Lirogony

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lirogony
Menuridae
Lesson, 1828[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – lirogon wspaniały (M. novaehollandiae)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

lirogony

Typ nomenklatoryczny

Rodziny: Menura Latham, 1801
Rodzaju: Menura novaehollandiae Latham, 1801

Rodzaje

Menura Latham, 1801[14]
2 gatunki – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Lirogony[15] (Menuridae) – monotypowa rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes).

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące wyłącznie w Australii; lirogon skromny występuje wyłącznie w lasach deszczowych południowego Queenslandu natomiast lirogon wspaniały występuje głównie w wilgotnych lasach Wiktorii, Nowej Południowej Walii, a także Tasmanii (gdzie został introdukowany w latach 30. XX wieku[16])[17][18].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 76–103 cm, masa ciała 890–1100 g[19]; lirogon skromny jest nieco mniejszy.

Lirogony potrafią naśladować indywidualne odgłosy innych ptaków, ludzkie dźwięki, a także dźwięki mechaniczne każdego rodzaju, eksplozje i dźwięki instrumentów muzycznych. Zdolność tych ptaków do naśladownictwa (ptaki mimetyczne) jest praktycznie nieograniczona – od dźwięku gwizdu po dźwięk piły ręcznej czy łańcuchowej, a także odgłos silnika samochodu, syreny alarmowej, wystrzałów strzelby, odgłosów migawki aparatu, szczekania psów, płaczących dzieci itd.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Menura (Maenura, Melanura): gr. μηνη mene „księżyc”; ουρα oura „ogon”[20].
  • Parkinsonius (Parkinsonia): James Parkinson (1739–1813), angielski agent ziemski, który wygrał Leverian Museum lub Holophusicon na loterii w 1788 roku[21]. Typ nomenklatoryczny: Parkinsonius mirabilis Bechstein, 1811 (= Menura novaehollandiae Latham, 1801).
  • Megapodius: gr. μεγας megas, μεγαλη megalē „duży”; ποδιον podion „stópka”, od zdrobnienia πους pous, ποδος podos „stopa”[22]. Typ nomenklatoryczny: Menura superba Davies, 1802 (= Menura novaehollandiae Latham, 1801).
  • Lyriferi: łac. lyra „lira”, od gr. λυρα lura „lira”; -fera „noszący”, od ferre „nosić”[23]. Typ nomenklatoryczny: Lyriferi menura Riocour, 1829 (= Menura novaehollandiae Latham, 1801).
  • Harriwhitea: Henry („Harry”) Luke White (1860–1927), australijski filatelista, pasterz, owolog, kolekcjoner[24]. Typ nomenklatoryczny: Menura alberti Bonaparte, 1850.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodziny należy jeden rodzaj z dwoma gatunkami[15]:

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Niepoprawna późniejsza pisownia Menura Latham, 1801.
  2. ↑ Nie Megapodius Gaimard, 1823.
  3. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Parkinsonius Bechstein, 1811.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ R.-P. Lesson: Manuel d’ornithologie, ou description des genres et des principales espèces d’oiseaux. T. 1. Paris: Roret, 1828, s. 258. (fr.).
  2. ↑ G.R. Gray: The genera of birds. Comprising their generic characters, a notice of the habits of each genus, and an extensive list of species referred to their several genera. Cz. 1. London: Longman, Brown, Green, and Longmans, 1844–1849, s. 153. (ang.).
  3. ↑ J. Cabanis. Ornithologische Notizen. „Archiv für Naturgeschichte”. 13 (1), s. 337, 1847. (niem.). 
  4. ↑ Ch.L. Bonaparte: Conspectus generum avium. T. 1. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 215. (łac.).
  5. ↑ L.H. Stejneger: Order XVIII. Passeres. W: J.S. Kinglsy (red): The standard natural history. Cz. 4: Birds. Boston: S.E. Cassino and company, 1885, s. 460. (ang.).
  6. ↑ C. Bertuch. Nachricht von einigen neuen zoologischen Entdeckungen. „Magazin für das Neueste aus der Physik und Naturgeschichte”. 4 (5), s. 689, 1802. (niem.). 
  7. ↑ J.M. Bechstein: Johann Lathams allgemeine Uebersicht der Vögel. T. 4. Cz. 1. Nürnberg: In der kaiserlich privilegirten Kunst- und Buchandlung A.C. Weigels und Schneiders, 1811, s. 134. (niem.).
  8. ↑ J.G. Wagler: Systema Avium. Cz. 1. Sttutgartiae et Tubingae: mtibus J. G. Gottae, 1827, s. 207. (łac.).
  9. ↑ A.N.F. Riocour: atalogue des oiseaux composant le cabinet de M. le comte de Riocour: a Aulnois, département de la Meurthe. Nancy: Imprimerie de Barbier, 1829, s. 29. (fr.).
  10. ↑ H.R. Schinz: Naturgeschichte und Abbildungen der Vögel-Gattungen. Nach den neuesten Systemen zum gemeinnützigen Gebrauche entworfen, und mit Berücksichtigung für den Unterricht der Jugend. Zürich: In Brodtmanns lithographischer Kunstanstalt, 1830, s. 72, seria: Des Thierreichs 2. Theil. (niem.).
  11. ↑ A.C.E. Baldamus. Ueber das Nest und die Eier der Melanura Alberti, von John Gould. „Naumannia: Archiv für die Ornithologie Vorzugsweise Europa’s: Organ der Deutsche Ornithologen-Gesellschaft”. 6, s. 88, 1856. (niem.). 
  12. ↑ G.R. Gray: Hand-list of genera and species of birds, distinguishing those contained in the British Museum. Cz. 1. London: printed by order of the Trustees, 1869, s. 185. (ang.).
  13. ↑ G.M. Mathews. New generic names for Australian birds. „Austral Avian Record”. 1 (5), s. 109, 1912. (ang.). 
  14. ↑ J. Latham: Supplementum Indicis ornithologici, sive systematis ornithologiae. Londini: Prostat apud G. Leigh, J. et S. Sotheby, York-Street, Covent-Garden, 1801, s. lxi. (łac.).
  15. ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Menuridae Lesson, 1828 – lirogony – Lyrebirds (wersja: 2019-04-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-05-22].
  16. ↑ Menura (Menura) novaehollandiae Latham, 1801. [w:] Atlas of Living Australia [on-line]. [dostęp 2020-11-21]. (ang.).
  17. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Lyrebirds, scrubbirds, bowerbirds, Australasian wrens. IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-05-22]. (ang.).
  18. ↑ Lyrebirds (Menuridae). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-11-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (ang.).
  19. ↑ D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Lyrebirds (Menuridae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.menuri1.01. [dostęp 2023-05-22]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  20. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Menura [dostęp 2023-05-22].
  21. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Parkinsonius [dostęp 2023-05-22].
  22. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Megapodius [dostęp 2023-05-22].
  23. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Lyriferi [dostęp 2023-05-22].
  24. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Harriwhitea [dostęp 2023-05-22].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Rodziny ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes)
barglikowce
(Acanthisitti)
tyrankowce
(Tyranni)
śpiewające
(Oscines)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lirogony&oldid=72493242”