Skeliwka (obwód lwowski): Różnice pomiędzy wersjami
49°32′07″N 22°57′45″E/49,535278 22,962500| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Mathiasrex (dyskusja | edycje) kat. |
→Historia: meryt Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
||
| Linia 45: | Linia 45: | ||
Po Herburtach właścicielami Felsztyna był ród Danillewiczów ([[1641]]). W Felsztynie na początku XVI w. urodził się [[Jan Herburt (zm. 1577)|Jan Herburt]], kasztelan sanocki oraz starosta przemyski, autor wielu dzieł o tematyce dyplomatycznej oraz [[Sebastian z Felsztyna|Sebastian Herburt]] autor wielu utworów muzycznych, pierwszy nauczyciel muzyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. W kościele parafialnym pw. św. Marcina Biskupa (obecnie cerkiew) spoczywają zwłoki [[Walenty Herburt|Walentego Herburta]], biskupa przemyskiego, posła [[Zygmunt II August|Zygmunta Augusta]] na sobór trydencki w roku [[1572]], znajduje się tu również płyta nagrobkowa chorążyny Herburtowej z roku [[1495]] oraz pomniki Jana Herburta z żoną oraz ich syna Krzysztofa Herburta zm. w [[1558]]. Felsztyn uzyskał [[prawo składu]] w 1641 roku<ref>Stan Lewicki, Historja handlu w Polsce na tle przywilejów handlowych : (prawo składu), Warszawa 1920, s. 139. </ref>. W roku [[1649]] podczas [[Powstanie Chmielnickiego|nawały kozackiej]] zamek został zniszczony. Na początku [[XVIII wiek|XVIII]] wieku dochody miastu przynosiły kotły piwne i gorzałczane, których było w Felsztynie trzy. |
Po Herburtach właścicielami Felsztyna był ród Danillewiczów ([[1641]]). W Felsztynie na początku XVI w. urodził się [[Jan Herburt (zm. 1577)|Jan Herburt]], kasztelan sanocki oraz starosta przemyski, autor wielu dzieł o tematyce dyplomatycznej oraz [[Sebastian z Felsztyna|Sebastian Herburt]] autor wielu utworów muzycznych, pierwszy nauczyciel muzyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. W kościele parafialnym pw. św. Marcina Biskupa (obecnie cerkiew) spoczywają zwłoki [[Walenty Herburt|Walentego Herburta]], biskupa przemyskiego, posła [[Zygmunt II August|Zygmunta Augusta]] na sobór trydencki w roku [[1572]], znajduje się tu również płyta nagrobkowa chorążyny Herburtowej z roku [[1495]] oraz pomniki Jana Herburta z żoną oraz ich syna Krzysztofa Herburta zm. w [[1558]]. Felsztyn uzyskał [[prawo składu]] w 1641 roku<ref>Stan Lewicki, Historja handlu w Polsce na tle przywilejów handlowych : (prawo składu), Warszawa 1920, s. 139. </ref>. W roku [[1649]] podczas [[Powstanie Chmielnickiego|nawały kozackiej]] zamek został zniszczony. Na początku [[XVIII wiek|XVIII]] wieku dochody miastu przynosiły kotły piwne i gorzałczane, których było w Felsztynie trzy. |
||
Do [[1772]] [[województwo ruskie]], [[ziemia przemyska]], powiat przemyski. W okresie zaborów miasto należało do [[powiat starosamborski|powiatu staromiejskiego]] i było położone na granicy dawnego [[powiat samborski|powiatu samborskiego]]. W mieście znajdowały się parafie greckokatolicka oraz rzymskokatolicka oraz drewniana synagoga. Od [[1872]] przez Felsztyn przebiega linia [[Kolej Dniestrzańska|Kolei Dniestrzańskiej]]. W [[1880]] r. Felsztyn liczył 1154 mieszkańców z czego 590 Żydów, a w [[1900]] r. 1326 z czego 690 Żydów. |
Do [[1772]] [[województwo ruskie]], [[ziemia przemyska]], powiat przemyski. W okresie zaborów miasto należało do [[powiat starosamborski|powiatu staromiejskiego]] i było położone na granicy dawnego [[powiat samborski|powiatu samborskiego]]. W mieście znajdowały się parafie greckokatolicka oraz rzymskokatolicka oraz drewniana synagoga. Od [[1872]] przez Felsztyn przebiega linia [[Kolej Dniestrzańska|Kolei Dniestrzańskiej]]. W [[1880]] r. Felsztyn liczył 1154 mieszkańców z czego 590 Żydów, a w [[1900]] r. 1326 z czego 690 Żydów. Podczas I wojny światowej miejscowość została poważnie zniszczona w 1914 roku. |
||
W okresie międzywojennym znajdował się w [[województwo lwowskie|województwie lwowskim]], [[powiat starosamborski|powiecie starosamborskim]]. Burmistrzami byli Marcin Korcz i Jan Kucharski. W roku [[1921]] miasteczko liczyło około 1195 mieszkańców z czego 534 Żydów. W mieście funkcjonowała straż ogniowa, stowarzyszenia kupców katolickich, oraz kasy kredytowe. Targi miejskie odbywały się w każdy wtorek. |
W okresie międzywojennym znajdował się w [[województwo lwowskie|województwie lwowskim]], [[powiat starosamborski|powiecie starosamborskim]]. Burmistrzami byli Marcin Korcz i Jan Kucharski. W roku [[1921]] miasteczko liczyło około 1195 mieszkańców z czego 534 Żydów. W mieście funkcjonowała straż ogniowa, stowarzyszenia kupców katolickich, oraz kasy kredytowe. Targi miejskie odbywały się w każdy wtorek. |
||
Wersja z 21:38, 22 sie 2018
 Kościół i warownia Herburtów w 1914 r. | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Wysokość |
300 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2001) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+ 380 3238-61 | ||||
| Kod pocztowy |
82052 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
BC | ||||
Położenie na mapie obwodu lwowskiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
| 49°32′07″N 22°57′45″E/49,535278 22,962500
| |||||
Felsztyn (ukr. Скелівка, Skeliwka; do 1945 Фельштин) – wieś na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie starosamborskim. W 2001 roku liczyła ok. 1 tys. mieszkańców.
Położenie
Wieś położona jest ok. 2 km od Starego Sambora i ok. 20 km od przejścia granicznego w Krościenku. Leży w dolinie Strwiąża, u podnóża wyniesienia Węgrzeliska 375 m n.p.m. Felsztyn położony był przy dawnym szlaku handlowym do Sambora i Lwowa. W roku 1417 przez Felsztyn do Lwowa podróżował król Władysław Jagiełło. Dojazd do wsi z Polski poprzez drogowe przejście graniczne w Krościenku.
Historia
Dawniejsze nazwy: Fulsztyn, Folsteyn, Felstin, Fullensteyn, Fulsthine, Fulstin (1593). Pochodzenia nazwy miejscowości wywodzi się od rodowej siedziby Herburtów na Morawach, twierdzy Fulsztyn. Miejscowość ta istnieje do dziś i położona jest nad rzeką Osobłogą zwana [1] (Füllstein cześć wsi Bohušov).
Herburtowie to niemiecki ród rycerzy Vulm korzeniami z Westfalii – Dolna Saksonia, pierwotna osada Fülme w pobliżu miejscowości Rinteln[2]. W tym miejscu należy dodać, że już wcześniej bo w roku 1253 razem z księciem Władysławem opolskim wyruszył na wyprawę na Ruś Halicką przeciw księciu Danielowi Halickiemu założyciel Fulsztajnu na Morawach – Herbort z Fulmu.
Pierwsza wzmianka o Felsztynie pochodzi z roku 1374. Z XIV w. pochodzą pierwsze wzmianki o Żydach osiedlających się w mieście[1]. Po roku 1370 doszło do podziału rodziny Herburtów na dwie linie – pierwsza pozostała nadal na Śląsku w Sośnicowicach i Fulsztajnie, natomiast druga po powrocie ziemi sanockiej (województwo ruskie) do Korony 1340 otrzymała liczne nadania i przywileje od Władysława Opolczyka nad Sanem, Wiarem i Strwiążem. Miasto zostało lokowane na prawie magdeburskim w roku 1380. Herburtowie dbali o miasto i jego rozwój, do połowy XVI wieku ściągali ze Śląska i Moraw licznych osadników o różnych specjalnościach, tkaczy, murarzy, ogrodników itd. Kolejne przywileje dla miasta potwierdzali następnie królowie Polski – Kazimierz IV Jagiellończyk (1488) oraz Zygmunt August (1551).
Po Herburtach właścicielami Felsztyna był ród Danillewiczów (1641). W Felsztynie na początku XVI w. urodził się Jan Herburt, kasztelan sanocki oraz starosta przemyski, autor wielu dzieł o tematyce dyplomatycznej oraz Sebastian Herburt autor wielu utworów muzycznych, pierwszy nauczyciel muzyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. W kościele parafialnym pw. św. Marcina Biskupa (obecnie cerkiew) spoczywają zwłoki Walentego Herburta, biskupa przemyskiego, posła Zygmunta Augusta na sobór trydencki w roku 1572, znajduje się tu również płyta nagrobkowa chorążyny Herburtowej z roku 1495 oraz pomniki Jana Herburta z żoną oraz ich syna Krzysztofa Herburta zm. w 1558. Felsztyn uzyskał prawo składu w 1641 roku[2]. W roku 1649 podczas nawały kozackiej zamek został zniszczony. Na początku XVIII wieku dochody miastu przynosiły kotły piwne i gorzałczane, których było w Felsztynie trzy.
Do 1772 województwo ruskie, ziemia przemyska, powiat przemyski. W okresie zaborów miasto należało do powiatu staromiejskiego i było położone na granicy dawnego powiatu samborskiego. W mieście znajdowały się parafie greckokatolicka oraz rzymskokatolicka oraz drewniana synagoga. Od 1872 przez Felsztyn przebiega linia Kolei Dniestrzańskiej. W 1880 r. Felsztyn liczył 1154 mieszkańców z czego 590 Żydów, a w 1900 r. 1326 z czego 690 Żydów. Podczas I wojny światowej miejscowość została poważnie zniszczona w 1914 roku.
W okresie międzywojennym znajdował się w województwie lwowskim, powiecie starosamborskim. Burmistrzami byli Marcin Korcz i Jan Kucharski. W roku 1921 miasteczko liczyło około 1195 mieszkańców z czego 534 Żydów. W mieście funkcjonowała straż ogniowa, stowarzyszenia kupców katolickich, oraz kasy kredytowe. Targi miejskie odbywały się w każdy wtorek.
W latach 1939–1941 okupacja radziecka. W latach 1941–1944 okupacja niemiecka. W lipcu 1941 r., po agresji Niemiec na ZSRR doszło do pogromu ludności żydowskiej. W marcu 1942 r. Niemcy deportowali felsztyńskich Żydów do Sambora, a stamtąd w sierpniu 1942 r. do obozu zagłady w Bełżcu. W 1944 wcielona w struktury administracyjne Ukraińskiej SRR. Od 1991 w granicach Ukrainy.
Ważniejsze obiekty i turystyka
- cmentarz żydowski
- kościół pw. św. Marcina Biskupa – obecnie cerkiew greckokatolicka obrządku bizantyjsko-ukraińskiego
- synagoga
- zamek
Przez Felsztyn i okolice prowadzi Szlak śladami dobrego wojaka Szwejka.
Związani z Felsztynem
Osadnictwo
W okresie I Rzeczypospolitej istniało również drugie miasto założone przez Herburtów o tej samej nazwie Felsztyn (ob. Hwardijśke) ok. 20 km od miasta Chmielnicki (dawniej Płoskirów). Dalej na wschód nad samym Zbruczem położona była jedna z największych twierdz polskich, wybudowana przez Herburtów na początku XVI wieku w Kudryńcach.
Bibliografia
- Mapa WIG Sambor Pas 50 Słup 36 Warszawa 1937
- Księga adresowa Polski (wraz z W.M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej Warszawa 1928 s. 668
Linki zewnętrzne
- Felsztyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 382.
- Genealogiczna strona o Felsztynie
- Zdjęcia z Felsztyna
Przypisy
- ↑ zobacz stronę Żydowskiego Instytutu Historycznego poświęconą Felsztynowi http://www.jewishinstitute.org.pl/pl/gminy/miasto/834.html.
- ↑ Stan Lewicki, Historja handlu w Polsce na tle przywilejów handlowych : (prawo składu), Warszawa 1920, s. 139.
