Dorota de Talleyrand-Périgord

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Herb rodowy Talleyrand-Périgord
Dorota de Talleyrand-Périgord
Dorota Żagańska

Dorota de Talleyrand-Périgord (ur. 21 sierpnia 1793 w Berlinie, zm. 19 września 1862 w Żaganiu) – księżna kurlandzka, księżna żagańska, księżna Dino (od 1817 r.), polityk, filantropka i mecenaska kultury.

Urodziła się jako czwarta córka Piotra Birona i Doroty von Medem, choć powszechnie uznaje się, że jej ojcem był Aleksander Batowski, polski dyplomata, z którym Dorota Biron miała wieloletni romans. Starszymi siostrami Doroty były Wilhelmina Żagańska, Paulina Hohenzollern-Hechingen oraz Joanna Acarenza.

Dorota wychowała się bez rodziców. Uczyła się pod okiem matki chrzestnej – księżnej Luizy Radziwiłł oraz nauczyciela Scypiona Piattoli, który wcześniej był królewskim sekretarzem Stanisława Augusta Poniatowskiego. To pod jego wpływem planowała wyjść za księcia Adama Czartoryskiego, jednak małżeństwo nie doszło do skutku[1]. Dorota została żoną Edmunda de Talleyrand, ale była jawnie zdradzana przez męża. Została wieloletnią towarzyszką stryja jej męża – Karola de Talleyrand-Périgord, księcia Benewentu, ministra spraw zagranicznych Francji. W jego towarzystwie wkroczyła na najwyższe salony Europy, a posiadając wielki zmysł dyplomatyczny, doskonałe wykształcenie, inteligencję i – podkreślany przez wielu – nieodparty urok osobisty, miała swój wkład w wiele negocjacji prowadzonych przez francuskiego polityka. W 1811 r. porzuciła wiarę protestancką i przeszła na katolicyzm[2].

Potomstwo i koniec małżeństwa[edytuj | edytuj kod]

Dorota urodziła czworo dzieci:

  • Ludwika Napoleona (1811–1898)
  • Dorotę Karolinę Emilę (1812–1814)
  • Aleksandra Edmunda (1813–1894)

w tym córkę, której ojcem był prawdopodobnie jej kochanek, stryjeczny teść:

  • Józefinę Paulinę de Talleyrand-Périgord (1820–1890), żonę markiza Henryka de Castellane, najstarszego syna marszałka Castellane.

W 1818 r. sąd ogłosił rozdział majątkowy pomiędzy Dorotą, a jej mężem Edmundem, w 1824 separację, a w 1830 rozwód. Edmund de Talleyrand-Périgord zmarł w 1872 roku[3].

Księżna Żagania[edytuj | edytuj kod]

Po rozwodzie Dorota stała się "lwicą salonów paryskich", ciągle była kobietą piękną i kokieteryjną[1]. Po śmierci Karola Talleyranda przeniosła się do swojej posiadłości w Zatoniu. Stamtąd odbywała liczne podróże, odwiedzając Moskwę, Berlin, Wiedeń i regularnie Paryż[1]. W 1844 r. po długich sądowych sporach ze starszą siostrą Pauliną, odkupiła były majątek jej ojca, księstwo żagańskie. Tu prowadziła ożywioną działalność kulturalną i charytatywną, a jej pałace w Żaganiu i Zatoniu stały się istotnymi ośrodkami życia politycznego i kulturalnego w okolicy.

Szczególne znaczenie miała ona dla Żagania, który za czasów jej władania przeżywał swój czas rozkwitu. Zadbała o pałac, którego nowo urządzone wnętrza gromadziły pokaźną kolekcję manuskryptów, rzeźb, obrazów i mebli. Stworzyła park krajobrazowy z m.in. kwiatami i drzewami różnych stref klimatycznych, który był chlubą tamtejszego regionu. Zbudowała szpital, utworzyła kilka szkół, odbudowała kościół i wieżę ratuszową. Działała charytatywnie, nakazała rozdanie darmowej żywności w chudszych latach, tworzyła nowe miejsca pracy. Dzięki swojej działalności cieszyła się dużym poparciem wśród mieszkańców miasta.

Dorota de Talleyrand-Périgord utrzymywała ścisłe kontakty z wieloma władcami i artystami, bywali u niej m.in. król Fryderyk Wilhelm IV czy Franciszek Liszt, korespondowała m.in. z Chopinem i Aleksandrem Fredrą.

Dorota zmarła w 1862 roku po długiej i ciężkiej chorobie. Na jej pogrzeb z terenu księstwa przybyło 10 tysięcy ludzi. Pochowana została w kościele św. Krzyża w Żaganiu, którego przebudowę na rodzinną nekropolię ufundowała w 1849.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Jarosław Durka, Wokół życiorysu księżnej Doroty Dino i jej krótkiej wizyty w Antoninie latem 1843 roku, „Poznańskie Zeszyty Humanistyczne”, 14, 2010, s. 19-27, ISSN 1732-1174.
  2. ↑ Günter Erbe, Dorothea Herzogin von Sagan (1793-1862): eine deutsch-französische Karriere, Böhlau Verlag Köln Weimar, 2009, s. 46, ISBN 978-3-412-20415-0 [dostęp 2017-10-29] (niem.).
  3. ↑ M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2018-01-23].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Katarzyna Adamek, Dorota de Talleyrand-Perigord, księżna Dino i Żagania (1793-1862), "Zeszyty Żagańskie", nr 2. Żagań 2003, s. 27-32
  • Katarzyna Adamek, Żagańskie portrety, Dorota de Talleyrand-Perigord, księżna Dino i Żagania (1793-1862), "Goniec Żagański", Żagań, 25-26 września 1999
  • Katarzyna Adamek, Marian Ryszard Świątek, Żagań znany i nieznany. Przewodnik historyczny po mieście i okolicy, Żagań


W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem:
Dorota de Talleyrand-Périgord
p • d • e
Władcy Śląska (książęta głogowsko-żagańscy)
Konrad I (1249/51–1273/4) • Henryk III, Przemko ścinawski, Konrad II Garbaty (1273/4–1278)
Krosno
Henryk IV Prawy (1273/4–1277) • Otto Długi (1277–1279) • Henryk IV Prawy (1279–1290) • Henryk III (1290–1309)
Głogów
Henryk III (1278–1309) • Matylda Brunszwicka (1309–1318) • Henryk IV Wierny i Przemko (1318–1321) • Przemko (1321–1331) • do korony czeskiej (1331–1337) • Henryk I jaworski (1337–1346) • do korony czeskiej (1346)
Henryk V Żelazny (1349–1369) • Henryk VI Żagański, Henryk VII Średni (Rumpold) i Henryk VIII Wróbel (1369–1378) • Henryk VII Średni (Rumpold) (1378–1395) • Henryk VIII Wróbel (1395–1397) • Rupert I Legnicki (1397–1401) • Jan I, Henryk IX Starszy, Henryk X Młodszy Rumpold i Wacław (1401–1412/3) • Henryk IX Starszy, Henryk X Młodszy Rumpold i Wacław (1412/3–1417/8) • Henryk IX Starszy, Henryk X Młodszy Rumpold (1417/8–1423) • Henryk IX Starszy (1423–1467) • Henryk XI (1467–1476) • Jan II Szalony (1476–1488) • Jan Korwin (1488–1490) • Jan Olbracht (1491–1498) • Dionizy z Zahradku (1498–1499) • Zygmunt I Stary (1499–1506) • Kazimierz II (1506–1528)
Bolko II Mały (1361–1368) • Przemysław I Noszak (1384–1404) • Przemysł Młodszy (1404–1406) • Przemysław I Noszak (1406–1410) • Bolesław I (1410–1431) • Wacław I, Przemysław II, Władysław, Bolesław II i Eufemia mazowiecka (1431–1442) • Władysław (1442–1460) • Małgorzata z Cilly (1460–1476) • Przemysław II (1460–1476) • Wacław III Opawski (przed 1474–1474) • Maciej Korwin (1476–1480) • Jan II Szalony (1480–1488) • Jan Korwin (1488–1490) • Jan Olbracht (1491–1498) • Dionizy z Zahradku (1498–1499) • Zygmunt I Stary (1499–1506) • Kazimierz II (1506v1528)
Ścinawa
Konrad II Garbaty (1278–1284) • Przemko ścinawski (1284–1289) • Henryk IV Prawy (1289–1290) • Henryk III (1290–1309) • Henryk IV Wierny, Bolesław I, Konrad I (1309–1312) • Henryk IV Wierny, Jan i Przemko (1312–1317) • Jan (1317–1363)
Henryk V Żelazny (1363–1369) • Henryk VI Żagański, Henryk VII Średni (Rumpold) i Henryk VIII Wróbel (1369–1378) • Henryk VII Średni (Rumpold) (1378–1395) • Henryk VIII Wróbel (1395–1397) • Konrad II Siwy (1397–1403) • Konrad III Stary (1403–1412/3) • Konrad IV Starszy i Konrad V Kącki (Kantner) (1412/3–1416) • Konrad V Kącki (Kantner), Konrad VI Dziekan i Konrad VIII Młody (1416–1427) • Konrad VIII Młody (1427–1446) • Konrad VII Biały (1446–1450) • Konrad IX Czarny i Konrad X Biały (1450–1452) • Konrad X Biały (1452–1489) • Maciej Korwin (1489–1490) • Konrad X Biały (1490–1492) • do korony czeskiej (1492–1495) • Wiktoryn (1495–1498) • Henryk I Starszy (1495–1498) • Jerzy I (1498–1502) • Albrecht (1498–1511) • Karol I (1498–1520) • Jan Thurzon (ok. 1520–?)
Żagań
Przemko ścinawski (1278–1284) • Konrad II Garbaty (1289–1299) • Henryk III (1299–1300) • Konrad II Garbaty (1300–1304) • Henryk III (1304–1309) • Henryk IV Wierny, Bolesław I, Konrad I (1309–1312) • Henryk IV Wierny, Jan i Przemko (1312–1317) • Henryk IV Wierny i Przemko (1317–1321) • Henryk IV Wierny (1321–1342) • Henryk V Żelazny (1342–1369) • Henryk VI Żagański, Henryk VII Średni (Rumpold) i Henryk VIII Wróbel (1369–1378) • Henryk VI Starszy (1378–1393) • Jadwiga legnicka (1393–1403) • Jan I, Henryk IX Starszy, Henryk X Młodszy Rumpold i Wacław (1403–1412/3) • Jan I (1412/3–1439) • Scholastyka saska (1439–1463) • Baltazar, Rudolf, Wacław i Jan II Szalony (1439–1449) • Baltazar i Rudolf (1449–1454) • Baltazar (1454–1461) • Jan II Szalony (1461–1467) • Baltazar (1468–1472) • Jan II Szalony (1472) • pod rządami Wettinów (1472–1553) • Jerzy Fryderyk Hohenzollern (1553–1558) • Baltazar von Wallenstein (1558–1562) • Zygfryd von Wallenstein (1562–1597) • Anzelm von Wallenstein (1597–1601) • do korony czeskiej (1601–1627) • Albrecht Wacław Euzebiusz von Wallenstein (1627–1634) • do korony czeskiej (1634–1646) • Wacław Franciszek Euzebiusz von Lobkowitz (1646–1677) • Ferdynand August Leopold von Lobkowitz (1677–1715) • Filip Hiacynt von Lobkowitz (1715–1734) • Wacław Ferdynand Karol von Lobkowitz (1734–1739) • Ferdynand Filip Józef von Lobkowitz (1734–1784) • Józef Franciszek Maksymilian von Lobkowitz (1784–1785) • Fryderyk Ludwik Hohenlohe (1785) • Piotr Biron (1785–1800) • Wilhelmina Żagańska (1800–1839) • Paulina Żagańska (1839–1845) • Dorota de Talleyrand-Périgord (1845–1861) • Ludwik Napoleon de Talleyrand-Périgord (1861–1898) • Boson I de Talleyrand-Périgord (1898–1906) • Hélie de Talleyrand-Périgord (1906–1910) • Howard Maurice de Talleyrand-Périgord (1910–1929) • Boson II de Talleyrand-Périgord Valencay (1929–1935) • władze III Rzeszy skonfiskowały Żagań (1935)
Henryk VIII Wróbel (1378–1397) • Katarzyna Opolska (1397–1420) • do Głogowa (1420)
Henryk IX Starszy, Henryk X Młodszy Rumpold i Wacław (1412/3–1417/8) • Wacław (1417/8–1430/1) • do Głogowa (1430/1–1482) • do Brandenburgii (od 1482)
Henryk VIII Wróbel (1378–1397) • Rupert I Legnicki (1397–1401) • Jan I, Henryk IX Starszy, Henryk X Młodszy Rumpold i Wacław (1401–1412/3) • do Głogowa (1412/3)
Henryk I jaworski (1319–1337) • Jan I (1413–1439) • Baltazar, Rudolf, Wacław i Jan II Szalony (1439–1449) • Wacław (1449–1472)
Oleśnica
Henryk III (1293–1309) • Henryk IV Wierny, Bolesław I, Konrad I (1309–1312) • Bolesław I, Konrad I (1312–1313) • Bolesław I (1313–1320/1) • Konrad I (1320/1–1366) • Konrad II Siwy (1366–1403) • Konrad III Stary (1403–1412/3) • Konrad IV Starszy i Konrad V Kącki (Kantner) (1412/3–1416) • Konrad V Kącki (Kantner), Konrad VI Dziekan i Konrad VIII Młody (1416–1427) • Konrad IV Starszy (1416–1447) • Konrad V Kącki (Kantner) (1427–1439) • Konrad VII Biały (1439–1450) • Konrad IX Czarny i Konrad X Biały (1450–1452) • Konrad IX Czarny (1452–1471) • Małgorzata (i Bierutowie) (1471–1475) • Barbara oleśnicka (1475–1478) • Konrad X Biały (1478–1489) • Maciej Korwin (1489–1490) • Konrad X Biały (1490–1492) • do korony czeskiej (1492–1495) • Wiktoryn (1495–1498) • Henryk I Starszy (1495–1498) • Jerzy I (1498–1502) • Albrecht (1498–1511) • Karol I (1498–1536) • Henryk II (1536–1548) • Jerzy II (1536–1553) • Joachim (1536–1553) • Jan (1536–1565) • Henryk III (1548–1553) • Karol Krzysztof (1565–1569) • Henryk III (1569–1587) • Karol II (1569–1617) • Henryk Wacław (1617–1639) • Karol Fryderyk I (1617–1647) • Sylwiusz Nemrod (1647–1664) • Karol Ferdynand (1664–1668) • Sylwiusz Fryderyk (1668–1697) • Chrystian Ulryk (1697–1704) • Karol Fryderyk II (1704–1745) • Karol Chrystian Erdmann (1745–1792) • Fryderyk August Welf (1792–1805) • Fryderyk Wilhelm (1805–1815) • Karol IV (1815–1826) • Wilhelm (1826–1884) • Szczodre własnością króla saskiego, Oleśnica i Bierutów wydzielone jako księstwo dla następcy tronu niemieckiego (od 1884) • Ernest August III (1913–1918) • część Niemiec (1918–1926) • Wilhelm von Hohenzollern (1926–1945)
Małgorzata (1439–1449) • Konrad VII Biały (1449–1450) • Konrad IX Czarny i Konrad X Biały (1450–1452) • Konrad X Biały (1452–1489) • Maciej Korwin (1489–1490) • Konrad X Biały (1490–1492) • Kazimierz II (1493–1528) • Karol I Podiebradowicz (1504–1517) • Jan II Dobry (1517–1532) • Fryderyk II (1540–1547) • Jerzy II (1547–1586) • Joachim Fryderyk i Jan Jerzy (1586–1592) • Joachim Fryderyk (1592–1602) • książęta brzescy (1602–1654) • Chrystian (1654–1672) • Ludwika Anhalcka (1672–1680) • połączenie z domeną cesarską (od 1680)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dorota_de_Talleyrand-Périgord&oldid=54635058”