Park Narodowy Jezior Plitwickich

Plitvice Lakes National Park

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	{{{państwo}}}
Typ	przyrodnicze
Spełniane kryterium	VII, VIII, IX
Numer ref.	98
Region	Europa i Ameryka Północna
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	{{{data wpisu}}} na {{{sesja wpisu}}}. sesji
Dokonane zmiany	{{{dokonane zmiany}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}

{{UNESCO infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | państwo = | dokonane zmiany = | data wpisu = | współrzędne = | sesja wpisu = Nieznane pola: "kraj", "sesja", "rok" oraz "zmiany". Gołe linki: "link".

Jeziora Plitwickie

Jeden z wielu wodospadów na terenie Plitvic

Park Narodowy Jezior Plitwickich

Park Narodowy Jezior Plitwickich

Jeziora Plitwickie

Park Narodowy Jezior Plitwickich (chor. Nacionalni Park Plitvička jezera) – park narodowy w Chorwacji, położony w środkowej części kraju ok. 140 kilometrów od Zagrzebia niedaleko wschodniej granicy z Bośnią i Hercegowiną; założony w 1949 roku. Jego największą atrakcją jest 16 jezior krasowych połączonych ze sobą licznymi wodospadami. Jeziora dzielą się na dwa zespoły połączone kaskadowo – Górne i Dolne Jeziora.

Geografia

Jeziora leżą w południowej części gór Mała Kapela, wchodzących w skład Gór Dynarskich.

Kompleks Jezior Plitwickich tworzą dwa zespoły połączonych kaskadowo jezior – tzw. Górne Jeziora (chorw. Gornja jezera) i Dolne Jeziora (chorw. Donja jezera). Jeziora zasilane są systemem wód powierzchniowych, wśród których wyróżniają się potoki Crna rijeka i Bijela rijeka. Jeziora oddzielone są od siebie trawertynowymi groblami, na których tworzą się wodospady, których naliczono tutaj ponad 90. Długość wszystkich jezior wynosi łącznie 8,2 km, a ich łączna powierzchnia – ok. 200 hektarów.

W skład Górnych Jezior wchodzą kolejno: Prošćansko jezero, Ciginovac, Okrugljak, Batinovac, Veliko jezero, Malo jezero, Vir, Galovac, Milino jezero, Gradinsko jezero, Burgeti i Kozjak. Jezioro Kozjak jest największym ze wszystkich jezior: ma powierzchnię 80 hektarów i jest głębokie na 49,5 m. W skład Dolnych Jezior wchodzą: Milanovac, Gavanovac, Kaluđerovac i Novakovića Brod usytuowane kolejno w głębokiej i wąskiej kanionowatej dolinie. Potok Plitvica, dopływający po powierzchni otaczającej Plitwickie Jeziora wierzchowiny w rejon najniższego z jezior, spada w głąb doliny wysokim na 78 m Wielkim Wodospadem (chorw. Veliki slap). Jest to największy wodospad Chorwacji. Wody Plitvicy i systemu Jezior Plitwickich łączą się w wysokiej na blisko 25 m kaskadzie Sastavci (chorw. slapište Sastavci), poniżej której dają początek rzece Korana. Różnica wysokości pomiędzy taflą pierwszego jeziora (Prošćansko jezero, 636 m n.p.m.) a początkiem rzeki Korany (480 m n.p.m.) wynosi 156 m.

Na terenie Parku znajdują się również jaskinie. Największe z nich to Supljara o długości 70 metrów i Golubinjaca o długości 160 metrów.

Turystyka

Park narodowy wokół Jezior Plitwickich jest licznie odwiedzaną atrakcją turystyczną. W miesiącach letnich przyjeżdża tu kilka tysięcy osób dziennie. Na teren Parku można wejść jednym z czterech przygotowanych wejść, przy których urządzone są obszerne parkingi i centra obsługi turystów. Zwiedzać Park można kilkunastu różnymi trasami, na których są odcinki do pokonania pieszo, niewielkimi statkami pasażerskimi oraz pociągami drogowymi. Trasy przygotowane są i oznakowane tak, aby dostosować ich stopień trudności do indywidualnych możliwości turystów: najkrótsze z nich zajmują do 2 godzin, najdłuższe – do 8 godzin wędrówki. Niedozwolone jest jednak opuszczanie oznakowanych ścieżek, a także biwakowanie, rozpalanie ognisk, łowienie ryb, kąpiel w jeziorach itp.

Ochrona przyrody

Pierwszy rezerwat na tym terenie został założony w 1928. Park narodowy natomiast rozpoczął swą działalność w kwietniu 1949. Granice, kilkakrotnie poszerzane, ostatecznie w 1997 objęły powierzchnię 29 500 ha. W 1979 Park Narodowy Jezior Plitwickich znalazł się na liście Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.

Flora Parku

Na terenie parku stwierdzono około 1100 gatunków roślin, w tym wiele endemitów. Są tu rośliny zarówno śródziemnomorskie, jak i właściwe terenom borealnym.

Dominującym gatunkiem w lasach otaczających jeziora jest buk zwyczajny – 73% powierzchni leśnej to lasy bukowe. Drugi ważny gatunek to jodła pospolita (22%). Powszechnie występują również: klon jawor, klon zwyczajny, dąb bezszypułkowy, wiąz górski, a z iglastych: świerk pospolity, sosna czarna i sosna zwyczajna. Dość licznie spotykane są dorodne okazy cisa pospolitego, zarówno w formie drzewiastej jak i krzaczastej. Jodłowo-bukowe lasy, które zachowały swój naturalny charakter, tworzą Puszczę Dynarską. Lasy na tym terenie pełnią bardzo ważną funkcję, zapobiegają erozji gleby i przenoszeniu jej do jezior przez biegnące w dół zboczy strumienie.

Spośród roślin zielnych należy wymienić występowanie na terenie Parku blisko 50 gatunków storczykowatych, a więc prawie tyle samo, co na terenie całej Polski. Wśród nich spotykana jest najładniejsza europejska orchidea – obuwik pospolity.

Fauna Parku

• ryby – mimo niezwykle czystych wód, a może właśnie dlatego, nie ma tu zbyt wielu gatunków ryb. Najbardziej pospolitą jest troć wędrowna. Inne gatunki to: strzebla potokowa oraz golec, kleń i pstrąg potokowy wprowadzone przez człowieka.
• płazy – ta grupa kręgowców jest reprezentowana dość licznie, a najwięcej jest salamandry plamistej. Inne płazy występujące w Parku: traszka górska, traszka zwyczajna, żaba zwinka, żaba trawna, rzekotka drzewna, ropucha szara i kumak górski.
• gady – ze względu na długo zalegającą pokrywę śnieżną nie ma ich zbyt wiele, ale w miejscach nasłonecznionych spotkamy: jaszczurkę żyworodną, jaszczurkę zieloną, zaskrońca zwyczajnego, a także żółwia błotnego i żmiję nosorogą.
• ptaki (awifauna) – występuje tu największa w Chorwacji populacja pluszcza, a wszystkich gatunków występujących tutaj naliczono około 140. Są to między innymi: głuszec, bocian czarny, puchacz, sóweczka i klika gatunków dzięciołów. Zalatuje tu także orzeł przedni, a na skałach kanionu Korany gniazduje sokół wędrowny.
• ssaki – okolice jezior zamieszkują wilki, lisy, kuny, borsuki i niedźwiedzie brunatne. z powodzeniem introdukowano rysie. Występuje tu również wydra – jeden z bardziej zagrożonych ssaków centralnej Europy. Z roślinożerców mamy tu sarny, dziki i jelenie. W Parku żyje również 15 gatunków nietoperzy, w tym m.in. związany z terenami leśnymi mopek zachodni.

Plitwicka Krwawa Wielkanoc

Jeziora Plitwickie położone są blisko granicy Chorwacji z Bośnią i Hercegowiną w rejonie określanym jako Krajina. Do terytorium tego podczas rozpadu Jugosławii w 1, połowie lat 90. XX wieku zgłaszali pretensje także zamieszkali w Bośni Serbowie, nazywając je „Republiką Serbską Krajina”, tym bardziej, że choć sam Park formalnie podlegał chorwackim władzom, to okoliczną ludność w owym czasie stanowili jednak w większości Serbowie. W marcu 1991, na Wielkanoc, doszło w rejonie Jezior do starcia uzbrojonych serbskich separatystów z chorwackimi siłami bezpieczeństwa, w wyniku którego po każdej ze stron poniosła śmierć jedna osoba. Wydarzenie to wzmogło znacznie napięcie pomiędzy domagającą się autonomii jugosłowiańską republiką Chorwacji a władzami Jugosławii i istotnie wpłynęło na późniejsze wydarzenia, w tym na formalną deklarację niepodległości Chorwacji i będącą jej konsekwencją wojnę jugosłowiańsko-chorwacką.

Bibliografia

• Drzycimski Idzi: Plitwickie Jeziora, w: „Poznaj świat” R. XII, nr 11 (144), listopad 1964, s. 35-36.

Zobacz też

• parki narodowe w Chorwacji.

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Parku Narodowego Jezior Plitwickich
• o "Krwawej Wielkanocy" na en:wiki
• Zdjęcia z Jezior Plitwickich na obiezyswiat.org
• Jeziora Plitwickie na filmie (z komentarzem)
• http://www.plitwickiejeziora.pl