Zdzisław Wincenty Przyjałkowski
| ||
![]() Zdzisław Przyjałkowski w mundurze pułkownika | ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 6 października 1892 Magnuszew, Królestwo Polskie | |
Data i miejsce śmierci | 12 kwietnia 1971 Sztokholm, Szwecja | |
Przebieg służby | ||
Lata służby | 1914–1945 | |
Siły zbrojne | ![]() ![]() | |
Jednostki | 5 Pułk Piechoty 21 Pułk Piechoty „Dzieci Warszawy” XVI Brygada Piechoty Sztab Główny 1 Dywizja Piechoty Legionów 15 Wielkopolska Dywizja Piechoty szef Oddziału III | |
Stanowiska | dowódca pułku piechoty dowódca brygady piechoty szef oddziału dowódca piechoty dywizyjnej dowódca dywizji piechoty | |
Główne wojny i bitwy | wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa bitwa nad Bzurą obrona Warszawy | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Zdzisław Wincenty Przyjałkowski[1] (ur. 6 października 1892 w Magnuszewie, zm. 12 kwietnia 1971 w Sztokholmie)[2] – legionista, generał brygady Wojska Polskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Przed I wojną światową studiował na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej i działał w polskich organizacjach niepodległościowych. Od 1914 w Legionach Polskich. Służył w 5 pułku piechoty[3]. Po kryzysie przysięgowym internowany w Beniaminowie[3].
Od listopada 1918 w Wojsku Polskim, brał udział w obronie Lwowa w 1918[3]. W czasie wojny z bolszewikami na stanowisku dowódcy kompanii, batalionu, od lipca 1920 – dowódcy 21 pułku piechoty, a później – XVI Brygady Piechoty.
W latach 1921–1923 był słuchaczem II Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. 1 października 1923, po ukończeniu kursu i uzyskaniu tytułu naukowego oficera Sztabu Generalnego, otrzymał przydział do Biura Ścisłej Rady Wojennej w Warszawie na stanowisko kierownika referatu w Wydziale Ogólnym[4]. Następnie, w tym samym biurze, objął stanowisko szefa Wydziału Manewrów i Doświadczeń Oddziału IIIa, a w styczniu 1925 – szefa Wydziału Operacyjnego „Zachód”. 30 listopada 1926, po likwidacji BŚRW, został szefem Wydziału Operacyjnego „Zachód” w Oddziale III Sztabu Generalnego w Warszawie. 1 kwietnia 1927 został wyznaczony na stanowisko dowódcy 41 pułku piechoty w Suwałkach[5]. 12 listopada 1928 zastąpił płk. dypl. Wincentego Kowalskiego na stanowisku szefa Oddziału III Sztabu Głównego w Warszawie i został jednym z najbliższych współpracowników gen. dyw. Tadeusza Piskora[6]. 1 czerwca 1931 został mianowany zastępcą dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza w Warszawie[7], a 1 marca 1934 – dowódcą piechoty dywizyjnej 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie. 3 sierpnia 1937 objął dowództwo 15 Dywizji Piechoty w Bydgoszczy i sprawował je do września 1939.
W kampanii wrześniowej dowodził 15 DP oraz przejściowo (od 5 do 11 IX) Grupą Operacyjną swojego imienia, w skład której wchodziła 15 i 26 DP. Uczestniczył w bitwie nad Bzurą. W czasie obrony Warszawy pozostawał w dyspozycji dowódcy Armii „Warszawa”. Po kapitulacji przebywał w niewoli niemieckiej w Oflagu VII A w Murnau. Po wojnie na emigracji w Szwecji.
Awanse[edytuj | edytuj kod]
- Chorąży – 29 września 1914
- Podporucznik – 5 marca 1915
- Porucznik – 2 lipca 1915
- Kapitan – 1919
- Major – 1920, zweryfikowany 3 maja 1922 ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919
- Podpułkownik – 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 36. lokatą w korpusie oficerów piechoty[8]
- Pułkownik – 1 stycznia 1928 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 19. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9]
- Generał brygady – ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 i 11. lokatą w korpusie generałów[10]
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 3656 (1921)[11][12]
- Krzyż Niepodległości (20 stycznia 1931)[13]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)[14]
- Krzyż Walecznych (siedmiokrotnie, po raz pierwszy w 1921)[15]
- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1937)[16]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[11]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[11]
- Znak oficerski „Parasol”
- Krzyż Komandorski Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia)[11]
- Krzyż Komandorski Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja)[11]
- Krzyż Oficerski Orderu Orła Białego (Jugosławia)[11]
- Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej (Francja, 1921)[11]
- Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa)[11]
Opinie[edytuj | edytuj kod]
Gen. Tadeusz Kutrzeba: „Ze względu na krótki okres inspekcji w roku 1937, definitywnej opinii wydać nie mogę. Z jednego ćwiczenia prowadzonego przez płk. Przyjałkowskiego odniosłem potwierdzenie dawnego zdania, że jest to oficer rozumny i stanowczy, odpowiadający na obecnym stanowisku”[17].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W 1935 dokonano zmiany imienia ze Zdzisław na Zdzisław Wincenty. Stwierdzenia. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 8, s. 56, 1 czerwca 1935.
- ↑ Kalendarz Historyczny – Zdzisław Wincenty Przyjałkowski (pol.) [dostęp 2011-11-12]
- ↑ a b c Danielewicz 1994 ↓, s. 34.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 63 z 27.09.1923
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 11 z 31.03.1927
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 14 z 05.11.1928
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 5 z 03.08.1931
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 2 kwietnia 1924 roku, s. 167.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 2 stycznia 1928 roku, s. 1.
- ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 468.
- ↑ a b c d e f g h Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 600.
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 3447 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 43, s. 1724)
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 274, poz. 630 „za zasługi na polu pracy niepodległościowej i wyszkolenia wojska”.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 73)
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ „Generalny Inspektor Sił Zbrojnych Biuro Inspekcji” – opinie generałów 1937r
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Jerzy Danielewicz: Wyższa kadra dowódcza KOP 1924–1939. W: Lech Grochowski[red.]: Korpus Ochrony Pogranicza w 70 rocznicę powstania. Materiały z konferencji popularnonaukowej. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1994.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
- Piotr Stawecki , Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa: Bellona, 1994, ISBN 83-11-08262-6, OCLC 830050159 .
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917.
- Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 r.), Sztab Główny WP, Warszawa 1931.
- Encyklopedia II wojny światowej, MON.
- Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 812–813. ISBN 83-211-1096-7.
- Członkowie Polskich Drużyn Strzeleckich
- Dowódcy 15 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty
- Dowódcy 21 Pułku Piechoty (II RP)
- Dowódcy 41 Suwalskiego Pułku Piechoty
- Dowódcy piechoty dywizyjnej 1 Dywizji Piechoty Legionów
- Generałowie brygady II Rzeczypospolitej
- Legioniści internowani po kryzysie przysięgowym
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (siedmiokrotnie)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni znakiem oficerskim tzw. „Parasolem”
- Oficerowie 5 Pułku Piechoty Legionów
- Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej
- Oficerowie piechoty II Rzeczypospolitej przeniesieni do korpusu generałów
- Polacy – Kawalerowie Legii Honorowej
- Polacy odznaczeni Medalem 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
- Polacy odznaczeni Orderem Gwiazdy Rumunii
- Polacy odznaczeni Orderem Lwa Białego
- Polacy odznaczeni Orderem Orła Białego (Serbia)
- Polscy jeńcy niemieckich obozów jenieckich
- Uczestnicy bitwy nad Bzurą (1939)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Urodzeni w 1892
- Zastępcy dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza
- Zmarli w 1971
- Żołnierze Legionów Polskich 1914–1918