Dzikan

Dzikan
	Potamochoerus
	J.E. Gray, 1854
	; Przedstawiciel rodzaju – dzikan rzeczny (P. porcus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	Cetartiodactyla
Podrząd	świniokształtne
Rodzina	świniowate
Podrodzina	świnie
Rodzaj	dzikan
	Typ nomenklatoryczny
	Choiropotamus pictus J.E. Gray, 1852 (= Sus porcus Linnaeus, 1758)
Synonimy
	Koiropotamus J.E. Gray, 1843; Choiropotamus J.E. Gray, 1843; Nyctochoerus Heuglin, 1863; Potamochaerus: Murray, 1866;
	Koiropotamus J.E. Gray, 1843; Choiropotamus J.E. Gray, 1843; Nyctochoerus Heuglin, 1863; Potamochaerus: Murray, 1866;
Gatunki
	6 gatunków (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	6 gatunków (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dzikan^[7] (Potamochoerus) – rodzaj ssaka parzystokopytnego z podrodziny świń (Suinae) w obrębie rodziny świniowatych (Suidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce (Senegal, Gwinea Bissau, Gwinea, Sierra Leone, Liberia, Wybrzeże Kości Słoniowej, Mali, Ghana, Togo, Benin, Nigeria, Kamerun, Sudan, Somalia, Etiopia, Sudan Południowy, Republika Środkowoafrykańska, Gwinea Równikowa, Gabon, Kongo, Demokratyczna Republika Konga, Rwanda, Burundi, Uganda, Kenia, Tanzania, Malawi, Zambia, Angola, Namibia, Botswana, Zimbabwe, Mozambik, Eswatini i Południowa Afryka)^[8]^[9]^[10].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 100–150 cm, długość ogona 30–45 cm, wysokość w kłębie 55–88 cm; masa ciała 45–115 kg^[9].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Koiropotamus i Choiropotamus: gr. χοιρος khoiros „świnia”; ποταμος potamos „rzeka”^[11].
Potamochoerus (Potamochaerus): gr. ποταμος potamos „rzeka”; χοιρος khoiros „świnia”^[12]. Nowa nazwa dla Choiropotamus J.E. Gray, 1843, gdyż Gray błędnie uważał, że nazwa ta jest zajęta przez Chaeropotamus Desmarest, 1822 (wymarły rodzaj Suidae).
Nyctochoerus: gr. νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”; χοιρος khoiros „świnia”^[13]. Gatunek typowy: Nyctochoerus hassama Heuglin, 1863.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[8]^[14]^[7]:

Potamochoerus larvatus (F. Cuvier, 1822) – dzikan zaroślowy
Potamochoerus porcus (Linnaeus, 1758) – dzikan rzeczny

Opisano również gatunki wymarłe:

Potamochoerus afarensis (Cooke, 1978)^[15] (Afryka; plejstocen).
Potamochoerus magnus Arribas & Garrido, 2008^[16] (Europa; pliocen).
Potamochoerus palaeindicus Pilgrim, 1926^[17] (Azja; plejstocen).
Potamochoerus theobaldi Pilgrim, 1926^[17] (Azja; pliocen–plejstocen).

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Nomen nudum.
↑ Nomen oblitum.
↑ Nieuzasadniona poprawka Potamochoerus J.E. Gray, 1854.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Potamochoerus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ J.E. Gray. On the Painted Pig of the Camaroons (Potamochoerus penicillatus). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 20, s. 131, 1852. (ang.).
↑ Gray 1843 ↓, s. xxvii.
↑ Gray 1843 ↓, s. 185.
↑ T. von Heuglin. Beiträge zur zoologie Afrika’s. Über einige säügethiere des bäschlo-gebietes. „Novorum actorum Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Germanicae Naturae Curiosorum”. 30 (2), s. 7–9, 1863. (niem.).
↑ A. Murray: The Geographical Distribution of Mammals. London: Day and Son, 1866, s. 164. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 168. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 380. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b E. Meijaard, J.-P. d’Huart & W. Oliver: Family Suidae (Pigs). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 279–280. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Potamochoerus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-10-31].
↑ Palmer 1904 ↓, s. 186.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 559.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 467.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Higher Taxonomy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-05-01]. (ang.).
↑ H.B.S. Cooke. Pliocene-Pleistocene Suidae from Hadar, Ethiopia. „Kirtlandia”. 29, s. 32, 1978. (ang.).
↑ A. Arribas & G. Garrido. Un nuevo jabalí del género Potamochoerus (Suidae, Artiodactyla, Mammalia) en el Plioceno superior terminal euroasiático (Fonelas P-1, Cuenca de Guadix, Granada). „Cuadernos del Museo Geominero”. 10, s. 339, 2008. (hiszp.).
↑ ^a ^b G.E. Pilgrim. The fossil Suidae of India. „Memoirs of the Geological Survey of India, Palaeontologia Indica”. 8, s. 27, 1926. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. 1–490. (ang.).
T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[3] Nomen nudum.

[5] Nomen oblitum.

[8] Nieuzasadniona poprawka Potamochoerus J.E. Gray, 1854.

[itis-1] Potamochoerus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Gray-2] J.E. Gray. On the Painted Pig of the Camaroons (Potamochoerus penicillatus). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 20, s. 131, 1852. (ang.).

[CITEREFGray1843[https://biodiversitylibrary.org/page/53729554_xxvii]-4] Gray 1843 ↓, s. xxvii.

[CITEREFGray1843[https://biodiversitylibrary.org/page/53729684_185]-6] Gray 1843 ↓, s. 185.

[Heuglin-7] T. von Heuglin. Beiträge zur zoologie Afrika’s. Über einige säügethiere des bäschlo-gebietes. „Novorum actorum Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Germanicae Naturae Curiosorum”. 30 (2), s. 7–9, 1863. (niem.).

[mur-9] A. Murray: The Geographical Distribution of Mammals. London: Day and Son, 1866, s. 164. (ang.).

[Cichocki&inni-10] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 168. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-11] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 380. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Meijaard&inni-12] E. Meijaard, J.-P. d’Huart & W. Oliver: Family Suidae (Pigs). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 279–280. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-13] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Potamochoerus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-10-31].

[CITEREFPalmer1904[https://biodiversitylibrary.org/page/27791933_186]-14] Palmer 1904 ↓, s. 186.

[CITEREFPalmer1904[https://biodiversitylibrary.org/page/27792306_559]-15] Palmer 1904 ↓, s. 559.

[CITEREFPalmer1904[https://biodiversitylibrary.org/page/27792214_467]-16] Palmer 1904 ↓, s. 467.

[mdd-17] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Higher Taxonomy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-05-01]. (ang.).

[coo-18] H.B.S. Cooke. Pliocene-Pleistocene Suidae from Hadar, Ethiopia. „Kirtlandia”. 29, s. 32, 1978. (ang.).

[arr&gar-19] A. Arribas & G. Garrido. Un nuevo jabalí del género Potamochoerus (Suidae, Artiodactyla, Mammalia) en el Plioceno superior terminal euroasiático (Fonelas P-1, Cuenca de Guadix, Granada). „Cuadernos del Museo Geominero”. 10, s. 339, 2008. (hiszp.).

[pil-20] G.E. Pilgrim. The fossil Suidae of India. „Memoirs of the Geological Survey of India, Palaeontologia Indica”. 8, s. 27, 1926. (ang.).

[1]

[2]

[a]

[3]

[b]

[4]

[5]

[c]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]