Dorota de Talleyrand-Périgord
Dorota de Talleyrand-Périgord (ur. 21 sierpnia 1793 w Berlinie, zm. 19 września 1862 w Żaganiu) – księżna kurlandzka, księżna żagańska, księżna Dino (od 1817 r.), polityk, filantropka i mecenaska kultury.
Urodziła się jako czwarta córka Piotra Birona i Doroty von Medem, choć powszechnie uznaje się, że jej ojcem był Aleksander Batowski, polski dyplomata, z którym Dorota Biron miała wieloletni romans. Starszymi siostrami Doroty były Wilhelmina Żagańska, Paulina Hohenzollern-Hechingen oraz Joanna Acarenza.
Dorota wychowała się bez rodziców. Uczyła się pod okiem matki chrzestnej – księżnej Luizy Radziwiłł oraz nauczyciela Scypiona Piattoli, który wcześniej był królewskim sekretarzem Stanisława Augusta Poniatowskiego. To pod jego wpływem planowała wyjść za księcia Adama Czartoryskiego, jednak małżeństwo nie doszło do skutku[1]. Dorota została żoną Edmunda de Talleyrand, ale była jawnie zdradzana przez męża. Została wieloletnią towarzyszką stryja jej męża – Karola de Talleyrand-Périgord, księcia Benewentu, ministra spraw zagranicznych Francji. W jego towarzystwie wkroczyła na najwyższe salony Europy, a posiadając wielki zmysł dyplomatyczny, doskonałe wykształcenie, inteligencję i – podkreślany przez wielu – nieodparty urok osobisty, miała swój wkład w wiele negocjacji prowadzonych przez francuskiego polityka. W 1811 r. porzuciła wiarę protestancką i przeszła na katolicyzm[2].
Potomstwo i koniec małżeństwa[edytuj | edytuj kod]
Dorota urodziła czworo dzieci:
- Ludwika Napoleona (1811–1898)
- Dorotę Karolinę Emilę (1812–1814)
- Aleksandra Edmunda (1813–1894)
w tym córkę, której ojcem był prawdopodobnie jej kochanek, stryjeczny teść:
- Józefinę Paulinę de Talleyrand-Périgord (1820–1890), żonę markiza Henryka de Castellane, najstarszego syna marszałka Castellane.
W 1818 r. sąd ogłosił rozdział majątkowy pomiędzy Dorotą, a jej mężem Edmundem, w 1824 separację, a w 1830 rozwód. Edmund de Talleyrand-Périgord zmarł w 1872 roku[3].
Księżna Żagania[edytuj | edytuj kod]
Po rozwodzie Dorota stała się "lwicą salonów paryskich", ciągle była kobietą piękną i kokieteryjną[1]. Po śmierci Karola Talleyranda przeniosła się do swojej posiadłości w Zatoniu. Stamtąd odbywała liczne podróże, odwiedzając Moskwę, Berlin, Wiedeń i regularnie Paryż[1]. W 1844 r. po długich sądowych sporach ze starszą siostrą Pauliną, odkupiła były majątek jej ojca, księstwo żagańskie. Tu prowadziła ożywioną działalność kulturalną i charytatywną, a jej pałace w Żaganiu i Zatoniu stały się istotnymi ośrodkami życia politycznego i kulturalnego w okolicy.
Szczególne znaczenie miała ona dla Żagania, który za czasów jej władania przeżywał swój czas rozkwitu. Zadbała o pałac, którego nowo urządzone wnętrza gromadziły pokaźną kolekcję manuskryptów, rzeźb, obrazów i mebli. Stworzyła park krajobrazowy z m.in. kwiatami i drzewami różnych stref klimatycznych, który był chlubą tamtejszego regionu. Zbudowała szpital, utworzyła kilka szkół, odbudowała kościół i wieżę ratuszową. Działała charytatywnie, nakazała rozdanie darmowej żywności w chudszych latach, tworzyła nowe miejsca pracy. Dzięki swojej działalności cieszyła się dużym poparciem wśród mieszkańców miasta.
Dorota de Talleyrand-Périgord utrzymywała ścisłe kontakty z wieloma władcami i artystami, bywali u niej m.in. król Fryderyk Wilhelm IV czy Franciszek Liszt, korespondowała m.in. z Chopinem i Aleksandrem Fredrą.
Dorota zmarła w 1862 roku po długiej i ciężkiej chorobie. Na jej pogrzeb z terenu księstwa przybyło 10 tysięcy ludzi. Pochowana została w kościele św. Krzyża w Żaganiu, którego przebudowę na rodzinną nekropolię ufundowała w 1849.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Jarosław Durka, Wokół życiorysu księżnej Doroty Dino i jej krótkiej wizyty w Antoninie latem 1843 roku, „Poznańskie Zeszyty Humanistyczne”, 14, 2010, s. 19-27, ISSN 1732-1174.
- ↑ Günter Erbe, Dorothea Herzogin von Sagan (1793-1862): eine deutsch-französische Karriere, Böhlau Verlag Köln Weimar, 2009, s. 46, ISBN 978-3-412-20415-0 [dostęp 2017-10-29] (niem.).
- ↑ M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2018-01-23].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Katarzyna Adamek, Dorota de Talleyrand-Perigord, księżna Dino i Żagania (1793-1862), "Zeszyty Żagańskie", nr 2. Żagań 2003, s. 27-32
- Katarzyna Adamek, Żagańskie portrety, Dorota de Talleyrand-Perigord, księżna Dino i Żagania (1793-1862), "Goniec Żagański", Żagań, 25-26 września 1999
- Katarzyna Adamek, Marian Ryszard Świątek, Żagań znany i nieznany. Przewodnik historyczny po mieście i okolicy, Żagań
- Jarosław Durka, Wokół życiorysu księżnej Doroty Dino i jej krótkiej wizyty w Antoninie latem 1843 roku, „Poznańskie Zeszyty Humanistyczne”, nr 14. Poznań: Wydawnictwo „Rys”, s. 19-27, ISSN 1732-1174
