Przejdź do zawartości

I Am... Sasha Fierce

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
I Am... Sasha Fierce
ilustracja
Wykonawca albumu studyjnego
Beyoncé
Wydany

14 listopada 2008
(zobacz daty wydania)

Gatunek

R&B, pop

Długość

41:40

Wydawnictwo

Columbia Records

Producent

Beyoncé, Shondrae Crawford (producent audio), D-Town, Ian Dench, The-Dream, Toby Gad, Sean Garrett, Amanda Ghost, BC Jean (producent audio), Jim Jonsin, Mathew Knowles (producent wykonawczy), Rico Love, Dave McCracken, Radio Killa, Stargate (producent audio), Christopher „Tricky” Stewart, Ryan Tedder, Wayne Wilkins[1]

Oceny

Przejdź do sekcji „Odbiór krytyków”

Album po albumie
B’Day
(2006) 		I Am... Sasha Fierce
(2008) 		4
(2011)
Single z albumu I Am... Sasha Fierce
  1. „If I Were a Boy”
    Wydany: 12 października 2008
  2. „Single Ladies (Put a Ring on It)”
    Wydany: 12 października 2008
  3. „Diva”
    Wydany: 20 stycznia 2009
  4. „Halo”
    Wydany: 20 stycznia 2009
  5. „Ego”
    Wydany: 19 maja 2009
  6. „Sweet Dreams”
    Wydany: 2 czerwca 2009
  7. „Broken-Hearted Girl”
    Wydany: 28 sierpnia 2009
  8. „Video Phone”
    Wydany: 17 listopada 2009

I Am... Sasha Fierce – trzeci album studyjny amerykańskiej wokalistki Beyoncé Knowles, wydany 18 listopada 2008 roku nakładem Columbia Records. Ukazał się w dwudyskowym formacie; każda z płyt reprezentowała kontrastujące ze sobą strony osobowości oraz stylu muzycznego Knowles. Pierwszy dysk, I Am..., składał się z wolnych i utrzymanych w średnim tempie klasycznych ballad popowych i R&B, podczas gdy drugi – Sasha Fierce, przedstawiał tytułowe, sceniczne alter ego wokalistki, skupiając się na tanecznych utworach, czerpiących z Europopu oraz electropopu.

Wśród inspiracji do nagrania albumu Beyoncé wymieniała przede wszystkim swojego męża, rapera Jaya-Z, a także wokalistkę jazzową Ettę James. Muzycznie, na I Am... wyczuwalne są wpływy muzyki folkowej i rocka alternatywnego, między innymi za sprawą sekcji gitar akustycznych, wykorzystanych w kompozycjach ballad. Piosenki z pierwszego dysku zostały napisane i wyprodukowane przez Knowles ze wsparciem ze strony Kennetha Edmondsa, Christophera Stewarta, Teriusa Nasha oraz Ryana Teddera. Z kolei wkład w kompletowanie Sasha Fierce mieli Rodney Jerkins, Sean Garrett i Solange. I Am... Sasha Fierce uzyskał zróżnicowane oraz pozytywne oceny od krytyków muzycznych; wielu z nich zauważyło, że album nie zdołał w wystarczający sposób naświetlić różnic pomiędzy Knowles a jej alter ego, czego – zdaniem niektórych – można było uniknąć, gdyby wydawnictwo składało się z jednego dysku.

I Am... Sasha Fierce zadebiutował na szczycie listy Billboard 200, rozchodząc się w pierwszym tygodniu w 482 tysiącach egzemplarzy na terenie Stanów Zjednoczonych. Na początku 2011 roku łączna międzynarodowa sprzedaż albumu wynosiła ponad 7 milionów kopii. I Am... Sasha Fierce przyniósł Beyoncé osiem nominacji do nagród Grammy, ostatecznie wygrywając statuetki w pięciu kategoriach. Promując album, wokalistka wyruszyła w światową trasę koncertową I Am... Tour, która objęła 108 występów na sześciu kontynentach.

Rozwój projektu

[edytuj | edytuj kod]
Rola Etty James (na zdjęciu) w filmie Cadillac Records (2008) zainspirowała Knowles do artystycznej wolności[2]

W liście zaadresowanym do swoich fanów Beyoncé przyznała, że pracom nad I Am... Sasha Fierce poświęciła ponad rok, w trakcie którego starała się stworzyć własne, osobiste dźwięki, tłumacząc: „[Chciałam wykreować coś], co dokładnie tłumaczyłoby, kim jestem na tym etapie mojego życia. Włożyłam w to całe moje serce i duszę.” Wokalistka dodała ponadto, że był to najdłuższy projekt muzyczny, w którym uczestniczyła od czasu początków działalności Destiny’s Child[3]. Kompletowanie materiału na I Am... Sasha Fierce rozpoczęło się w 2007 roku; wedle jej słów, Knowles czuła, że album powinien ukazać jej artystyczny rozwój: „Mimo że miałam wielkie szczęście i odniosłam sukces, wciąż chcę podejmować wyzwania.”[4] W procesach produkcji płyty Beyoncé czerpała inspirację ze strony Jaya-Z oraz Etty James – w rolę której wcieliła się w musicalu biograficznym Cadillac Records (2008); odwaga i pewność siebie James sprawiły, że Knowles postanowiła wyrażać swoje uczucia w sposób szczery i bezpośredni, jednocześnie eksplorując nowe gatunki oraz style muzyczne, z którymi w przeszłości nie eksperymentowała[2][5]. Gdy kompletowanie albumu znajdowało się w zaawansowanym stadium, wokalistka otrzymała rolę w Cadillac Records. Po przestudiowaniu historii życia Etty James i zakończeniu prac na planie filmu produkcja I Am... Sasha Fierce przybrała nowy bieg[2]. Beyoncé była gotowa „podjąć ryzyko i zdefiniować siebie na nowo”[2]. Miała ponadto nadzieję trafić do szerszej publiczności, a w tym do odbiorców, którzy na co dzień słuchali między innymi Johna Mayera i Carrie Underwood[2]. W jednym z wywiadów Knowles dokładniej skupiła się na okolicznościach powstawania albumu:

„Muzyka, którą stworzyłam przed i po Cadillac Records diametralnie się od siebie różniła. Po wcieleniu się w rolę Etty James stałam się znacznie bardziej śmiała, bo część tej postaci została we mnie. Dlatego muzyka, jaką bałabym się nagrać wcześniej, teraz nie stanowiła dla mnie żadnego problemu. Nabrałam więcej odwagi, pewności siebie. Myślę, że właśnie dlatego tak bardzo uwielbiam pracę na planie filmowym, bo to nie tylko forma sztuki. To zmienia moje życie, moją muzykę i sposób, w jaki postrzegam różne kwestie. Kiedy jesteś gwiazdą popu, pozostajesz w nieco konserwatywnym świecie, zawsze musisz trzymać się określonych ram. Masz fanów w wieku 5 i w wieku 65 lat – jest wśród nich tak wiele osób, które oczekują od ciebie tak wielu rzeczy. Etta James była królową rock ‘n’ rolla, soulu, R&B, jazzu – dokonała tego wszystkiego i zawsze stawiała na swoim. Gdy grałam jej postać i śpiewałam jej piosenki myślałam, że nadszedł czas, by postawić przed sobą wyzwanie i zrobić wszystko to, na co mam ochotę.”

Produkcja i nagrywanie

[edytuj | edytuj kod]

Nagrywanie albumu trwało ponad osiem miesięcy[3][6], a sesje odbywały się na przełomie 2007 i 2008 roku w wielu studiach, włączając w to: Tree Sound Studios w Atlancie; Chung King Studios, Electric Lady Studios i Strawberrybee Productions w Nowym Jorku; GAD Studios na hiszpańskiej Ibizie; Mansfield Studios i The Campground w Los Angeles; South Beat Studios w Miami Beach oraz The Boom Boom Room w Burbank[7]. Knowles była współautorką lub współproducentką całego materiału z I Am... Sasha Fierce[2][8]. Wśród tekściarzy i producentów, którzy zaangażowani byli w prace nad płytą znaleźli się m.in.: Kenneth „Babyface” Edmonds, Stargate, Christopher „Tricky” Stewart, Terius „The-Dream” Nash, Rodney „Darkchild” Jerkins, Sean Garrett, Solange, Jim Jonsin, Rico Love, Ryan Tedder, Shondrae „Bangladesh” Crawford, Ian Dench, Dave McCracken, Wayne Wilkins i Elvis Williams[4]. Jedynym duetem z ekipy twórców I Am... Sasha Fierce, którzy mieli wkład w oba dyski wydawnictwa byli Tricky Stewart i Terius Nash („Smash into You” z I Am... oraz „Single Ladies (Put a Ring on It)” z Sasha Fierce)[4].

Znajduję się teraz we wspaniałym miejscu mojego życia. Jestem bardzo szczęśliwa. Dorastam i czuję się ze sobą naprawdę dobrze. Staje się mądrzejsza, nabieram doświadczeń. Zdaję sobie sprawę z tego, że gdy ludzie obserwują znane postacie, myślą, że to osoby idealne – ich życie wydaje się perfekcyjne, mają pieniądze i sławę. Ale ja jestem normalnym człowiekiem. Płaczę. Jestem bardzo oddana i wrażliwa. Moje uczucia często są ranione. Boję się i denerwuję jak wszyscy. I właśnie to chciałam pokazać. Album mówi o miłości. Jestem kobietą, mężatką, i ta część mojego życia została zawarta na płycie. Dlatego jest ona znacznie bardziej intymna. Cenię sobie prywatność i nie poruszam publicznie wielu tematów, ale na albumie znalazło się kilka osobistych utworów. To mój pamiętnik, moja historia.
– Beyoncé Knowles o okolicznościach powstawania albumu[9]

Kompletując dysk I Am..., Knowles pozostawała pod silnym wpływem inspiracji ze strony muzyki folkowej oraz rocka alternatywnego, co przekładało się na to, że w procesach nagrywania wykorzystywała instrumenty, jakich wcześniej nie uwzględniała w instrumentacjach, a w tym na przykład gitarę akustyczną[4]. Albumowe ballady komponowane były z zamierzeniem, by łączyć „najlepsze elementy” popu i soulu; najważniejszym współpracownikiem Beyoncé w produkcji tego typu utworów był Ryan Tedder[4]. Jak sama przyznała, Knowles próbowała tworzyć piosenki w odmiennym niż dotychczas stylu, głównie ze względu na wysokie oczekiwania, jakie na niej spoczywały ze strony słuchaczy; z tego powodu wokalistka eksperymentowała z mocniejszymi tekstami[4]. W jednym z wywiadów dodała: „Uwielbiam ballady, bo czuję, że za ich pośrednictwem muzyka i emocje są przekazywane w znacznie lepszy sposób. [...] Naprawdę chciałam, by ludzie usłyszeli mój głos i to, co chciałam im powiedzieć.” Po tym, jak Beyoncé napisała wraz z Amandą Ghost tekst do „Disappear”, zabrały się one za pracę nad przerabianiem utworu „Ave Maria” Franza Schuberta. Ghost wytłumaczyła w rozmowie z The Daily Telegraph, że obie były wówczas świeżo upieczonymi mężatkami i obie były prowadzone do ołtarza z „Ave Maria” w tle[10]. Z kolei dysk Sasha Fierce miał ukazać przeciwną, bardziej dziką i agresywną stronę wokalistki w postaci jej scenicznego alter ego, czyli tytułowa Sasha Fierce[4].

Na przestrzeni ośmiu miesięcy Knowles nagrała ponad 70 utworów, by później zdecydować, że nie chce zamieszczać piosenek reprezentujących dwie strony jej osobowości na jednym dysku[2][3][6]. Wokalistka powiedziała wówczas: „[Na płycie] najpierw znajduje się moje życie osobiste, moja wrażliwa strona, a dopiero później ukazuję się jako artystka sceniczna, seksowna, pełna energii i zabawy.”[2] Gdy jakaś ścieżka nie miała dla mniej określonego znaczenia, odrzucała ją w procesie eliminacji do finałowej listy utworów na album[4]. I Am... Sasha Fierce w większym stopniu, niż Dangerously in Love (2003) i B’Day (2006) poświęcony był bardziej intymnej i prywatnej sferze życia Knowles[2]. Na kilka miesięcy przed oficjalną premierą płyty Beyoncé opublikowała na swojej stronie internetowej oświadczenie, w którym opowiedziała o naturze wydawnictwa, a także o tym, czego odbiorcy powinni się po nim spodziewać. „Jestem teraz w zupełnie innym miejscu mojego życia i pragnę, by ludzie poznali wiele stron mojej osobowości. [Na płycie znajduje się] szybka muzyka taneczna, która stanowi tę radosną część albumu, zaś ta osobista część jest pełna pasji i refleksji. To po prostu ja i dlatego jestem bardzo podekscytowana, by podzielić się tym ze światem 18 listopada.”[11]

Jako że I Am... Sasha Fierce był albumem podwójnym, posiadał dwie okładki; autorem czarno-białych zdjęć z okładek standardowej, deluxe i platynowej edycji albumu był niemiecki fotograf Peter Lindbergh[12].

Kompozycja

[edytuj | edytuj kod]

W wywiadzie dla magazynu Billboard, Knowles opisała I Am... Sasha Fierce jako album podwójny, precyzując: „Jedna strona składa się z bardziej mainstreamowych piosenek, natomiast druga reprezentuje raczej tradycyjne R&B, skierowane do moich fanów, którzy są ze mną od początku. Część utworów przypomina twórczość Barbry Streisand, część Karen Carpenter, zaś inne The Beatles z lat 70.”[13] W innej wypowiedzi, tym razem dla MTV News, wokalistka dodała: „Połowa płyty [I Am...] prezentuje to, kim jestem bez tony makijażu, bez reflektorów i bez tego całego gwiazdorskiego szumu. [Sasha Fierce] jest znacznie bardziej rozrywkowa, zmysłowa, agresywna i olśniewająca, czyli taka, jaką się staję, gdy wchodzę na scenę. Podwójny album pozwala mi podjąć większe ryzyko i wyrzuć to wszystko z siebie; albo powinnam raczej powiedzieć, bardziej zagłębić się w sobie i ujawnić tę stronę mojej osobowości, która znana jest tylko osobom z mojego otoczenia.”[14]

Andy Kellman z AllMusic uznał pierwszy dysk za „delikatny, niewielki zbiór ballad o charakterze adult contemporary: „Wypełniają go gitary akustyczne, fortepiany, instrumenty strunowe i momenty ukazywania swojej duszy; wszystko to ma swoje korzenie bardziej w soft rocku lat 70., niż w soulu.”[1] Drugi dysk, Sasha Fierce, zawiera wyczuwalne wpływy muzyki elektronicznej, słyszane szczególnie w utworach pokroju „Radio” oraz „Sweet Dreams”[15][16]. Kellman uznał ponadto, że „Diva” pod względem śmiałości przypomina pochodzące z B’Day utwory „Freakum Dress” i „Ring the Alarm”[1]. Pomimo że zostały umieszczone na dysku Sasha Fierce, „Ego”, „Why Don’t You Love Me” oraz „Scared of Lonely” uznane zostały za „płaszczyznę porozumienia” między dwiema połówkami albumu. Według Jennifer Vineyard z MTV News, przypominają Sashę Fierce muzycznie, jednak tematycznie i tekstowo nawiązują do I Am...[14]

Album formalnie przedstawia alter ego Beyoncé, czyli Sashę Fierce. Wokalistka ujawniła, że Sasha narodziła się podczas nagrywania jednego z jej pierwszych utworów, „Crazy in Love” (2003). W rozmowie z Emmetem Sullivanem z magazynu People, Knowles dodała, że jej alter ego przeznaczone jest wyłącznie na scenę; sam redaktor opisał je natomiast mianem „zmysłowego i agresywnego”[17]. Z kolei w wywiadzie dla Marie Claire rozwinęła temat Sashy Fierce: „Stworzyłam alter ego, [...] ponieważ w życiu codziennym nigdy nie zrobiłabym tego, co robię na scenie. Dzielę się wtedy tak osobistymi rzeczami, których nigdy nie wyznałabym w żadnym z wywiadów. [...] Jeśli obcięliby mi nogę, jeśli upadnę, nawet tego nie poczuję. [Na scenie] wyzbywam się wszelkich lęków.”[18] W wideoklipie do „Single Ladies (Put a Ring on It)” Knowles ma na dłoni rękawiczkę wykonaną z tytanu; została ona zaprojektowana przez Lorraine Schwartz specjalnie na potrzeby Sashy Fierce, stając się jednym z jej znaków rozpoznawczych[19]. Beyoncé użyła rękawiczki po raz pierwszy 8 listopada 2008 roku na czerwonym dywanie podczas gali MTV Europe Music Awards. Następnie wykorzystała ją w programie Saturday Night Live oraz w sesji zdjęciowej dla magazynu Gotham[19]. W lutym 2010 roku, w wywiadzie dla Allure, Knowles przyznała jednak, że „uśmierciła” Sashę Fierce, „ponieważ dorosła do tego, by połączyć dwie strony swojej osobowości”[20].

Styl muzyczny i kontekst liryczny

[edytuj | edytuj kod]

„If I Were a Boy”, pierwszy singel z dysku I Am..., stanowi jedyny utwór z całego albumu, który nie został chociażby częściowo napisany przez Knowles. BC Jean, czyli autorka większości tekstu, czerpała inspirację ze swojego wcześniejszego, nieudanego związku[21]. Beyoncé stwierdziła, że „If I Were a Boy” różni się od jej wcześniejszych piosenek, ponieważ nie reprezentuje tradycyjnego R&B[5]. Krytycy muzyczni zauważyli, że ścieżka wydaje się być miksturą hitu Knowles „Irreplaceable” (2006) z utworami „Big Girls Don’t Cry” (2007) Fergie i „Like a Boy” (2007) Ciary[22]. Według Leaha Greenblatta z Entertainment Weekly, „If I Were a Boy” wyraża smutek spowodowany nieporozumieniami pomiędzy obiema płciami, a także oskarża męską stronę o niewłaściwe podejście do wzajemnych relacji[23][24]. Trish Crawford z Toronto Star porównała kolejny singel, „Single Ladies (Put a Ring on It)”, do utworów „Respect” Arethy Franklin oraz „I Will Survive” Glorii Gaynor[25]. Ann Powers z Los Angeles Times uznała, że temat empowermentu kobiet, który porusza ta piosenka, stanowi rozwinięcie kwestii poruszanych przez „Irreplaceable”[15]. Od strony muzycznej, „Single Ladies (Put a Ring on It)” to utrzymana w szybkim tempie, stojąca na pograniczu dance-popu i R&B piosenka[26][27], w której wyczuwalne są również wpływy dancehallu i muzyki bounce[28][29]. Za pośrednictwem tekstu utworu Beyoncé ukazuje swoją agresywniejszą stronę; jego słowa mówią, że w tym przypadku to obrączka ślubna stanowi drogę do empowermentu[30]. Według Jonaha Weinera z magazynu Blender piosenka jest „jasnym” odniesieniem do małżeństwa[31], podczas gdy Greg Kot z Chicago Tribune uznał, że tekst ma zabarwienie „po-zerwaniowe”[32].

„Halo”, skomponowany przez Ryana Teddera i Evana Bogarta, został stworzony z myślą o Beyoncé, jednak ze względu na jej napięty grafik, był bliski trafienia do repertuaru Leony Lewis[33]. Wedle słów Christiana Williamsa z magazynu Billboard, „Halo” ma mainstreamowy, popowy charakter, jednakże zauważa się w nim również dźwięki R&B[34]. Jak napisał Daily Mail, Knowles śpiewa w „Halo” na tle perkusji, fortepianu i instrumentów strunowych w niższym rejestrze głosu, niż zazwyczaj[35][36]. „Halo” opisuje miłość jako zjawisko tak niesamowite, że aż „niebiańskie”[37]. Recenzenci uznali „Diva” za wariację „A Milli” Lil Wayne’a i kobiecy odpowiednik tego utworu[23][38]. W „Diva” wokalistka przytacza pozytywną definicję divy, wyjaśniając, że „diva to żeńska wersja cwaniaka”, często odnosząc się ponadto do zgromadzonych przez nią milionów dolarów[39]. „Ego” stanowi popową piosenkę, utrzymaną w tempie R&B; zawiera ona także wpływy jazzowe[36] oraz soulowe[40]. „Sweet Dreams” został doceniony przez krytyków muzycznych za electropopowe brzmienie[41] oraz wykorzystanie elektronicznej linii basowej, co przywołało na myśl podobieństwa do „Beat It” Michaela Jacksona[42]. Utwór reprezentuje R&B i inspirowany był klasycznym funkiem lat 80.[35] Według Priyi Elan z dziennika The Times, tekst „Sweet Dreams” opisuje związek, który mógł być „słodkim snem albo pięknym koszmarem”[43]. „Broken-Hearted Girl” to łącząca R&B i pop, fortepianowo-wokalna ballada, nagrana z minimalistycznym wykorzystaniem beatów. Podstawę instrumentacji piosenki stanowi perkusja oraz instrumenty strunowe[44]. Mariel Concepcion z Billboardu zwróciła uwagę na emocjonalny sposób, w jaki Beyoncé wyśpiewuje refren „I don’t want a broken heart/And I don’t want to play the broken-hearted girl”[45]. Według Spence’a D. z IGN Music, „Hello” jawi się jako kolejna ballada, złożona z delikatnych harmonii muzycznych i słodkich dźwięków gitar; w tekście zawarta została ponadto kwestia Jerry’ego Maguire’a: „You had me at hello”[36].

„Radio” stanowi utwór o szybkim tempie, inspirowany synthpopem lat 80[16], muzyką elektroniczną[35], Europopem[23], oraz techno[46]. Tekst mówi o uwielbieniu młodej dziewczyny do piosenek, które grane są w radiu[47]. Według Colina McGuire’a z PopMatters, styl „Radio”, który nawiązuje do muzyki drum and bass, house i techno, nadaje mu świeżości[29], co, jak zauważa James Reed z The Boston Globe, czyni utwór „doskonałym na spędzenie nocy w klubie”[48]. Zgodnie z reakcjami odbiorców, „Video Phone” posiada prosty tekst[49], który celebruje „wirtualny seks”[50]. Remiks ścieżki, nagrany z gościnnym udziałem Lady Gagi, wydany został na wersji deluxe albumu[51][52]. „Why Don’t You Love Me”, która pojawia się na platynowej edycji I Am... Sasha Fierce, różni się od pozostałych dance-popowych utworów Knowles, jako że reprezentuje styl retro[53]. Piosenka utrzymana jest w szybkim tempie i wywodzi się z klasycznego R&B[54]. Na I Am... Sasha Fierce znalazła się także ścieżka „Smash into You”, którą w przeszłości wykonywał Jon McLaughlin pod tytułem „Smack into You”. Jego wersja została przetworzona, dopracowana, a następnie ponownie nagrana przez Beyoncé, dzięki czemu zdobyła ona minimalny udział jako autorka tekstu (za zmianę „Smack” na „Smash”[55]). „Smash into You” wykorzystana została ponadto jako ścieżka dźwiękowa filmu Obsesja (2009), w którym zagrała Knowles[56]. „Disappear” przywoływała podobieństwa do innego utworu z albumu, „Hello”, jako że w obu przypadkach recenzenci wyróżniali „słodkie dźwięki gitar i delikatne harmonie muzyczne”[23]. „That’s Why You’re Beautiful” to utrzymana w wolnym tempie soft rockowa[41]/rockowa[57] ballada, nagrana z udziałem „grunge’owych” riffów gitarowych[14]. Krytycy muzyczni porównywali ją z materiałami Alice in Chains oraz Jill Scott[14][48]. Edycja platynowa I Am... Sasha Fierce obejmowała również cover utworu „Honesty” (1979) Billy’ego Joela w wykonaniu Knowles[12].

Wydanie

[edytuj | edytuj kod]

Edycja deluxe albumu wydana została w tym samym terminie, co wersja standardowa[58]. Mathew Knowles, ojciec Beyoncé i jej ówczesny menedżer, zorganizował 22 października 2008 roku w Nowym Jorku zamknięte przyjęcie połączone z odsłuchaniem przez gości I Am... Sasha Fierce[14]. Jeszcze przed oficjalną premierą materiał z płyty został 11 listopada udostępniony na oficjalnym profilu wokalistki w serwisie MySpace[59]. Wytwórnia Columbia Records utworzyła ponadto stronę internetową poświęconą Sashy Fierce[6]. 16 czerwca 2009 roku ukazał się album Above and Beyoncé: Video Collection & Dance Mixes, złożony z CD z remiksami albumowych singli (włączając w to remiks „Ego”, nagrany ze wsparciem rapera Kanye Westa), a także DVD z wideoklipami nakręconymi do tychże singli[60]. W listopadzie 2009 roku w wybranych krajach ukazała się platynowa edycja I Am... Sasha Fierce, obejmująca dysk CD i DVD[61]. 23 listopada w Stanach Zjednoczonych miała premierę reedycja płyty, wzbogacona o nowe utwory: „Poison” i „Why Don’t You Love Me”, a także remiks „Video Phone” z udziałem Lady Gagi[62]. Tego samego dnia w kilku regionach wydany został również cyfrowy minialbum I Am... Sasha Fierce – The Bonus Tracks, zawierający trzy bonusowe piosenki z reedycji I Am... Sasha Fierce[63].

Promocja

[edytuj | edytuj kod]

Knowles promowała album podczas wielokrotnych występów w programach telewizyjnych oraz na galach rozdania nagród muzycznych. Wokalistka wykonała „Single Ladies (Put a Ring on It)” po raz pierwszy na żywo w ramach koncertu, który 29 października 2008 roku zorganizowała stacja radiowa Power 105.1[64]. Następnie, 6 listopada, zaśpiewała „If I Were a Boy” podczas ceremonii MTV Europe Music Awards[65]. Trzy dni później, 9 listopada, zagrała „Single Ladies (Put a Ring on It)” na gali World Music Awards w Monako[66]. Po tym, Beyoncé powróciła do Stanów Zjednoczonych, by 13 listopada wykonać „If I Were a Boy” w programie The Oprah Winfrey Show[67]. 15 listopada artystka gościła w Saturday Night Live (SNL), gdzie zaśpiewała „Single Ladies (Put a Ring on It)”[68]. Tej samej nocy Knowles wystąpiła również w parodii wideoklipu do tego utworu, w której to dwie tancerki z wersji oryginalnej zostały zastąpione przez wokalistę Justina Timberlake’a oraz członków obsady SNL – Andy’ego Samberga oraz Bobby’ego Moynihana[69][70]. Dzień później Beyoncé wykonała medley „If I Were a Boy”, „Single Ladies (Put a Ring on It)” i „Crazy in Love” w trakcie finałowego odcinka Total Request Live[71]. „Single Ladies (Put a Ring on It)” został zaśpiewany przez wokalistkę również 18 listopada w programie 106 & Park BET[72], 23 listopada podczas gali American Music Awards[73], 25 listopada w programie The Ellen DeGeneres Show[74], kolejnego dnia w The Today Show[75], 9 stycznia 2009 roku w programie The Tyra Banks Show, gdzie na scenie towarzyszyła jej dwójka tancerzy[76], a także 13 września podczas gali MTV Video Music Awards[77].

12 lutego 2009 roku, podczas gali rozdania nagród NAACP Awards, Beyoncé wykonała po raz pierwszy na żywo „Halo”[78]. 22 kwietnia wokalistka była gościem programu The Late Show with David Letterman, w którym również zaśpiewała ten utwór[79]. Po śmierci Michaela Jacksona Knowles, która przebywała wówczas w trasie koncertowej, zdecydowała się oddać mu hołd podczas występu w Atlancie (1 lipca) oraz Nowym Orleanie (3 lipca)[80]. Wykonując utwór „Halo” wokalistka zamieniła w tekście słowo „Baby” na „Michael”, a także dodała wers „Michael I can see your Halo. I pray your music won’t fade away.”[80] Ponadto Beyoncé zadedykowała Jacksonowi wykonanie utworu „Ave Maria” na gali BET Awards 2009[81]. 5 listopada 2009 roku artystka zaśpiewała „Sweet Dreams” na gali MTV Europe Music Awards[82]. 31 stycznia 2010 roku Knowles wykonała „If I Were a Boy” podczas 52. ceremonii wręczenia nagród Grammy[83].

I Am... Tour

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: I Am... Tour.
Beyoncé podczas jednego z koncertów w ramach I Am... Tour

By promować I Am... Sasha Fierce, Beyoncé wyruszyła w światową trasę koncertową; I Am... Tour rozpoczęła się 26 marca 2009 roku od występu w kanadyjskim Edmonton. 26 kwietnia 2009 roku, koncertem w chorwackim Zagrzebiu, zapoczątkowany został europejski etap trasy, który potrwał do 9 czerwca, czyli występu w Londynie. Trzeci, północnoamerykański etap I Am... Tour wystartował 21 czerwca 2009 roku i zakończył się w sierpniu czterodniową rewią I Am... Yours w Encore Las Vegas przy Las Vegas Strip. Kolejny, dziewięciodniowy etap trasy zaczął się 15 września 2009 roku w australijskim Melbourne i zakończył się w Perth. Następnie wokalistka dała kolejną serię koncertów w Azji, na Bliskim Wschodzie, w Europie i Afryce, aż w końcu zakończyła rok 2009 występem w Belfast. Finałowy, latynoamerykański etap trasy rozpoczął się 4 lutego 2010 w brazylijskim Florianópolis; Knowles odwiedziła po tym pięć kolejnych miejsc, aż w końcu, 18 lutego, dała ostatni koncert w ramach I Am... Tour, w Trynidadzie. Według Pollstar, 97 występów trasy przyniosło zyski w wysokości ponad 103 milionów dolarów[84]. Koncert artystki z 2 sierpnia 2009 roku podczas rewii I Am... Yours w Las Vegas został nagrany, a następnie wydany jako CD/DVD I Am... Yours: An Intimate Performance at Wynn Las Vegas[85]. Ppozostałe koncerty Beyoncé w ramach trasy również były rejestrowane, by później ukazać się na DVD I Am... World Tour, wydanym 30 listopada 2010 roku[86].

Single

[edytuj | edytuj kod]
Knowles wykonująca utwór „Broken-Hearted Girl” w Londynie

8 października 2008 roku premierę miały dwa główne single z albumu[87]. Jeden z nich pochodził z dysku I Am..., zaś drugi z dysku Sasha Fierce, co podkreślać miało ideę całej płyty, która ukazywała dwie strony osobowości wokalistki[27]. „If I Were a Boy”, reprezentujący I Am, dotarł do 3. pozycji listy Billboard Hot 100[88], a także na szczyty notowań w ośmiu państwach świata[89]. „Single Ladies (Put a Ring on It)” z dysku Sasha Fierce uplasował się na 1. miejscu Billboard Hot 100, stając się piątym numerem jeden Knowles w Stanach Zjednoczonych[88]. Single uzyskały na rynku amerykańskim certyfikaty kolejno: dwukrotnej i czterokrotnej platyny według Recording Industry Association of America (RIAA)[90]. „Diva” został wydany jako singel wyłącznie na rynku amerykańskim, docierając do 19. miejsca Billboard Hot 100 oraz 3. pozycji Billboard Hot R&B/Hip-Hop Songs i ostatecznie uzyskując złoty status według RIAA[90][91]. Kolejny międzynarodowy singel, „Halo”, uplasował się na 5. miejscu Billboard Hot 100[88] i pokrył się podwójną platyną w Stanach Zjednoczonych[90][92].

„Ego” był następnym, wyłącznie amerykańskim singlem promującym I Am... Sasha Fierce. Jego remiks, nagrany z udziałem rapera Kanye Westa, dotarł do 39. pozycji listy Billboard Hot 100 oraz 3. pozycji Billboard Hot R&B/Hip-Hop Songs[88]. Wersja ta uzyskała złoty status według RIAA[90]. Krótko po ogłoszeniu informacji o trasie koncertowej I Am... Tour, na rynku ukazały się dwa nowe single z płyty: „Sweet Dreams” oraz „Broken-Hearted Girl”[93]. „Sweet Dreams” uplasował się na 10. miejscu Billboard Hot 100 i został odznaczony platynowym certyfikatem RIAA[88][94]. „Broken-Hearted Girl”, czyli siódmy singel z I Am... Sasha Fierce, nie został wydany w Stanach Zjednoczonych, jednakże był notowany na kilku listach przebojów pozostałych państw świata[95]. Ponad rok po premierze albumu, remiks „Video Phone”, nagrany z udziałem wokalistki Lady Gagi, wydany został jako ósmy singel[88]. Stał się on 14. utworem Knowles, który dotarł na szczyt zestawienia Hot Dance Club Songs[96]. W lipcu 2010 roku łączna sprzedaż cyfrowa pojedynczych piosenek z albumu wynosiła ponad 12 milionów kopii w Stanach Zjednoczonych, zaś na świecie przekraczała 15 milionów egzemplarzy[97].

Przyjęcie

[edytuj | edytuj kod]

Odbiór krytyków

[edytuj | edytuj kod]

I Am... Sasha Fierce spotkał się ze zróżnicowanymi i pozytywnymi ocenami krytyków muzycznych[99]. W bazie Metacritic album uzyskał 62 punkty na 100 możliwych, na podstawie 24 recenzji, co oznacza „generalnie przychylny odbiór”[99]. Christian Hoard z magazynu Rolling Stone zauważył, że pierwszy dysk albumu „pełen jest słodkich, samoafirmujących wersów”, podczas gdy dysk Sasha Fierce „dostarcza najbardziej eksperymentalną i ryzykowną muzykę w dotychczasowej twórczości Beyoncé”[46]. Sal Cinquemani z magazynu internetowego Slant napisał: „Siłą I Am... Sasha Fierce są indywidualne utwory [...], które gruntują pozycję Beyoncé jako jednej z najbardziej wiarygodnych artystek na współczesnej scenie muzycznej.”[22] Jednakże zwrócił uwagę na „niezdolność Knowles do pogodzenia tradycyjnych brzmień [dysku] I Am z nowoczesnymi dźwiękami [dysku] Sasha Fierce”[22]. Nana Ekua Brew-Hammond z The Village Voice uznała, że dyskowi I Am brakuje spójności, jednak dodała, że Sasha Fierce nie przechodzi takiego kryzysu tożsamości”[103]. Leah Greenblatt z Entertainment Weekly napisała, że album oferuje „dwie atrakcyjne strony” Beyoncé, dodając: „Kolekcja być może brzmiałaby lepiej, gdyby ukazała się na jednym dysku, niż w obecnej formie, która wydaje się być chwytem marketingowym. I choć fani będą z pewnością spekulować na ten temat, niektóre teksty są znacznie bardziej odkrywcze, niż wcześniejsze emocjonalne ścieżki [Knowles].”[23] Amy Linden z magazynu Vibe stwierdziła natomiast: „Beyoncé jest zrelaksowana i pewna siebie, i [...] trafia w sedno, osiągając swój cel.”[104]

Z drugiej strony, Adam Mattera z dziennika The Observer krytycznie ocenił album, uzasadniając, że obu dyskom brakuje głębi: „Dysk pierwszy jest zbyt zajęty pogonią za radiowymi hitami, by skupić się na wewnętrznym przekazie. [...] Z kolei część Sashy prowadzi do prostolinijnego ‘Radio’ i sukcesji hymnów kobiet pokroju 'Single Ladies (Put a Ring on It)' i ‘Diva’, które bez wątpienia zainspirują drag queen całego świata, jednak u innych wywołają uczucie otumanienia.”[102] Ryan Dombal z Pitchfork Media uznał I Am... Sasha Fierce za regres w stosunku do B’Day, komentując: „Nikt nie wygrywa w walce Beyoncé vs. Sasha – często jednak, to słuchacz jest przegranym.”[37] Andy Kellman z AllMusic uznał dwupłytowe wydanie albumu za słabe posunięcie; pozytywnie wypowiedział się jedynie o drugim dysku, który określił mianem „przyzwoitego popu”[1]. W przewodniku dla słuchaczy MSN Music, krytyk Robert Christgau przyznał I Am... Sasha Fierce ocenę B i scharakteryzował wydawnictwo jako „niewypał miesiąca”[100], czyli zaliczył go do grupy „słabych nagrań, które rzadko zasługują na bliższą zadumę”[105]. Christgau uznał album za „nudny”, podsumowując, że znalazły się na nim tylko trzy dobre utwory[100]. Matos Michaelangelo z The A.V. Club podsumował, że „dwie połówki albumu są dość nierówne” i „niekoniecznie brzmiałyby lepiej, gdyby znalazły się na jednym dysku”[106]. Stacey Anderson z magazynu Spin skrytykowała pierwszy dysk albumu; o drugim wypowiedziała się pochlebniej, twierdząc, że zmierzał w „intrygującym kierunku, który jednak został rozmyty”[107]. Colin McGuire z PopMatters napisał, że album „bywa nieco szorstki na swoich krańcach” i uznał, że „taneczny dysk Sasha Fierce jest znacznie bardziej atrakcyjny” od I Am[29]. Daniel Brockman z publikacji The Phoenix poradził, by słuchacze „natychmiast przeskakiwali do dysku drugiego”[108]. Sasha Frere-Jones z The New Yorker stwierdziła, że w porównaniu do wcześniejszych płyt wokalistki, I Am... Sasha Fierce niesie ze sobą „jakiś bałagan i nieład”[109].

Odbiór komercyjny

[edytuj | edytuj kod]

I Am... Sasha Fierce zadebiutował na szczycie amerykańskiej listy Billboard 200 (jako trzeci album solowy Beyoncé z rzędu), rozchodząc się w pierwszym tygodniu w 482 tysiącach egzemplarzy na terenie Stanów Zjednoczonych[110]. W czasie sześciu premierowych tygodni album znalazł 1 459 000 nabywców, dzięki czemu I Am... Sasha Fierce był 10. najlepiej sprzedającą się płytą 2008 roku w tym państwie[111][112]. Jednocześnie Knowles wyrównała wyczyn Gartha Brooksa, Mariah Carey i Shanii Twain jako artystka, której pięć albumów zajmowało miejsca w czołowej dziesiątce zestawień podsumowujących całoroczną sprzedaż płyt na rynku amerykańskim (wcześniej dokonały tego dwa wydawnictwa Destiny’s Child, a także oba albumy solowe Beyoncé)[113]. I Am... Sasha Fierce dzierżył ponadto tytuł 2. najlepiej sprzedającego się albumu roku 2009 w Stanach Zjednoczonych, ustępując jedynie Fearless Taylor Swift[114]. Od tego czasu płyta została odznaczona certyfikatem podwójnej platyny według Recording Industry Association of America (RIAA)[115]. W kwietniu 2011 roku, zgodnie z danymi Nielsen SoundScan, łączna sprzedaż albumu w Stanach Zjednoczonych wynosiła 2.9 miliony egzemplarzy[116].

W Wielkiej Brytanii I Am... Sasha Fierce zadebiutował na 10. miejscu listy UK Albums Chart, co stanowiło najniższy wynik spośród wszystkich dotychczasowych wydawnictw wokalistki[117]. Po gościnnym występie Knowles w finałowym odcinku programu X Factor album awansował na 9. pozycję notowania, niemalże miesiąc od swojej premiery[118]. Duży sukces singli z I Am... Sasha Fierce sprawił, że płyta wskoczyła na 2. miejsce UK Albums Chart w wydaniu z 16 sierpnia 2009 roku, czyli w swoim 39. tygodniu obecności na tej liście[119]. W Japonii album zadebiutował na 5. pozycji notowania Oricon i stopniowo piął się w górę, by w końcu dotrzeć na szczyt listy[120]. W Irlandii I Am... Sasha Fierce uplasował się w premierowym tygodniu na 3. pozycji zestawienia[121], jednakże na początku 2009 roku dotarł do 1. miejsca notowania, na którym spędził dwa tygodnie[122][123]. W Australii album zadebiutował na 9. pozycji Australian Albums Chart, jednak sukces singli sprawił, że w październiku 2009 roku (czyli niemalże rok po premierze) I Am... Sasha Fierce dotarł do 3. miejsca listy i uzyskał status potrójnej platyny według Australian Recording Industry Association (ARIA)[124][125]. W Nowej Zelandii płyta zadebiutowała na 16. miejscu[126] i, podobnie jak w Australii, po rosnącym sukcesie promujących ją singli awansowała na 3. pozycję we wrześniu 2009 roku[127][128]. W Brazylii album uplasował się na 2. miejscu lokalnego notowania i uzyskał status diamentowej płyty za sprzedaż powyżej 160 tysięcy egzemplarzy[129]. Po 52. ceremonii wręczenia nagród Grammy, I Am... Sasha Fierce powrócił w lutym 2010 roku do czołówek notowań w kilku państwach świata, włączając w to Szwajcarię[130], Austrię[131] oraz Portugalię[132]. Po tym, jak album dotarł w Polsce do 5. miejsca Oficjalnej Listy Sprzedaży 8 lutego 2009 roku[133], niespełna trzy lata od swojej premiery w tym państwie awansował na szczyt listy w wydaniu z 28 sierpnia 2011 roku[134].

W marcu 2011 roku łączna sprzedaż światowa I Am... Sasha Fierce wynosiła ponad siedem milionów egzemplarzy[135].

Wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

Leah Greenblatt z Entertainment Weekly wyróżniła I Am... Sasha Fierce na 2. miejscu listy najlepszych albumów 2008 roku, uzasadniając: „'If I Were a Boy’ i 'Single Ladies (Put a Ring on It)' niewątpliwie stanowią najmocniejsze punkty tej płyty; jednakże najbardziej zaskakujące jest to, jak bardzo satysfakcjonująca jest reszta materiału – nawet te mniej spektakularne utwory kwitną przy kolejnych odsłuchaniach.”[136] Mark Edward Nero z witryny About.com uznał I Am... Sasha Fierce za 9. najlepszy album R&B 2008 roku[137]. Christian Gerard z NBC Washington również uwzględnił I Am... Sasha Fierce w zestawieniu najlepszych albumów 2008 roku[138]. W listach najlepszych wydawnictw 2008 i 2009 roku według The Village Voice, I Am... Sasha Fierce zajął odpowiednio: 333 i 580 miejsce[139][140]. Entertainment Weekly wyróżnił I Am... Sasha Fierce na 8. pozycji zestawienia najlepszych płyt dekady 2000-10, pisząc: „Koncepcja alter ego – Sasha dla parkietów, Beyoncé dla ballad – ukazała dwie niespójne, ale jednakowo ekscytujące strony divy.”[141] Z kolei w sondzie, jaką wśród czytelników przeprowadził magazyn Rolling Stone, I Am... Sasha Fierce uznany został za 12. najlepszy album tej samej dekady[142].

I Am... Sasha Fierce zdobył statuetkę dla najlepszego albumu 2008 roku na gali Soul Train Music Awards[143]. Nominowany był on ponadto w tej samej kategorii do nagrody Music of Black Origin Award[144], NAACP Image Award[145], NRJ Music Award[146] oraz OVMA World Award, a także w kategorii najlepszy album soulowy/R&B do nagrody American Music Award[147], najlepszy album kobiecy do Teen Choice Award i najlepszy album popowy/R&B do World Music Award.

I Am... Sasha Fierce i pochodzące z niego single przyniosły Beyoncé osiem nominacji do nagród Grammy, włączając w to szansę na statuetkę Album of the Year[148]. Ostatecznie I Am... Sasha Fierce zdobył pięć wyróżnień, wygrywając w kategoriach: Best Contemporary R&B Album; Song of the Year, Best R&B Song i Best Female R&B Vocal Performance (za „Single Ladies (Put a Ring on It)”); Best Female Pop Vocal Performance (za „Halo”, który nominowany był również w kategorii Record of the Year)[149].

Lista utworów

[edytuj | edytuj kod]

I Am...

# Tytuł Autorzy Produkcja Długość
1. "If I Were a Boy" Toby Gad, BC Jean Toby Gad, Beyoncé Knowles 4:10
2. "Halo” Knowles, Ryan Tedder, E. Kidd Bogart Bhasker, Knowles 4:22
3. "Disappear" Amanda Ghost, Hugo
Chakrabongse, Dave McCracken,
Ian Dench, Knowles		 Amanda Ghost, Dave McCracken,
IanDench, Beyoncé Knowles		 4:29
4. "Broken-Hearted Girl" Kenneth „Babyface” Edmonds,
Mikkel S. Eriksen, Tor Erik
Hermansen, Knowles		 StarGate, Beyoncé Knowles 4:39
5. "Ave Maria” Knowles, Ghost, Dench, Makeba
Riddick, Eriksen, Hermansen		 StarGate, Beyoncé Knowles 3:42
6. "Smash Into You" (utwór bonusowy edycji deluxe) Christopher Stewart, Terius Nash,
Knowles		 Tricky Stewart, The-Dream,
Beyoncé Knowles		 4:31
7. "Satellites" Ghost, McCracken, Dench,
Knowles		 Amanda Ghost, Dave McCracken,
Ian Dench, Beyoncé Knowles		 3:07
8. "That’s Why You’re Beautiful" (utwór bonusowy edycji deluxe) Andrew Hey, James Fauntleroy II,
Knowles		 Andrew Hey, Beyoncé Knowles 3:41


Sasha Fierce

# Tytuł Autorzy Produkcja Długość
1. "Single Ladies (Put a Ring on It)" Stewart Nash, Thaddis Harrell,
Knowles		 Tricky Stewart, The-Dream 3:13
2. "Radio” Scheffer, Rico Love, Dwayne
Nesmith, Knowles		 Jim Jonsin, D-Town, Rico Love,
Beyoncé Knowles		 3:39
3. "Diva” Knowles, Shondrae Crawford, Sean
Garrett		 Bangladesh, Sean Garrett,
Beyoncé Knowles		 3:21
4. "Sweet Dreams” Knowles, Scheffer, Wayne Wilkins,
Rico Love		 Jim Jonsin, Wayne Wilkins, Rico
Love, Beyoncé Knowles		 3:28
5. "Video Phone" Knowles, Crawford, Garrett, Angela
Beyincé		 Bangladesh, Sean Garrett, Beyoncé
Knowles		 3:35
6. "Hello" (utwór bonusowy edycji deluxe) Knowles, Ramon REO Owen,
David Quiñones, Bogart		 Ramon REO Owen, Beyoncé
Knowles		 4:17
7. "Ego” (utwór bonusowy edycji deluxe) Elvis Williams, Harold Lilly, Knowles Blac Elvis, Harold Lilly, Beyoncé
Knowles		 3:56
8. "Scared of Lonely" (utwór bonusowy edycji deluxe) Rodney Jerkins, LaShawn Daniels,
Crystal Johnson, Rico Love,
Solange Knowles, B. Knowles		 Rodney Jerkins, Beyoncé Knowles 3:43


Reedycja edycji deluxe (2009)

[edytuj | edytuj kod]


Edycja platynowa

[edytuj | edytuj kod]


Notki
  • Edycja deluxe I Am... Sasha Fierce w iTunes zawierała dodatkowo wideoklipy do „If I Were a Boy” oraz „Single Ladies (Put a Ring on It)”[156].

Personel

[edytuj | edytuj kod]

Lista osób, które miały wkład w produkcję I Am... Sasha Fierce została zaczerpnięta z książeczki albumowej[7].

Menedżering
  • Administracja A&R- Juli Knapp
  • A&R – Max Gousse, Beyoncé Knowles, Mathew Knowles
  • Koordynacja A&R – Alexandra Velella
  • Koordynacja artystyczna – Jake McKim
  • Producent wykonawczy – Beyoncé Knowles
  • Marketing – Quincy Jackson
  • Menedżment – Tim Blacksmith, Danny D
  • Producent wykonawczy – Beyoncé Knowles
Wokal
  • Wokal – Beyoncé Knowles
  • Wokal wspierający – Beyoncé Knowles, Rico Love
Wizualia
  • Dyrekcja artystyczna – Fusako Chubachi
  • Fotografia – Peter Lindbergh
  • Logo – ilovedust
  • Makijaż – Francesca Tolot
Instrumenty
  • Rogi – Philip Margiziotis
  • Trąbka – Dontae Winslow
  • Pozostałe instrumenty – Mikkel S. Eriksen, Toby Gad
Produkcja
  • Aranżacje – Beyoncé Knowles, Toby Gad, Ryan Tedder
  • Produkcja dźwięku – Beyoncé Knowles, Rico Love, Ian Dench, Chris „Tricky” Stewart, Dave McCracken, Amanda Ghost, Wayne Wilkins, Ryan Tedder, Shondrae Crawford, Sean Garrett, The-Dream, Rico Love, DTown, BC Jean
  • Teksty – Beyoncé Knowles, Kenneth „Babyface” Edmonds, Christopher Stewart, Dave McCracken, James Scheffer, Amanda Ghost, Wayne Wilkins, Tor Erik Hermanson, Dwayne Nesmith, Shondrae Crawford, Sean Garrett, The-Dream, Rico Love, Mikkel S. Eriksen, E. Kidd Bogart, Makeba, Hugo Chakrabongse, BC Jean, Rodney Jerkins, LaShawn Daniels, Crystal Johnson, Solange Knowles
  • Inżynieria dźwięku – Jim Caruana, Toby Gad, Mikkel S. Eriksen, Kuk Harrell, Andrew Hey, Jim Jonsin, Miles Walker, Ryan Tedder, Brian „B Luv” Thomas, Marcos Tovar, Radio Killa
  • Dodatkowa inżynieria dźwięku – Kory Aaron, Christian Baker, David Boyd, Michael Paul Miller, Johntá Austin, Lady Gaga

Pozycje na listach i certyfikaty

[edytuj | edytuj kod]

Pozycje na listach

[edytuj | edytuj kod]
Lista (2008–2011) Najwyższa
pozycja		 PR[A]
2008		 PR[B]
2009		 PR[C]
2010		 PR[D]
2011
Argentinian Albums Chart 7[157] – – – –
Australian Albums Chart 3[131] 50[158] 10[159] 61[160] –
Australian Urban Albums Chart 1[161] 6[158] 2[159] 9[160] 33[162]
Austrian Albums Chart 20[131] – – 69[163] –
Belgian Albums Chart (Flandria) 10[131] – 14[164] – –
Belgian Albums Chart (Walonia) 32[131] – 57[165] – –
Brazilian Albums Chart 2[166] – 3[167] – –
Canadian Albums Chart 6[168] – – 12[169] –
Croatian Albums Chart 1[170] – – – –
Czech Albums Chart 5[171] – – – –
Danish Albums Chart 25[131] – 58[172] – –
Dutch Albums Chart 6[131] 75[173] 11[174] – –
European Top 100 Albums 3[175] – 4[176] 34[177] –
French Albums Chart 20[131] 176[178] 104[179] – –
German Albums Chart 17[180] – 42[181] – –
Greek International Albums Chart 3[131] 25[182] – – –
Hungarian Albums Chart 8[183] – 18[184] – –
Irish Albums Chart 1[122] – 5[185] – –
Italian Albums Chart 16[131] – 58[186] – –
Japanese Albums Chart 3[187] – – – –
Mexican Albums Chart 66[131] – – – –
New Zealand Albums Chart 3[131] – 15[188] – –
Norwegian Albums Chart 2[131] – – – –
Polska Oficjalna Lista Sprzedaży 1[134] – 53[189] – –
Portuguese Albums Chart 2[131] – – – –
Russian Albums Chart 8[190] – – – –
Spanish Albums Chart 7[131] – – – –
Scottish Albums Chart 10[191] – – – –
Swedish Albums Chart 5[131] – 28[192] – –
Swiss Albums Chart 7[131] – 31[193] – –
UK Albums Chart 2[194] – 8[195] – –
U.S. Billboard 200 1[110] 10[112] 2[114] 84[196] –
U.S. Top R&B/Hip-Hop Albums 1[197] – 1[198] 25[199] –

Certyfikaty

[edytuj | edytuj kod]
Kraj Certyfikat
Australia[200] 3× Platyna
Austria[201] Złoto
Belgia[202] Platyna
Brazylia[129] Diament
Chiny[203] Złoto
Czechy Platyna
Grecja[204] Platyna
Hiszpania[205] Platyna
Holandia Platyna
Irlandia 2× Platyna
Japonia Złoto
Kanada[206] 2× Platyna
Korea Południowa Platyna
Malezja Złoto
Niemcy[207] Platyna
Norwegia Złoto
Nowa Zelandia Platyna
Portugalia[208] Platyna
Polska[209] 2× Platyna
Rosja[210] Platyna
RPA Platyna
Stany Zjednoczone[211] 2× Platyna
Szwajcaria[212] Złoto
Szwecja[213] Złoto
Tajlandia Złoto
Węgry[214] Złoto
Włochy Platyna
Wielka Brytania[215] 4× Platyna
Notki
  • A^ Zestawienie podsumowujące całościową sprzedaż płyt w 2008 roku.
  • B^ Zestawienie podsumowujące całościową sprzedaż płyt w 2009 roku.
  • C^ Zestawienie podsumowujące całościową sprzedaż płyt w 2010 roku.
  • D^ Zestawienie podsumowujące całościową sprzedaż płyt w 2011 roku.

Historia sukcesji

[edytuj | edytuj kod]

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]
Rok Nagroda Przedmiot
nominacji 		Kategoria Rezultat
2009 BET Awards „Single Ladies (Put a Ring on It)” Wideoklip roku Wygrana
2010 Grammy I Am... Sasha Fierce Najlepszy album R&B Wygrana
„Halo” Najlepsze kobiece wokalne wykonanie popowe Wygrana
„Single Ladies (Put a Ring on It)” Piosenka roku Wygrana
Najlepsze kobiece wokalne wykonanie R&B Wygrana
Najlepsza piosenka R&B Wygrana
2009 MTV Europe Music Awards Najlepszy wideoklip Wygrana
„Halo” Najlepsza piosenka Wygrana
Music of Black Origin (MOBO) Awards „Single Ladies (Put a Ring on It)” Najlepszy wideoklip Wygrana
MTV Video Music Awards Wideoklip roku Wygrana
Najlepsza choreografia Wygrana
Najlepszy montaż Wygrana
Nickelodeon Kids’ Choice Awards Ulubiona piosenka R&B Wygrana
Soul Train Music Awards I Am... Sasha Fierce Najlepszy album Wygrana
„Single Ladies (Put a Ring on It)” Najlepsza piosenka Wygrana
Teen Choice Awards Najlepsza piosenka R&B Wygrana

Daty wydania

[edytuj | edytuj kod]
Państwo Data Edycja
(format) 		Wytwórnia
Niemcy[216] 14 listopada 2008 Edycja standardowa, deluxe
(podwójne CD, digital download) 		Sony Music
Irlandia[217]
Włochy[218]
Meksyk[219]
Szwajcaria[220]
Norwegia[221]
Australia[222] 17 listopada 2008
Austria[223]
Belgia[224]
Dania[225]
Francja[226]
Wielka Brytania[227] RCA
Argentyna[228] 18 listopada 2008 Edycja standardowa
(podwójne CD) 		Sony Music
Brazylia[229] Edycja standardowa, deluxe
(podwójne CD, digital download)
Kanada[230] Columbia
Chiny[231] Edycja deluxe
(podwójne CD) 		Sony Music
Hongkong[232] Edycja standardowa
(podwójne CD)
Japonia[233] Edycja standardowa, deluxe
(podwójne CD, digital download) 		Sony Music Japan
Nowa Zelandia[234] Sony Music
Filipiny[235]
Portugalia[236]
Hiszpania[237]
Szwecja[238]
Turcja[239]
Stany Zjednoczone[240] Music World, Columbia
Korea Południowa[241] 19 listopada 2008 Sony Music
Tajlandia[242] 20 listopada 2008
Holandia[243] 21 listopada 2008
Australia[244] 4 września 2009 Edycja platynowa
(CD + DVD)
Hongkong[245] 7 września 2009
Tajlandia[246] 17 września 2009
Holandia[247] 30 października 2009
Francja[248] 2 listopada 2009
Polska[249]
Hiszpania[250]
Wielka Brytania[251] RCA
Niemcy[252] 20 listopada 2009 Sony Music
Kanada[253] 23 listopada 2009 Reedycja edycji deluxe
(CD)
Wielka Brytania[254] RCA
Japonia[255] 24 listopada 2009 Sony Music Japan
Stany Zjednoczone[256] Music World, Columbia
Tajwan[257] 28 listopada 2009 Edycja platynowa
(CD + DVD) 		Sony Music
Japonia[258] 30 listopada 2009 Sony Music Japan
Nowa Zelandia[127] Sony Music
Austria[259] 29 stycznia 2010 Reedycja edycji deluxe
(CD)
Niemcy[259]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e Andy Kellman: I Am...Sasha Fierce – Beyoncé | Songs, Reviews, Credits | AllMusic. AllMusic. [dostęp 2022-03-23]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i „Music – Beyoncé Knowles Finds Her Earthy Side as Etta James in 'Cadillac Records'”, w: The New York Times [on-line], 2008-11-16. [dostęp 2012-08-16].
  3. ↑ a b c „Beyonce Writes A Letter To Fans, Saying She Has ‘Taken Risks’ On Upcoming LP”, w: MTV, 2008-10-02. [dostęp 2012-08-16].
  4. ↑ a b c d e f g h „Beijing date announced for Beyonce’s „I Am...” world tour”, w: China Daily [on-line], 2009-10-13. [dostęp 2012-08-16].
  5. ↑ a b „Beyonce Releases Two Tracks From ‘I Am...’, Inspired By Jay-Z And Etta James”, w: MTV, 2008-10-08. [dostęp 2012-08-16].
  6. ↑ a b c „Split personality for new Beyoncé album”, w: Entertainment Weekly [on-line], 2008-10-15. [dostęp 2012-08-16].
  7. ↑ a b Notki albumowe: I Am... Sasha Fierce, Beyoncé Knowles, 2008, Columbia Records.
  8. ↑ „Beyonce’s New LP, Featuring Justin Timberlake, Due November 18”, w: MTV, 2008-09-12. [dostęp 2012-08-16].
  9. ↑ „Beyonce Explains Herself – And Sasha Fierce – In Listening-Party Video”, w: MTV, 2008-10-23. [dostęp 2012-08-16].
  10. ↑ „Beyoncé: dream girl”, w: The Daily Telegraph [on-line], 2008-11-08. [dostęp 2012-08-16].
  11. ↑ Beyonce Addresses Her Fans On Her Upcoming Release, Due In Stores November 18th. beyonceonline.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-29)]., w: beyonceonline.com, 2008-10-02. [dostęp 2012-08-16].
  12. ↑ a b Notki albumowe: I Am... Sasha Fierce, Beyoncé Knowles, 2008, Columbia Records.
  13. ↑ „Beyoncé: Worker B”, w: vnuemedia.com, 2008-11-18. [dostęp 2012-08-16].
  14. ↑ a b c d e „Beyonce Album Preview: I Am ... Sasha Fierce Shines Light On B’s Alter Ego”, w: MTV, 2008-10-23. [dostęp 2012-08-16].
  15. ↑ a b c „Snap Judgment: Beyoncé’s 'I Am ... Sasha Fierce'”, w: latimesblogs.latimes.com, 2008-11. [dostęp 2012-08-16].
  16. ↑ a b c Review: I Am... Sasha Fierce, w: The Guardian [on-line], Guardian News and Media, 2008-11-14. [dostęp 2012-08-16].
  17. ↑ „Beyoncé ‘Still Can’t Believe’ Justin Was Her Backup Dancer”, w: People [on-line], 2008-11-18. [dostęp 2012-08-16].
  18. ↑ „Beyonce Interview: the star opens up about work, weight and becoming an icon”, w: Marie Claire [on-line], 2008-10. [dostęp 2012-08-16].
  19. ↑ a b Whose Idea Was Beyoncé’s Shiny Robot Glove?. ca.music.yahoo.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-18)]., w: Yahoo! Music. [dostęp 2009-01-12].
  20. ↑ „Beyonce Says She ‘Killed’ Sasha Fierce”, w: MTV, 2010-02-26. [dostęp 2012-08-16].
  21. ↑ „NEIGHBORS: Singer-songwriter ready for the spotlight”, w: North County Times [on-line], 2009-03-09. [dostęp 2012-08-16].
  22. ↑ a b c d „Review: I Am... Sasha Fierce”, w: Slant Magazine. [dostęp 2012-08-16].
  23. ↑ a b c d e f „Review: I Am... Sasha Fierce”, w: Entertainment Weekly [on-line], Time Inc. [dostęp 2012-08-16].
  24. ↑ „A soundproofed room of one’s own: 17 well-intended yet misguided feminist anthems”, w: avclub.com. [dostęp 2012-08-16].
  25. ↑ „Beyoncé’s single an anthem for women”, w: The Star [on-line], 2009-01-23. [dostęp 2012-08-16].
  26. ↑ „Album Review: Beyonce I Am... Sasha Fierce”, w: chron.com. [dostęp 2012-08-16].
  27. ↑ a b „Beyonce’s Very Different New Videos: One Has Dancing, One Has Relationship Problems”, w: MTV, 2008-10-10. [dostęp 2012-08-16].
  28. ↑ „Inside Story: The Making of Beyoncé’s 'Single Ladies'”, w: People [on-line], 2010-01-01. [dostęp 2012-08-16].
  29. ↑ a b c „Beyoncé: I Am... Sasha Fierce”, w: PopMatters. [dostęp 2012-08-16].
  30. ↑ „YouTube plays part in Beyoncé Knowles’ life”, w: The Times [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  31. ↑ „Review: I Am... Sasha Fierce”, Blender, Dennis Publishing, 2008-11-18.
  32. ↑ „Beyonce’s ‘Sasha Fierce’ places blame for women’s pain on men”, w: Chicago Tribune [on-line], 2008-11-16. [dostęp 2012-08-16].
  33. ↑ „Music – News – Tedder: ‘Halo wasn’t written for Leona'”, w: Digital Spy, 2009-12-01. [dostęp 2012-08-16].
  34. ↑ „Lily Allen The Singer Speaks Out On EMI, Endorsement Deals, And How She Deals With Perez And The Paparazzi”, w: Billboard, Prometheus Global Media, s. 34. ISSN 0006-2510.
  35. ↑ a b c „Album Review: Beyonce I Am... Sasha Fierce”, w: jam.canoe.ca, 2008-11-18. [dostęp 2012-08-16].
  36. ↑ a b c Beyonce – I Am... Sasha Fierce: The two sides of Ms. Knowles fight for your attention. uk.music.ign.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-21)]., w: IGN. [dostęp 2012-08-16].
  37. ↑ a b c „Album Reviews: Beyoncé: I Am... Sasha Fierce”, w: Pitchfork Media. [dostęp 2012-08-16].
  38. ↑ „Beyoncé – I Am...Sasha Fierce Review”, w: BBC [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  39. ↑ „Copycat Beyoncé strikes again... but this time she’s borrowing her husband Jay-Z’s moves”, w: Daily Mail [on-line], 2009-01-07. [dostęp 2012-08-16].
  40. ↑ „Beyonce – I Am... Sasha Fierce”, w: The Daily Telegraph [on-line], 2008-11-12. [dostęp 2012-08-16].
  41. ↑ a b „Music – Album Review – Beyoncé: 'I Am... Sasha Fierce'”, w: Digital Spy, 2008-11-17. [dostęp 2012-08-16].
  42. ↑ „Beyoncé Gets Crazy, Sexy, Cool In ‘Sweet Dreams’ Video”, w: MTV, 2009-07-08. [dostęp 2012-08-16].
  43. ↑ „Beyoncé: I Am... Sasha Fierce”, w: The Times [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  44. ↑ „Beyonce – 'Broken-Hearted Girl'”, w: BBC [on-line], 2009-10. [dostęp 2012-08-16].
  45. ↑ I Am... Sasha Fierce review. billboard.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-08)]., w: Billboard [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  46. ↑ a b c Hoard, Christian. „Review: I Am... Sasha Fierce”, w: Rolling Stone [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  47. ↑ „Beyoncé’s More Fun When She’s 'Fierce'”, w: Washington Post [on-line], 2008-11-17. [dostęp 2012-08-16].
  48. ↑ a b „Beyoncé branches out”, w: boston.com, 2008-11-17. [dostęp 2012-08-16].
  49. ↑ „Beyoncé & Lady GaGa – 'Video Phone'”, w: BBC [on-line], 2009-12. [dostęp 2012-08-16].
  50. ↑ „Beyoncé and Lady Gaga Trade „Telephone” and „Videophone” Duets”. new.music.yahoo.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-24)]., w: Yahoo! Music. [dostęp 2010-04-19].
  51. ↑ Beyoncé and Lady Gaga unite for ‘Video Phone’ clip. independent.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-18)]., w: The Independent [on-line], 2009-10-16. [dostęp 2012-08-16].
  52. ↑ Beyoncé set to release I Am..Yours, an Intimate Performance at Wynn Las Vegas. beyonceonline.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-07)]., w: beyonceonline.com, 2009-11-02. [dostęp 2012-08-16].
  53. ↑ Video: Why Don’t You Love Me by Beyoncé. fashionbombdaily.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-07)]., w: fashionbombdaily.com, 2010-05-05. [dostęp 2012-08-16].
  54. ↑ „Single Review: Beyoncé – ‘Why Don’t You Love Me?'”, w: urealityshout.com. [dostęp 2012-08-16].
  55. ↑ „Jon McLaughlin and Beyoncé Duet 'Smack/Smash Into You'”, w: imusicdaily.com. [dostęp 2012-08-16].
  56. ↑ Ścieżka dźwiękowa do Obsessed (2009) w bazie IMDb (ang.), w: IMDb. [dostęp 2012-08-16].
  57. ↑ „Beyonce: Lady sings the blues”, w: The Los Angeles Times, 2008-11-16. [dostęp 2012-08-16].
  58. ↑ Beyonce Eyeing 2009 Tour. billboard.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-05)]., w: Billboard [on-line]. [dostęp 2009-10-16].
  59. ↑ Beyonce’s Full Album On MySpace. thesource.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-21)]., w: thesource.com, 2008-11. [dostęp 2012-08-16].
  60. ↑ Beyoncé to Release Above and Beyoncé – Video Collection & Dance Mixes!. beyonceonline.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-14)]., w: beyonceonline.com, 2009-05-26. [dostęp 2012-08-16].
  61. ↑ „Platinum Edition CD +DVD di „I Am..Sasha Fierce”, w: beyonceonline.com, 2009-07-22. [dostęp 2012-08-16].
  62. ↑ „I Am...Sasha Fierce: Beyonce: Music”, w: Amazon. [dostęp 2012-08-16].
  63. ↑ „I Am...Sasha Fierce The Bonus Tracks: Beyonce: MP3 Downloads”, w: Amazon. [dostęp 2012-08-16].
  64. ↑ „2008 Power 105.1 Powerhouse Concert”, w: rap-up.com, 2008-10-29. [dostęp 2012-08-16].
  65. ↑ „2008 MTV Europe Music Awards: Show”, w: rap-up.com, 2008-11-06. [dostęp 2012-08-16].
  66. ↑ „Princess Charming: Beyonce channels the spirit of Adam Ant for head-banging World Music Awards performance”, w: Daily Mail [on-line], 2008-11-10. [dostęp 2012-08-16].
  67. ↑ „Beyoncé Sings „If I Were a Boy”, w: The Oprah Winfrey Show [on-line], 2008-11-13. [dostęp 2012-08-16].
  68. ↑ „Video: Beyoncé On 'Saturday Night Live'”, w: rap-up.com. [dostęp 2012-08-16].
  69. ↑ „Justin Timberlake Reveals How He Coaxed Beyonce Into ‘SNL’ Skit”, w: MTV, 2009-01-28. [dostęp 2012-08-16].
  70. ↑ VIDEO: Justin timberlake Out of Sync in Heels and Leotard. people.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-01)]., w: People [on-line], 2009-11-16. [dostęp 2012-08-16].
  71. ↑ „Justin Timberlake, Beyonce, Eminem, Fall Out Boy Mark End Of An Era At ‘TRL’ Finale”, w: MTV, 2008-11-16. [dostęp 2012-08-16].
  72. ↑ „Beyonce-Single Ladies live Bet”, w: 106andpark.com. [dostęp 2012-08-16].
  73. ↑ „Raunchy Christina Aguilera, Beyonce and Rihanna battle it out on stage for the title of America’s sexiest singer”, w: Daily Mail [on-line], 2008-11-24. [dostęp 2012-08-16].
  74. ↑ „Video: Beyonce on 'Ellen DeGeneres Show'”, w: rap-up.com, 2008-11-25. [dostęp 2012-08-16].
  75. ↑ „Video: Beyonce Rocks Today Concert Series”, w: rap-up.com, 2008-11-26. [dostęp 2012-08-16].
  76. ↑ „Beyonce Performing Single Ladies on The Tyra Banks Show”, w: Ash Magazine [on-line], 2009-01-09. [dostęp 2012-08-16].
  77. ↑ „Beyonce Calls Out To All The ‘Single Ladies’ At The 2009 VMAs”, w: MTV, 2009-09-13. [dostęp 2012-08-16].
  78. ↑ „Anne Hathaway, Beyoncé, Jennifer Hudson”, w: The New York Times [on-line], 2009-02-13. [dostęp 2012-08-16].
  79. ↑ „Beyoncé Holds Her Own Umbrella”, w: rap-up.com, 2009-04-22. [dostęp 2012-08-16].
  80. ↑ a b Beyoncé Pays Tribute To Michael Jackson. mtv.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-07)]., w: MTV, 2009-07-04. [dostęp 2012-08-16].
  81. ↑ „BET Awards Salute Michael Jackson With Heartfelt Tributes”, w: MTV. [dostęp 2012-08-16].
  82. ↑ „MTV Europe Music Awards in Berlin: Beyonce wears Cheryl Cole dress”, w: The Daily Telegraph [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  83. ↑ „Beyonce Covers Alanis Morissette At Grammys”, w: MTV, 2010-01-31. [dostęp 2012-08-16].
  84. ↑ „Top 50 Worldwide Tours, 01/01/10–06/30/10”, w: pollstarpro.com. [dostęp 2012-08-16].
  85. ↑ „Music World Music/Columbia Records Set To Release „I Am... Yours An Intimate Performance At Wynn Las Vegas” an Extraordinary Concert Performance DVD and Live CD From Iconic Superstar Beyoncé”, w: prnewswire.com. [dostęp 2012-08-16].
  86. ↑ „I Am World Tour [Blu-ray] (2010)”, w: Amazon. [dostęp 2012-08-16].
  87. ↑ „Beyoncé Releases Two Tracks From I Am..., Inspired By Jay-Z And Etta James”, w: MTV, 2008-10-08. [dostęp 2012-08-16].
  88. ↑ a b c d e f „Beyonce Album & Song Chart History”, w: Billboard [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  89. ↑ „Beyoncé – If I Were A Boy (Song)”, w: australian-charts.com. [dostęp 2012-08-16].
  90. ↑ a b c d „RIAA SEARCHABLE DATABASE”, w: RIAA. [dostęp 2012-08-16].
  91. ↑ „Diva – Beyoncé”, w: Billboard [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  92. ↑ „Beyoncé – Halo”, w: australian-charts.com. [dostęp 2012-08-16].
  93. ↑ „Beyonce Knowles Broken-Hearted Girl music video released”, w: The Daily Telegraph [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  94. ↑ „Beyoncé – Sweet Dreams”, w: australian-charts.com. [dostęp 2012-08-16].
  95. ↑ „Beyoncé – Broken-Hearted Girl”, w: australian-charts.com. [dostęp 2012-08-16].
  96. ↑ „Chart Beat Wednesday: Diva Domination”, w: Billboard [on-line].. [dostęp 2010-12-08].
  97. ↑ Chart Watch Extra: Gaga’s Nice Round Number. new.music.yahoo.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-14)]., w: Yahoo! Music. [dostęp 2012-08-16].
  98. ↑ AnyDecentMusic?: Beyoncé: I Am... Sasha Fierce. AnyDecentMusic?. [dostęp 2023-05-12]. (ang.).
  99. ↑ a b c „I Am...Sasha Fierce Reviews, Ratings, Credits and More at Metacritic”, w: metacritic.com. [dostęp 2012-08-16].
  100. ↑ a b c Christgau, Robert. „Consumer Guide: I Am... Sasha Fierce”, w: MSN Music. [dostęp 2012-08-16].
  101. ↑ „Snap Judgment: Beyoncé’s 'I Am ... Sasha Fierce”, w: latimesblogs.latimes.com, 2008-11. [dostęp 2012-08-16].
  102. ↑ a b „Review: I Am... Sasha Fierce”, w: The Observer [on-line], 2008-11-09. [dostęp 2012-08-16].
  103. ↑ a b On the Method Behind Beyoncé’s Multiple-Personality Madness. villagevoice.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-25)]., w: The Village Voice [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  104. ↑ Beyoncé: I Am...Sasha Fierce. vibe.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-17)]., w: Vibe [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  105. ↑ Christgau, Robert. „CG Keys to Icons: Grades 1990–„, w: MSN Music. [dostęp 2012-08-16].
  106. ↑ „Music – Album Review – Beyoncé: 'I Am... Sasha Fierce'”, w: The A.V. Club [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  107. ↑ Beyoncé, ‘I Am…Sasha Fierce’ (Music World/Columbia). spin.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-17)]., w: Spin [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  108. ↑ „Beyonce – I Am...Sasha Fierce”, w: thephoenix.com. [dostęp 2012-08-16].
  109. ↑ „The Queen”, w: New Yorker [on-line], 2009-02-09. [dostęp 2012-08-16].
  110. ↑ a b „Beyonce Starts ‘Fierce’ Atop Album”, w: webcitation.com. [dostęp 2012-08-16].
  111. ↑ hart „Watch Extra: The Year That Songs Overtook Albums”. new.music.yahoo.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-15)]., w: Yahoo! Music. [dostęp 2012-08-16].
  112. ↑ a b Lil Wayne Notches Top-Selling Album Of '08. billboard.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-11)]., w: Billboard [on-line]. [dostęp 2010-09-17].
  113. ↑ Week Ending Jan. 4, 2009: It’s Taylor Swift’s World.... new.music.yahoo.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-02)]., w: Yahoo! Music. [dostęp 2009-01-12].
  114. ↑ a b „End of Year charts: Top 200 Albums of 2009”, w: Billboard [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  115. ↑ „Sasha’s Fierce in '09”, w: RIAA. [dostęp 2012-08-16].
  116. ↑ „Lady Gaga & Beyonce Singles Stall on the Charts: Cause for Alarm?”, w: vnuemedia.com. [dostęp 2012-08-16].
  117. ↑ „Archive Chart (November 29, 2010)”, w: theofficialcharts.com. [dostęp 2012-08-16].
  118. ↑ Alexandra Burke Is ‘X Factor’ On UK Charts. billboard.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-11)]., w: Billboard [on-line]. [dostęp 2010-09-19].
  119. ↑ „Archive Chart (August 22, 2009)”, w: theofficialcharts.com. [dostęp 2012-08-16].
  120. ↑ „Tail from the deep: Beyoncé (or should that be Sasha?) turns mermaid in new video”, w: Daily Mail [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  121. ↑ „Ireland Albums Top 75 (November 20, 2008)”, w: acharts.us. [dostęp 2012-08-16].
  122. ↑ a b „Ireland Albums Top 75 (January 8, 2009)”, w: acharts.us. [dostęp 2012-08-16].
  123. ↑ „Ireland Albums Top 75 (January 15, 2009)”, w: acharts.us. [dostęp 2012-08-16].
  124. ↑ „Australia Albums Top 50 (November 24, 2008)”, w: australian-charts.com. [dostęp 2012-08-16].
  125. ↑ „The ARIA Report: Week Commencing 23 November 2009”, w: pandora.nla.gov.au. [dostęp 2012-08-16].
  126. ↑ „New Zealand charts portal”, w: charts.org.nz. [dostęp 2012-08-16].
  127. ↑ a b „Beyoncé – I Am... Sasha Fierce”, w: charts.org.nz. [dostęp 2012-08-16].
  128. ↑ Latest Gold / Platinum Albums. radioscope.net.nz. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-14)]., w: radioscope.net.nz. [dostęp 2012-08-16].
  129. ↑ a b „Associaчуo Brasileira de Produtores de Disco”, w: abpd.org.br. [dostęp 2012-08-16].
  130. ↑ „Beyoncé – I Am... Sasha Fierce”, w: swizzcharts.com. [dostęp 2012-08-16].
  131. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q „Beyoncé – I Am... Sasha Fierce”, w: austriancharts.at. [dostęp 2012-08-16].
  132. ↑ „Beyoncé – I Am... Sasha Fierce”, w: portuguesecharts.com. [dostęp 2012-08-16].
  133. ↑ „Poland Albums Chart”, w: OLiS. [dostęp 2012-08-16].
  134. ↑ a b „Poland Albums Chart”, w: OLiS. [dostęp 2012-08-16].
  135. ↑ Beyonce turns to London producer Dave Taylor, aka Switch, to mastermind new album. thesun.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-05)]., w: The Sun [on-line], 2011-03-31. [dostęp 2012-08-16].
  136. ↑ 10 Best CDs of 2008: Leah Greenblatt’s Picks. ew.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-21)]., w: Entertainment Weekly [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  137. ↑ „Best R&B Albums of 2008”, w: about.com. [dostęp 2012-08-16].
  138. ↑ Best R&B Albums of 2008. nbcwashington.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-14)]., w: NBC. [dostęp 2012-08-16].
  139. ↑ „New York Pazz and Jop Albums – 2008”, w: The Village Voice [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  140. ↑ „New York Pazz and Jop Albums – 2009”, w: The Village Voice [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  141. ↑ 10 Best Albums of the Decade. ew.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-02)]., w: Entertainment Weekly [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  142. ↑ „Green Day Named Top Artists Of The Decade By Rolling Stone Readers”, w: MTV, 2009-12-09. [dostęp 2012-08-16].
  143. ↑ „Beyonce Dominated the Soul Train Awards – Beyonce”, w: hollyscoop.com. [dostęp 2012-08-16].
  144. ↑ „Mobo Awards 2009 nominations unveiled”, w: The Daily Telegraph [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  145. ↑ 40th NAACP Image Awards. naacpimageawards.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-12)]., w: NAACP Image Awards. [dostęp 2012-08-16].
  146. ↑ „Rihanna, Beyonce Top NRJ Music Award Winners”, w: Vibe [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  147. ↑ „2009 American Music Awards”, w: about.com. [dostęp 2012-08-16].
  148. ↑ „52nd Grammy Awards: Nominees”, w: grammy.com. [dostęp 2012-08-16].
  149. ↑ „52nd Annual Grammy Awards – 2010”, w: rockonthenet.com. [dostęp 2012-08-16].
  150. ↑ Beyonce in Mexico. saharis.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-06)].
  151. ↑ Beyonce in Mexico. saharis.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-06)]., w: saharis.com. [dostęp 2010-02-16].
  152. ↑ „Amazon.com: I Am...Sasha Fierce: Beyonce: Music”, w: Amazon. [dostęp 2012-08-16].
  153. ↑ „Walmart.com: I Am...Sasha Fierce (with Exclusive Bonus Track), Beyonce: Dance / DJ”, w: walmart.com. [dostęp 2012-08-16].
  154. ↑ a b „Amazon.com: I Am...Sasha Fierce (Platinum Edition) (Incl. Bonus Tracks and Music Videos): Beyonce: Music”, w: Amazon. [dostęp 2012-08-16].
  155. ↑ „I Am...Sasha Fierce (Platinum Edition)”, w: iTunes Store. [dostęp 2012-08-16].
  156. ↑ „I Am...Sasha Fierce (Deluxe Version)”, w: iTunes Store. [dostęp 2012-08-16].
  157. ↑ Discos de Oro y Platino. capif.org.ar. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-06)]., w: capif.org.ar. [dostęp 2012-08-16].
  158. ↑ a b „Pandora Archive Year End Charts 2008”, w: pandora.nla.gov.au. [dostęp 2012-08-16].
  159. ↑ a b „Pandora Archive Year End Charts 2009”, w: pandora.nla.gov.au. [dostęp 2012-08-16].
  160. ↑ a b „Pandora Archive Year End Charts 2010”, w: pandora.nla.gov.au. [dostęp 2012-08-16].
  161. ↑ „The ARIA Report”, w: pandora.nla.gov.au. [dostęp 2012-08-16].
  162. ↑ "ARIA Charts – End Of Year Charts – Top 50 Urban Albums 2011", w: ARIA. [dostęp 2012-08-16].
  163. ↑ „Jahreshitparade 2009”, w: austriancharts.at. [dostęp 2012-08-16].
  164. ↑ „Jaaroverzichten 2009”, w: ultratop.be. [dostęp 2012-08-16].
  165. ↑ „Rapports annuels 2009”, w: aultratop.be. [dostęp 2012-08-16].
  166. ↑ APBD July 27 – Aug 2, 2009. abpd.org.br. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-19)]., w: abdp.org.br. [dostęp 2012-08-16].
  167. ↑ Industria Fonográfica Brasileira 2009. abpd.org.br. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-26)]., w: abdp.org.be. [dostęp 2012-08-16].
  168. ↑ „Canadian Albums Chart”, w: Billboard [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  169. ↑ „Charts Year End: Canadian Albums Chart”, w: Billboard [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  170. ↑ „Top of the Shops – službena tjedna lista prodanih albuma u Hrvatskoj”, w: hdu-toplista.com. [dostęp 2012-08-16].
  171. ↑ „TOP50 Prodejní”, w: ifpicr.cz. [dostęp 2012-08-16].
  172. ↑ Album 2009 Top-100. hitlisterne.dk. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-26)]., w: hitlisterne.dk. [dostęp 2012-08-16].
  173. ↑ „Dutch charts portal”, w: dutchcharts.nl. [dostęp 2012-08-16].
  174. ↑ „Jaaroverzichten 2009”, w: dutchcharts.nl. [dostęp 2012-08-16].
  175. ↑ „European Albums Charts”, w: Billboard [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  176. ↑ „Charts Year End: European Top 100 Albums”, w: Billboard [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  177. ↑ „Charts Year End: European Top 100 Albums”, w: Billboard [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  178. ↑ Disque en France. disqueenfrance.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-24)]., w: disqueenfrance.com. [dostęp 2012-08-16].
  179. ↑ „Best selling physical albums in 2009 in France”, w: disqueenfrance.com. [dostęp 2012-08-16].
  180. ↑ Chartverfolgung – Beyonce. musicline.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-05)]., w: musicline.de. [dostęp 2012-08-16].
  181. ↑ „German Album Jahrescharts 2009”, w: webcitation.com. [dostęp 2012-08-16].
  182. ↑ Annual Charts- Year 2008. ifpi.gr. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-16)]., w: ifpi.gr. [dostęp 2012-08-16].
  183. ↑ „MAHASZ – Magyar Hanglemezkiadók Szövetsége – Slágerlisták”, w: mahasz.hu. [dostęp 2012-08-16].
  184. ↑ „Best selling albums in 2009 in Hungary”, w: mahasz.hu. [dostęp 2012-08-16].
  185. ↑ „Top 20 Albums of 2009”, w: irma.ie. [dostęp 2012-08-16].
  186. ↑ Classifiche annuali dei cd, dvd, compilation più venduti e digital download più scaricati online nel 2009. fimi.it. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-23)]., w: fimi.it. [dostęp 2012-08-16].
  187. ↑ „I Am... Sasha Fierce – Oricon”, w: oricon.co.jp. [dostęp 2012-08-16].
  188. ↑ 2009 Annual Albums Chart. rianz.org.nz. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-27)]., w: RIANZ. [dostęp 2012-08-16].
  189. ↑ Top 100 – annual chart. zpav.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-02)]., w: ZPAV. [dostęp 2012-08-16].
  190. ↑ Russia Top 25, week 51-2008. 2m-online.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-02)]., w: 2m-online.ru. [dostęp 2012-08-16].
  191. ↑ „Top 100 Albums (Archive November 14, 2009)”, w: theofficialcharts.com. [dostęp 2012-08-16].
  192. ↑ Årslista Albums – År 2009. hitlistan.se. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-29)]., w: hitlistan.se. [dostęp 2012-08-16].
  193. ↑ „Swiss Year-End Charts 2009”, w: swisscharts.com. [dostęp 2012-08-16].
  194. ↑ „Beyoncé Knowles Singles Peak Positions”, w: chartstats.com. [dostęp 2012-08-16].
  195. ↑ „UK Yearly Best Selling Albums (1999-2009)”, w: British Phonographic Industry. [dostęp 2012-08-16].
  196. ↑ „Top Billboard 200”, w: Billboard [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  197. ↑ „Top Hip-Hop and R&B Albums & Charts”, w: Billboard [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  198. ↑ „Top Hip-Hop and R&B Albums”, w: Billboard [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  199. ↑ „Top Hip-Hop and R&B Albums”, w: Billboard [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  200. ↑ "ARIA Charts – Accreditations – 2009 Albums", w: ARIA. [dostęp 2012-08-16].
  201. ↑ „IFPI Austria – Verband der Österrichischen Musikwirstchaft”, w: ifpi.at. [dostęp 2012-08-16].
  202. ↑ „Ultratop Belgian Charts”, w: ultratop.be. [dostęp 2012-08-16].
  203. ↑ „Beijing date announced for Beyonce’s „I AM…” world tour”, w: China Daily [on-line]. [dostęp 2012-08-16].
  204. ↑ „Beyoncé Gold in Greece”, w: sonymusic.gr. [dostęp 2012-08-16].
  205. ↑ „Spain’s top-100 album chart [12.04.2010 through 18.04.2010”, w: promusicae.es. [dostęp 2012-08-16].
  206. ↑ „CRIA: The Canadian Recording Industry Assotiation – I Am... Sasha Fierce 2x Platinum”, w: CRIA. [dostęp 2012-08-16].
  207. ↑ „Gold/Platin-Datenbank”, w: musikindustrie.de. [dostęp 2012-08-16].
  208. ↑ Associação FonogrĂĄfica Portuguesa. afp.org.pt. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-22)]., w: afp.org.pt. [dostęp 2012-08-16].
  209. ↑ Platynowe płyty CD przyznane w 2009 roku [online], ZPAV [dostęp 2020-09-16].
  210. ↑ „Russian Albums certifications / International 2008”, w: 2m-online.ru. [dostęp 2012-08-16].
  211. ↑ „RIAA – Gold & Platinum”, w: RIAA. [dostęp 2012-08-16].
  212. ↑ „Die Offizielle Schweizer Hitparade und Music Community”, w: hitparade.ch. [dostęp 2012-08-16].
  213. ↑ Swedish IFPI certifications of 2009. ifpi.se. [dostęp 2016-02-15].
  214. ↑ „Adatbázis – Arany- és platinalemezek – MAHASZ – Magyar Hanglemezkiadók Szövetsége”, w: mahasz.hu. [dostęp 2012-08-16].
  215. ↑ „BPI Certifications Search”, w: British Phonographic Industry. [dostęp 2012-08-16].
  216. ↑ "I am... Sasha Fierce (Doppel-CD)", w: Amazon. [dostęp 2012-08-16].
  217. ↑ „Beyonce – I am... Sasha Fierce”, w: iTunes Store. [dostęp 2012-08-16].
  218. ↑ „Beyonce – I am... Sasha Fierce”, w: iTunes Store. [dostęp 2012-08-16].
  219. ↑ „Beyonce – I am... Sasha Fierce”, w: iTunes Store. [dostęp 2012-08-16].
  220. ↑ „Beyonce – I am... Sasha Fierce”, w: iTunes Store. [dostęp 2012-08-16].
  221. ↑ „Beyonce – I am... Sasha Fierce”, w: iTunes Store. [dostęp 2012-08-16].
  222. ↑ „I am... Sasha Fierce”, w: iTunes Store. [dostęp 2012-08-16].
  223. ↑ „Beyonce – I am... Sasha Fierce”, w: iTunes Store. [dostęp 2012-08-16].
  224. ↑ „Beyonce – I am... Sasha Fierce”, w: iTunes Store. [dostęp 2012-08-16].
  225. ↑ „Beyonce – I am... Sasha Fierce”, w: iTunes Store. [dostęp 2012-08-16].
  226. ↑ "I am... Sasha Fierce", w: Amazon. [dostęp 2012-08-16].
  227. ↑ "I am... Sasha Fierce", w: Amazon. [dostęp 2012-08-16].
  228. ↑ I Am...Sasha Fierce. sonymusic.com.ar. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-31)]., w: sonymusic.com.ar. [dostęp 2012-08-16].
  229. ↑ „I am... Sasha Fierce”, w: iTunes Store. [dostęp 2012-08-16].
  230. ↑ "I am... Sasha Fierce", w: Amazon. [dostęp 2012-08-16].
  231. ↑ "碧昂丝Beyonce:双面女神(CD)", w: Amazon. [dostęp 2012-08-16].
  232. ↑ „I Am...Sasha Fierce (2CD Deluxe Version) CD – Beyonce Knowles, Sony BMG Music Entertainment (Hong Kong) Limited – Western / World Music – Free Shipping”, w: yesasia.com. [dostęp 2012-08-16].
  233. ↑ "I am... Sasha Fierce", w: Amazon. [dostęp 2012-08-16].
  234. ↑ „Beyonce – I am... Sasha Fierce”, w: iTunes Store. [dostęp 2012-08-16].
  235. ↑ „Beyonce – I am... Sasha Fierce”, w: iTunes Store. [dostęp 2012-08-16].
  236. ↑ „Beyonce – I am... Sasha Fierce”, w: iTunes Store. [dostęp 2012-08-16].
  237. ↑ „Beyonce – I am... Sasha Fierce Deluxe Edition”, w: iTunes Store. [dostęp 2012-08-16].
  238. ↑ „I Am Sasha Fierce Deluxe”, w: cdon.se. [dostęp 2012-08-16].
  239. ↑ „Beyonce – I am... Sasha Fierce”, w: iTunes Store. [dostęp 2012-08-16].
  240. ↑ New Beyonce Album Arriving In November. billboard.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-10)]., w: Billboard [on-line]. [dostęp 2010-05-21].
  241. ↑ „Beyonce Vol. 3 – I Am... Sasha Fierce (Standard Edition) (Korea Version) CD – Beyonce Knowles, Sony & BMG, SBME Korea – Western / World Music – Free Shipping”, w: yesasia.com. [dostęp 2012-08-16].
  242. ↑ Beyonce – I Am...Sasha Fierce. sonymusic.co.th. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-29)]., w: sonymusic.co.th. [dostęp 2012-08-16].
  243. ↑ „I Am... Sasha Fierce (Deluxe Edition) Beyoncé – Dubbel CD”, w: freerecordshop.nl. [dostęp 2012-08-16].
  244. ↑ „I Am Sasha Fierce: Platinum Ed”, w: sanity.com.au. [dostęp 2012-08-16].
  245. ↑ „I Am...Sasha Fierce (CD+DVD Platinum Edition) CD – Beyonce Knowles, Sony Music Entertainment (HK) – Western / World Music – Free Shipping”, w: yesasia.com. [dostęp 2012-08-16].
  246. ↑ „Beyonce: I Am...Sasha Fierce (Platinum Edition) (Cd+Dvd) (tracks + DVD 8 MV and behind the scenes)”, w: boomerangshop.com. [dostęp 2012-08-16].
  247. ↑ „I Am... Sasha Fierce (Platinum Edition), Beyonce | Muziek”, w: bol.com. [dostęp 2012-08-16].
  248. ↑ "I Am...Sasha Fierce", w: Amazon. [dostęp 2012-08-16].
  249. ↑ I Am... Sasha Fierce – Platinum Edition. sonymusic.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-06)]., w: sonymusic.pl. [dostęp 2012-08-16].
  250. ↑ Beyonce – I am... Sasha Fierce Platinum Edition. es.7digital.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-11)]., w: es.7digital.com. [dostęp 2012-08-16].
  251. ↑ „Releases – Beyoncé Knowles – I am... Sasha Fierce (Platinum Edition)”, w: sonymusic.co.uk. [dostęp 2012-08-16].
  252. ↑ "I am ... Sasha Fierce – Platinum Edition", w: Amazon. [dostęp 2012-08-16].
  253. ↑ "I Am... Sasha Fierce", w: Amazon. [dostęp 2012-08-16].
  254. ↑ "I Am... Sasha Fierce (Extra Track)", w: Amazon. [dostęp 2012-08-16].
  255. ↑ "I Am...Sasha Fierce (Import from US)", w: Amazon. [dostęp 2012-08-16].
  256. ↑ "I Am...Sasha Fierce (Deluxe Track), Beyonce: Dance / DJ | opublikowany = Wal-Mart (United States). Wal-Mart Stores, Inc.”, w: walmart.com. [dostęp 2012-08-16].
  257. ↑ „I Am...Sasha Fierce (CD+DVD Platinum Edition) (Taiwan Version) CD – Beyonce Knowles, Sony Music Entertainment (TW) – Western / World Music – Free Shipping”, w: yesasia.com. [dostęp 2012-08-16].
  258. ↑ "I am ... Sasha Fierce – Platinum Edition [CD+DVD]", w: Amazon. [dostęp 2012-08-16].
  259. ↑ a b "I Am... Sasha Fierce", w: Amazon. [dostęp 2012-08-16].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Beyoncé
Albumy studyjne
Ścieżki dźwiękowe
Minialbumy
Albumy koncertowe i DVD
Trasy koncertowe
Rewie
Z innymi artystami
Jako główna artystka
Filmografia
Biznes
Powiązane
Single Beyoncé
Dangerously in Love
#1's
B’Day
I Am... Sasha Fierce
4
Beyoncé
Lemonade
Renaissance
Cowboy Carter
Gościnne
Single promocyjne
Ścieżki dźwiękowe
Inne utwory
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=I_Am..._Sasha_Fierce&oldid=75111606”