Niemiecka Partia Robotników
Państwo | |
---|---|
Skrót |
DAP |
Lider | |
Data założenia |
5 stycznia 1919 |
Data rozwiązania |
6 kwietnia 1920 |
Adres siedziby | |
Ideologia polityczna |
nacjonalizm, pangermanizm, volkizm, antysemityzm, antykomunizm |
Niemiecka Partia Robotników (niem. Deutsche Arbeiterpartei, skrót DAP) – założona 5 stycznia 1919 roku skrajnie prawicowa[1][2] partia polityczna będąca prekursorką Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (NSDAP).
Początki
[edytuj | edytuj kod]Niemiecka Partia Robotników została założona 5 stycznia 1919 w monachijskim hotelu „Fürstenfelder Hof”. W zebraniu założycielskim uczestniczyło 20–30 osób, głównie kolejarzy[potrzebny przypis]. Jej liderami zostali ślusarz Anton Drexler oraz dziennikarz Karl Harrer[3]. Uczestnikiem zebrania był także Paul Tafel reprezentujący Związek Wszechniemiecki, członek tajnego stowarzyszenia Towarzystwo Thule oraz jeden z dyrektorów MAN AG (Maschinenfabrik Augsburg-Nürnberg Aktiengesellschaft). Nadał on ton dyskusji, aby nowa organizacja stała się masowa i z ducha nacjonalistyczna. Karl Harrer był także członkiem Towarzystwa Thule, prawdopodobnie jego zamiarem było przejęcie przez stowarzyszenie pełni wpływów w nowej partii. Partia budziła także zainteresowanie Reichswehry – zebrania partyjne były ochraniane przez jej członków po cywilnemu, brali oni także udział w rozpędzaniu siłą jej przeciwników.
Drexler i Harrer stawiali sobie za cel walkę z wpływami marksistowskimi wśród niemieckich robotników. Na skutek sukcesu rewolucji październikowej komunizm zdobywał wówczas sporą popularność w Niemczech[3].
Adolf Hitler w DAP
[edytuj | edytuj kod]Adolf Hitler pojawił się na spotkaniu DAP po raz pierwszy 12 września 1919. Hitler był wówczas tajnym wywiadowcą Reichswehry, zajmował się śledzeniem działalności ugrupowań politycznych w Monachium[3]. Gdy przemawiał Gottfried Feder nie przejawiał zainteresowania. Włączył się do gwałtownej dyskusji w momencie, gdy prelegentem był gość, profesor Adalbert Baumann, mówiący o bawarskim separatyzmie. Hitler bronił postulatu integralności Rzeszy. W trakcie gwałtownej dyskusji profesor Baumann opuścił salę. Pod wrażeniem oratorskich talentów Hitlera Drexler zaprosił go na kolejne spotkanie. Wkrótce Hitler otrzymał od niego kartę pocztową, informującą, że 16 września został członkiem DAP. Na legitymacji Hitlera z dnia 1 stycznia 1920 widnieje numer 555. Partia nie liczyła jednak aż tylu członków, w rzeczywistości Hitler był 55 członkiem, numeracja legitymacji rozpoczynała się od numeru 501[3].
Działalność
[edytuj | edytuj kod]Pozycja partii była bardzo słaba. Nie posiadała żadnej poważnej struktury, nie miała także zbyt wielu członków. Jej ogłoszenia propagandowe były często przepisywane ręcznie. Nie miała także żadnego majątku. Spotkania odbywały się w monachijskich piwiarniach. Grupą docelową mieli być byli żołnierze I wojny światowej. Zwalczali programowo demokrację parlamentarną. Harrer i Drexler nie byli dobrymi mówcami, Hitler szybko wykorzystał tę okazję. Harrer ustąpił z miejsca przewodniczącego po konflikcie z Hitlerem. Drexler zajął jego miejsce. 24 lutego 1920 odbyło się spotkanie zwolenników i przeciwników DAP. Drexler był nieobecny, więc Hitler zaangażował się w przemówienie. Udało mu się przekonać 2000 obecnych tam osób do swojego stanowiska. Pozycja Hitlera od tego momentu była niezachwiana. Wkrótce, 6 kwietnia 1920, nastąpiła zmiana nazwy partii na NSDAP. Wzorowano ją na istniejącej w Austrii Deutsche Nationalsozialistische Arbeiterpartei (DNSAP). 29 lipca 1921 szefem NSDAP został Hitler.
Członkowie
[edytuj | edytuj kod]Oprócz Hitlera, Drexlera, Harrera i Federa członkami partii byli między innymi:
Członkiem DAP był także przyszły szef Sturmabteilung (SA) Ernst Röhm.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ P. Servent, Hess. Fanatyczny wyznawca, 2021, s. 70.
- ↑ S. P. Remy, Adolf Hitler: A Reference Guide to His Life and Works, 2021, s. 87.
- ↑ a b c d Marek Maciejewski. Wódz i jego drużyna. Początki kształtowania się władzy i autorytetu Adolfa Hitlera wśród nazistów. „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem”. 32, s. 94-98, 2010.