Jan z Brienne

Jan z Brienne
	król Jerozolimy (iure uxoris)
Okres	od 1210; do 1212
Iure uxoris	Marii z Montferratu
	Cesarz Łaciński
Okres	od 1231; do 1237
Poprzednik	Baldwin II; (Baldwin II de Courtenay)
Następca	tytularny; Baldwin II; (Baldwin II de Courtenay)
	Dane biograficzne
Data urodzenia	ok. 1169/1170
Data śmierci	23 marca 1237
Ojciec	Erard II de Brienne
Matka	Agnieszka de Montfaucon
Żona	Maria z Montferratu; od 14 września 1210; do 1212
Dzieci	Jolanta Jerozolimska
Żona	Stefania Armeńska; od 1214; do 1219
Dzieci	Jan
Żona	Berengaria z Leónu; od 1224
Dzieci	Maria,; Alfons,; Jan II de Brienne,; Ludwik z Akki
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jan z Brienne (ur. ok. 1169/1170^[1], zm. 23 marca 1237) – król Jerozolimy w latach 1210–1212, cesarz łaciński w latach 1231–1237.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Szampanii jako drugi syn Erarda II de Brienne i Agnieszki de Montfaucon, hrabiny Montbéliard (urodzonej jako Agnieszka de Nevers, córka Wilhelma III de Nevers). Początkowo został przeznaczony na duchownego, ale wolał zostać rycerzem i po latach turniejów i walk zyskał znakomitą reputację. Brał udział w III i IV krucjacie. Kiedy w 1208 z Ziemi Świętej do króla Francji – Filipa II Augusta, przybyli posłowie z pytaniem kogo z baronów proponowałby na męża młodej królowej Jerozolimy, Filip II August wskazał Jana i obiecał wspierać go jako nowego króla.

Jan poślubił królową Marię z Montferratu, w 1210. Maria była znacznie młodsza od niego, była córką królowej Izabeli i Konrada z Montferratu. W 1211 Jan z Brienne zawarł 6-letni pokój z muzułmańskim władcą Al-Adilem. W 1212, wkrótce po urodzeniu córki, Maria zmarła; po śmierci żony Jan pełnił funkcję regenta dla ich jedynej córki Jolanty (znanej również jako Izabela II). W 1214 ożenił się z księżniczką Stefanią Armeńską (zm. 1219), córką króla Leona II. Ze Stefanią miał również jedno dziecko – syna Jana (1216–1220), sukcesora Armenii, który jednak zmarł w dzieciństwie.

W 1224 Jan ożenił się po raz trzeci. Jego trzecią żoną została Berengaria z Leónu, córka króla Alfonsa IX i Berengarii Kastylijskiej. Urodziła czworo dzieci:

Marię de Brienne (1225–1275), która poślubiła władcę Cesarstwa Łacińskiego – Baldwina II,
Alfonsa de Brienne (ok. 1228–1270), który poślubił Marię d'Issoudon, hrabinę d'Eu i sam został hrabią d'Eu oraz Wielkim Kanclerzem Francji,
Jana II de Brienne (ok. 1230–1273), który w 1258 został Wielkim Lokajem Francji,
Ludwika z Akki (ok. 1235–1263), który poślubił Agnieszkę de Beaumont i sam został wicehrabią Beaumont.

W 1229 Jan został poproszony przez baronów Łacińskiego Cesarstwa Konstantynopola o zostanie regentem. Warunkiem była zgoda na to, by Baldwin de Courtenay poślubił drugą córkę Jana, Marię, i został jego następcą. Jan rządził Konstantynopolem przez 9 lat, w 1231 został koronowany na cesarza. W 1235 z kilkoma oddziałami udało mu się odepchnąć oblegające go armie Jana III Dukasa Watatzesa, cesarza Nicei, i Iwana Asena II, cara Bułgarii. Po odniesieniu tego ostatniego zwycięstwa, prawdopodobnie wyolbrzymionego przez łacińskich kronikarzy, Jan wstąpił do zakonu franciszkanów.

W literaturze[edytuj | edytuj kod]

Został uwieczniony w literaturze przez Zofię Kossak w powieści Bez oręża.

Herby[edytuj | edytuj kod]

Rodu de Brienne

Króla Jerozolimy

Cesarstwa Łacińskiego

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Małgorzata Hertmanowicz-Brzoza, Kamil Stepan: Słownik władców świata. Kraków: Zielona Sowa, 2205, s. 336. ISBN 83-7435-077-6.

[1] Małgorzata Hertmanowicz-Brzoza, Kamil Stepan: Słownik władców świata. Kraków: Zielona Sowa, 2205, s. 336. ISBN 83-7435-077-6.

[1]

Władcy Cesarstwa Łacińskiego	Baldwin I Flandryjski (1204–1205) Henryk Flandryjski (1205–1216) Piotr II de Courtenay (1217) Robert I de Courtenay (1217–1228) Baldwin II (1228–1261) Jan z Brienne (1231–1237)
Tytularni cesarze łacińscy	Baldwin II (1261–1273) Filip I de Courtenay (1273–1283) Katarzyna I de Courtenay (1283–1308) Karol de Valois (1302–1308) Katarzyna II de Valois (1308–1346) Filip I z Tarentu (1313–1332) Robert II z Tarentu (1346–1364) Filip II z Tarentu (1364–1373) Jakub de Baux (1373–1383)

Cesarstwo Łacińskie 1204–1261	Baldwin I Flandryjski (1204–1205) Henryk Flandryjski (1205–1216) Piotr de Courtenay (1217) Robert de Courtenay (1217–1228) Jolanta (1217–1219) Baldwin II (1228–1261) Jan z Brienne (1231–1237)
Cesarstwo Nicejskie 1204–1261	Teodor I Laskarys (1204–1221) Jan III Dukas Watatzes (1221–1254) Teodor II Laskarys (1254–1258) Jan IV Laskarys (1258–1261) Michał VIII Paleolog (1259–1282)
Cesarstwo Bizantyńskie 1261–1453	Michał VIII Paleolog (1259–1282) Andronik II Paleolog (1282–1328) Andronik III Paleolog (1328–1341) Jan V Paleolog (1341–1391) Jan VI Kantakuzen (1347–1354) Mateusz Kantakuzen (1353–1357) Andronik IV Paleolog (1376–1379) Jan VII Paleolog (1390) Manuel II Paleolog (1391–1425) Jan VIII Paleolog (1425–1448) Konstantyn XI Paleolog (1448–1453)
Cesarstwo Trapezuntu 1204–1461	Aleksy I Dawid I Andronik I Gidos Jan I Manuel I Andronik II Jerzy Jan II Teodora Jan II Aleksy II Andronik III Manuel I Bazyli Irena Paleolog Anna Anachutlu Michał Anna Anachutlu Jan III Michał Aleksy III Manuel III Aleksy IV Jan IV Dawid II
Królestwo Tesaloniki 1204–1224	Bonifacy z Montferratu (1204–1207) Demetriusz (1204–1224)
Cesarstwo Tesaloniki 1227–1246	Teodor Angelos Dukas Komnen (1227–1230) Manuel Angelos Dukas Komnen (1230–1237) Jan Angelos Dukas Komnen (1237–1244) Demetriusz Angelos (1244–1246)
Despotat Epiru 1205–1449	Michał I Angelos (1205–1215) Teodor Angelos (1215–1230) Michał II Angelos (1230–1271) Nicefor I Angelos (1271–1296) Tomasz I Angelos (1296–1318) Mikołaj Orsini (1318–1323) Jan II Orsini (1223–1335) Nicefor II Orsini (1335–1337, 1339–1340, 1356–1359) Symeon Sinisza (1359–1366) Gjin Bua Spata (1359–1399, w południowym Epirze) Tomasz II Preljubowicz (1366–1384) Maria Angelina (1384–1385) Esau Buondelmonti (1384–1408) Karol I Tocco (1399–1429) Karol II Tocco (1429–1449)
Tesalia 1271–1318	Jan I Angelos (1271–1289) Konstantyn Angelos (1289–1303) Jan II Angelos (1303–1318) Jan II Orsini (1332–1335) Nicefor II Orsini (1356–1359) Symeon Sinisza (1359–ok.1370) Jan Urosz (ok.1370–ok.1373)
Hrabstwo Kefalenii 1194–1479	Maio I Orsini (1194–1238) Maio II Orsini (1238–1264) Ryszard Orsini (1264–1304) Jan I Orsini (1304–1318) Mikołaj Orsini (1318–1323) Jan II Orsini (1323–1324) Leonardo I Tocco (1357–1376) Carlo I Tocco (1376–1429) Carlo II Tocco (1429–1448) Leonardo III Tocco (1448–1479)
Księstwo Aten 1204–1460	Otto de la Roche (1205–1225) Gwido I de la Roche (1225–1263) Jan I de la Roche (1263–1280) Wilhelm I de la Roche (1280–1287) Gwido II de la Roche (1287–1308) Walter V z Brienny (1308–1311) Joanna z Châtillon (1311) Roger Deslaur (1311–1312) Manfred Aragoński (1312–1317) Wilhelm II Aragoński (1317–1338) Jan II Aragoński (1338–1348) Fryderyk I (książę Aten) (1348–1355) Fryderyk III Sycylijski (1355–1377) Maria Sycylijska (1377–1388) Piotr IV Aragoński (1381–1387) Jan z Uturbia (1380–1388) Nerio I Acciaiuoli (1388–1394) Franciszka Acciaiuoli (1394–1395) Antoni I Acciaiuoli (1394–1435) Nerio II Acciaiuoli (1435–1439 i 1441–1451) Antoni II Acciaiuoli (1439–1441) Franciszek I Acciaiuoli (1451–1455) Klara Zorzi (1451–1455) Franciszek II Acciaiuoli (1455–1460)
Księstwo Achai 1205–1432	Wilhelm I z Champlitte (1205–1209) Gotfryd I Villehardouin (1209–1228) Gotfryd II Villehardouin (1228–1246) Wilhelm II Villehardouin (1246–1278) Karol I Andegaweński (1278–1285) Karol II Andegaweński (1285–1289) Izabela z Villehardouin (1289–1297 i 1301–1307) Florens z Hainaut (1289–1297) Filip Sabaudzki (1301–1307) Filip I z Tarentu (1307–1313) Matylda z Hainaut (1313–1318) Ludwik Burgundzki (1313–1316) Robert z Tarentu (1318–1322) Jan de Gravina (1322–1333) Robert z Tarentu (1333–1364) Filip II z Tarentu (1364–1373) Joanna (1373–1381) Jakub de Baux (1381–1383) Karol III (1383–1386) Piotr z St. Superan (1396–1402) Maria Zaccaria (1402–1404) Centurion II Zaccaria (1404–1432)
Despotat Morei 1308–1460	Michał Kantakuzen (1308–1316) Andronik Asen (1316–1322) Manuel Kantakuzen (1348–1380) Mateusz Kantakuzen (1380–1383) Demetriusz I Kantakuzen (1383) Teodor I Paleolog (1383–1407) Teodor II Paleolog (1407–1443) Konstantyn Paleolog (1428–1449) Demetriusz II Paleolog (1428–1460) Tomasz Paleolog (1449–1460)