz Parametric Stereo jakość dźwięku nadal może być wysoka[7]. Nadawcy różnicują przepływność w zależności od profilu rozgłośni. Przykładowo w Polsce Program II Polskiego Radia, który tworzony jest „dla koneserów” posiada przepływność ustaloną na 128 kbps, dla popularnych programów wyznaczono po 112 kbps, a dla informacyjnego Polskiego Radia dla Zagranicy 72 kbps[2].

Na mocy Specjalnego Porozumienia Wiesbaden 1995, a także późniejszych ustaleń społeczności międzynarodowej, uchwalono, że dla potrzeb naziemnego radia cyfrowego przeznacza się w Europie częstotliwości z zakresu 174–230 MHz[8]. Europejskim nadawcom można również przyznawać prawo do korzystania z części pasma L (1452–1492 MHz), jednakże rzadko się to praktykuje[9].

Profesjonalne odbiorniki DAB produkowano już w połowie lat 90.[10], natomiast modele konsumenckie pojawiły się na rynku latem 1998 roku[11].

Technologia Digital Audio Broadcasting nie wyparła analogowych transmisji FM. Choć jest dostępna na obszarze zamieszkiwanym przez ponad pół miliarda osób[12], to jeszcze kilka lat temu liczbę zakupionych radioodbiorników DAB/DAB+ szacowano na zaledwie 12 milionów[13]. Dopiero niedawno europejska cyfryzacja radia nieco przyspieszyła, liczbę sprzedanych urządzeń do odbioru w samej tylko Wielkiej Brytanii obecnie szacuje się na 17 milionów[2]. W popularyzacji naziemnej radiofonii cyfrowej mogą pomóc działania producentów samochodów – niektórzy z nich oferują radioodbiorniki DAB/DAB+ jako standardowe wyposażenie auta[14]. W przeciwieństwie do cyfryzacji telewizji, Unia Europejska nie wymogła na krajach członkowskich wyłączenia sygnału analogowego czy uruchomienia radia cyfrowego[15] [16].

Obok DAB+ istnieją inne cyfrowe technologie, którymi interesują się nadawcy, np. transmisje radiowe będące częścią pakietów telewizji cyfrowej (naziemnej DVB-T, satelitarnej DVB-S i kablowej DVB-C), dynamicznie rozwija się radio internetowe. W niektórych państwach zamiast DAB+ stosuje się częściowo z nim zgodny standard DMB (umożliwia dodatkowo emisję materiałów wideo), przybywa też nadawców wykorzystujących transmisję DVB-H, trwają testy transmisji DVB-SH oraz DRM+.

DAB+ w Polsce[edytuj | edytuj kod]

Lista nadajników naziemnego radia cyfrowego w Polsce[edytuj | edytuj kod]

Nadajniki DAB+ na dzień 25.12.2013[17]:

Lokalizacja Kanał Moc nadajnika Częstotliwość Polaryzacja Kierunkowość Skład multipleksu Operator Uwagi

Katowice/Kosztowy

 10A 10 kW 209,936 MHz pozioma[2] dookólna Polskie Radio 1[2]
Polskie Radio 2[2]
Polskie Radio 3[2]
Polskie Radio 4[2]
Radio Katowice[2]
PR 24[2]
Radio Rytm[2]
Radio Dla Zagranicy[2]		 Emitel Emisja stała

Warszawa/Pałac Kultury i Nauki

 6B 6 kW 183,648 MHz pozioma[2] dookólna Polskie Radio 1[2]
Polskie Radio 2[2]
Polskie Radio 3[2]
Polskie Radio 4[2]
Polskie Radio RDC[2]
PR 24[2]
Radio Rytm[2]
Radio Dla Zagranicy[2]		 Emitel Emisja stała

Szczecin/Kołowo

 12B 10 kW 225,65 MHz pozioma[potrzebne źródło] kierunkowa Polskie Radio 1[potrzebne źródło]
Polskie Radio 2[potrzebne źródło]
Polskie Radio 3[potrzebne źródło]
Polskie Radio 4[potrzebne źródło]
Polskie Radio dla Zagranicy[potrzebne źródło]
Polskie Radio Kielce[potrzebne źródło]
Polskie Radio Szczecin[potrzebne źródło]
Polskie Radio PiK[potrzebne źródło]		 Emitel Emisja testowa

Kielce/Targowa

 5D 1,2 kW 180,06 MHz pozioma[potrzebne źródło] kierunkowa Polskie Radio 1[potrzebne źródło]
Polskie Radio 2[potrzebne źródło]
Polskie Radio 3[potrzebne źródło]
Polskie Radio 4[potrzebne źródło]
Polskie Radio dla Zagranicy[potrzebne źródło]
Polskie Radio Kielce[potrzebne źródło]
Polskie Radio Szczecin[potrzebne źródło]
Polskie Radio PiK[potrzebne źródło]		 Emitel Emisja testowa

Toruń/Moniuszki

 10A 3 kW 209,94 MHz pozioma[potrzebne źródło] kierunkowa Polskie Radio 1[potrzebne źródło]
Polskie Radio 2[potrzebne źródło]
Polskie Radio 3[potrzebne źródło]
Polskie Radio 4[potrzebne źródło]
Polskie Radio dla Zagranicy[potrzebne źródło]
Polskie Radio Kielce[potrzebne źródło]
Polskie Radio Szczecin[potrzebne źródło]
Polskie Radio PiK[potrzebne źródło]		 Emitel Emisja testowa

Historia pierwszych polskich emisji naziemnej radiofonii cyfrowej[edytuj | edytuj kod]

  • 2 czerwca 2009 Polskie Radio Wrocław rozpoczęło w ramach testu transmisję trzech programów. Do celów emisji testowej wybrano blok 5B (176,640 MHz). Nadajnik na obiekcie RTON Wrocław/Żórawina nadawał z mocą 3,4 kW, nadajnik wspomagający na Instytucie Łączności z mocą 100 W.
  • 10 września 2012 Polskie Radio Kielce w swoje 60. urodziny dzięki firmie EmiTel rozpoczęło nadawanie swojego programu w systemie DAB+ dla Kielc na okres próbny, nadajnik został umieszczony na wieżowcu w centrum miasta.
  • 30 kwietnia 2013 została uruchomiona testowa emisja DAB+ w Szczecinie.
  • 1 października 2013 Polskie Radio rozpoczęło regularne nadawanie w Warszawie i Katowicach.

Przypisy

  1. ↑ WorldDMB: Country Information (ang.). strona internetowa WorldDMB, 2013. [dostęp 2014-01-14]. [zarchiwizowane z adresu 2013-12-26].
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 Polskie Radio: Czym jest radio cyfrowe DAB+ (pol.). strona internetowa Polskiego Radia, 2013. [dostęp 2014-01-21]. [zarchiwizowane z adresu 2013-12-14].
  3. ↑ IAR: Polskie Radio rozpoczęło nadawanie w systemie cyfrowym (pol.). strona internetowa Polskiego Radia, 2013-10-01. [dostęp 2014-01-21]. [zarchiwizowane z adresu 2013-11-02].
  4. ↑ Joan Warner. DAB+ makes business sense for broadcasters. „Eureka! Online”. 21, 2013-09-05. London: WorldDMB (ang.). [dostęp 2014-02-01]. 
  5. ↑ WorldDMB: Spectrum & Regulation (ang.). strona internetowa WorldDMB, 2013. [dostęp 2014-02-01]. [zarchiwizowane z adresu 2013-12-26].
  6. ↑ WorldDMB: Glossary (ang.). strona internetowa WorldDMB, 2014. [dostęp 2014-01-20]. [zarchiwizowane z adresu 2013-12-26].
  7. ↑ Stefan Meltzer, Gerald Moser. MPEG-4 HE-AAC v2 — audio coding for today’s digital media world. „EBU Technical Review”, s. 2, 7, 12, styczeń 2006. Genewa: European Broadcasting Union (ang.). [dostęp 2014-01-23]. 
  8. ↑ Urząd Komunikacji Elektronicznej: Konsultacje – cyfrowa RTV w paśmie VHF (pol.). strona internetowa UKE, 2010. [dostęp 2014-01-07]. s. 2.
  9. ↑ redakcja „EBU Technical Review”: CEPT paves the way for Mobile Services in L-Band (ang.). strona internetowa czasopisma „EBU Technical Review”, 2012-10-11. [dostęp 2014-01-21]. [zarchiwizowane z adresu 2014-01-21].
  10. ↑ Frank van de Laar, Norbert Philips, Jos Huisken. Towards the next generation of DAB receivers. „EBU Technical Review”. Summer, s. 46, 1997. Genewa: European Broadcasting Union (ang.). [dostęp 2014-01-09]. 
  11. ↑ Franc Kozamernik, Nigel Laflin, Terry O’Leary. Satellite DSB systems — and their potential impact on the planning of terrestrial DAB services in Europe. „EBU Technical Review”, s. 10, styczeń 2002. Genewa: European Broadcasting Union (ang.). [dostęp 2014-01-09]. 
  12. ↑ WorldDMB: Technology & Rollout (ang.). strona internetowa WorldDMB, 2014. [dostęp 2014-01-20]. [zarchiwizowane z adresu 2013-12-26].
  13. ↑ WorldDMB: DAB - Digital Radio (ang.). strona internetowa WorldDMB, 2009. [dostęp 2014-01-20]. [zarchiwizowane z adresu 2009-06-09].
  14. ↑ WorldDMB: Digital radio in-car (ang.). strona internetowa WorldDMB, 2014. [dostęp 2014-01-20]. [zarchiwizowane z adresu 2014-01-20].
  15. ↑ wp.pl: Polskie stacje radiowe do cyfryzacji! Jesteś przygotowany? (pol.). portal Wirtualna Polska, 2013-07-29. [dostęp 2014-01-10]. [zarchiwizowane z adresu 2014-01-10].
  16. ↑ CMFE Digital Radio Workgroup 2013: Digital Radio and FM Radio – Questions and Answers (ang.). strona internetowa Community Media Forum Europe, 2013. [dostęp 2014-01-10]. [zarchiwizowane z adresu 2014-01-10].
  17. ↑ EmiTel: Radiofonia cyfrowa T-DAB+ (pol.). strona internetowa spółki EmiTel, 2013. [dostęp 2013-12-25]. [zarchiwizowane z adresu 2013-12-26].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło „http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Digital_Audio_Broadcasting&oldid=38583392”