Antoni Szymański (generał)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Antoni Szymański
Ilustracja
pułkownik dyplomowany piechoty pułkownik dyplomowany piechoty
Data i miejsce urodzenia

30 lipca 1894
Poznań, Prowincja Poznańska, Królestwo Prus

Data i miejsce śmierci

11 grudnia 1973
Londyn, Wielka Brytania

Przebieg służby
Lata służby

1915–1947

Siły zbrojne

Armia Cesarstwa Niemieckiego
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Armia Wielkopolska

Jednostki

55 pułk piechoty
12 pułk piechoty
15 pułk piechoty

Stanowiska

dowódca kompanii
dowódca batalionu
dowódca pułku piechoty
attaché wojskowy

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
powstanie wielkopolskie
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie) Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami Medal Wojska Srebrny Krzyż Zasługi (II RP, nadany dwukrotnie) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Oficer Orderu Korony Rumunii Medal Wojenny (Grecja)

Antoni Czesław Tadeusz Szymański (ur. 30 lipca 1894 w Poznaniu, zm. 11 grudnia 1973 w Londynie) – podoficer Armii Cesarstwa Niemieckiego, powstaniec wielkopolski, pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego i Polskich Sił Zbrojnych, w 1964 mianowany przez Prezydenta RP na uchodźstwie generałem brygady.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Romana (1840–1908) i Heleny z Wyczyńskich, jako najmłodszy z sześciorga dzieci[1]. W latach 1903–1905 uczęszczał do poznańskiego Gimnazjum św. Marii Magdaleny, w latach 1905–1910 nauki pobierał w domu, zaś w latach 1910–1914 uczęszczał do Gimnazjum Humanistycznego we Wschowie. W latach szkolnych był członkiem Towarzystwa Tomasza Zana[2] (sierpień 1912 – lipiec 1914).

11 maja 1915 został wcielony do Armii Cesarstwa Niemieckiego i przydzielony do 20 pułku artylerii polowej w Poznaniu-Sołaczu[3]. Brał udział m.in. w bitwie pod Verdun. Przez cały czas nosił przy sobie kieszonkowe wydanie Pana Tadeusza z 1901. W maju 1918 został skierowany do Biedruska w charakterze słuchacza czteromiesięcznego kursu oficerskiego. Po ukończeniu kursu został awansowany na sierżanta-aspiranta oficerskiego[4].

W październiku 1918 wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego.

3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 1888. lokatą w korpusie oficerów piechoty[5]. 28 maja 1923 został przydzielony z Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu do Biura Ścisłej Rady Wojennej w Warszawie[6]. W biurze początkowo pełnił służbę na stanowisku referenta mobilizacyjnego, a następnie referenta w Wydziale „Zachód” Oddziału IIIa[7][8].

Z dniem 1 listopada 1925 został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza IV Kursu Normalnego. Z dniem 28 października 1927, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera sztabu generalnego, został przeniesiony do Oddziału II Sztabu Generalnego, pozostając oficerem nadetatowym 55 pułku piechoty. 2 kwietnia 1929 został awansowany na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 roku i 66. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9].

Od 2 września 1929 do 31 marca 1931 był kierownikiem referatu „Niemcy”. W tym okresie – pod pseudonimem „Mars” – opublikował pracę „Siły zbrojne Niemiec”, w którym omówił strukturę armii niemieckiej, zagrożenie jakie stanowiła ona dla Polski oraz kwestię współpracy Niemiec i ZSRR. Z dniem 1 kwietnia 1931 został przeniesiony z Oddziału II Sztabu Głównego do 12 pułku piechoty w Wadowicach na stanowisko dowódcy batalionu detaszowanego w Krakowie[10].

1 kwietnia 1932 został powołany na stanowisko attaché wojskowego w Berlinie. Na podpułkownika awansował ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1934 i 21. lokatą w korpusie oficerów piechoty[11]. W czerwcu 1939 roku został także attaché wojskowym w Szwajcarii. 24 sierpnia 1939, wraz z attaché lotniczym i morskim, otrzymał zakaz opuszczania Berlina.

3 września 1939 rozpoczęła się ewakuacja ambasady polskiej w Berlinie. W nocy 5 na 6 września dotarł do Kopenhagi, gdzie podjął decyzję o powrocie do walczącego kraju. 9 września przez Sztokholm, Helsinki dotarł do Wilna. 11 września zameldował się w Sztabie Naczelnego Wodza w Brześciu nad Bugiem, gdzie mianowany został szefem Oddziału II Dowództwa Frontu Południowego we Lwowie[12].

W tym czasie (jesień 1939) jego żona Halina Szymańska wraz z dziećmi, dzięki osobistej pomocy szefa Abwehry, admirała Wilhelma Canarisa, bezpiecznie wyjechała z Poznania do Szwajcarii. Halina Szymańska, jako brytyjski agent, spotykała się z Canarisem i Giseviusem w kolejnych latach wojny.

Antoni Szymański brał udział w obronie Lwowa. Po kapitulacji tego miasta (22 września) dostał się do niewoli radzieckiej. Przebywał w obozie przejściowym w Wołoczyskach, następnie (do 26 stycznia 1940) w obozie w Starobielsku. W tym ostatnim poddawany był indoktrynacji – nieskutecznej jednak, ponieważ Szymański nie znał rosyjskiego. W styczniu 1940 został przeniesiony do więzienia na Łubiance – było to efektem odrzucenia propozycji współpracy z ZSRR. Uwolniony został po zawarciu układu Sikorski-Majski.

Po uwolnieniu wstąpił do sztabu gen. Andersa. 8 września 1941 razem z generałem brygady Mieczysławem Boruta-Spiechowiczem, wyznaczonym na dowódcę 5 Dywizji Piechoty udał się z Moskwy do miejscowości Tatiszczewo z zadaniem sformowania 15 pułku piechoty. Po odwołaniu szefa sztabu 5 Dywizji Piechoty, ppłk. dypl. Berlinga, na krótko zajął jego miejsce.

W marcu 1942 przeniesiony został do Teheranu, gdzie objął stanowisko Inspektora Oddziałów Polskich w Iranie, zaś w maju został dowódcą Bazy Ewakuacyjnej w Iranie. Na pułkownika został awansowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1943 roku w korpusie oficerów piechoty[13].

14 lipca 1943 objął stanowisko attaché wojskowego w Kairze. Funkcję tę sprawował do 24 sierpnia. 1 stycznia 1945 został attaché wojskowym w Paryżu. Po zakończeniu II wojny światowej został szefem Wojskowej Misji Likwidacyjnej w Paryżu i przebywał na tym stanowisku do maja 1948. Następnie zamieszkał w Londynie.

Prezydent RP August Zaleski awansował go na generała brygady ze starszeństwem z 11 listopada 1964 roku w korpusie generałów[13].

Zmarł 11 grudnia 1973 w Londynie. Został pochowany na cmentarzu Gunnersbury.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Łukomski 2006 ↓, s. 11.
  2. ↑ Polak (red.) 1991 ↓, s. 147.
  3. ↑ Łukomski 2006 ↓, s. 15.
  4. ↑ Łukomski 2006 ↓, s. 17.
  5. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 70.
  6. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 12 czerwca 1923 roku, s. 392.
  7. ↑ Łukomski 2006 ↓, s. 27.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 69, 281, 421.
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 3 kwietnia 1929 roku, s. 106.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 101.
  11. ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 15.
  12. ↑ Polak (red.) 1991 ↓, s. 148.
  13. ↑ a b Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 174.
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 23 kwietnia 1921 roku, s. 812.
  15. ↑ M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  16. ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 69.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922 roku, s. 79.
  19. ↑ M.P. z 1924 r. nr 192, poz. 596 „za pełną poświęcenia i z narażeniem życia niesioną pomoc ofiarom wybuchu w Cytadeli warszawskiej w dniu 13 października 1923 r. oraz ratowanie zagrożonego mienia państwowego”.
  20. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska” - jako Szymański Antoni Tadeusz, S.G..
  21. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 66 z 16 października 1923 roku, s. 705.
  22. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 listopada 1936 roku, s. 21.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Antoni_Szymański_(generał)&oldid=70132511”