Zbrodnia w Brzezinie (powiat sarneński)

Zbrodnia w Brzezinie

Tablica Pomnika ofiar zbrodni dokonanej na obywatelach polskich przez OUN-UPA wymieniająca Brzezinę
Państwo	Polska (okupowana przez III Rzeszę)
Miejsce	Brzezina
Data	8 kwietnia 1943
Liczba zabitych	130
Liczba rannych	15
Typ ataku	ludobójstwo
Sprawca	Ukraińska Powstańcza Armia ludność ukraińska
Położenie na mapie Polski w 1939 Brzezina
51°26′02″N 25°41′29″E

Zbrodnia w Brzezinie – zbrodnia w kolonii Brzezina, w powiecie sarneńskim dawnego województwa wołyńskiego, dokonana przez bojówki UPA przy udziale ludności ukraińskiej. Ofiarą zbrodni padło około 130 Polaków.

Przed zbrodnią

Po doniesieniach o zbrodni UPA w pobliskiej Parośli polscy mieszkańcy kolonii Brzezina utworzyli samoobronę, która dysponowała 5 karabinami. Członkowie samoobrony pełnili warty. W marcu 1943 roku upowcy zamordowali Polaka z Brzeziny, który wracał z młyna i zabrali mu konia z wozem.

Pierwszą próbę ataku na Brzezinę UPA podjęła na początku kwietnia 1943 roku. W tym czasie w kolonii przebywało 18 sowieckich partyzantów, którzy zaalarmowani przez wartowników podjęli walkę z napastnikami, dodatkowo ściągając posiłki. Po godzinnej walce atak UPA został odparty. Po tym wydarzeniu mieszkańcy Brzeziny spodziewali się następnego ataku. Część z nich wyjechała do Czajkowa, jednak wkrótce wróciła. Starano się nocować w różnych kryjówkach.

Zbrodnia

O świcie 8 kwietnia 1943 roku (mówi się także o 7 kwietnia), gdy Polacy powychodzili z kryjówek, kolonię zaatakowało silne zgrupowanie UPA, które w nocy otoczyło miejscowość, wsparte przez ludność ukraińską ze wsi Hranie i Tryputnie. Samoobrona nie zdołała stawić oporu. Zabudowania kryte strzechą zapaliły się od ostrzału amunicją zapalającą. Polaków mordowano bez względu na płeć i wiek za pomocą broni białej (siekiery, widły, noże, bagnety), do uciekających strzelano. Niektóre ofiary torturowano przed śmiercią. Zabito około 130 osób, 15 było rannych, 20 osób zdołało zbiec. Jedną z rannych była Ukrainka mieszkająca w Brzezinie, która otrzymała 9 pchnięć nożem, omyłkowo wzięta za Polkę.

Zabudowania wsi zostały doszczętnie spalone.

Większość ofiar pochowano następnego dnia w zbiorowej mogile obok budynku szkoły. Ocalałych zabrał do Włodzimierca oddział złożony z około 15 uzbrojonych Polaków, prawdopodobnie szucmanów.

Bibliografia

• WładysławW. Siemaszko WładysławW., EwaE. Siemaszko EwaE., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885 .
• GrzegorzG. Motyka GrzegorzG., Ukraińska partyzantka 1942-1960, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, 2006, ISBN 83-88490-58-3, OCLC 838973434 .brak strony (książka)
• „Na Rubieży”, Nr 33-34, s.55-56; Nr 78, s.48-53