Wikiprojekt:Polska Marynarka Wojenna/Gablotka
| Strona startowa | Dyskusja | Gablotka | Zaangażowani w projekt | Faza I - Okręty | Faza II - Ludzie | Faza III - Inne | System oceny |
Wyróżnione artykuły i ich główni autorzy
| |
|
 ORP Bałtyk, pierwotnie D’Entrecasteaux – francuski krążownik pancernopokładowy z początku XX wieku, następnie w okresie międzywojennym polski hulk szkolny. Krążownik „D’Entrecasteaux”, noszący imię na cześć francuskiego XVIII-wiecznego żeglarza, był jedynym zbudowanym okrętem swojego typu i unikatową jednostką we francuskiej marynarce wojennej – dużym krążownikiem I klasy skonstruowanym specjalnie do służby w koloniach na Dalekim Wschodzie. W czasie służby, między innymi, brał udział w tłumieniu powstania bokserów w Chinach. Podczas I wojny światowej służył aktywnie na Morzu Śródziemnym. Po wojnie został w 1922 roku wycofany z czynnej służby i przekształcony w hulk bez napędu. W tym charakterze był przejściowo wypożyczony Belgii, a następnie w 1927 roku został zakupiony przez polską Marynarkę Wojenną, jako hulk szkolny. Był największym okrętem, jaki kiedykolwiek służył w PMW. Po wybuchu wojny światowej został przejęty przez Niemców i po krótkim okresie wykorzystywania, złomowany do 1942 roku. |
 ORP Batory – kuter patrolowy Straży Granicznej II RP (SG), zwodowany 23 kwietnia 1932 roku w Modlinie, zwalczał przemyt morski. Został zmobilizowany do Marynarki Wojennej w czasie wojny obronnej 1939. Wsławił się ucieczką 1 października 1939 z kapitulującego Helu do Szwecji. Po wojnie rewindykowany, służył do 1957 w Wojskach Ochrony Pogranicza (WOP). Po demobilizacji pływał po Wiśle i Zalewie Zegrzyńskim jako jednostka Ligi Obrony Kraju (LOK). Od 1975 okręt-pomnik w porcie wojennym na Helu. Od 2009 jest eksponatem Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni. Jest najstarszym zachowanym okrętem polskiej konstrukcji i budowy. |
|
 ORP Błyskawica – polski niszczyciel, jeden z dwu zbudowanych okrętów typu Grom, wprowadzony do służby w Marynarce Wojennej w 1937 roku. Uczestniczył w działaniach II wojny światowej od pierwszych do ostatnich dni walk w Europie, operując na Atlantyku, Morzu Północnym i Morzu Śródziemnym. Brał udział między innymi w kampanii norweskiej i ewakuacji Dunkierki, bitwie o Atlantyk, operacjach Torch i Overlord oraz bitwie pod Ushant. Działalność operacyjną u boku aliantów zakończył udziałem w operacji Deadlight. W maju 1946 roku został przejęty przez Royal Navy, pod polską banderę powrócił 1 lipca następnego roku. Po przepłynięciu do kraju w 1947 roku, remoncie i przezbrojeniu, wrócił do czynnej służby, przez kolejne lata pełniąc funkcję okrętu flagowego Marynarki Wojennej. Na jego pokładzie szkoliły się kadry polskiej floty. Od 1 maja 1976 roku zakotwiczony jest w porcie gdyńskim jako okręt muzeum. Jest najstarszym na świecie zachowanym niszczycielem. W 1987 roku został odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari. |
 ORP Dzik (P.52) – polski okręt podwodny z okresu II wojny światowej. Należał do brytyjskiego typu U, został przejęty przez Marynarkę Wojenną 12 grudnia 1942 roku. Pod biało-czerwoną banderą służył przede wszystkim na Morzu Śródziemnym. „Dzik” i drugi polski okręt, „Sokół”, określane były jako „straszne bliźniaki” (ang.: Terrible Twins). Na zweryfikowanej liście jego sukcesów figuruje pięć zatopionych statków o łącznym tonażu ok. 8650 BRT, trzy zatopione promy desantowe oraz jeden uszkodzony statek przeciwnika. Po zakończeniu wojny został zwrócony Royal Navy, a następnie przekazany marynarce duńskiej, początkowo pod nazwą U1, a następnie „Springeren”. W październiku 1957 roku ostatecznie powrócił do Royal Navy i w kwietniu 1958 roku został zezłomowany. |
|
 ORP Garland (H37) – niszczyciel typu G z okresu międzywojennego i II wojny światowej, służący w latach 1940–1946 w polskiej Marynarce Wojennej. Po zakończeniu wojny, w latach 1949–1964, służył w marynarce holenderskiej jako Hr. Ms. „Marnix”. Zbudowany na zamówienie Royal Navy w latach 1934–1935, wszedł do służby w 1936 roku. W 1940 roku został wydzierżawiony polskiej Marynarce Wojennej. W maju 1942 roku, płynąc w eskorcie konwoju PQ-16 do portów radzieckich, został poważnie uszkodzony na skutek ataków samolotów Luftwaffe, tracąc 25 członków załogi. 19 września 1944 roku, współdziałając z niszczycielami brytyjskimi, przyczynił się do zatopienia U-407. 24 września 1946 roku niszczyciel został zwrócony Royal Navy, która rok później sprzedała go holenderskiej Koninklijke Marine. Pod nazwą „Marnix” był wykorzystywany jako okręt szkolny, a następnie fregata. Skreślony z listy floty w 1964 roku. |
 ORP Generał Haller – polska kanonierka z okresu międzywojennego. Zbudowana w Finlandii na zamówienie rosyjskiej carskiej marynarki wojennej. Nieukończony okręt został przejęty w 1917 roku przez Finów, a następnie w 1920 roku sprzedany polskiej marynarce wojennej. W polskiej flocie pełnił funkcję okrętu szkolnego; wziął udział w kampanii wrześniowej. Zatopiony 6 września 1939 roku w porcie w Helu w wyniku bombardowania samolotów niemieckich. |
|
 ORP Gryf – polski stawiacz min zbudowany w latach 1934−1938 we Francji, największy bojowy okręt Marynarki Wojennej II RP. Podczas krótkiej służby był wykorzystywany między innymi jako okręt szkolny. Po agresji niemieckiej 1 września 1939 roku wziął udział w nieudanej próbie postawienia zagrody minowej na Zatoce Gdańskiej (plan Rurka), zniweczonej w efekcie bitwy powietrzno-morskiej z bombowcami Luftwaffe. Zacumowany na stałe w porcie helskim, rankiem 3 września uczestniczył w pojedynku artyleryjskim z niemieckimi niszczycielami. Tego samego dnia został zbombardowany i zatopiony przez lotnictwo. |
 ORP Jaskółka (znak burtowy J) – trałowiec redowy Marynarki Wojennej II RP, pierwszy okręt typu Jaskółka, klasyfikowany przed wojną jako trauler i minowiec. Wcielony do służby w 1935 roku jako pierwszy pełnomorski okręt wojenny zaprojektowany i zbudowany w Polsce odrodzonej, stworzył wraz z siostrzanymi jednostkami Dywizjon Minowców. W jego składzie wziął udział w obronie Wybrzeża. 1 września uczestniczył w bitwie powietrzno-morskiej na Zatoce Gdańskiej. W kolejnych dniach prowadził operacje minowania, ostrzału celów brzegowych oraz patrolowe. Został zatopiony przez samoloty Luftwaffe 14 września 1939 roku. |
|
_-_2.jpg) ORP Jastrząb (P-551) – (ex-USS S-25 (SS-130)) jednokadłubowy okręt podwodny z czasów drugiej wojny światowej amerykańskiego typu S/S-1, będącego trzonem amerykańskiej floty podwodnej w okresie międzywojennym. Wraz z pięcioma innymi okrętami typu S, S-25 został przekazany Wielkiej Brytanii w ramach pomocy wojennej na podstawie ustawy Lend Lease, a przez tą ostatnią wydzierżawiony polskiej Marynarce Wojennej. Okręt został zatopiony na Morzu Norweskim 2 maja 1942 roku, w wyniku omyłki dowódców sojuszniczych jednostek nawodnych w trakcie operacji dalekiej osłony konwoju PQ-15. |
 ORP Kaszub – polski torpedowiec służący w latach 1921–1925, dawny niemiecki „V 108” z czasów I wojny światowej, jeden z pierwszych okrętów polskiej marynarki wojennej. Zatonął w wyniku wybuchu kotła. Pierwszy z trzech polskich okrętów o tej nazwie. |
|
ORP „Komendant Piłsudski” – kanonierka typu Wodoriez z okresu międzywojennego. Zbudowana w Finlandii na zamówienie rosyjskiej carskiej marynarki wojennej, w której miała służyć w charakterze dozorowca. Przejęta przez Finów w 1917 roku i odsprzedana w 1920 roku polskiej marynarce wojennej. Okręt służył jako jednostka szkoleniowa, a przez większość służby administracyjnie przynależał do Dywizjonu Minowców. Wziął udział w kampanii wrześniowej, prawdopodobnie samozatopiony w porcie na Helu. Wyremontowany przez Niemców, służył w Kriegsmarine do września 1943 roku. Zatopiony w wyniku nalotu bombowego w porcie w Nantes. |
 ORP Kujawiak – polski torpedowiec typu A, a następnie okręt maszynowy, szkolny okręt artyleryjski i pływający zapasowy zbiornik ropy służący w latach 1921–1939; dawny niemiecki „A 68” z czasów I wojny światowej, jeden z pierwszych okrętów polskiej marynarki wojennej. Okręt został nabyty przez Marynarkę Wojenną z podziału okrętów Kaiserliche Marine po zakończeniu wojny. Borykająca się z kłopotami technicznymi jednostka, pełniła w Polsce rolę okrętu pomocniczego, przetrwała kampanię wrześniową, jednak los jednostki po jej zakończeniu jest nieznany. |
|
 ORP Kujawiak (L 72) – polski niszczyciel eskortowy z okresu II wojny światowej, należący do typu Hunt II. Budowany dla Royal Navy jako HMS „Oakley”, został 30 maja 1941 roku, jeszcze przed zakończeniem prac stoczniowych, przekazany polskiej Marynarce Wojennej. Okręt, dowodzony przez Ludwika Lichodziejewskiego, pełnił służbę patrolową i eskortową, uczestniczył też w rajdzie na Lofoty oraz operacji Harpoon – przeprowadzeniu konwoju na Maltę. Po jej zakończeniu, w nocy z 15 na 16 czerwca 1942 roku, zatonął na minie w pobliżu La Valetty ze stratą 13 członków załogi. |
 ORP Mazur – polski torpedowiec, a następnie szkolny okręt artyleryjski, jeden z pierwszych okrętów Marynarki Wojennej, służący w niej w latach 1922–1939; dawny niemiecki „V 105” z okresu I wojny światowej. Zatopiony 1 września 1939 roku przez niemieckie lotnictwo. |
|
ORP Myśliwy – kuter patrolowy typu Motor Launch z okresu I wojny światowej i dwudziestolecia międzywojennego. Wybudowany na zamówienie marynarki brytyjskiej, jednak nie jest wiadome w jakiej flocie służył. Zakupiony został w 1921 roku przez polską Marynarkę Wojenną. Po przeprowadzonym remoncie został przydzielony dowódcy Lotnictwa Morskiego. Do jego zadań należało ubezpieczanie startów i wodowań wodnosamolotów. W 1922 roku został okrętem flagowym dowódcy Floty, kmdr. Jerzego Świrskiego. Ze względu na problemy z silnikami większość służby spędził w porcie wojennym w Pucku. Został wycofany ze służby w 1925 roku. |
 ORP Orzeł (291) – okręt podwodny trzeciej generacji, projektu 877E (NATO: Kilo) polskiej Marynarki Wojennej, zaprojektowany w radzieckim biurze konstrukcyjnym CKB-18 zbudowany zaś w stoczni Sudomech w Leningradzie. Jest okrętem przeznaczonym przede wszystkim do zwalczania okrętów podwodnych, z wysokimi zdolnościami do przeprowadzania patroli bojowych oraz rozpoznania. |
|
 ORP Orzeł (292) – okręt podwodny średniego zasięgu projektu 613 (kod NATO: Whiskey), zbudowany w ZSRR, od 1962 roku dzierżawiony, a w 1965 roku zakupiony przez polską marynarkę wojenną, w której służył od 29 listopada 1962 do 31 grudnia 1983 roku. „Orzeł” jako pierwszy polski okręt podwodny pływał w zanurzeniu z użyciem chrap. W trakcie służby prowadził działalność szkoleniową i patrole operacyjne na Bałtyku, Morzu Północnym, Atlantyku oraz wodach polarnych, w tym na Morzu Barentsa, uczestnicząc w ćwiczeniach Polskiej Marynarki Wojennej, sojuszniczych ćwiczeniach flot państw Układu Warszawskiego, oraz przeprowadzając ćwiczenia indywidualne, a także zimnowojenne operacje morskie przeciw marynarkom wojennym państw NATO. |
 ORP „Ryś” – pierwszy polski okręt podwodny, jednostka minowo-torpedowa typu Wilk służąca w Marynarce Wojennej w latach 1931-1955. Zwodowany 22 kwietnia 1929 roku we Francji, uczestniczył w wojnie obronnej 1939 roku, biorąc udział w działaniach podwodnych na Bałtyku. Wielokrotnie atakowany przez okręty i lotnictwo przeciwnika, przeprowadził nieudany atak torpedowy na zanurzony niemiecki okręt podwodny U-18. Wobec wyczerpania psychicznego załogi nieustannymi atakami, licznych uszkodzeń okrętu oraz braku paliwa w ilości wystarczającej na wydostanie się z Bałtyku, dowodzący okrętem kapitan Aleksander Grochowski podjął decyzję o zawinięciu do portu neutralnego w Szwecji. 18 września 1939 roku okręt wpłynął do Stavnas, po czym został internowany i odholowany do Mariefred, gdzie pozostał do końca wojny. Powrócił do Polski w 1946 roku, pełnił służbę operacyjną na Morzu Bałtyckim, a następnie został przesunięty do służby szkoleniowej, którą pełnił do 8 września 1955 roku, po czym został złomowany. ORP „Ryś” był pierwszą jednostką o tej nazwie w Marynarce Wojennej. |
|
 ORP S-2 (oznaczenia brytyjskie MA/SB 44, MGB 44) − polski ścigacz artyleryjski z okresu II wojny światowej, jeden z dwu okrętów typu British Power Boat 63' przejętych przez Marynarkę Wojenną w 1940 roku. Polską banderę podniesiono na nim 19 lipca 1940 roku, jego pierwszym dowódcą był podporucznik Eugeniusz Wciślicki. Uczestniczył w licznych potyczkach z niemieckimi lekkimi siłami morskimi w rejonie kanału La Manche. Wycofany z linii 5 lipca 1944 roku z powodu zużycia, został najprawdopodobniej rozebrany po marcu 1947 roku. |
.jpg) ORP Sokół (N.97) – polski okręt podwodny z czasów II wojny światowej brytyjskiego typu U, który został wydzierżawiony przez Marynarkę Wojenną, a polską banderę podniesiono na nim 19 stycznia 1941 roku. W trakcie służby we flocie polskiej odbył dwie kampanie na Morzu Śródziemnym. Operując z baz na Malcie, a następnie w Bejrucie, odniósł sukcesy w wojnie podwodnej przeciw żegludze państw Osi, zatapiając co najmniej 14 jednostek przeciwnika: 13 statków i jedną jednostkę wojenną. Dzięki sukcesom bojowym, „Sokół” wraz z bliźniaczym „Dzikiem”, zyskał sobie miano Terrible Twins („straszne bliźniaki”). Po zakończeniu działań wojennych „Sokół” został zwrócony Royal Navy, po czym zezłomowany w 1949 roku. |
|
 ORP Wicher − polski niszczyciel (według nazewnictwa okresu dwudziestolecia międzywojennego kontrtorpedowiec, z franc. contre-torpilleur) w służbie w Marynarce Wojennej od 1930 roku, pierwszy nowoczesny okręt II Rzeczypospolitej. W latach międzywojennych pełnił funkcję jednostki flagowej Dywizjonu Kontrtorpedowców, odwiedzając wiele zagranicznych portów z kurtuazyjnymi wizytami. Jako jedyny z polskich okrętów swojej klasy uczestniczył w początkowej fazie kampanii wrześniowej, 3 września 1939 roku został zatopiony przez niemieckie samoloty. |
 Trałowce typu Jaskółka – seria sześciu polskich okrętów klasy trałowców redowych z okresu międzywojennego i II wojny światowej, potocznie nazywane "ptaszkami". Były to pierwsze i zarazem jedyne w okresie II Rzeczypospolitej okręty całkowicie zaprojektowane i zbudowane w kraju. Budowane w dwóch seriach – cztery w latach 1933–1935, a dwa kolejne w 1937–1939. Kampanię wrześniową przetrwały trzy jednostki, które następnie służyły w Kriegsmarine. Zatopiony w czasie kampanii ORP "Mewa" został przez Niemców wydobyty i także wcielony do ich marynarki. Po wojnie wszystkie okręty służyły w Marynarce Wojennej PRL. |