Poczajów

Poczajów
Почаїв
	; Ławra Poczajowska, 2019
Herb	Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	tarnopolski
Powierzchnia	24,4 km²
Populacja (2017); • liczba ludności	; 7775
Nr kierunkowy	+380 3546
Kod pocztowy	47027-
	Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego Poczajów
	Położenie na mapie Ukrainy Poczajów
	50°00′N 25°28′E/50,000000 25,466667
	Informacje w Wikipodróżach

Poczajów (ukr. Почаїв/Poczajiw, ros. Почаев) – miasto w rejonie krzemienieckim obwodu tarnopolskiego Ukrainy, do 1939 w granicach II Rzeczypospolitej (województwo wołyńskie, powiat krzemieniecki). Herb oraz prawa miejskie nadał król Stanisław August Poniatowski w roku 1778.

W granicach miasta znajdują się dawne wsie Taraż Nowy (Redkoduby) i Jurydyka.

Historia

Galeria: Ławra Poczajowska

Poczajów położony jest na grzbiecie wyniosłego wzgórza opodal Podkamienia, między Brodami a Krzemieńcem, słynie jako ośrodek pielgrzymkowy prawosławnych i grekokatolików. W mieście znajduje się ławra Poczajowska – jeden z najważniejszych klasztorów Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego, dawniej monaster bazyliański. Początki wschodniochrześcijańskiego monastycyzmu w miejscowości sięgają XII–XIII w. Między XVIII wiekiem a 1832 obiekt należał do unickiego zakonu bazylianów. Oddany mnichom Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego przez władze carskie z powodu zaangażowania bazylianów we wspieranie powstania listopadowego, pozostaje od tego czasu w jurysdykcji Kościoła prawosławnego^[2].

Osobny artykuł: Ławra Poczajowska.

We wrześniu 1939 roku przez wkroczeniem Armii Czerwonej miejscowi Ukraińcy utworzyli milicję i przejęli władzę w mieście^[3]. Na początku lipca 1941 zajęty przez Wehrmacht. Niemcy zamknęli ludność żydowską w liczbie około 1 tys. w getcie. Getto zostało zlikwidowane 12 sierpnia 1942 przez SD, niemiecką żandarmerię i ukraińską policję. Rozstrzelano 794 osób, pozostali zdołali zbiec i uniknąć egzekucji albo pozostawiono ich przy życiu dla wykonywania robót drogowych^[4]. Polacy, których w Poczajowie żyło tylko około 10 rodzin, w lipcu 1943 roku pod wpływem doniesień o rzezi wołyńskiej wyjechali do pobliskiego Podkamienia, co jednak nie uchroniło ich przed atakiem UPA^[3].

W 1989 Poczajów liczył 10 019 mieszkańców^[5], a w 2013 było ich 7842^[6].

Pobliskie miejscowości

Transport

Tutaj zaczyna się droga terytorialna T 2013, która przebiega przez Załoźce^[7], oraz droga miejscowa do Wiśniowca, która przechodzi przez Rydoml i Młyniowce^[8]. Przez miasto biegnie droga regionalna R 26. Miasto jest połączone z innymi miejscowościami transportem drogowym.

Znane osoby związane z Poczajowem

Paweł Giżycki – polski architekt baroku, malarz, dekorator, jezuita; przebudowa miejscowego kościoła (1744)
Mikołaj Bazyli Potocki – starosta kaniowski, mecenas sztuki, fundator wielu kościołów i klasztorów. Ostatnie lata życia spędził w Ławrze Poczajowskiej, w której został pochowany^[9].
ks. Stanisław Fijałkowski - w latach 1936 - 1943 proboszcz parafii rzymskokatolickiej w Poczajowie, zamordowany 13 marca 1944 r. w czasie napadu nacjonalistów ukraińskich z UPA na klasztor ojców dominikanów w Podkamieniu^[10].

Właściciele

Aleksander Dominik Tarnowski (1668–1703)
Kajetan Amor Tarnowski (zm. 1753)^[11]

Przypisy

↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2017 року. Державна служба статистики України. Київ, 2017, s. 65
↑ W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 391-415. ISBN 978-83-227-2672-3.
↑ ^a ^b WładysławW. Siemaszko WładysławW., EwaE. Siemaszko EwaE., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, t. 1, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, s. 442, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885 .
↑ Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6 s.786
↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
↑ Постанова Кабінету Міністрів України від 18 квітня 2012 р. № 301 Про затвердження переліку автомобільних доріг загального користування державного значення (ukr.)
↑ Droga miejscowa od Poczajowa do Wiśniowca na mapach Google
↑ Pobożny psychopata [online], Kurier Historyczny [dostęp 2023-03-25] .
↑ STANISŁAW FIJAŁKOWSKI — MARTYROLOGIUM [online], www.swzygmunt.knc.pl [dostęp 2023-03-25] .
↑ Jerzy Hr. Dunin Borkowski: Almanach błękitny. Genealogia żyjących rodów polskich. Lwów, s. 927 i 928.

Linki zewnętrzne

Poczajów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 351 .
zdjęcia z Poczajowa
Sobór Zaśnięcia Matki Bożej w Poczajowie na filmie z drona, 2018.
Archiwalne widoki i publikacje o miejscowości w bibliotece Polona

[1] Чисельність наявного населення України на 1 січня 2017 року. Державна служба статистики України. Київ, 2017, s. 65

[2] W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 391-415. ISBN 978-83-227-2672-3.

[siem-3] WładysławW. Siemaszko WładysławW., EwaE. Siemaszko EwaE., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, t. 1, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, s. 442, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885 .

[4] Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6 s.786

[5] Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу

[6] Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).

[7] Постанова Кабінету Міністрів України від 18 квітня 2012 р. № 301 Про затвердження переліку автомобільних доріг загального користування державного значення (ukr.)

[8] Droga miejscowa od Poczajowa do Wiśniowca na mapach Google

[9] Pobożny psychopata [online], Kurier Historyczny [dostęp 2023-03-25] .

[10] STANISŁAW FIJAŁKOWSKI — MARTYROLOGIUM [online], www.swzygmunt.knc.pl [dostęp 2023-03-25] .

[Dunin-Borkowski_927-11] Jerzy Hr. Dunin Borkowski: Almanach błękitny. Genealogia żyjących rodów polskich. Lwów, s. 927 i 928.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Przynależność wojewódzka	woj. wołyńskie (1921–39)
Miasta	Białozórka (do 1926) Krzemieniec Poczajów Nowy (do 1926) Radziwiłłów (do 1924 →) Szumsk (do 1926) Wiśniowiec Nowy (do 1926)
Gminy wiejskie	Bereżce Białokrynica (do 1933) Białozórka Borki (do 1933) Borsuki (do 1933) Dederkały Katerburg (od 1933) Kołodno (od 1933) Łanowce (od 1924) Pańkowce (do 1923) Poczajów Radziwiłłów (do 1924 →) Stary Oleksiniec Szumsk Uhorsk (od 1933) Wierzbowiec (do 1933) Wiśniowiec Wyszogródek Zarudzie (do 1933)