Zdzisław Wincenty Przyjałkowski

Zdzisław Wincenty Przyjałkowski
Zdzisław Przyjałkowski w mundurze pułkownika
generał brygady
Data i miejsce urodzenia	6 października 1892 Magnuszew, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	12 kwietnia 1971 Sztokholm, Szwecja
Przebieg służby
Lata służby	1914–1945
Siły zbrojne	Legiony Polskie Wojsko Polskie
Jednostki	5 Pułk Piechoty 21 Pułk Piechoty „Dzieci Warszawy” XVI Brygada Piechoty Sztab Główny 1 Dywizja Piechoty Legionów 15 Wielkopolska Dywizja Piechoty szef Oddziału III
Stanowiska	dowódca pułku piechoty dowódca brygady piechoty szef oddziału dowódca piechoty dywizyjnej dowódca dywizji piechoty
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa bitwa nad Bzurą obrona Warszawy
Odznaczenia

Kpt. Zdzisław Przyjałkowski (siedzi trzeci od lewej
w pierwszym rzędzie, obok Zofii Mierczyńskiej)
w otoczeniu oficerów, Zasław 1920

Zdzisław Wincenty Przyjałkowski (ur. 6 października 1892 w Magnuszewie, zm. 12 kwietnia 1971 w Sztokholmie) – legionista, generał brygady Wojska Polskiego.

Życiorys

Przed I wojną światową studiował na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej i działał w polskich organizacjach niepodległościowych. Od 1914 w Legionach Polskich. Służył w 5 pułku piechoty. Po kryzysie przysięgowym internowany w Beniaminowie.

Od listopada 1918 w Wojsku Polskim, brał udział w obronie Lwowa w 1918. W czasie wojny z bolszewikami na stanowisku dowódcy kompanii, batalionu, od lipca 1920 – dowódcy 21 pułku piechoty, a później – XVI Brygady Piechoty.

W latach 1921–1923 był słuchaczem II Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. 1 października 1923, po ukończeniu kursu i uzyskaniu tytułu naukowego oficera Sztabu Generalnego, otrzymał przydział do Biura Ścisłej Rady Wojennej w Warszawie na stanowisko kierownika referatu w Wydziale Ogólnym. Następnie, w tym samym biurze, objął stanowisko szefa Wydziału Manewrów i Doświadczeń Oddziału IIIa, a w styczniu 1925 – szefa Wydziału Operacyjnego „Zachód”. 30 listopada 1926, po likwidacji BŚRW, został szefem Wydziału Operacyjnego „Zachód” w Oddziale III Sztabu Generalnego w Warszawie. 1 kwietnia 1927 został wyznaczony na stanowisko dowódcy 41 pułku piechoty w Suwałkach. 12 listopada 1928 zastąpił płk. dypl. Wincentego Kowalskiego na stanowisku szefa Oddziału III Sztabu Głównego w Warszawie i został jednym z najbliższych współpracowników gen. dyw. Tadeusza Piskora. 1 czerwca 1931 został mianowany zastępcą dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza w Warszawie, a 1 marca 1934 – dowódcą piechoty dywizyjnej 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie. 3 sierpnia 1937 objął dowództwo 15 Dywizji Piechoty w Bydgoszczy i sprawował je do września 1939.

W kampanii wrześniowej dowodził 15 DP oraz przejściowo (od 5 do 11 IX) Grupą Operacyjną swojego imienia, w skład której wchodziła 15 i 26 DP. Uczestniczył w bitwie nad Bzurą. W czasie obrony Warszawy pozostawał w dyspozycji dowódcy Armii „Warszawa”. Po kapitulacji przebywał w niewoli niemieckiej w Oflagu VII A w Murnau. Po wojnie na emigracji w Szwecji.

Awanse

• Chorąży – 29 września 1914
• Podporucznik – 5 marca 1915
• Porucznik – 2 lipca 1915
• Kapitan – 1919
• Major – 1920, zweryfikowany 3 maja 1922 ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919
• Podpułkownik – 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 36. lokatą w korpusie oficerów piechoty
• Pułkownik – 1 stycznia 1928 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 19. lokatą w korpusie oficerów piechoty
• Generał brygady – ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 i 11. lokatą w korpusie generałów

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 3656 (1921)
• Krzyż Niepodległości (20 stycznia 1931)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)
• Krzyż Walecznych (siedmiokrotnie, po raz pierwszy w 1921)
• Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1937)
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Znak oficerski „Parasol”
• Krzyż Komandorski Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia)
• Krzyż Komandorski Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja)
• Krzyż Oficerski Orderu Orła Białego (Jugosławia)
• Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej (Francja, 1921)
• Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa)

Opinie

Gen. Tadeusz Kutrzeba: „Ze względu na krótki okres inspekcji w roku 1937, definitywnej opinii wydać nie mogę. Z jednego ćwiczenia prowadzonego przez płk. Przyjałkowskiego odniosłem potwierdzenie dawnego zdania, że jest to oficer rozumny i stanowczy, odpowiadający na obecnym stanowisku”.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Jerzy Danielewicz: Wyższa kadra dowódcza KOP 1924–1939. W: Lech Grochowski[red.]: Korpus Ochrony Pogranicza w 70 rocznicę powstania. Materiały z konferencji popularnonaukowej. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1994.
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
• PiotrP. Stawecki PiotrP., Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa: Bellona, 1994, ISBN 83-11-08262-6, OCLC 830050159 .
• Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917.
• Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 r.), Sztab Główny WP, Warszawa 1931.
• Encyklopedia II wojny światowej, MON.
• Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 812–813. ISBN 83-211-1096-7.