Przejdź do zawartości

Stanisław Gliński (oficer)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Gliński
pułkownik broni pancernych pułkownik broni pancernych
Data i miejsce urodzenia

10 marca 1900
Warszawa

Data i miejsce śmierci

26 lutego 1994
Launceston

Przebieg służby
Lata służby

1915–1964

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Polska Organizacja Wojskowa

Jednostki

4 Pułk Pancerny „Skorpion”

Stanowiska

dowódca pułku

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka,
II powstanie śląskie,
III powstanie śląskie,
II wojna światowa,
kampania wrześniowa,
bitwa pod Mokrą,
bitwa o Monte Cassino

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości z Mieczami Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi II stopnia Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania) Medal Obrony (Wielka Brytania) Gwiazda za Wojnę 1939–1945 (Wielka Brytania) Gwiazda Afryki (Wielka Brytania) Gwiazda Italii (Wielka Brytania)
Państwowa Odznaka Sportowa
Ppłk Stanisław Gliński (w okularach), dowódca 4 Pułku Pancernego „Skorpion”, wizytuje zgrupowanie czołgów w „Gardzieli” pod Monte Cassino

Stanisław Gliński, ps. „Witold Korczak” (ur. 10 marca 1900[1] w Warszawie, zm. 26 lutego 1994 w Launceston) – pułkownik broni pancernych Wojska Polskiego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Jana i Eugenii z Amirowiczów. Miał pięcioro rodzeństwa. Jego starszym bratem był Jerzy (1896–1940), podpułkownik broni pancernych Wojska Polskiego[2][3].

Był członkiem Związku Strzeleckiego. Jako uczeń warszawskiego Gimnazjum im. Mikołaja Reja został w czerwcu 1915 aresztowany przez władze carskie za działalność w tajnej 1. drużynie skautowej, której był komendantem (od 1929 1 Warszawska Drużyna Harcerska im. Romualda Traugutta „Czarna Jedynka”)[4]. Po wywiezieniu do Charkowa w głębi Rosji został pod koniec 1915 zwolniony z więzienia pod warunkiem, że nie opuści Charkowa[4]. Został tam hufcowym w harcerstwie oraz komendantem Polskiej Organizacji Wojskowej. Latem 1918 przedostał się do Lwowa, skąd POW przerzuciła go do Kraśnika, a w listopadzie był już w Warszawie, gdzie uczestniczył w rozbrajaniu Niemców[5].

W styczniu 1919 otrzymał przydział do 3 pułku ułanów Lubelskich, z którym uczestniczył w oswobodzeniu Wilna. Na froncie litewsko-białoruskim walczył w szwadronie 2 pułku strzelców konnych przydzielonego do 2 Dywizji Piechoty Legionów[6]. Zimą tego roku wrócił do Warszawy, zdał maturę w państwowej szkole dla byłych wojskowych, rozpoczął studia na Politechnice Warszawskiej, ale po roku studiów wyjechał ochotniczo brać udział w walce Górnego Śląska o polskość. Brał udział w II i II powstaniu śląskim pod pseudonimem „Witold Korczak”. Otrzymał przydział do referatu do specjalnych poruczeń Dowództwa Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. W sierpniu 1920 uczestniczył w II powstaniu śląskim. Po powstaniu został dowódcą ochrony Wojciecha Korfantego. Pod koniec tego roku przeszedł do nowo utworzonego Referatu Destrukcji Dowództwa Obrony Plebiscytu. W wojskowych przygotowaniach do III powstania śląskiego objął dowodzenie oddziałem destrukcyjnym w grupie „UE”, na czele którego uczestniczył w akcji „Mosty” w nocy z 2 na 3 maja 1921, rozpoczynającej III powstanie śląskie. Dowodzony przez niego oddział wysadził most kolejowy na Osłobodze w Dzierżysławicach koło Prudnika[5][7].

Po zakończeniu powstania przydzielono go do 4 pułku strzelców konnych. 16 listopada 1923 został przemianowany z dniem 1 listopada 1923 na oficera zawodowego w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1920 i 33. lokatą w korpusie oficerów jazdy[8]. W 1924 ukończył Centralną Szkołę Kawalerii w Grudziądzu. 2 kwietnia 1929 został awansowany do stopnia rotmistrza ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 i 11. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[9]. W latach 1930–1933 pozostawał w dyspozycji szefa Departamentu Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych[10][11]. Przebywał wówczas we Francji w ramach pracy dla Oddziału II Sztabu Głównego. 26 stycznia 1934 ogłoszono jego przeniesienie do Sztabu Głównego[12]. 7 czerwca 1934 został przeniesiony do 4 psk w Płocku[13]. Później został wykładowcą w Centrum Wyszkolenia Czołgów i Samochodów Pancernych, a potem dyrektorem nauk w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych w Modlinie. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 23. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[14]. W 1937, w tym samym stopniu i starszeństwie, został przeniesiony do korpusu oficerów broni pancernych, grupa liniowa[15]. W 1938 skierowano go na staż liniowy do 12 batalionu pancernego w Łucku na stanowisko zastępcy dowódcy[16]. W sierpniu 1939 objął dowodzenie nowo utworzoną w ramach mobilizacji jednostką – 21 dywizjonem pancernym[5].

1 września 1939 dowodził dywizjonem w czasie bitwy pod Mokrą. Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski Stanisław Gliński przekroczył wraz ze swoją jednostką 21 września granicę polsko-węgierską, gdzie został internowany. Po przedostaniu się do Francji walczył w 1940 w rejonie Vertuze – Avize, Champaubert i Montgivroux. Brał udział w kampanii francuskiej jako dowódca 1 batalionu czołgów 1 pułku czołgów 10 Brygady Kawalerii Pancernej[17]. Po klęsce Francji przedostał się do Anglii[5]. Został komendantem Ośrodka Zapasowego Broni Pancernej przemianowanego w grudniu 1941 na Centrum Wyszkolenia Broni Pancernej i Motorowej[17].

W 1942 został skierowany na Bliski Wschód. W dniu 2 czerwca 1942 został dowódcą 1 batalionu czołgów w Palestynie, a następnie 4 pułku pancernego „Skorpion”, który walczył m.in. pod Monte Cassino. W walkach o Ankonę został ciężko ranny[5].

Po zakończeniu wojny pozostał za granicą. Był komendantem Centrum Wyszkolenia Pancernego i Technicznego. W latach 1947–1949 wykładał taktykę broni pancernej w polskiej Wyższej Szkole Wojennej w Szkocji. W 1964 przeszedł na emeryturę i osiedlił się w Launceston na Tasmanii[5], gdzie 26 lutego 1994 zmarł. 24 września 1994 został pochowany na cmentarzu komunalnym w Opolu (sektor 1G/1/45)[18][5].

Awanse

[edytuj | edytuj kod]

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928, s. 102, sprostowano datę urodzenia z „10 marca 1898” na „10 marca 1900”.
  2. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-05-19].
  3. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-05-19].
  4. a b Mieczysław Hahn: Historia 1 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Romualda Traugutta „Czarnej Jedynki” 1911–1938, s. 3. archiwumharcerskie.pl. [dostęp 2024-04-19].
  5. a b c d e f g Płaszcz wojskowy płk. Stanisława Glińskiego [online], Muzeum Śląska Opolskiego [dostęp 2017-03-05] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-06].
  6. Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 81 (1920), Warszawa: Archiwum Akt Nowych.
  7. Piotr Kopczyk, Polskie oddziały dywersyjne w maju 1921 roku na ziemi prudnickiej [online], raclawice.net [dostęp 2023-05-05] (pol.).
  8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 72 z 17 listopada 1923, s. 763.
  9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 3 kwietnia 1929, s. 107.
  10. Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 64, 86.
  11. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 153, 438.
  12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934, s. 10.
  13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 160.
  14. Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 381.
  15. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 232.
  16. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 799.
  17. a b Juliusz Tym, Dowódcy pułków pancernych i kawalerii pancernej 2 Korpusu. Zarys portretu zbiorowego., „Studia z Dziejów Wojskowości” (t. VI), Warszawa 2017, s. 327.
  18. Cmentarze komunalne w Opolu [online], opolepolwies.artlookgallery.com [dostęp 2022-11-21].
  19. M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  20. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 19 marca 1931, s. 63.
  21. a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 153.
  22. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 35 z 26 września 1922, s. 735.
  23. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
  24. a b c d Na podstawie fotografii [1].
  25. a b c d e Rajd dla pchor. Stanisława Glińskiego ps. „Korczak” [online], Instytut Pamięci Narodowej - Wrocław [dostęp 2022-11-21] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]