Brok

{{{nazwa}}}

{{{nazwa oryginalna}}}

[[Plik:{{{zdjęcie}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis zdjęcia}}}]] {{{opis zdjęcia}}}
[[Plik:{{{flaga}}}| 100x130px| alt=Flaga]] [[Herb {{{dopełniacz nazwy}}}|Herb]] [[Flaga {{{dopełniacz nazwy}}}|Flaga]]
Państwo	{{{państwo}}}
Zarządzający	Burmistrz
Powierzchnia	28,06 km²
Populacja (2008) • liczba ludności • gęstość	{{{liczba ludności}}} {{{gęstość zaludnienia}}} os./km²
Nr kierunkowy	{{{numer kierunkowy}}}
Kod pocztowy	{{{kod pocztowy}}}
Tablice rejestracyjne	{{{tablice rejestracyjne}}}
Położenie na mapie brak Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }} Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}
Strona internetowa

{{Miejscowość infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | zdjęcie = | opis zdjęcia = | numer kierunkowy = | państwo = | gęstość zaludnienia = | commons = | dopełniacz nazwy = | kod pocztowy = | liczba ludności = | współrzędne = | nazwa = | flaga = | nazwa oryginalna = | tablice rejestracyjne = Nieznane pola: "fax_um", "sekundN", "flaga_miasta", "Miasto", "miejska", "gęstość", "grodzki", "tel_um", "województwo", "kod_poczt", "populacja", "tablica_rej", "gmina", "galeria_commons", "nr_kier", "powiat", "domena", "herb_miasta", "prawa_miejskie", "założone", "minutN", "stopniN", "kod_poczt_um", "TERYT", "mapa_miasta", "stopniE", "aglomeracja", "rodzaj_gminy", "SIMC", "sekundE", "dopełniacz_miasta", "minutE", "miasta_partnerskie", "prezydent" oraz "adres_um".

Brok – miasto w województwie mazowieckim, w powiecie ostrowskim. Jest to siedziba gminy Brok położoną nad rzekami Bug i Brok .

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. ostrołęckiego.

Według danych z 31 grudnia 2004 miasto miało 1882 mieszkańców.

Demografia

Historia

Brok posiada bardzo interesującą spuściznę historyczną i tradycje kulturowe. Pierwsza wzmianka o Broku pojawia się w 1203. We wczesnym średniowieczu powstała tu osada, na szlaku handlowym łączącym Pomorze z Rusią Kijowską. Osada uzyskała prawa miejskie z nadania biskupa płockiego w 1501 r. z woli biskupa Wincentego Przerębskiego.

Wiek XVI i XVII, aż do „potopu szwedzkiego”, to okres wyjątkowo pomyślnego rozwoju miasta. W 1578 r. w ponad 450 domach, w większości murowanych zamieszkiwało około 2700 osób, a ponadto odnotowano 2 piece hutnicze, obecność rzemieślników, rybaków, kupców itp. Brok był ważnym portem spełniającym wówczas istotne funkcje komunikacyjne Bugu, centrum tzw. „Klucza złotoryjskiego”, ośrodkiem handlowym i rzemieślniczym, miejscem urzędowania Zgromadzenia Bartników Starosty Bartnego, których „obowiązkiem było zawiadywanie barciami całej puszczy biskupiej”. Rozwój Broku trwał aż do najazdu szwedzkiego.

Miejscowość była ulubionym miejscem wypoczynku pasterzy diecezji płockiej, którzy wznieśli przy ujściu Turki do Bugu okazały pałac spełniający funkcję letniej rezydencji.

W połowie XIX wieku prof. Wojciech Bogumił Jastrzębowski stworzył w pobliskim Feliksowie Zakład Leśno-Praktyczny ze szkołą leśników i leśnym gospodarstwem doświadczalnym. Jednym z uczniów szkoły był Ludomir Benedyktowicz (ur. 5 sierpnia 1844 we wsi szlacheckiej Świniary, zm. 14 grudnia 1926 we Lwowie) - leśnik, polski malarz, uczestnik powstania styczniowego.

W okresie II Rzeczpospolitej Brok odzyskuje prawa miejskie utracone po powstaniu styczniowym. Mieszkańcy podejmują szereg działań mających na celu podniesienie rangi i znaczenia miejscowości. W 1935 roku powstaje Towarzystwo Przyjaciół Broku, którego działacze wysuwają program rozwoju Broku jako miejscowości letniskowej. Powstają liczne pensjonaty, kwatery prywatne, ratusz, szkoła, przystań wodna, kilka zakładów drobnego przemysłu, sieć elektryczna. Brok staje się znanym i popularnym wśród mieszkańców Warszawy letniskiem. Kwitnie życie kulturalne miejscowości: działały amatorskie zespoły artystyczne, teatralne, chór, orkiestra dęta Ochotniczej Straży Pożarnej.

W latach trzydziestych XX wieku w Broku mieszkał wraz z rodziną Tomasz Janiszewski, (ur. 21 maja 1867 w Warszawie, zm. 23 lipca 1939 w Broku) – polski lekarz, docent higieny społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, profesor zwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego. Od 16 stycznia 1919 do 9 grudnia 1919 był ministrem zdrowia publicznego w rządzie Ignacego Jana Paderewskiego.

Po zakończeniu II wojny światowej zniszczony w 80% Brok, dźwigał się do życia przez długi czas. Dopiero w końcu lat pięćdziesiątych zaczął szybszy rozwój, związany z budową na terenie miejscowości ośrodków wypoczynkowych przez zakłady pracy oraz ożywionym ruchem turystyczno-wypoczynkowym. Ogólnokrajowy kryzys społeczno-gospodarczy, który wystąpił w końcu lat osiemdziesiątych dotknął w szczególny sposób Brok. Zakłady pracy zmuszone były do likwidacji ośrodków wypoczynkowych, a co za tym idzie powoli zamierało życie turystyczne na terenie miejscowości.

Zabytki

• Kościół gotycko-renesansowy z lat 1542-1560 roku projektu Jana Baptysty Wenecjanina.
• Zamek biskupów płockich (w ruinie) - Biskup płocki Henryk Firlej w 1607 roku przy ujściu rzeczki Turki do Bugu rozpoczął budowę letniego pałacu z cechami obronnymi. Przebywali w nim poeta Maciej Kazimierz Sarbiewski, pisarz Stanisław Łubieński, a nauki pobierał w młodości Michał Korybut Wiśniowiecki. W czasie Potopu szwedzkiego zamek został zniszczony. Odbudował go w 1716 roku biskup Ludwik Załuski. W 1822 roku pałac został odebrany władzom kościelnym, a w 1831 roku spłonął, a na pocz. XX wieku został częściowo rozebrany przez okolicznych chłopów, w związku z czym do dzisiaj zachowały się tylko pozostałości wieży i fundamenty. W kościele znajduje się marmurowa tablica z 1716 r., która była umieszczona nad wejściem do pałacu, z napisem: „Ante istas fores l Quisquis antea fores / Yidisses interfavillas / hoc palatium, civitatem et villas"
• Cmentarz żydowski z końca XVIII wieku
• Ratusz zbudowany w 1 poł. XIX wieku w stylu klasycystycznym i przebudowany w 1929 roku.
• domy z XIX wieku przy Placu Kościelnym (nr 5, nr 11)

Galeria

• 
  Ruiny zamku biskupiego
• 
  Kościoł i ratusz Broku
• 
  Pomnik Wojciecha Jastrzębowskiego

Transport

W mieście krzyżuje się droga krajowa nr 50 oraz droga wojewódzka nr 694.

Przez miasto przepływa rzeka Bug.

Najbliższa stacja PKP znajduje się w Małkini Górnej.

Zobacz też

• Brok (rzeka)
• Brok (województwo podlaskie)
• Synagoga w Broku

Linki zewnętrzne

• Strona o mieście Brok
• Oficjalna strona gminy Brok
• Cmentarz żydowski w Broku