Gospodarka Australii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gospodarka Australii
Ilustracja
centrum biznesowe Sydney
Informacje ogólne
Waluta

Dolar australijski

Bank centralny

Bank Rezerwy Australii

Rok podatkowy

1 lipca – 30 czerwca

Organizacje gospodarcze

APEC, WTO, OECD

Dane statystyczne
PKB (nominalny)

1,63 biliona USD (2021)[1]

PKB (ważony PSN)

1,45 biliona USD (2021)[2]

PKB per capita

67 464 USD (2021)[3]

Wzrost PKB

16,2% (2021), -5,0% (2020), -2,5% (2019)[4]

Struktura PKB

rolnictwo: 2,8%(2018)[5]
przemysł: 18,6%(2017)[5]
usługi: 78,8%(2017)

Inflacja

2,9% (CPI, 2021)[6]

Wymiana handlowa
Eksport

214,8 mld USD (I-VI.2021)

Towary eksportowane

węgiel, rudy żelaza, złoto, mięso, wełna, glin, pszenica, maszyny

Główni partnerzy

Chiny (43,3%), Japonia (11,2%), Korea Południowa (7,0%), Indie (3,6%), USA (3,6%), Singapur (3,1%), Tajwan (3,0%) (I-VI.2021)[7]

Import

421,4 mld USD (2018)

Towary importowane

paliwa płynne, pojazdy drogowe, części specjalistyczne, wyposażenie transportowe (odpowiednio ok. 4%, 3%, 1%, 0,7%) (2021)[7]

Główni partnerzy

Chiny (28,8%), Stany Zjednoczone (9,2%), Japonia (9,1%), Korea Południowa (4,5%) (2013), Wielka Brytania (4,2%), Singapur (3,6%) Nowa Zelandia (3,3%), Indie (3,0%) (2020)[8]

Zatrudnienie
Siła robocza

13,05 mln (2021)[2]

Stopa bezrobocia

5,1% (2021)[9]

Wskaźniki jakości życia
Wskaźnik rozwoju społecznego

0.938 (2022)[10]

Centrum biznesowe w Melbourne
Centrum biznesowe w Brisbane
Centrum biznesowe w Perth
Centrum biznesowe w Adelaide

Australia obfituje we wszelkiego rodzaju bogactwa naturalne, toteż znaczne ilości produktów rolnych, surowców mineralnych, metali oraz paliw przeznacza się na eksport. Obecnie państwo należy do największych eksporterów na świecie. Głównymi towarami eksportowymi są: węgiel kamienny, złoto, produkty przerobu ropy naftowej, tlenek glinu, rudy żelaza, skroplony gaz ziemny, uran, nikiel, srebro, cynk, miedź, szafiry i opale. Australia może się również poszczycić największym wydobyciem boksytu, ołowiu i diamentu, przeznaczonych do użytku przemysłowego. Kraj jest też drugim na świecie (po Chinach) największym producentem i eksporterem wełny. Eksportuje się również mięso, produkty mleczarskie i zboża. Uprawia się trzcinę cukrową, drzewa owocowe, bawełnę i winorośl.

W latach 1966–1988 dokonano w Australii zamiany systemu miar z anglosaskiego na metryczny.

Australia jest krajem rozwiniętym o bardzo wysokim wskaźniku rozwoju społecznego (6 miejsce na świecie, HDI 0.938 w 2022 roku)[10].

Rolnictwo[edytuj | edytuj kod]

Zaledwie 6% powierzchni Australii zajmują grunty orne położone we wschodniej, południowo-wschodniej i południowo-zachodniej części kraju. W strefie klimatu podrównikowego i zwrotnikowego uprawia się trzcinę cukrową, banany i ananasy; w strefie podzwrotnikowej – pszenicę (53% powierzchni zasiewów), jęczmień, owies, bawełnę, cytrusy i winorośl.

Przemysł[edytuj | edytuj kod]

Silnie zróżnicowany sektor przemysłowy, w którym pracuje 25% ludności czynnej zawodowo, wytwarza 27% produktu krajowego brutto. Produkuje się głównie przetwory spożywcze i tytoniowe, choć dobrze rozwinięty jest także przemysł maszynowy i wysokiej technologii. Produkowane są komputery, wyroby chemiczne czy samochody. W tej ostatniej branży dominują miejscowi producenci, jak rodzimy Holden (należący do General Motors) i Ford Australii. Swoje fabryki mają tu też Toyota i Mitsubishi.

Usługi[edytuj | edytuj kod]

Największy wkład do produktu krajowego brutto (70,7%) wnosi sektor usługowy, zatrudniający 70% czynnych zawodowo Australijczyków.

Emisja gazów cieplarnianych[edytuj | edytuj kod]

Emisja równoważnika dwutlenku węgla z Australii wyniosła w 1990 roku 467,984 Mt, z czego 277,447 Mt stanowił dwutlenek węgla. W przeliczeniu na mieszkańca emisja wyniosła wówczas 16,281 t dwutlenku węgla, a w przeliczeniu na 1 dolar PKB 567 kg. Emisje metanu odpowiadają za większość pozostałych emisji, ale emisje podtlenku azotu i gazów fluorowanych są również zauważalne. Następnie całkowita emisja powoli rosła, przy czym emisja dwutlenku węgla pochodzenia kopalnego w przeliczeniu na mieszkańca osiągnęła maksymalny poziom w 2007 i od tego czasu spada. Wzrost emisji dwutlenku węgla nastąpił we wszystkich grupach źródeł, ale największy dotyczy emisji z budynków, jednak branżą odpowiedzialną za emisje w największym stopniu przez cały czas była energetyka. W 2018 emisja dwutlenku węgla pochodzenia kopalnego wyniosła 415,31 Mt, co odpowiada za 1,1% światowej emisji, a w przeliczeniu na mieszkańca 16,765 t i w przeliczeniu na 1 dolar PKB 366 kg[11].

Surowce naturalne[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Kopalnie w Australii.

Węgiel kamienny[edytuj | edytuj kod]

Węgiel kamienny jest jedną z najważniejszych kopalin wydobywanych w Australii. Jego wydobycie szybko się rozwijało. Już w roku 1969 wydobyto tu 46 mln ton węgla kamiennego, ok. trzy razy więcej niż w roku 1940. Około 1/4 produkcji przeznaczana była na eksport (niemal w całości do Japonii). Większość wydobycia (78%) pochodziła ze stanu Nowa Południowa Walia. W 1968 r. zasoby węgla kamiennego w Australii oceniane były na 16 mld ton[12].

W 2017/2018 wydobycie węgla w Australii wyniosło 500 mln ton (dla porównania w Polsce wydobyto ok. 60 mln ton). 75% węgla wyeksportowano, zarabiając na tym 67 mld dolarów (ok. 262,64 mld złotych – dla porównania cały budżet Polski – wydatki na 2020 to 429,5 mld zł)[13][14]. Australijskie pokłady węgla są obecnie szacowane na 70 mld ton, a możliwość eksploatacji na 125 lat. Średnie wynagrodzenie w kopalnictwie węgla (zatrudnienie 40 tysięcy osób) i branżach wspierających (ponad 120 tysięcy osób) to ponad 150 tysięcy dolarów rocznie (ok. 588 tys. złotych)[15][16].

Uran[edytuj | edytuj kod]

W Australii znajduje się ok. 30% światowych zasobów uranu[17], m.in. dla energetyki atomowej. Obecnie w Australii funkcjonuje pięć kopalń tego pierwiastka: Beverley(inne języki), Four Mile(inne języki), Honeymoon(inne języki), Ranger(inne języki) i Olympic Dam(inne języki). Więcej informacji: górnictwo uranu w Australii(inne języki) (ang.)

Złoto[edytuj | edytuj kod]

Australia posiada 17 proc. szacowanych światowych zasobów złota. Od 2021 r. kraj ten jest jego największym producentem na świecie. We wrześniu tego roku inwestycje na poszukiwanie złota w Australii osiągnęły 430 mln USD. „Złotym” stanem jest Australia Zachodnia, w której lokowanych jest 72% krajowych wydatków na poszukiwanie złota[18].

Nikiel[edytuj | edytuj kod]

Australia jest piątym co do wielkości producentem niklu, obejmując 6,7% światowych zasobów[19].

Ruda żelaza[edytuj | edytuj kod]

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Opal[edytuj | edytuj kod]

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Łupki bitumiczne[edytuj | edytuj kod]

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Metale ziem rzadkich[edytuj | edytuj kod]

Państwo jest trzecim co do wielkości wydobywcą metali ziem rzadkich po Chinach i USA, z 10% światowej produkcji[20].

Gaz naturalny[edytuj | edytuj kod]

Australia jest największym światowym eksporterem (sprzedawcą) gazu naturalnego LNG (ciekły gaz ziemny), w 2019 roku eksport wyniósł 77,5 mln ton tego surowca[21].

Jakość życia[edytuj | edytuj kod]

Australia zajmuje drugie miejsce na świecie jeśli chodzi o jakość życia, w dwóch niezależnych rankingach: Where-to-be-born Index(inne języki) 2013 stworzonym przez Economist Intelligence Unit[22][23][24] oraz OECD Better Life Index(inne języki) 2017 stworzonym przez OECD[25]. Ponadto, poszczególne miasta Australii są notowane w rankingach dotyczących miast.

Miasto Ranking
Mercer(inne języki) 2019[26] 		Ranking
Monocle(inne języki) 2019[27] 		Ranking
Economist
Intelligence
Unit 2021[28] 		Ranking
Global Finance(inne języki) 2019[29] 		Ranking
Deutsche Bank 2019[30][31] 		Ranking
InterNations
Expat City Ranking 2019[32][33] 		Ranking
Numbeo(inne języki) 2021[34]
Sydney 11 13 11 8 10 16 29
Melbourne 17 11 8 4 7 29 37
Brisbane 35 23 10 – – – 10
Perth 21 – 6 – – – 18
Adelaide 29 – 3 – – – 1
Canberra 30 – – – – – 2

Najzdrowsze miasta do życia na świecie[edytuj | edytuj kod]

Miasto Ranking
CNN[35] 		Ranking
Spotahome[36][37] 		Ranking
Healthfitnessrevolution
2019[38] 		Ranking
Money.co.uk(inne języki)
2021[39][40] 		Ranking
BBC 2013[41] 		Ranking
Hindustan Times
2018[42] 		Ranking
Newsweek
2018[43] 		Ranking
TheGuardian(inne języki)
2018[44]
Sydney – 48 – – – – – 5
Melbourne 5 29 – – – – 29 –
Brisbane – 11 8 19 – – 11 –
Perth – 10 – – 3 – 10 –
Adelaide – 8 5 11 – 2 8 –
Canberra – 14 – 5 – – 14 –

Miasta o znaczeniu globalnym[edytuj | edytuj kod]

Najwyżej notowanym australijskim miastem o znaczeniu globalnym jest Sydney, według wszystkich niezależnych rankingów. W rankingu Globalization and World Cities Research Network(inne języki) 2018 jest oznaczone jako metropolia pierwszej kategorii Alpha+ – 7 miejsce na świecie, Melbourne zajęło 33 miejsce (kategoria Alpha)[45]. W rankingu Global City Competitiveness Index 2012, Sydney uplasowało się na 15 miejscu, Melbourne na 16 miejscu na świecie[46]. W rankingu Global Cities Index and Emerging Cities Outlook 2012 Sydney znalazło się na 12 miejscu na świecie, Melbourne na 32 miejscu[47]. W rankingu Global Power City Index 2018 Sydney znalazło się na 10 miejscu na świecie[48]. Sydney jako jedyne australijskie miasto jest również notowane w rankingu World’s Most Economically Powerful City 2015 opracowanym przez The Atlantic Monthly[49]. W rankingu Schroders Global Cities Index 2019, oprócz Sydney i Melbourne, notowane zostało również Brisbane[50].

Miasto Ranking
GaWC 2018[45] 		Ranking
GaWC 2020[51] 		Ranking
GCCI 2012[46] 		Ranking
GCI 2020[47] 		Ranking
GPCI 2020[48] 		Ranking
WMEPC 2015[49] 		Ranking
SGCI 2021[50] 		Ranking
GT500C 2020[52] 		Ranking
BC 2020[53]
Sydney 7 (Alpha+) 10 (Alpha) 15 11 11 14 13 5 19
Melbourne 33 (Alpha) 29 (Alpha–) 16 18 14 – 10 ? 30
Brisbane 79 (Beta) 70 (Beta+) – – – – 29 ? 61
Perth 70 (Beta+) 79 (Beta) – – – – 22 ? 71
Adelaide 144 (Gamma+) 150 (Gamma+) – – – – – ? 89
Canberra – – – – – – – ? –

Miasta według produktu miejskiego brutto[edytuj | edytuj kod]

Produkt miejski brutto australijskich metropolii (kwoty w miliardach dolarów):

Miasto Oficjalne dane
(2015–16)[54] 		Brookings Institution
(2014)[55] 		PwC
(2008)[56] 		McKinsey
(2010)[57]
Sydney 302,7 mld $ 223,4 mld $ 213 mld $ 268,9 mld $
Melbourne 229,2 mld $ 178,4 mld $ 172 mld $ 221,4 mld $
Brisbane 120,6 mld $ 96,6 mld $ – –
Perth 112,2 mld $ 134,0 mld $ – –
Adelaide 59,1 mld $ 47,4 mld $ – –

Zarobki[edytuj | edytuj kod]

Wśród niepodległych państw, Australia zajmuje 7 miejsce na świecie w wysokości zarobków[58]. Również poszczególne miasta Australii są wysoko notowane w rankingach. Wśród największych miast świata, Sydney zajęło 6 miejsce na świecie z zarobkami w wysokości 3599 dolarów USD miesięcznie oraz Melbourne, które zajęło 9 miejsce na świecie z zarobkami w wysokości 3181 dolarów USD miesięcznie (2019)[31].

Transport[edytuj | edytuj kod]

Porty lotnicze[edytuj | edytuj kod]

Mapa konturowa Australii
Porty lotnicze w Australii

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ World Economic Outlook Database, April 2022 [online], imf.org [dostęp 2024-04-23] (ang.).
  2. ↑ a b Report for Selected Countries and Subjects [online], IMF [dostęp 2022-07-08] (ang.).
  3. ↑ GDP per capita (current US$). The World Bank. [dostęp 2015-04-19]. (ang.).
  4. ↑ GDP growth (annual %). The World Bank. [dostęp 2015-04-19]. (ang.).
  5. ↑ a b https://www.industry.gov.au/data-and-publications/industry-insights.
  6. ↑ Inflation, consumer prices (annual %). The World Bank. [dostęp 2022-07-07]. (ang.).
  7. ↑ a b International Merchandise Trade, Preliminary, Australia, June 2021 | Australian Bureau of Statistics [online], www.abs.gov.au, 22 lipca 2021 [dostęp 2022-07-08] (ang.).
  8. ↑ https://www.dfat.gov.au/publications/trade-and-investment/trade-and-investment-glance-2021#australias-trade-balance.
  9. ↑ 6202.0 – Labour Force, Australia, Jul 2019. Australian Bureau of Statistics. (ang.).
  10. ↑ a b Human Development Index (HDI) by Country 2022 [online], worldpopulationreview.com [dostęp 2022-07-08].
  11. ↑ Australia, [w:] F. Monforti-Ferrario i inni, Fossil CO2 and GHG emissions of all world countries. 2019 report – Study [pdf], Luksemburg: Publications Office of the European Union, 2019, s. 12, 47, DOI: 10.2760/687800, ISBN 978-92-76-11100-9 (ang.).
  12. ↑ e. Redakcja do Czytelników. „Poznaj Świat”. R. XX (nr 6 (235)), s. 46, czerwiec 1972. Polskie Towarzystwo Geograficzne. (pol.). 
  13. ↑ Skup monet i sztabek, o firmie | CONTI Warszawa – skup monet warszawa, skup, skup sztabek, skup sztabek warszawa [online], www.conti.waw.pl [dostęp 2020-07-08] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-06].
  14. ↑ Budżet na 2020 r. bez deficytu. To prawdziwa rewolucja – Money.pl [online], www.money.pl [dostęp 2020-07-08] (pol.).
  15. ↑ Założono, że w cytowanym artykule mowa o USD, a nie AUD, kurs według https://web.archive.org/web/20190906113236/http://www.conti.waw.pl/cennik.php.
  16. ↑ Australii trudno odejść od węgla – Biznes w INTERIA.PL [online], biznes.interia.pl [dostęp 2020-07-08] (pol.).
  17. ↑ Uranium Information Centre, Australia’s Uranium [online] [zarchiwizowane z adresu 2006-04-06].
  18. ↑ Adam Maksymowicz, Złota Australia [online], nettg.pl, 25 marca 2022 [dostęp 2023-09-14] (pol.).
  19. ↑ Michele E. McRae, U.S. Geological Survey, Mineral commodity summaries 2020, s. 112–113, ISBN 978-1-4113-4362-7.
  20. ↑ Joseph Gambogi, U.S. Geological Survey, Mineral commodity summaries 2020, s. 132–133, ISBN 978-1-4113-4362-7.
  21. ↑ The Canberra Times, Australia becomes the largest liquefied natural gas exporter in the world [online].
  22. ↑ The Where-to-be-born Index: The Highest And Lowest Scoring Countries – worldatlas.com.
  23. ↑ The lottery of life – International – The Economist.
  24. ↑ The Economist’s where-to-be-born index 2013 – statista.com.
  25. ↑ OECD Better Life Index – OECD.
  26. ↑ Mercer: Mercer’s 2019 Quality of Living Rankings.
  27. ↑ Quality of Life Survey 2019 – Monocle, 2019.
  28. ↑ The Global Liveability Index 2021 – The Economist, 2021.
  29. ↑ The World’s Best Cities to Live In 2017 – Global Finance, 2017.
  30. ↑ These cities offer the best quality of life in the world, according to Deutsche Bank – CNBC, 2019.
  31. ↑ a b Mapping the World’s Prices 2019 – Deutsche Bank Research, 2019.
  32. ↑ The Best and Worst Cities in the World to Live and Work Abroad in 2020 – InterNations.org.
  33. ↑ Expat Insider 2019. Australia cities – InterNations.org.
  34. ↑ Quality of Life Index by City 2021 – Numbeo, 2021.
  35. ↑ TOP 10 Healthiest cities 2014 – CNN.
  36. ↑ The World’s Healthiest Cities – spotahome.com.
  37. ↑ Iflscience: The 20 Healthiest Cities In The World.
  38. ↑ Top 10 Healthiest Cities in the World 2019 – healthfitnessrevolution.com.
  39. ↑ Money.co.uk: Revealed: the top 20 healthiest places to live.
  40. ↑ These Are The 20 Healthiest Cities In The World Right Now – Architectural Digest.
  41. ↑ BBC: Living in: The world’s healthiest cities.
  42. ↑ Hindustan Times: 7 of the healthiest cities to live in across the world.
  43. ↑ Newsweek: The World’s Healthiest Cities Ranked.
  44. ↑ TheGuardian.com: The world’s top five healthiest cities.
  45. ↑ a b The World According to GaWC 2018. [w:] Globalization and World Cities (GaWC) Study Group and Network [on-line]. Loughborough University. (ang.).
  46. ↑ a b Economist Intelligence Unit: Global City Competitiveness Index 2012. (ang.).
  47. ↑ a b A.T. Kearney: Global Cities Index 2020. (ang.).
  48. ↑ a b Institute for Urban Strategies at The Mori Memorial Foundation: Global Power City Index 2020. (ang.).
  49. ↑ a b World’s Most Economically Powerful City – The Atlantic Monthly, 2015.
  50. ↑ a b Schroders Global Cities Index – Schroders(inne języki), 2021.
  51. ↑ The World According to GaWC 2020. [w:] Globalization and World Cities (GaWC) Study Group and Network [on-line]. Loughborough University. (ang.).
  52. ↑ 2020 Global Top 500 Cities – globalcitylab.com, 2020.
  53. ↑ World’s Best Cities – bestcities.org, 2020.
  54. ↑ 2015–16 est. / SGSEP. sgsep.com.au. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-22)]. AUD 303,560 million according to the SGS Economics and Planning table, i.e. US$229.188 billion at current exchange rates, using the 8 June 2017 AUD/USD exchange rate used by the IMF.
  55. ↑ Brookings Institution, Global city GDP 2014 [online].
  56. ↑ Pricewaterhouse Coopers, Global city GDP rankings 2008-2025 [online] [zarchiwizowane z adresu 2011-05-04].
  57. ↑ Foreign Policy, The Most Dynamic Cities of 2025 [online].
  58. ↑ Jak wysokie (lub niskie) są zarobki w każdym państwie na świecie – tygodnik Polityka, 2014.
Gospodarka państw Australii i Oceanii
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gospodarka_Australii&oldid=73581397”