Zdzisław Wincenty Przyjałkowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Zdzisław Wincenty Przyjałkowski
Ilustracja
Zdzisław Przyjałkowski w mundurze pułkownika
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia 6 października 1892
Magnuszew, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci 12 kwietnia 1971
Sztokholm, Szwecja
Przebieg służby
Lata służby 1914–1945
Siły zbrojne Wojsko Polskie
Formacja Legiony Polskie
Jednostki 15 Dywizja Piechoty
Stanowiska dowódca dywizji
Główne wojny i bitwy wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
bitwa nad Bzurą
obrona Warszawy
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920-1941, czterokrotnie) Krzyż Walecznych (od 1941, trzykrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Komandor Orderu Gwiazdy Rumunii Order Lwa Białego III Klasy (Czechosłowacja) Oficer Orderu Orła Białego (Serbia) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
Odznaka Oficerska Związków Strzeleckich „Parasol”
Multimedia w Wikimedia Commons
Kpt. Zdzisław Przyjałkowski (siedzi trzeci od lewej
w pierwszym rzędzie, obok Zofii Mierczyńskiej)
w otoczeniu oficerów, Zasław 1920

Zdzisław Wincenty Przyjałkowski[a] (ur. 6 października 1892 w Magnuszewie, zm. 12 kwietnia 1971 w Sztokholmie – generał brygady Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie 6 października 1892 w Magnuszewie, w ówczesnym powiecie kozienickim guberni radomskiej, w rodzinie Zdzisława i Kazimiery z Kreyserów[2][3]. W czerwcu 1910 złożył eksternistycznie maturę w c. k. I Wyższej Szkole Realnej we Lwowie[4].

Przed I wojną światową studiował na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej i działał w polskich organizacjach niepodległościowych. Od 1914 w Legionach Polskich. Służył w 5 pułku piechoty[5]. W czasie służby w Legionach awansował na kolejne stopnie w korpusie oficerów piechoty: chorążego (29 września 1914), podporucznika (5 marca 1915) i porucznika (2 lipca 1915)[6]. W lipcu 1917, po kryzysie przysięgowym, został internowany w Beniaminowie[5].

Od listopada 1918 w Wojsku Polskim, brał udział w obronie Lwowa w 1918[5]. 1 grudnia 1919 został mianowany z dniem 1 grudnia 1919 kapitanem w piechocie[7]. W czasie wojny z bolszewikami na stanowisku dowódcy kompanii, batalionu, od lipca 1920 – dowódcy 21 pułku piechoty, a później – XVI Brygady Piechoty. 15 lipca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu majora, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[8].

W latach 1921–1923 był słuchaczem II Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie[9]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 60. lokatą w korpusie oficerów piechoty[10]. 1 października 1923, po ukończeniu kursu i uzyskaniu tytułu naukowego oficera Sztabu Generalnego, otrzymał przydział do Biura Ścisłej Rady Wojennej w Warszawie na stanowisko kierownika referatu w Wydziale Ogólnym[11]. Następnie, w tym samym biurze, objął stanowisko szefa Wydziału Manewrów i Doświadczeń Oddziału IIIa, a w styczniu 1925 – szefa Wydziału Operacyjnego „Zachód”[12]. 31 marca 1924 został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z 1 lipca 1923 i 36. lokatą w korpusie oficerów piechoty[13]. 30 listopada 1926, po likwidacji BŚRW, został szefem Wydziału Operacyjnego „Zachód” w Oddziale III Sztabu Generalnego w Warszawie. W marcu 1927 został przeniesiony do 41 pułku piechoty w Suwałkach na stanowisko dowódcy pułku[14]. 1 stycznia 1928 został mianowany pułkownikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 i 19. lokatą w korpusie oficerów piechoty[15]. 12 listopada 1928 zastąpił płk. dypl. Wincentego Kowalskiego na stanowisku szefa Oddziału III Sztabu Głównego w Warszawie i został jednym z najbliższych współpracowników gen. dyw. Tadeusza Piskora[16][17]. 1 czerwca 1931 został mianowany zastępcą dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza w Warszawie[18]. W grudniu 1933 zastąpił płk. Wacława Stachiewicza na stanowisku dowódcy piechoty dywizyjnej 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie[19]. 3 sierpnia 1937 objął dowództwo 15 Dywizji Piechoty w Bydgoszczy i sprawował je do września 1939. Na stopień generała brygady został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 11. lokatą w korpusie generałów[20].

W kampanii wrześniowej dowodził 15 DP oraz przejściowo (od 5 do 11 IX) Grupą Operacyjną swojego imienia, w skład której wchodziła 15 i 26 DP. Uczestniczył w bitwie nad Bzurą. W czasie obrony Warszawy pozostawał w dyspozycji dowódcy Armii „Warszawa”. Po kapitulacji przebywał w niewoli niemieckiej w Oflagu VII A w Murnau. Po zakończeniu wojny przebywał na emigracji w Szwecji. Mieszkał z żoną w Sztokholmie przy Majorsgatan 11-3. Początkowo pracował jako robotnik w fabryce sygnalizacji morskiej, a następnie w firmie Allmänna Svenska Elektriska AB[2]. W latach 1952-1969 pełnił funkcję prezesa Rady Uchodźstwa Polskiego w Sztokholmie, działał też we władzach Stowarzyszenia Polskich Kombatantów[2]. Zmarł 12 kwietnia 1971 w Sztokholmie[21].

Generał Przyjałkowski był żonaty z Ireną Gilewiczówną (1905–1990), z którą miał córkę Danutę Marię Helenę Boender (1927–2012)[22].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Opinie[edytuj | edytuj kod]

Gen. Tadeusz Kutrzeba: „Ze względu na krótki okres inspekcji w roku 1937, definitywnej opinii wydać nie mogę. Z jednego ćwiczenia prowadzonego przez płk. Przyjałkowskiego odniosłem potwierdzenie dawnego zdania, że jest to oficer rozumny i stanowczy, odpowiadający na obecnym stanowisku”[29].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ 1 czerwca 1935 ogłoszono sprostowanie imion z „Zdzisław” na „Zdzisław Wincenty”[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 1 czerwca 1935, s. 56.
  2. ↑ a b c Cieplewicz 1986 ↓, s. 164-165.
  3. ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 266.
  4. ↑ Sprawozdanie 1910 ↓, s. 73.
  5. ↑ a b c Danielewicz 1994 ↓, s. 34.
  6. ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 7.
  7. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 98 z 28 grudnia 1919, poz. 4146.
  8. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 21 lipca 1920, s. 597.
  9. ↑ Stawecki 1997 ↓, s. 75.
  10. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 28.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 63 z 27 września 1923, s. 586.
  12. ↑ Lista oficerów SG 1925 ↓, s. 6.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 2 kwietnia 1924, s. 167.
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 marca 1927, s. 98.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 2 stycznia 1928 roku, s. 1.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928, s. 332.
  17. ↑ Lista oficerów dyplomowanych 1931 ↓, s. 4.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931, s. 245.
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934, s. 19.
  20. ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 468.
  21. ↑ Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 153.
  22. ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 267.
  23. ↑ a b c d e f g h Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 600.
  24. ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 3447 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 43, s. 1724)
  25. ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  26. ↑ M.P. z 1929 r. nr 274, poz. 630 „za zasługi na polu pracy niepodległościowej i wyszkolenia wojska”.
  27. ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 73)
  28. ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  29. ↑ „Generalny Inspektor Sił Zbrojnych Biuro Inspekcji” – opinie generałów 1937r

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zdzisław_Wincenty_Przyjałkowski&oldid=64335800”