Przejdź do zawartości

Witold Kieżun

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Witold Kieżun
Ilustracja
Witold Kieżun (2014)
Data i miejsce urodzenia

6 lutego 1922
Wilno

Data i miejsce śmierci

12 czerwca 2021
Warszawa

Miejsce spoczynku

Cmentarz Wojskowy na Powązkach

Zawód, zajęcie

ekonomista, nauczyciel akademicki

Tytuł naukowy

profesor nauk ekonomicznych

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Rodzice

Witold, Leokadia z d. Bokun

Małżeństwo

Danuta Magreczyńska

Dzieci

Krystyna Macqueron, Witold Olgierd Kieżun

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Medal 10-lecia Polski Ludowej Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego Medal Komisji Edukacji Narodowej Medal „Pro Patria” Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi RFN
Odznaka Grunwaldzka
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa
Witold Kieżun
Wypad, 2786, Krak
Ilustracja
Witold Kieżun podczas powstania warszawskiego (23 sierpnia 1944)
podporucznik podporucznik
Data i miejsce urodzenia

6 lutego 1922
Wilno

Data śmierci

12 czerwca 2021

Przebieg służby
Lata służby

1939–1944

Siły zbrojne

Armia Krajowa

Jednostki

Zgrupowanie Pułku Baszta
Batalion Karpaty
Batalion „Gustaw”

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa (powstanie warszawskie)

Danuta Magreczyńska „Jola” (po lewej), przyszła żona Witolda
Witold Kieżun podczas konferencji Ćwierćwiecze transformacji i co dalej? na Akademii Leona Koźmińskiego (2014)

Witold Jerzy Kieżun (ur. 6 lutego 1922 w Wilnie, zm. 12 czerwca 2021 w Warszawie[1][2][3]) – polski ekonomista, profesor nauk ekonomicznych, teoretyk zarządzania, przedstawiciel polskiej szkoły prakseologicznej, w ramach której rozwijał prakseologiczną teorię organizacji i zarządzania.

Podczas II wojny światowej działacz konspiracyjny, żołnierz Armii Krajowej, podporucznik czasu wojny, uznawany za jednego z największych bohaterów powstania warszawskiego, a następnie więzień radzieckich łagrów.

Był uczniem Tadeusza Kotarbińskiego i Jana Zieleniewskiego, pracował naukowo na Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie. Został nagrodzony doktoratami honoris causa czterech uczelni. Autor kilkudziesięciu książek i skryptów naukowych, a także kilkuset artykułów, referatów i rozdziałów w zbiorowych monografiach oraz dwóch pozycji literackich i szeregu utworów muzyki fortepianowej.

Był honorowym członkiem Polskiej Akademii Nauk, a także honorowym obywatelem miasta stołecznego Warszawy[4]. Kawaler Orderu Virtuti Militari, Orderu Odrodzenia Polski III klasy, a także wielu innych odznaczeń państwowych.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Wilnie w rodzinie lekarzy: Witolda i Leokadii z d. Bokun[5]. Po śmierci ojca[5] w 1931 przeniósł się z matką z Wilna do Warszawy. W 1939 zdał maturę w Gimnazjum i Liceum im. Ks. Józefa Poniatowskiego w Warszawie.

Witold Kieżun we wczesnej młodości
Witold Kieżun i Jan Paweł II w Burundi w 1991 r.
Witold i Danuta Kieżunowie (2010)

Po wybuchu II wojny światowej w okresie okupacji niemieckiej pracował jako szklarz, zajmował się również rozprowadzaniem podziemnej prasy. Od 1939 brał udział w działalności konspiracyjnej i kształcił się. W 1942 ukończył studia w Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki (dawniejszej Wawelberga i Rotwanda) uzyskując dyplom technika – inżyniera budowy maszyn, w tym samym roku podjął studia na Wydziale Prawa tajnego Uniwersytetu Warszawskiego[5].

Służył w Komendzie Głównej Armii Krajowej, Zgrupowaniu Pułku Baszta, batalionie „Karpaty”, kompanii „K-4” (łączności), a od 1944 w batalionie „Gustaw” NOW-AK. Od 1944 jego mieszkanie było magazynem broni.

Od sierpnia 1944 walczył w powstaniu warszawskim w stopniu kaprala podchorążego pod ps. „Wypad”. Służył w oddziale do zadań specjalnych „Harnaś” w batalionie „Gustaw”[5]. Uczestniczył m.in. w akcji zdobycia Poczty Głównej (plac Napoleona, dziś Powstańców Warszawy), Komendy Policji (na Krakowskim Przedmieściu 1) i parafialnego domu kościoła Świętego Krzyża (Krakowskie Przedmieście 3).

Podczas zwycięskiego szturmu na Pocztę Główną, samodzielnie wziął do niewoli 14 jeńców niemieckich z zaciętym pistoletem maszynowym MP 40[5] (przy czym pozyskał ręczny karabin maszynowy, 14 karabinów oraz 2000 sztuk amunicji)[6]. W sierpniu 1944 odznaczono go Krzyżem Walecznych. 23 września 1944 został odznaczony bezpośrednio podczas walk przez gen. Bora-Komorowskiego Orderem Virtuti Militari[5], a w październiku 1944 roku awansował do stopnia podporucznika.

Po powstaniu uciekł z niemieckiego transportu wiozącego żołnierzy-powstańców do obozów jenieckich. Dostał się do Krakowa, nawiązał kontakt z tamtejszą AK. W marcu 1945 został aresztowany przez NKWD. Przesłuchanie odbyło się na Montelupich[5]. Nie ujawnił żadnych nazwisk, nie przyznał się do swojej podziemnej działalności (zgodnie z zakazem ujawniania się, wydanym przez gen. Okulickiego). 23 maja 1945 przewieziony do łagru radzieckiego w Krasnowodsku w Turkmeńskiej SRR (obecnie Turkmenistan), na obrzeżu pustyni Kara-kum[5]. Tam doświadczył skrajnej formy wyczerpania. Chory na zapalenie płuc trafił do obozowego „szpitala”, w którym podczas czteromiesięcznego pobytu przeszedł dodatkowo tyfus, dystrofię, świnkę, świerzb oraz beri-beri, skrajną formę awitaminozy[7]. Do kraju powrócił na mocy amnestii w 1946. Był jeszcze więziony przez Urząd Bezpieczeństwa w Złotowie[8].

Po wyjściu na wolność rozpoczął studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, które ukończył w 1949. W tym samym roku wstąpił do Stronnictwa Demokratycznego[9]. Następnie pracował w Narodowym Banku Polskim. Był współorganizatorem Rewolucyjnego Komitetu Destalinizacji.

Witold Kieżun na spotkaniu na UJ (2014)

W 1964 uzyskał stopień doktora w Szkole Głównej Planowania i Statystyki, a w 1969 habilitował się. W 1971 został kierownikiem Zakładu Prakseologii Polskiej Akademii Nauk. Z funkcji tej usunięto go w 1973 z inicjatywy tamtejszej POP. Następnie był kierownikiem Zakładu Teorii Organizacji Instytutu Organizacji i Kierowania Uniwersytetu Warszawskiego i Polskiej Akademii Nauk (od 1977 Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego). W 1975 uzyskał tytuł naukowy profesora. W latach 70. XX w. prowadził wykłady z zakresu zarządzania i administracji w Wyższej Szkole Nauk Społecznych przy KC PZPR[9].

W 1980 wyjechał za granicę. Wykładał zarządzanie m.in. na Temple University w Filadelfii i na Uniwersytecie Montrealskim. Pracował w Burundi, najpierw z ramienia ONZ, później jako przedstawiciel Kanady. W Burundi pomagał w tworzeniu administracji.

W 1995 został profesorem Akademii Leona Koźmińskiego. Wykładał także m.in. w Wyższej Szkole Humanistycznej w Pułtusku. Był członkiem honorowym Komitetu Nauk Organizacji i Zarządzania PAN[10].

W 2005 był członkiem Honorowego Komitetu Poparcia Lecha Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich. Objął funkcję przewodniczącego Rady Fundacji Ius et Lex[potrzebny przypis]. Został członkiem Warszawskiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego w przedterminowych wyborach prezydenckich w 2010[11].

W 2007 otrzymał nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za wybitne osiągnięcia naukowe[12]. Z okazji 70. rocznicy Powstania Warszawskiego Poczta Polska wprowadziła do obiegu znaczki z podobizną prof. Kieżuna[13].

We wrześniu 2014 na łamach prasy został oskarżony o współpracę ze służbami specjalnymi PRL[14][15]. Przyznał się do rozmów z SB, jednak zaprzeczył formalnej i świadomej współpracy[16]. Publikacja tych oskarżeń spotkała się z krytyką części historyków i publicystów[17][18][19][20].

Zmarł 12 czerwca 2021 w wieku 99 lat[21]. 23 czerwca 2021 spoczął w Panteonie Żołnierzy Polski Walczącej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie[22].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Ożenił się z Danutą Magreczyńską „Jolą” (1922–2013), sanitariuszką z kompanii „Anna” batalionu „Gustaw”[23]. Miał dwoje dzieci, córkę Krystynę Macqueron (ur. 1951) oraz syna Witolda Olgierda Kieżuna (ur. 1954) i troje wnuków. Syn Witold był współinicjatorem angielskojęzycznej witryny internetowej warsawuprising.com, poświęconej powstaniu warszawskiemu.

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • 2013 – Magdulka i cały świat. Rozmowa biograficzna z Witoldem Kieżunem przeprowadzona przez Roberta Jarockiego.
  • 2012 – Drogi i bezdroża polskich przemian
  • 2012 – Patologia transformacji
  • 2008 – Niezapomniane twarze
  • 2004 – Dobre państwo (redakcja naukowa z J. Kubinem)
  • 2003 – O odbudowę kapitału społecznego
  • 1997 – Sprawne zarządzanie organizacją
  • 1994 – Successful, though short lived sociotechnics
  • 1992 – Management Efficient
  • 1991 – Management in Socialist Countries
  • 1990 – Manuel sur l’analyse des travaux administratifs
  • 1990 – Problematique generale de la reforme administrative dans le monde
  • 1984 – Organisation et Gestion
  • 1978 – Ewolucja systemów zarządzania
  • 1978 – Elementy socjalistycznej nauki o organizacji i zarządzaniu
  • 1977 – Podstawy organizacji i zarządzania
  • 1977 – Autonomization of Organizational Units. From Pathology of Organization
  • 1974 – Organizace prace reditele
  • 1971 – Organizacja pracy własnej dyrektora
  • 1971 – Autonomizacja jednostek organizacyjnych. Z patologii zarządzania
  • 1968 – Dyrektor. Z problematyki zarządzania instytucją
  • 1965 – Organizacja bankowości w Polsce Ludowej
  • 1964 – Bank a przedsiębiorstwo

Odznaczenia i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]
Odznaczenia
Wyróżnienia

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Nekrolog śp. prof. dr hab. Witolda Kieżuna [online], kombatanci.gov.pl, 17 czerwca 2021 [dostęp 2021-06-17].
  2. ↑ Polsat News, Zmarł prof. Witold Kieżun. Powstaniec miał 99 lat [online], Polsat News, 13 czerwca 2021 [dostęp 2021-06-17].
  3. ↑ Zmarł profesor Witold Kieżun [online], Rzeczpospolita, 13 czerwca 2021 [dostęp 2021-06-17].
  4. ↑ Zmarł Witold Kieżun, uśmiechnięty Powstaniec ze słynnego zdjęcia [online], TVN Warszawa [dostęp 2021-06-13] (pol.).
  5. ↑ a b c d e f g h i Szostak 2008 ↓, s. 100.
  6. ↑ Robert Bielecki: „Gustaw”–„Harnaś”. Dwa powstańcze bataliony. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1989, s. 115–116. ISBN 83-06-01720-X.
  7. ↑ Dr Dariusz Rogut: Obóz śmierci na pustyni Kara-Kum. Nasz Dziennik, 20 grudnia 2012.
  8. ↑ a b c d e f g h Szostak 2008 ↓, s. 101.
  9. ↑ a b Rozmawiałem z SB, gdy mnie wzywali, „Rzeczpospolita” z 26 września 2014.
  10. ↑ Prof. dr hab. Witold Kieżun, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2022-08-25].
  11. ↑ Warszawski Społeczny Komitet Poparcia Jarosława Kaczyńskiego. jaroslawkaczynski.info. [dostęp 2017-09-19].
  12. ↑ Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla prof. Witolda Kieżuna. [dostęp 2014-05-31].
  13. ↑ Powstańczy znaczek Poczty Polskiej z prof. Kieżunem. [dostęp 2014-08-03].
  14. ↑ Sławomir Cenckiewicz, Piotr Woyciechowski, Tajemnica „Tamizy” – jak prof. Kieżun współpracował z bezpieką, „Do Rzeczy” (39), 21 września 2014.
  15. ↑ Prof. Kieżun i SB. Dokumenty IPN [online], Do Rzeczy, 27 września 2014 [dostęp 2019-09-22] (pol.).
  16. ↑ Witold Kieżun, Syndrom wroga. Odpowiedź Sławomirowi Cenckiewiczowi i Piotrowi Woyciechowskiemu, „Do Rzeczy” nr 39/2013.
  17. ↑ W najnowszym „wSieci”: Piotr Gontarczyk demaskuje kłamstwa na temat przeszłości prof. Kieżuna! [online] [dostęp 2016-12-02].
  18. ↑ Dr Piotr Gontarczyk dla Fronda.pl o ataku na prof. Witolda Kieżuna: Zemsta za krytykę [online] [dostęp 2016-12-02].
  19. ↑ ‘Do Rzeczy’ lustruje prof. Kieżuna. Nawet prawica zniesmaczona: ‘Obsesja’, ‘szkalowanie’, „gazetapl” [dostęp 2016-12-02] (pol.).
  20. ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2016-12-02].
  21. ↑ Nie żyje prof. Witold Kieżun – weteran AK, powstaniec warszawski, ekonomista [online], www.rmf24.pl [dostęp 2021-06-23] (pol.).
  22. ↑ Alicja Glinianowicz, Pogrzeb Witolda Kieżuna. Powstaniec Warszawski zmarł w wieku 99 lat. Spoczął na Powązkach [ZDJĘCIA] [online], Polska Times, 23 czerwca 2021 [dostęp 2021-06-23] (pol.).
  23. ↑ Powstańcze Biogramy – Danuta Magreczyńska.
  24. ↑ a b c d e f g h Kwestionariusz osobowy. Kieżun Witold. Do Rzeczy, 2014-09-27. s. 4. [dostęp 2014-09-28].
  25. ↑ a b Uchwała Rady Państwa z dnia 10 lipca 1954 r. o nadaniu odznaczeń państwowych (M.P. z 1954 r. nr 100, poz. 1236).
  26. ↑ a b Uchwała Rady Państwa z dnia 8 stycznia 1955 r. o nadaniu odznaczeń państwowych (M.P. z 1955 r. nr 37, poz. 376).
  27. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 września 2004 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2005 r. nr 8, poz. 143).
  28. ↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 11, 30 czerwca 1965, s. 10.
  29. ↑ Federalny Krzyż Zasługi dla weteranów powstania warszawskiego. dzieje.pl. [dostęp 2016-08-27]. (pol.).
  30. ↑ Uniwersytet Jagielloński świętował 650-lecie. rp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-28)].. 2014-05-10.
  31. ↑ Program sesji i lista nagrodzonych – Warszawa. rp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-28)].. 2013-07-30.
  32. ↑ Nagrody „Przeglądu Wschodniego”. Prof. Kieżun wśród laureatów. 2014-03-21.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Witold_Kieżun&oldid=71755852”