Janusz Gaładyk

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Janusz Gaładyk
Ilustracja
Janusz Gaładyk (przed 1934)
pułkownik dyplomowany piechoty pułkownik dyplomowany piechoty
Data i miejsce urodzenia

3 października 1898
Warszawa

Data i miejsce śmierci

18 lipca 1947
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1914–1946

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

5 pułk piechoty
3 Armia
201 Ochotniczy Pułk Piechoty
5 Pułk Piechoty Legionów
79 pułk piechoty
Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych
29 Dywizja Piechoty
6 Pułk Strzelców Podhalańskich
18 pułk piechoty
76 Lidzki Pułk Piechoty
Pułk KOP „Wilejka”
1 Brygada Górska
8 Dywizja Piechoty

Stanowiska

dowódca plutonu
dowódca baterii
dowódca batalionu
szef Oddziału II
oficer sztabu
szef sztabu
zastępca dowódcy
dowódca brygady

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje - trzykrotnie ranny
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej Srebrny Wawrzyn Akademicki Medal Brązowy za Długoletnią Służbę
Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych Odznaka 76 Lidzkiego Pułku Piechoty
Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Franciszek Gaładyk[1] (ur. 3 października 1898 w Warszawie, zm. 18 lipca 1947 tamże) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego. Walczył w Legionach Polskich, w kampanii wrześniowej i w I Korpusie PSZ. Odznaczony m.in. Virtuti Militari.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 3 października 1898 w Warszawie, w rodzinie Franciszka i Marii z Góreckich. W 1914 ukończył Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Warszawie[2][3], następnie studiował na Politechnice Warszawskiej[4]. Od 3 listopada 1913 był członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich. Od 6 sierpnia 1914 walczył w Legionach Polskich. Był oficerem 5 pułku piechoty Legionów Polskich, dowódcą plutonu. Był w tym okresie trzykrotnie ranny. 22 lipca 1917, po kryzysie przysięgowym, został internowany w Beniaminowie. Od 6 sierpnia do 11 listopada 1918 działał w Polskiej Organizacji Wojskowej[4].

Do Wojska Polskiego wstąpił 11 listopada 1918, w którym był do 1 lutego 1919 w I Oddziale Sztabu Generalnego oficerem do zleceń, a następnie od 1 lutego do 10 grudnia tego samego roku referentem w Biurze Wywiadowczym II Oddziału Naczelnego Dowództwa[5]. Od kwietnia do lipca 1920 szef Oddziału II Sztabu 3 Armii, a dalej od lipca do grudnia dowódca batalionu w 201 Ochotniczym pułku piechoty[5].

Ukończył kurs w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia w Rembertowie w okresie od 5 grudnia 1920 do 9 maja 1921, a następnie II kurs uzupełniający dla oficerów innych rodzajów broni przy Szkole Podchorążych Artylerii w Poznaniu (z 5 lokatą) od 1 czerwca do 1 października 1921[6][5]. Po ukończeniu kursów otrzymał przydział do 5 pułku piechoty Legionów, w którym pełnił służbę od listopada 1921 do marca 1922, nie otrzymując żadnej funkcji[7]. Dowódca III batalionu 79 pułku piechoty w Słonimiu od kwietnia 1922 do października 1923[7].

31 października 1923 został powołany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza IV Kursu Normalnego[8]. 1 października 1925, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do Inspektoratu Armii Nr 1 na stanowisko referenta[9]. 14 października 1926 został przydzielony do Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych na stanowisko II oficera sztabu inspektora armii generała dywizji Edwarda Śmigły-Rydza[10]. 4 listopada 1927 został dyrektorem nauk Oficerskiej Szkoły Piechoty (od 9 sierpnia 1928 – Szkoła Podchorążych Piechoty) w Komorowie[11]. W lipcu 1929 został przeniesiony z Biura Ogólno-Organizacyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie do dowództwa 29 Dywizji Piechoty w Grodnie na stanowisko szefa sztabu[12]. Od 3 listopada 1931 dowodził II batalionem 6 pułku strzelców podhalańskich detaszowanym w Drohobyczu[13][14]. Od 10 lipca 1933 pełnił służbę na stanowisku zastępcy dowódcy 18 pułku piechoty w Skierniewicach[15]. 23 maja 1934 został przeniesiony na identyczne stanowisko do 76 pułku piechoty w Grodnie[16]. Od 5 listopada 1935 do maja 1939 dowodził pułkiem KOP „Wilejka”[5]. Wiceprezes Okręgu Wileńskiego Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich w 1939[17].

W czasie kampanii wrześniowej dowodził 1 Brygadą Górską Strzelców do 6 września[7]. Uniknął niewoli po walkach wrześniowych i działał w konspiracji. Mianowany komendantem Związku Walki Zbrojnej w Wilnie. Stanowiska nie objął[7]. 11 listopada 1939 aresztowany na przejściu granicznym litewsko – białoruskim przez władze radzieckie. Do lipca 1941 przebywał w więzieniu, a po uwolnieniu służył w Polskich Siłach Zbrojnych w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, gdzie był komendantem Ośrodka Zapasowego Armii w Tockoje i Kołtubance do 10 października 1941, a następnie do 22 marca 1942 był zastępcą dowódcy 8 Dywizji Piechoty[18]. Od 23 marca 1942 zastępował dowódcę 7 Dywizji Piechoty. Urlopowany na okres dwóch lat, przebywał na terenie Palestyny. Następnie służył w I Korpusie[7]. 17 czerwca 1946 powrócił do kraju, a 18 lipca 1947 zmarł w Szpitalu Wojskowym w Warszawie na ul. Koszykowej 78 (wg świadectwa zgonu nr 9994/1 z lipca 1947 i księgi cmentarnej cmentarza Wojskowego na Powązkach)[5]. Pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera B 28 WOJ-5-30)[19].

Grób Janusza Gaładyka na cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Awanse[edytuj | edytuj kod]

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Medal nadany Rozkazem nr 25 Ministerstwa Spraw Wewnętrznych - Korpusu Ochrony Pogranicza z dnia 28 maja 1938 roku, pkt 4 (informacja ze zbiorów Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W Dzienniku Personalnym M.S.Wojsk. Nr 8 z 1 czerwca 1935 roku, s. 56 zostało sprostowane imię pułkownika Gaładyka z Janusz na Jan Franciszek. Jako Jan Franciszek Gaładyk figuruje w zarządzeniu Prezydenta RP z dnia 11 listopada 1937 roku w sprawie nadania Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski. Mimo sprostowania imienia w dotychczasowej literaturze występuje, jako Janusz Gaładyk.
  2. ↑ Siwek 1988 ↓, s. 488.
  3. ↑ Znani absolwenci XIV Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica w Warszawie [dostęp 2023-10-05].
  4. ↑ a b Jurga 1990 ↓, s. 767.
  5. ↑ a b c d e Jurga 1990 ↓, s. 768.
  6. ↑ Moszumański 2000 ↓, s. 58–63, 120.
  7. ↑ a b c d e Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 717-718.
  8. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 71 z 13 listopada 1923 roku, s. 750.
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 101 z 7 października 1925 roku, s. 546.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 44 z 14 października 1926 roku, s. 355.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 300.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 199.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 328.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 27, 620.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 130.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 154.
  17. ↑ Rocznik Ziem Wschodnich 1939, s. 214.
  18. ↑ Wawer 2001 ↓, s. 29,33, 182, 230-233, 237.
  19. ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2020-05-14].
  20. ↑ Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich..., s. 35.
  21. ↑ Dziennik Personalny z 1922 r. nr 2, s. 103
  22. ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  23. ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi w służbie ochrony pogranicza”.
  24. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
  25. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych G.M.I.L. 1254 z 1926 r. (Dziennik Personalny z 1926 r. Nr 12, s. 70)
  26. ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 607 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej i krzewienie czytelnictwa w wojsku”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
  • Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917.
  • Rocznik Oficerski 1932. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1932. [dostęp 2017-02-22].
  • Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
  • Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 767–768. ISBN 83-211-1096-7.
  • Zbigniew Moszumański: Wojenne szkoły dla oficerów artylerii (1914–1921). Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2000, s. 58–63, 120. ISBN 83-88773-74-7.
  • Władysław Siwek: Szkoła im. Stanisława Staszica w Warszawie 1906–1950. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988, s. 498. ISBN 83-06-01691-2.
  • Zbigniew Wawer: Znowu w polskim mundurze. Armia Polska w ZSRR sierpień 1941 - marzec 1942. Warszawa: Zbigniew Wawer Prod. Film. i Międzynarodowa Szkoła Menedżerów sp.z.o.o., 2001. ISBN 83-86891-71-8.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Janusz_Gaładyk&oldid=73123308”