Wacław I cieszyński: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 01:11, 5 wrz 2017

Wacław I cieszyński (urodzony pomiędzy 1413 a 1416 – zmarł 1474) – książę cieszyński od 1431 (do 1442 razem z braćmi), w wyniku podziału Cieszyn, połowa Bytomia (do 1459, z przerwą w 1452) i Siewierz (do 1443), od 1452 w Bielsku, od 1468 tylko w Bielsku.

Wacław I był najstarszym synem księcia cieszyńskiego Bolesława I i księżniczki mazowieckiej Eufemii. Po śmierci ojca w 1431, był już uznany za w pełni pełnoletniego i zdolnego do sprawowania rządów, w związku z czym bez przeszkód przejął całą władzę w księstwie, początkowo także w imieniu swoich młodszych braci: Władysława, Przemysława II i Bolesława II.

Związany z dworem cesarskim Zygmunta Luksemburskiego. W 1438 złożył hołd królowi czeskiemu. W tym samym roku uczestniczył w decyzji o zdobyciu dla Cieszyna prawa bicia własnej monety.

Pomimo dobrych stosunków z suwerenem w 1434 Wacław zaangażował się po stronie husytów wspomagając zwłaszcza burgrabiego będzińskiego Mikołaja Siestrzeńca Kornicza w jego rajdach przeciwko dobrom biskupów krakowskich położonych w Królestwie Polskim. Dopiero odwetowa wyprawa Krystyna Koziegłowskiego na Gliwice skłoniła Wacława do wycofania swojego poparcia i zawarcia ugody z Polską na zjeździe w Będzinie 15 października 1434.

Książę zawarł małżeństwo z Elżbietą Hohenzollern, córką elektora Fryderyka I, wdową po Ludwiku II. Data ślubu pozostaje dyskusyjna. Według relacji Ambrożego z Byczyny para pobrała się 9 grudnia 1438 roku we Wrocławiu. Jednak zdaniem części literatury relacja ta mówi nie o ślubie, lecz o zaręczynach. W każdym razie Wacław poślubił Elżbietę najpóźniej 17 lutego 1439 roku^[1]. Elżbieta po raz pierwszy jako księżna cieszyńska występuje 5 marca 1439 roku.

Związek ten pozostał bezdzietny i już 1445 się rozpadł.

29 listopada 1442 Wacław ulegając presji braci zgodził się na podział ojcowizny. Działy nie były jednak równe, gdyż Wacław zachował w swoich rękach większość terytoriów oddając młodszemu rodzeństwu tylko dobra głogowsko-ścinawskie (które zostały poważnie zadłużone) i część cieszyńskich, sam zostawiając sobie władzę nad częścią Cieszyna, Siewierzem i Bytomiem.

Pozbycie się części długów i obarczenie nimi młodszego rodzeństwa nie rozwiązało kłopotów finansowych Wacława. W tym celu 24 grudnia 1443 książę cieszyński wystawił dokument, w którym sprzedał księstwo siewierskie biskupowi krakowskiemu Zbigniewowi Oleśnickiemu (od tego czasu ziemia siewierska przestała być traktowana jako część Śląska). Krok ten tylko na jakiś czas zapewnił Wacławowi płynność finansową. Sprzedaż części ojcowizny uwikłała Wacława również w długotrwały spór z księciem głogóweckim Bolkiem V, który nie zaakceptował tej transakcji. Ostatecznie konflikt został zakończony dopiero 1 lipca 1457 kiedy to Wacław zawarł porozumienie z Polską.

Na początku 1452 Wacław zamienił swą część Księstwa Bytomskiego z bratem Bolesławowi II, w zamian za Bielsko. Po śmierci Bolesława II w tym samym roku, objął opiekę nad jego dziećmi. Umożliwiło to najstarszemu synowi Bolesława I ponowne przejęcie Bytomia. Stan ten utrzymał się do 1459, kiedy to sprzedał Księstwo Bytomskie księciu oleśnickiemu Konradowi IX za 1700 grzywien.

W latach sześćdziesiątych aktywność polityczna Wacława uległa znacznemu ograniczeniu. W 1468 niemający męskiego potomstwa książę przekazał swoje prawa do Cieszyna bratankowi Kazimierzowi II(choć realną władzę objął tam brat Wacław Przemysław II).

W 1471 Wacław sprawujący już wówczas władzę wyłącznie w Bielsku, poparł kandydaturę Władysława Jagiellończyka na króla Czech.

Książę cieszyński zmarł w 1474 w Bielsku. Wzorem przodków Wacław I został pochowany w kryptach kościoła dominikańskiego w Cieszynie.

Zobacz też

↑ K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, t. 3, Wr. 1977, s. 166-167.

Bibliografia

Landwehr von Pragenau M., Geschichte der Stadt Teschen, Würzburg 1976, s. 4, 5, 20, 34, 38, 43.

Szablon:Władcy Śląska (książęta bytomscy)

[1] K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, t. 3, Wr. 1977, s. 166-167.

[1]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 '''Wacław I cieszyński''' (urodzony pomiędzy [[1413]] a [[1416]] – zmarł [[1474]]) – [[książęta cieszyńscy|książę cieszyński]] od [[1431]] (do [[1442]] razem z braćmi), w wyniku podziału [[Cieszyn]], połowa [[Bytom]]ia (do [[1459]], z przerwą w [[1452]]) i [[Siewierz]] (do [[1443]]), od [[1452]] w Bielsku, od [[1468]] tylko w [[Bielsko-Biała|Bielsku]].
-Wacław I był najstarszym synem księcia cieszyńskiego [[Bolesław I cieszyński|Bolesława I]] i [[książęta mazowieccy|księżniczki mazowieckiej]] [[Eufemia mazowiecka (1395/1398–1447)|Eufemii]]. Po śmierci ojca w [[1431]], był już uznany za w pełni pełnoletniego i zdolnego do sprawowania rządów, w związku z czym bez przeszkód przejął całą władzę w księstwie, początkowo także w imieniu swoich młodszych braci: [[Władysław głogowski|Władysława]], [[Przemysław II cieszyński|Przemysława II]] i [[Bolesław II cieszyński|Bolesława II]]
+Wacław I był najstarszym synem księcia cieszyńskiego [[Bolesław I cieszyński|Bolesława I]] i [[książęta mazowieccy|księżniczki mazowieckiej]] [[Eufemia mazowiecka (1395/1398–1447)|Eufemii]]. Po śmierci ojca w [[1431]], był już uznany za w pełni pełnoletniego i zdolnego do sprawowania rządów, w związku z czym bez przeszkód przejął całą władzę w księstwie, początkowo także w imieniu swoich młodszych braci: [[Władysław głogowski|Władysława]], [[Przemysław II cieszyński|Przemysława II]] i [[Bolesław II cieszyński|Bolesława II]].
 Związany z dworem cesarskim [[Zygmunt Luksemburski|Zygmunta Luksemburskiego]].  W [[1438]] złożył hołd królowi czeskiemu. W tym samym roku uczestniczył w decyzji o zdobyciu dla [[Cieszyn]]a prawa bicia własnej monety.
 Pomimo dobrych stosunków z suwerenem w [[1434]] Wacław zaangażował się po stronie [[Husyci|husytów]] wspomagając zwłaszcza burgrabiego będzińskiego [[Mikołaj Kornicz Siestrzeniec|Mikołaja Siestrzeńca Kornicza]] w jego rajdach przeciwko dobrom [[Biskupi krakowscy|biskupów krakowskich]] położonych w [[Polska|Królestwie Polskim]]. Dopiero odwetowa wyprawa [[Krystyn Koziegłowski|Krystyna Koziegłowskiego]] na [[Gliwice]] skłoniła Wacława do wycofania swojego poparcia i zawarcia ugody z Polską na zjeździe w [[Będzin]]ie [[15 października]] [[1434]].
@@ Linia 9: / Linia 9: @@
 Książę zawarł małżeństwo z Elżbietą Hohenzollern, córką elektora Fryderyka I, wdową po [[Ludwik II brzeski|Ludwiku II]]. Data ślubu pozostaje dyskusyjna. Według relacji Ambrożego z Byczyny para pobrała się [[9 grudnia]] [[1438]] roku we [[Wrocław]]iu. Jednak zdaniem części literatury relacja ta mówi nie o ślubie, lecz o zaręczynach. W każdym razie Wacław poślubił Elżbietę najpóźniej [[17 lutego]] [[1439]] roku<ref>K. Jasiński, ''Rodowód Piastów śląskich'', t. 3, Wr. 1977, s. 166-167.</ref>. Elżbieta po raz pierwszy jako księżna cieszyńska występuje [[5 marca]] 1439 roku.
 Związek ten pozostał [[bezdzietność|bezdzietny]] i już [[1445]] się rozpadł.
 [[29 listopada]] [[1442]] Wacław ulegając presji braci zgodził się na podział ojcowizny. Działy nie były jednak równe, gdyż Wacław zachował w swoich rękach większość terytoriów oddając młodszemu rodzeństwu tylko dobra [[Głogów|głogowsko]]-[[Ścinawa|ścinawskie]] (które zostały poważnie zadłużone) i część [[Cieszyn|cieszyńskich]], sam zostawiając sobie władzę nad częścią Cieszyna, [[Siewierz]]em i [[Bytom]]iem.
 Pozbycie się części długów i obarczenie nimi młodszego rodzeństwa nie rozwiązało kłopotów finansowych Wacława. W tym celu [[24 grudnia]] [[1443]] książę cieszyński wystawił dokument, w którym sprzedał [[księstwo siewierskie]] biskupowi krakowskiemu [[Zbigniew Oleśnicki (kardynał)|Zbigniewowi Oleśnickiemu]] (od tego czasu ziemia siewierska przestała być traktowana jako część [[Śląsk]]a). Krok ten tylko na jakiś czas zapewnił Wacławowi płynność finansową. Sprzedaż części ojcowizny uwikłała Wacława również w długotrwały spór z księciem [[Głogówek|głogóweckim]] [[Bolko V Husyta|Bolkiem V]], który nie zaakceptował tej transakcji. Ostatecznie konflikt został zakończony dopiero [[1 lipca]] [[1457]] kiedy to Wacław zawarł porozumienie z Polską.
 Na początku [[1452]] Wacław zamienił swą część Księstwa Bytomskiego z bratem [[Bolesław II cieszyński|Bolesławowi II]], w zamian za [[Bielsko]]. Po śmierci Bolesława II w tym samym roku, objął opiekę nad jego dziećmi. Umożliwiło to najstarszemu synowi Bolesława I ponowne przejęcie Bytomia. Stan ten utrzymał się do [[1459]], kiedy to sprzedał Księstwo Bytomskie [[książęta oleśniccy|księciu oleśnickiemu]] [[Konrad IX Czarny|Konradowi IX]] za 1700 grzywien.
-W latach sześćdziesiątych aktywność polityczna Wacława uległa znacznemu ograniczeniu. W [[1468]] nie mający męskiego potomstwa książę przekazał swoje prawa do Cieszyna bratankowi [[Kazimierz II cieszyński|Kazimierzowi II]](choć realną władzę objął tam brat Wacław Przemysław II).
+W latach sześćdziesiątych aktywność polityczna Wacława uległa znacznemu ograniczeniu. W [[1468]] niemający męskiego potomstwa książę przekazał swoje prawa do Cieszyna bratankowi [[Kazimierz II cieszyński|Kazimierzowi II]](choć realną władzę objął tam brat Wacław Przemysław II).
 W [[1471]] Wacław sprawujący już wówczas władzę wyłącznie w Bielsku, poparł kandydaturę [[Władysław II Jagiellończyk|Władysława Jagiellończyka]] na króla [[Czechy|Czech]].