Lamparciki

Lamparciki
	Pardalotidae
	Strickland, 1842
	; Przedstawiciel rodziny – lamparcik strojny (P. striatus) z materiałem na gniazdo
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	lamparciki
	Typ nomenklatoryczny
	Rodzina: Pardalotus Vieillot, 1816; Rodzaj: Pipra punctata Shaw, 1792
Synonimy
	Rodziny: Pardalotinæ Strickland, 1842; Pardalotinae Bonaparte, 1850; Rodzaju: Spizites Illiger, 1816; Pardolotus Boie, 1826; Pardalotis Owen, 1853; Pardalotinus Mathews, 1912; Nesopardalotus Mathews, 1912; Dipardalotus Mathews, 1922;
	Rodziny: Pardalotinæ Strickland, 1842; Pardalotinae Bonaparte, 1850; Rodzaju: Spizites Illiger, 1816; Pardolotus Boie, 1826; Pardalotis Owen, 1853; Pardalotinus Mathews, 1912; Nesopardalotus Mathews, 1912; Dipardalotus Mathews, 1922;
Rodzaje i gatunki
	Pardalotus Vieillot, 1816; 4 gatunki – zobacz opis w tekście
	Pardalotus Vieillot, 1816; 4 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lamparciki^[9] (Pardalotidae) – monotypowa rodzina ptaków z podrzędu śpiewających (Oscines) w obrębie rzędu wróblowych (Passeriformes).

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Rodzina obejmuje gatunki występujące endemicznie w Australii (wraz z Tasmanią)^[10]^[11].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 8–12 cm; masa ciała 7–15 g^[12].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Pardalotus (Pardolotus, Pardalotis): nowołac. pardalotus „lamparcik”, od fr. Pardalote „lamparcik”, od gr. παρδαλωτος pardalōtos „cętkowany jak lampart”, od παρδαλος pardalos „lampart”^[13].
Spizites: gr. σπιζιτης spizitēs gatunek sikory, prawdopodobnie rodzaj sikory, prawdopodobnie bogatka zwyczajna^[14]. Gatunek typowy: Pipra punctata Shaw, 1792.
Pardalotinus: zdrobnienie nazwy rodzaju Pardalotus Vieillot, 1816^[15]. Gatunek typowy: Pipra striata J.F. Gmelin, 1789.
Nesopardalotus: gr. νησος nēsos „wyspa” (tj. Tasmania); rodzaj Pardalotus Vieillot, 1816^[16]. Gatunek typowy: Pardalotus quadragintus Gould, 1838.
Dipardalotus: gr. δι- di- „podwójny”, od δις dis „dwukrotny”, od δυο duo „dwa”; rodzaj Pardalotus Vieillot, 1816^[17]. Gatunek typowy: Pardalotus rubricatus yorki^[b] Mathews, 1913.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Analiza filogenetyczna przeprowadzona w 2012 roku sugeruje, że takson ten powinien być włączony do Acanthizidae^[18]. Do rodziny należą jeden rodzaj i cztery gatunki^[9]:

Pardalotus rubricatus Gould, 1838 – lamparcik czerwonobrewy
Pardalotus striatus (J.F. Gmelin, 1789) – lamparcik strojny
Pardalotus punctatus (Shaw, 1792) – lamparcik plamisty
Pardalotus quadragintus Gould, 1838 – lamparcik zielonawy

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Niepoprawna późniejsza pisownia Pardalotus Vieillot, 1816.
↑ Podgatunek P. rubricatus.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b H.E. Strickland. On some new genera of birds. „The Annals and Magazine of Natural History”. 8 (54), s. 522, 1842. (ang.).
↑ Ch.L. Bonaparte: Conspectus generum avium. T. 1. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 334. (łac.).
↑ J.K.W. Illiger. Tabellarische Ubersicht der Vertheilnung der Vögel über die Erde. „Abhandlungen der physikalischen Klasse der Königlich-Preussischen Akademie der Wissenschaften”. Aus dem Jahren 1812–1813, s. 230, 1816. (niem.).
↑ F. Boie. Generalübersicht der ornithologischen Ordnungen, Familien und Gattungen. „Isis von Oken”. Jahrgang 1826, s. 975, 1826. (niem.).
↑ R. Owen: Descriptive catalogue of the osteological series contained in the museum. Cz. 1: Pisces, Reptilia, Aves, Marsupialia. London: Taylor and Francis, 1853, s. 298. (ang.).
↑ ^a ^b G.M. Mathews. New generic names for Australian birds. „Austral Avian Record”. 1 (5), s. 115, 1912. (ang.).
↑ G.M. Mathews. Additions and corrections. „Austral Avian Record”, s. 7, 1922. (ang.).
↑ L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1816, s. 31. (fr.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Pardalotidae Strickland, 1842 - lamparciki - Pardalotes (wersja: 2017-05-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-05-30].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Bristlebirds, pardalotes, Australasian warblers. IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-05-30]. (ang.).
↑ Pardalotes (Pardalotidae). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-11-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (ang.).
↑ D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Pardalotes (Pardalotidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2021, Pardalotes, DOI: 10.2173/bow.pardal2.01 [dostęp 2023-05-30] (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Pardalotus [dostęp 2017-04-21] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Spizites [dostęp 2023-05-30] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Pardalotinus [dostęp 2017-04-21] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Nesopardalotus [dostęp 2017-04-21] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Dipardalotus [dostęp 2017-04-21] .
↑ Á.S. Nyári & L. Joseph. Evolution in Australasian Mangrove Forests: Multilocus Phylogenetic Analysis of the Gerygone Warblers (Aves: Acanthizidae). „PLoS ONE”. 7 (2), s. e31840, 2012. DOI: 10.1371/journal.pone.0031840. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[npp-4] Niepoprawna późniejsza pisownia Pardalotus Vieillot, 1816.

[19] Podgatunek P. rubricatus.

[str-1] H.E. Strickland. On some new genera of birds. „The Annals and Magazine of Natural History”. 8 (54), s. 522, 1842. (ang.).

[bon-2] Ch.L. Bonaparte: Conspectus generum avium. T. 1. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 334. (łac.).

[ill-3] J.K.W. Illiger. Tabellarische Ubersicht der Vertheilnung der Vögel über die Erde. „Abhandlungen der physikalischen Klasse der Königlich-Preussischen Akademie der Wissenschaften”. Aus dem Jahren 1812–1813, s. 230, 1816. (niem.).

[boie-5] F. Boie. Generalübersicht der ornithologischen Ordnungen, Familien und Gattungen. „Isis von Oken”. Jahrgang 1826, s. 975, 1826. (niem.).

[owen-6] R. Owen: Descriptive catalogue of the osteological series contained in the museum. Cz. 1: Pisces, Reptilia, Aves, Marsupialia. London: Taylor and Francis, 1853, s. 298. (ang.).

[Mathews-7] G.M. Mathews. New generic names for Australian birds. „Austral Avian Record”. 1 (5), s. 115, 1912. (ang.).

[Mathews1922-8] G.M. Mathews. Additions and corrections. „Austral Avian Record”, s. 7, 1922. (ang.).

[Vieillot-9] L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1816, s. 31. (fr.).

[Mielczarek&Kuziemko-10] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Pardalotidae Strickland, 1842 - lamparciki - Pardalotes (wersja: 2017-05-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-05-30].

[ioc-11] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Bristlebirds, pardalotes, Australasian warblers. IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-05-30]. (ang.).

[ibc-12] Pardalotes (Pardalotidae). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-11-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (ang.).

[botw-13] D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Pardalotes (Pardalotidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2021, Pardalotes, DOI: 10.2173/bow.pardal2.01 [dostęp 2023-05-30] (ang.).

[14] The Key to Scientific Names ↓, Pardalotus [dostęp 2017-04-21] .

[15] The Key to Scientific Names ↓, Spizites [dostęp 2023-05-30] .

[16] The Key to Scientific Names ↓, Pardalotinus [dostęp 2017-04-21] .

[17] The Key to Scientific Names ↓, Nesopardalotus [dostęp 2017-04-21] .

[18] The Key to Scientific Names ↓, Dipardalotus [dostęp 2017-04-21] .

[Nyári&Joseph-20] Á.S. Nyári & L. Joseph. Evolution in Australasian Mangrove Forests: Multilocus Phylogenetic Analysis of the Gerygone Warblers (Aves: Acanthizidae). „PLoS ONE”. 7 (2), s. e31840, 2012. DOI: 10.1371/journal.pone.0031840. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[b]

[18]

barglikowce (Acanthisitti)	bargliki
tyrankowce (Tyranni)	brodawniki szerokodzioby nosoczuby oliwczyki kurtaczki gorzykowate bławatnikowate bekardowate ostrodzioby królówki krzykaczyki szerokodziobki tęczaki muchotyranikowate tyrankowate obrożniki mrówkożery chronkowate kusaczki krytonosowate mrówkowody liściarki tęgosterowate garncarzowate
śpiewające (Oscines)	lirogony gąszczaki altanniki korołazy chwostkowate kolcopiórki miodojady lamparciki buszówkowate ziemnodrozdy stadniaki pieszaki liszkojady maoryski kowaliczki trzaskacze koralniczki czubce górniki jagodniki wireonkowate fletówki wilgowate szuflodziobki ostroloty łuskowczyki krępaczki wangowate gołogłowy paskowniki dzierzbiki satynki wachlarzówki dziwogony monarki modrogłówki cudowronki skałowrony czarniaki kruczaki dzierzby białoczuby krukowate płatkonosy jagodziaki koralniki miodniki długobiegi sępowronki skałoskoczki skalinkowate aksamitniki owadówki sikory remizy skowronki wąsatki nikatory krótkosterki chwastówkowate trzciniaki świerszczaki mimiki madagaskarniczki skąpoogonki jaskółkowate świstunki pokrzewczyki raniuszki wierzbówkowate bilbile pokrzewki ogoniatki szlarniki tymaliowate dżunglaki sikorniki pekińczyki mysikróliki palmowce jemiołuszki jedwabniczki jagodówki persówki reliktowce pomurniki kowaliki pełźce pełzacze siwuszki strzyżyki perłopiórki pluszcze bąkojady przedrzeźniacze szpakowate muchołówkowate drozdowate dudkowce górodrozdy kwiatówki nektarniki turkuśniki zieleniki złotogłówki tybetańczyki wikłaczowate astryldowate wdówki płochacze wróble pliszkowate łuszczakowate tanagrzce poświerki trznadle pasówki lasówki słowikówki kacykowate hispaniole zeledonki platynki trelniki antyle hispaniolczyki kardynały tanagrzyki tanagrowate