51°57′31″N 16°09′49″E/51,958611 16,163611Kaszczor
| wieś | |
 Późnobarokowy kościół pw. św. Wojciecha z lat 1764–1775 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
1118[1] |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
64-234[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PWL |
| SIMC |
0375384 |
Położenie na mapie gminy Przemęt  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wolsztyńskiego  | |
| 51°57′31″N 16°09′49″E/51,958611 16,163611
| |
| Strona internetowa | |
Kaszczor – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wolsztyńskim, w gminie Przemęt nad strumieniem Młynówką Kaszczorską. Miejscowość leży na trasie szlaku cysterskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1278 osiedli tutaj cystersi, którzy w 1300 przenieśli się do pobliskiego Wielenia. Prawdopodobnie pod koniec XIII wieku powstał też pierwszy drewniany kościół parafialny św. Wojciecha, zastąpiony w latach 1764–1775 murowanym, w stylu późnego baroku. Wieś duchowna Stary Klasztor, własność opata cystersów w Przemęcie pod koniec XVI wieku leżała w powiecie kościańskim województwa poznańskiego[3].
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Kaszczor (Alt Kloster) należała do ówczesnego powiatu babimojskiego[4]. Kaszczor był siedzibą odrębnego okręgu policyjnego tego powiatu i stanowił siedzibę rozległego majątku, który należał do rządu pruskiego w Berlinie[4]. W skład majątku Kaszczor wchodziło łącznie 26 wsi, w tym jedna karczma (Kron), jedna kolonia (Wincentowo), jeden folwark (Nowy) i trzy osady. Według urzędowego spisu ludności z 1837 roku Kaszczor liczył 707 mieszkańców w 89 dymach (domostwach)[4]. W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka 17 batalionu celnego, a potem komisariat Straży Granicznej „Kaszczor” i placówka Straży Granicznej I linii „Kaszczor”[5].
W latach 1954–1971 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kaszczor, po jej zniesieniu w gromadzie Mochy. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
W miejscowości warto zobaczyć dwa wiatraki koźlaki (przy ul. Wiatracznej – największy tego typu w Wielkopolsce) oraz budynek przedszkola z XIX w. (1867), który był kiedyś pierwszym kościołem ewangelickim, a później szkołą ewangelicką.
W lesie w kierunku północnym znajduje się stary cmentarz poewangelicki. Przy Placu Wolności znajduje się kościół ewangelicki z początku XX wieku z wieżą widokową w kształcie pruskiego hełmu. Kaszczor posiada ciekawy układ urbanistyczny oraz wiele starych kamienic m.in. budynek starej szkoły katolickiej. Przy kościele katolickim znajduje się kamienna misa o średnicy ok. 1 m oraz pomnik św. Jana Nepomucena z 1745.
W Kaszczorze do 1939 znajdowało się polsko-niemieckie przejście graniczne (pozostałości słupa granicznego widoczne przy rowie granicznym na drodze do miejscowości Spokojna). W roku 2011 w 80. rocznicę odsłonięto odbudowany Pomnik Wolności zniszczony przez okupantów.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Dawny kościół ewangelicki, zbudowany w latach 1908–1910 (stan w 2005)
Dawny kościół ewangelicki, po remoncie w latach 2010–2011 (stan w 2017)
Pomnik w centrum miejscowości
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 432 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 247.
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜stwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 190–191.
- ↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 22. ISBN 83-87424-77-3.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Martin Sprungala: Wsie na pograniczu głogowsko-wielkopolskim. Zarys dziejów wybranych miejscowości. Sława – Wijewo 2010, ISBN 978-83-932235-0-3.
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
|
| Nieistniejące osady |
