150 Dywizja Strzelecka (ZSRR)
 Sztandar Zwycięstwa | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1939, 23 lipca 1942, 2 września 1943 |
| Rozformowanie |
1946 |
| Nazwa wyróżniająca |
Idricka, Berlińska |
| Tradycje | |
| Kontynuacja |
150 Dywizja Zmotoryzowana (od 2016) |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
Siergiej Kniaźkow |
| Ostatni | |
| Działania zbrojne | |
| II wojna światowa agresja ZSRR na Polskę front wschodni | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
Nowozybkow (1939), |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość |
79 Korpus Strzelecki, |
| Skład |
469 pułk strzelecki, 674 pułk strzelecki, 756 pułk strzelecki, 328 pułk artylerii |
| Odznaczenia | |
| |
150 Dywizja Strzelecka (ros. 150-я стрелко́вая диви́зия) – związek taktyczny Armii Czerwonej, znany zwłaszcza z zatknięcia Sztandaru Zwycięstwa nad Reichstagiem.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Dywizja o tym numerze została po raz pierwszy utworzona we wrześniu 1939 w Nowozybkowie[1]. W dniu niemieckiego ataku na ZSRR w czerwcu 1941 dywizją dowodził gen-mjr Iosif Chorun[2]. W maju 1942 roku dywizja przestała istnieć w związku z poniesionymi ciężkimi stratami w stanie osobowym, zginął także jej ówczesny dowódca gen-mjr Daniił Jegorow[1].
Odtworzona z ochotników syberyjskich 23 lipca 1942 i wysłana na Front Kaliniński. Za zasługi bojowe otrzymała 19 kwietnia 1943 miano „gwardyjskiej” jako 22 Gwardyjska Dywizja Strzelecka[3].
Po raz trzeci 150 DS została utworzona 2 września 1943 roku pod Starą Russą[4]. Za wyzwolenie miejscowości Idrica otrzymała 23 lipca 1944 miano dywizji „Idrickiej”[5]. Dywizja znajdowała się w drugim rzucie (eszelonie) 79 Korpusu[6]. Od grudnia 1944 działała na terenie Polski, wyładowana na stacji Broszków, następnie w styczniu 1945 przekroczyła Wisłę na południe od Warszawy[7].
150 DS wzięła udział w ostatecznym uderzeniu na Berlin w końcu kwietnia 1945 roku, jej żołnierze 1 maja 1945 roku wywiesili nad gruzami stolicy Rzeszy Sztandar Zwycięstwa. Na fasadzie Reichstagu zatknęli go sierżanci Michaił Jegorow i Meliton Kantaria[8]. W zdobytym Berlinie żołnierze 150 DS przyjęli kapitulację 3785 żołnierzy i oficerów niemieckich[9].
Po zakończeniu wojny stacjonowała w Neuruppinie[9]. Rozformowana w grudniu 1946 roku[10].
Kontynuatorem tradycji 150 DS jest od 2016 roku rosyjska 150 Dywizja Zmotoryzowana.
Dowódcy dywizji[edytuj | edytuj kod]
- płk Siergiej Kniaźkow (był w 1939)[11]
I formowanie[edytuj | edytuj kod]
150 DS dowodzili:
- płk Siergiej Kniaźkow (1940),
- gen-mjr Iosif Chorun (17.01.1941 – 26.10.1941),
- gen-mjr Daniił Jegorow (27.10.1941 – 25.05.1942) – poległ[1].
Szefowie sztabu:
- ppłk Lubiwyj, płk Lewin[1].
II formowanie[edytuj | edytuj kod]
- płk Nikołaj Guź (23.07.1942 – 19.04.1943)[3].
III formowanie[edytuj | edytuj kod]
- płk Leonid Jakowlew (08.09.1943 – 26.04.1944),
- gen-mjr Wasilij Szatiłow[8] (01.05.1944 do końca wojny)[12].
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
- 150 Idricko-Berlińska Dywizja Strzelecka Orderu Kutuzowa (ros. 150-я стрелко́вая И́дрицко-Берли́нская о́рдена Куту́зова диви́зия)[10]
- 469 pułk strzelecki Czerwonego Sztandaru (469-й стрелковый Краснознамённый полк)
- 674 pułk strzelecki Czerwonego Sztandaru (674-й стрелковый Краснознамённый полк)
- 756 pułk strzelecki Czerwonego Sztandaru (756-й стрелковый Краснознамённый полк)
- 328 pułk artylerii Czerwonego Sztandaru (328-й артиллерийский Краснознамённый полк)
- 224 dywizjon przeciwpancerny orderu Aleksandra Newskiego
- 442 samodzielny batalion czołgów[11]
- 175& kompania rozpoznawcza
- 221 batalion saperów
- 258 batalion łączności
- 195 batalion medyczno-sanitarny
- 171 kompania ochrony chemicznej
- 152 oddzielna kompania transportu
- 287. piekarnia polowa
- 65. lazaret
- 1813. poczta polowa
- 1746. kasa polowa
Żołnierze[edytuj | edytuj kod]
W 150 DS służyli m.in.:
- kpt. Stiepan Nieustrojew, Bohater Związku Radzieckiego.
- lejtnant Ołeksij Berest, Bohater Ukrainy.
- mł. sierż. Meliton Kantaria, Bohater Związku Radzieckiego.
- sierż. Michaił Jegorow, Bohater Związku Radzieckiego.
- st. lej. Rakymżan Koszkarbajew, Bohater Kazachstanu.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d 150-я (ф. 1939) стрелковая дивизия [online], страница клуба «Память» Воронежского госуниверситета (ros.).
- ↑ Michał Fiszer, Jerzy Gruszczyński: Operacja Barbarossa 1941. Hitler uderza na ZSRR. Poznań: 2009, s. 48. ISBN 978-83-261-0286-8.
- ↑ a b 150-я (22-я гв. 2-го форм.) стрелковая дивизия [online], страница клуба «Память» Воронежского госуниверситета (ros.).
- ↑ Artiuchow 1945 ↓, s. 1.
- ↑ Иосиф Сталин, Приказ Верховного Главнокомандующего № 0208. О присвоении наименований частям Красной Армии, отличившимся за овладение г. Идрица — «Идрицких», 23 lipca 1944 (ros.).
- ↑ Artiuchow 1945 ↓, s. 3.
- ↑ Artiuchow 1945 ↓, s. 4.
- ↑ a b Jakubowski 1976 ↓, s. 670.
- ↑ a b Artiuchow 1945 ↓, s. 5.
- ↑ a b 150-я стрелковая Идрицко-Берлинская дивизия [online], Наша Победа [dostęp 2023-02-13] (ros.).
- ↑ a b Zarzycki 2014 ↓, s. 292.
- ↑ 150-я (ф. 1943) cтрелковая дивизия [online], страница клуба «Память» Воронежского госуниверситета (ros.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Michaił Artiuchow: Тезисы доклада о боевом пути 150 сд. 1945. (ros.).
- Iwan Jakubowski: Ziemia w ogniu. Warszawa: 1976.
- Piotr Zarzycki: Suplement do września 1939. Ordre de Bataille armii niemieckiej, słowackiej i sowieckiej wraz z obsadami personalnymi. Warszawa: Księgarnia Historyczna, 2014. ISBN 978-83-933204-7-9.
