Przejdź do zawartości

Głogowiec (Głogówek)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy wsi w województwie opolskim, w powiecie prudnickim. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.
Głogowiec
niestandaryzowana część miasta Głogówka
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Miasto

Głogówek

W granicach Głogówka

4 października 1954[1]

SIMC

bez wartości

Strefa numeracyjna

77

Tablice rejestracyjne

OPR

Położenie na mapie Głogówka
Mapa konturowa Głogówka, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Głogowiec”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Głogowiec”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Głogowiec”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Głogowiec”
Położenie na mapie gminy Głogówek
Mapa konturowa gminy Głogówek, w centrum znajduje się punkt z opisem „Głogowiec”
Ziemia50°19′56″N 17°51′18″E/50,332222 17,855000
Multimedia w Wikimedia Commons

Głogowiec (niem. Glöglichen) – dawna wieś, niestandaryzowana część miasta Głogówek w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek[2]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej.

Obecnie ulica Głogowiec w granicach Głogówka.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa opolskiego.

Nazwa

[edytuj | edytuj kod]

Nazwa miejscowości wywodzi się od polskiej nazwy głogu. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod obecną, polską nazwą Głogowiec oraz nazwą zgermanizowaną Glöglichen[3]. 9 grudnia 1947 r. nadano miejscowości polską nazwę Głogowiec[4]

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze ślady pobytu człowieka na terenie dzisiejszego Głogowca, potwierdzone badaniami archeologicznymi w 1993[5], sięgają epoki żelaza[6].

Głogowiec (Głogowice) wśród miejscowości ziemi prudnickiej na polskojęzycznej mapie z 1772

Na wzgórzu w końcowej części Głogowca istniał gród[6]. Hrabia Jerzy III Oppersdorff zbudował w Głogowcu pałac myśliwski i kaplicę św. Idziego[5]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[7]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[8].

Pieczęć Głogowca (1868)

Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu jelenia w biegu skierowanego w prawo, ugodzonego strzałą, a w otoku napis: GLOGLICHEN. GEM. SIG / NEYSTAETER CREYS (pol. Gmina Głogowiec / Powiat Prudnicki)[9]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 249 mieszkańców Głogowca 27 posługiwało się językiem niemieckim, 219 językiem polskim, a 3 innym językiem[10]. W wyborach parlamentarnych w Republice Weimarskiej w 1919 najwięcej głosów w Głogowcu zdobyli chrześcijańscy demokraci[11].

W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Głogowiec znalazł się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[12]. Do głosowania uprawnionych było w Głogowcu 167 osób, z czego 121, ok. 72,5%, stanowili mieszkańcy (w tym 120, ok. 71,9% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 159 głosów (ok. 95,2% uprawnionych), w tym 157 (ok. 98,7%) ważnych; za Niemcami głosowało 138 osób (ok. 87,9%), a za Polską 19 osób (ok. 12,1%)[13].

Po II wojnie światowej, od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[14]. Sołtysem wsi został Józef Świerkosz z Prudnika. W czerwcu 1945 siedmiu Ukraińców – dezerterów z Armii Czerwonej – napadło na leśniczówkę w Głogowcu. Pobili leśniczych i zgwałcili żonę leśniczego. Świerkosz wraz ze swoim pomocnikiem oraz funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej z Racławic Śląskich: Tadeusz Wojciechowski, Edward Piskorek i Michał Mazurek napotkali bandytów przy tunelu kolejowym w Głogowcu. Pomiędzy Polakami i Ukraińcami doszło do strzelaniny. Bandyci zostali rozbrojeni i aresztowani[15].

W latach 1945–1950 Głogowiec należał do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Racławice Śląskie[16]. Podlegała urzędowi pocztowemu w Racławicach Śląskich[17]. W związku z reformą administracyjną kraju jesienią 1954 Głogowiec stał się integralną częścią Głogówka[1][18], jednak zachował status sołectwa[19].

W 1949 we wsi znajdowała się szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku[20]. W 1999 Głogowiec przystąpił do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[21].

Mieszkańcy

[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków[22]. Mieszkańcy posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Karpaciołrzy[23].

Liczba mieszkańców

[edytuj | edytuj kod]

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
W kaplicy

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisana jest[27]:

  • kapliczka z 1752 roku

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Głogowcu chronione są ponadto[28]:

  • kapliczka przy domu nr 13
  • kapliczka dzwonnica przy domu nr 15
  • dom mieszkalny nr 13

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 27 grudnia 1954 r., Nr. 12, Poz. 68
  2. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
  3. ↑ Knie 1830 ↓, s. 188.
  4. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 grudnia 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1948 r. nr 14, poz. 55).
  5. ↑ a b Głogowiec [online], gminaglogowek.info [dostęp 2023-10-15] (pol.).
  6. ↑ a b Plan ↓, s. 2.
  7. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  8. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  9. ↑ 890 Glöglichen (Głogowiec) I [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 13 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  10. ↑ a b Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 74.
  11. ↑ Wynik wyborów w Prudnickiem, „Gazeta Opolska”, 284, Opole: Nakładem Wydawnictwa „Gazety Opolskiej”, 5 grudnia 1919, s. 1.
  12. ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 22.
  13. ↑ Landsmannschaft der Oberschlesier in B-W [online], web.archive.org, 29 stycznia 2017 [dostęp 2023-02-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-29].
  14. ↑ Andrzej Dereń, Polska Ziemia Prudnicka, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (754), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 maja 2005, s. 8, ISSN 1231-904X.
  15. ↑ Antoni Weigt, Nie była to łatwa praca, „Głos Włókniarza”, Opole: Opolskie Wydawnictwo Prasowe, 15 grudnia 1987, s. 8.
  16. ↑ Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
  17. ↑ Wykaz gromad wchodzących w skład gminy, „Głos Prądnika”, Czesław Żelazny – redaktor naczelny, 3 (4), Prądnik [Prudnik]: Powiatowy Komitet Osadniczy, 23 listopada 1946, s. 5.
  18. ↑ Przepisy obowiązujące, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 9, Opole: Urząd Wojewódzki w Opolu, 20 grudnia 1956, s. 24.
  19. ↑ Wykaz urzędów miejskich i urzędów miast i gmin oraz urzędów gmin w województwie, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 5, Opole: Urząd Wojewódzki w Opolu, 3 października 1978, s. 2.
  20. ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 151.
  21. ↑ Głogowiec, gm. Głogówek [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 23 listopada 2020 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
  22. ↑ Ludność Ziemi Prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 52 (266), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 24 grudnia 1995, s. 10, ISSN 1231-904X.
  23. ↑ Renata Larysz. Fonetyczne i leksykalne cechy dialektu głogóweckiego. „Ziemia Prudnicka”, s. 144, 2007. Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”. 
  24. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  25. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  26. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1905) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  27. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 105.
  28. ↑ Studium 2016 ↓, s. 58.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Gmina Głogówek
Miasto
Wsie
Osada
Części miasta
Części wsi
Przysiółki wsi
Nieoficjalna
część miasta
Nieoficjalne
części wsi
Uroczysko-dawna
miejscowość

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Głogowiec_(Głogówek)&oldid=74969195”