Wacław Jurek

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wacław Jurek
Ilustracja
chorąży pilot chorąży pilot
Data i miejsce urodzenia

13 września 1896
Krępa

Data i miejsce śmierci

4 września 1971
Grudziądz

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Cesarstwa Niemieckiego
Wojsko Polskie

Formacja

Luftstreitkräfte
Armia Wielkopolska
Lotnictwo Wojska Polskiego

Jednostki

8. eskadra wywiadowcza,
1 pułk lotniczy

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
powstanie wielkopolskie,
wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Polowa Odznaka Pilota
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Medal Niepodległości Srebrny Krzyż Zasługi Wielkopolski Krzyż Powstańczy Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Krzyż Wiernej Służby (Rumunia)
Multimedia w Wikimedia Commons

Wacław Jurek (ur. 13 września 1896 w Krępie, zm. 4 września 1971 w Grudziądzu) – chorąży pilot Wojska Polskiego, żołnierz Armii Cesarstwa Niemieckiego podczas I wojny światowej, uczestnik powstania wielkopolskiego i wojny polsko-bolszewickiej, kawaler Orderu Virtuti Militari. W czasie II wojny światowej był więźniem KL Stuthoff.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Ignacego i Konstancji z Czekalskich, miał dziewięcioro rodzeństwa. Po ukończeniu sześcioklasowej szkoły ludowej rozpoczął trzyletnią praktykę ślusarską, a od 1914 roku rozpoczął pracę jako pomocnika ślusarza. Dalszą naukę przewał mu wybuch I wojny światowej. 1 października 1915 roku został powołany do odbycia służby w armii cesarskiej, otrzymał przydział do niemieckiego lotnictwa wojskowego[1]. Jako mechanik służył początkowo w szkole lotniczej w Ławicy, w maju 1916 roku został przydzielony do szkoły we Freiburgu, gdzie służył do 1 maja 1917 roku[2], a następnie do Paderborn[3]. W Berlinie na lotnisku Johannisthal ukończył kurs stabilizacji samolotów w wytwórni lotniczej „Albatroswerke", kurs mechaników lotniczych w fabryce silników Mercedes-Daimler w Stuttgarcie, wulkanizacji opon w fabryce Continental w Hanowerze[4]. W momencie kapitulacji Niemiec stacjonował na lotnisku Ławica[5].

W listopadzie 1918 roku zdezerterował z armii niemieckiej i od 14 listopada 1918 roku służył w I Batalionie Pogranicznym Wielkopolskim w Kaliszu, a następnie w Szczypiornie. Brał udział w walkach o Skalmierzyce, Ostrów Wielkopolski, Krotoszyn oraz w walkach pozycyjnych pod Zdunami[6].

21 stycznia 1919 roku został skierowany do Szkoły Pilotów na Stacji Lotniczej Ławica, po jej ukończeniu kontynuował szkolenie w Wyższej Szkole Pilotów. 10 sierpnia 1920 roku został przydzielony do 8. eskadry wywiadowczej[7] i w składzie tej jednostki brał udział w walkach podczas wojny polsko-bolszewickiej[8]. W okresie od 4 do 12 września w rejonie Hrubieszowa i Włodzimierza Wołyńskiego atakował z niskiego pułapu kawalerię nieprzyjaciela. Łącznie w sierpniu i we wrześniu wykonał 14 lotów bojowych podczas których wyróżnił się dużą odwagą[9]. 17 września, podczas trzeciego lotu tego dnia atakował z niskiej wysokości oddziały Armii Czerwonej[10]. Jego samolot został zestrzelony ale on sam zdołał powrócić do macierzystej jednostki[11]. Na początku października brał udział w atakach na pociągi pancerne w rejonie Zwiahla, czym zmuszono je do wycofania się do Korostenia[12].

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w Wojsku Polskim. Od 13 lipca 1922 roku służył w 1. pułku lotniczym w 12. eskadrze wywiadowczej i 13. eskadrze linowej. 1 grudnia 1926 roku został skierowany jako instruktor do Oficerskiej Szkoły Lotnictwa (OSL). 26 marca 1926 roku został przeniesiony z OSL do Lotniczej Szkoły Strzelania i Bombardowania (LSSiB), gdzie służył jako pilot w eskadrze ćwiczebnej[1].

W 1934 roku, po katastrofie lotniczej w LSSiB, został przeniesiony w stan spoczynku, ale zachował związki z lotnictwem, latał jako pilot sportowy[3]. Po wybuchu II wojny światowej zgłosił się do służby w 4.pułku lotniczego, od 5 września służył w oddziale lotniczym w Dęblinie. Po zakończeniu walk przedostał się do Grudziądza, gdzie pracował lotniczych zakładach remontowych. Jako były powstaniec wielkopolski został 22 lutego 1944 roku aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym w Stutthof. Przeżył wojnę i był jednym z założycieli Aeroklubu Grudziądzkiego. Był instruktorem w Lisich Kątach, kierownikiem wyszkolenia w Cywilnej Szkole Pilotów i Mechaników w Ligocie Dolnej oraz kierownikiem Wyczynowej Szkoły Szybowcowej w Lisich Kątach[5]. Na fali komunistycznych represji został odsunięty od latania. W latach 50. pracował jako magazynier w cukrowni i w Technikum Budowy Maszyn Rolniczych. W 1957 powrócił do latania w Aeroklubie Grudziądzkim[4]. 1 marca 1958 roku rozpoczął pracę w Zarządzie Ruchu Lotniczego i Lotnisk Komunikacyjnych jako zawiadowca lotniska w Grudziądzu. Na emeryturę przeszedł 1 listopada 1963 roku, ale pozostał aktywnym członkiem Klubu Seniorów Lotnictwa. Zmarł 4 września 1971 roku w Grudziądzu, gdzie też został pochowany[1].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Za swą służbę w polskim lotnictwie otrzymał odznaczenia[13][1]:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Jurek Wacław chor. pil.. Encyklopedia Lotnictwa. [dostęp 2020-06-04]. (pol.).
  2. ↑ Januszewski 2019 ↓, s. 201-202.
  3. ↑ a b Wacław Jurek. wlkp24.info. [dostęp 2020-06-04]. (pol.).
  4. ↑ a b Januszewski 2019 ↓, s. 202.
  5. ↑ a b Skrzydlata Polska i 35'1972 ↓, s. 15.
  6. ↑ a b Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. Encyklopedia Lotnictwa. [dostęp 2020-06-04]. (pol.).
  7. ↑ Zieliński, Wójcik 2005 ↓, s. 77.
  8. ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 177.
  9. ↑ Zieliński, Wójcik 2005 ↓, s. 78.
  10. ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 106.
  11. ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 181.
  12. ↑ Mordawski 2009 ↓, s. 356.
  13. ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 244,255.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Stanisław Januszewski: Polacy w siłach powietrznych Wielkiej Wojny. Polscy pionierzy lotnictwa. T. 2. Wrocław: Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, 2019. ISBN 978-83-64688-21-8.
  • Hubert Mordawski: Polskie lotnictwo wojskowe 1918-1920 : narodziny i walka. Poznań ; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie Oddział Publicat, 2009. ISBN 978-83-245-8844-2. OCLC 750811729.
  • Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. I: Początki, organizacja, personel i sprzęt. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
  • Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. II: Walka i demobilizacja. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
  • Marian Romeyko (red.), Ku czci poległych lotników: księga pamiątkowa, Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika ku czci Poległych Lotników, 1933, OCLC 830230270 [dostęp 2020-06-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-03].
  • Krzysztof A. Tarkowski: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką: 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0985-2. OCLC 69498511.
  • Józef Zieliński, Waldemar Wójcik: Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari: 1919–1920. T. 1: Wojna polsko-bolszewicka 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005. ISBN 83-7441-243-7. OCLC 749442378.
  • Kędz. J. Wacław Jurek. „Skrzydlata Polska”. 35/1972, 27 sierpnia 1972. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wacław_Jurek&oldid=72212640”