Dapson
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
C12H12N2O2S | |||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
248,30 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd |
biały krystaliczny proszek[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| DrugBank | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Klasyfikacja medyczna | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ATC | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Stosowanie w ciąży |
kategoria C[5] | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dapson (łac. dapsonum), 4,4′-sulfonylodianilina – organiczny związek chemiczny z grupy sulfonów, zawierający 2 reszty aniliny przyłączone w pozycji para. Stosowany jako antybiotyk w leczeniu trądu, profilaktyce malarii, pneumocystozy oraz leczeniu choroby Dühringa, choroby Leśniowskiego-Crohna oraz nawracającego zapalenia chrząstek.
Aktywność biologiczna[edytuj | edytuj kod]
Dapson jest antybiotykiem bakteriostatycznym działającym na Mycobacterium leprae, zarodźce i Pneumocystis jiroveci[6]. Hamuje reduktazę dihydrofolianową (DHFR) i ma właściwości immunosupresyjne[7].
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
- trąd[7]
- choroba Dühringa[7]
- profilaktyka malarii w połączeniu z pirymetaminą[7]
- profilaktyka pneumocystozy u osób z zaburzeniami odporności komórkowej, szczególnie chorych na AIDS[7]
- choroba Leśniowskiego-Crohna[6]
- nawracające zapalenie chrząstek[6]
Dapson znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Model Lists of Essential Medicines) (2019)[8].
Dapson nie jest dopuszczony do obrotu w Polsce (2016)[9].
Działania niepożądane[edytuj | edytuj kod]
Dapson może powodować następujące działania niepożądane[6][7]:
- anoreksja,
- nudności,
- wymioty,
- ból głowy,
- zawroty głowy,
- tachykardia,
- bezsenność,
- niedokrwistość,
- niedokrwistość hemolityczna,
- methemoglobinemia,
- nadwrażliwość,
- reakcja fotoalergiczna,
- świąd,
- zapalenie wątroby,
- agranulocytoza,
- zaburzenia psychiczne,
- zespół nadwrażliwości indukowanej lekami (w ciągu pierwszych 6 tygodni leczenia).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Dapsone, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 2955 (ang.).
- ↑ a b c Dapsone, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB00250 (ang.).
- ↑ Dapsone (nr 46158) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski. [dostęp 2016-07-05]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Karta charakterystyki substancji niebezpiecznej Dapsone SC-203023 (ang.). Santa Cruz Biotechnology. [dostęp 2016-07-05].
- ↑ Drugs and Supplements Dapsone (Oral Route) (ang.). Mayo Foundation for Medical Education and Research, 2015-09-01. [dostęp 2016-07-05].
- ↑ a b c d e Jan K. Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska: Leki współczesnej terapii. T. 1. Warszawa: Medical Tribune, 2010, s. 188. ISBN 978-83-60135-94-5.
- ↑ a b c d e f g h i j Summary of Product Characteristics Dapsone 100mg Tablets (Charakterystyka Produktu Leczniczego) (ang.). Medicines & Healthcare products Regulatory Agency, 2012-12-17. [dostęp 2016-07-05].
- ↑ World Health Organization, Model List of Essential Medicines, 21st List, 2019 (ang.). Światowa Organizacja Zdrowia, 2019. s. 21. [dostęp 2020-06-19].
- ↑ Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 6 kwietnia 2016 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, 2016-04-06. [dostęp 2016-07-05].
