Gocław (Warszawa)
| ||||
| ||||
 Panorama Gocławia | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  mazowieckie
| |||
| Miasto | Warszawa | |||
| Dzielnica | Praga-Południe | |||
| Data założenia | 1977 | |||
| Powierzchnia | 4,1 km² | |||
| Tablice rejestracyjne | WF | |||
Plan Gocławia (dzielnicy Warszawy)
| ||||
Położenie na mapie Warszawy   Gocław | ||||
Położenie na mapie Polski  Gocław | ||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  Gocław | ||||
| 52°13′59″N 21°05′16″E/52,233056 21,087778 | ||||
Portal  Polska
| ||||
.JPG)
.JPG)
.JPG)
Gocław – część dzielnicy Praga-Południe w Warszawie. Składa się z osiedli:
- Iskra
- Jantar
- Orlik
- Wilga
- Kępa Gocławska
- Przyczółek Grochowski
Gocław jest położony w odległości ok. 6 km od centralnej części Warszawy.
Osiedle zamieszkuje około 50 000 mieszkańców.
Spis treści
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś o ówczesnej nazwie Gościsław, bądź Gościesław, prawdopodobnie nazwana imieniem jej pierwszego właściciela, założona została w IX w., podobnie, jak i Kamion, z którym stanowi najstarsze zamieszkałe tereny dzisiejszej Warszawy[1]. Dokumenty historyczne z 1155 r. wymieniają ją jako własność biskupa płockiego. W późniejszym okresie weszła ona w skład dóbr Kamion.
Wieś duchowna Goslaw w 1580 znajdowała się w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego[2]. Wieś duchowna Gocław, była własnością prebendalną płockiej kapituły katedralnej w 1542 roku[3].
W 1580 r. powierzchnia rolna Gocławia wynosiła ok. 115 ha. W lipcu 1655 r. na tych terenach stoczono trzydniowa bitwę z wojskami szwedzko-brandenburskimi[4]. Gocław w wyniku tych walk został zniszczony. Dopiero w 1755 r. Gocław i Kępa Gocławska liczyły 17 domów. W 1780 r. król Stanisław August Poniatowski nabył teren Gocławia i odstąpił swemu bratankowi Stanisławowi Poniatowskiemu. W 1795 r., po utracie niepodległości, dobra te przeszły na własność skarbu państwa. W 1827 r. Gocław liczył 22 domy i 168 mieszkańców, a w 1912 r. – 497 mieszkańców.
Gocław przyłączono do Warszawy w kwietniu 1916 roku (wraz z Grochowem i Saską Kępą), tworząc 17. okręg Grochów (komisariat Policji Państwowej XVII). W jego obrębie zamieszkiwało wówczas ok. 5500 mieszkańców, przeważnie w parterowych i drewnianych budynkach pozbawionych większości urządzeń komunalnych. W okresie II RP na Gocławiu planowano drugie po Okęciu lotnisko międzynarodowe – zabezpieczono nawet teren pod budowę Lotniska Gocław.
Po II wojnie światowej w 1946 na terenach Gocławia założono lotnisko sportowe Aeroklubu Warszawskiego, które istniało do połowy lat 70. XX wieku.
W 1977 roku Robotnicza Spółdzielnia Mieszkaniowa „Osiedle Młodych” rozpoczęła na jego miejscu budowę największego na prawym brzegu Wisły zespołu mieszkaniowego Gocław-Lotnisko. Generalnym projektantem przedsięwzięcia został Tadeusz Mrówczyński.
Dziś znajduje się tu m.in. rzeźba kota niezależnego Cyryla, park Nad Balatonem, kościół św. apostołów Jana i Pawła, kościół św. Patryka, kościół św. Ojca Pio, pomnik generała Fieldorfa, siedziba telewizji Polsat, C.H. Promenada, C.H. Gocław oraz basen „Wodnik”.
Na terenie Gocławia działa Rada Osiedla Gocław, samodzielna jednostka pomocnicza dzielnicy Praga-Południe, z siedzibą przy ul. Bartosika 2[5].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Granice Gocławia[edytuj | edytuj kod]
Gocław, według podziału Miejskiego Systemu Informacji (tzw. Obszar „Gocław” tego systemu; nie jest to jednak jednostka administracyjna), obejmuje tereny ograniczone[6]:
- ul. Ostrobramską
- projektowaną al. Tysiąclecia
- rzeką Wisłą w kierunku południowym do wysokości kanału Nowa Ulga
- kanałem Nowa Ulga
W tak wyznaczonych granicach osiedle ma 410,5 ha (4,1 km²) powierzchni.
Podział wytyczony przez Miejski System Informacji wzbudza jednak kontrowersje, gdyż w wielu przypadkach nie uwzględnia uwarunkowań historycznych. Podobnie jest również w przypadku Gocławia – wyłączono z niego Kępę Gocławską (według MSI jest to część Saskiej Kępy), a włączono Przyczółek Grochowski (historycznie to część Grochowa) oraz zabudowania wzdłuż ul. Ostrobramskiej (obydwa te obszary nie są traktowane jako część Gocławia w podziale na pomocnicze jednostki samorządowe Pragi-Południe).
Ukształtowanie powierzchni[edytuj | edytuj kod]
Gocław położony jest w całości na obszarze Doliny Środkowej Wisły. Jego najniższe punkty znajdują się na południu wzdłuż brzegu Wisły i osiągają wysokość 79,8 m n.p.m. Teren łagodnie wznosi się ku północy, by w okolicach ul. Ostrobramskiej osiągnąć 86,0 m n.p.m. Jedynie sztuczne nasypy osiągają większe wysokości, np. korona Wału Miedzeszyńskiego ma 88,1 m n.p.m.[7]
Hydrografia[edytuj | edytuj kod]
Głównym ciekiem wodnym Gocławia jest Wisła, stanowiąca jego południową granicę na długości 800 m. Na obszarze zalewowym, pomiędzy brzegiem Wisły a wałem przeciwpowodziowym, znajdują się okresowe i stałe zalewy zmieniające swoje kształty po każdym wylewie Wisły. Granicę południowo-wschodnią wyznacza Kanał Nowa Ulga (2520 m z całkowitej długości kanału wynoszącej 5600 m stanowi odcinek graniczny Gocławia) oraz, przy samej ul. Ostrobramskiej na odcinku długości ok. 40 m, bezimienny kanał wpadający do Kanału Nowa Ulga. Równoleżnikowo przez Gocław przepływa Kanał Gocławski, mający 2320 m długości, wypływający z Jeziora Gocławskiego (powierzchnia jego wynosi 1,65 ha) i wpadający do Kanału Nowa Ulga. Górny bieg tego kanału, powyżej Jeziora Gocławskiego, nosi nazwę Kanału Wystawowego (na mapach czasami nazywany Kanałem Kamionkowskim) i na niewielkim odcinku (ok. 50 m) również znajduje się na terenie Gocławia. W środkowej części od Kanału Gocławskiego odchodzi niewielka odnoga, na której utworzony jest sztuczny zbiornik niemający nazwy oficjalnej, a nieoficjalnie nazywany Balatonem lub Jeziorkiem Balatońskim[8]. Jezioro to ma powierzchnię 2,64 ha i łączy się z Kanałem Gocławskim dwoma kanałami łącznikowymi – zachodnim o długości 60 m i wschodnim o długości 55 m.
Transport[edytuj | edytuj kod]
Główną sieć ulic tworzą: ul. Abrahama, Umińskiego, Jugosłowiańska, Meissnera (te ulice tworzą elipsę), ul. gen. A.E. Fieldorfa „Nila” (północ – południe) i Bora-Komorowskiego (wschód – zachód).
Na osiedlu znajduje się pętla autobusowa ZTM. Węzeł komunikacyjny „Bora Komorowskiego” umożliwia łatwe połączenie z Trasą Siekierkowską. Trwają prace nad rozbudową sieci komunikacyjnej Gocławia o linię tramwajową.
Oświata[edytuj | edytuj kod]
Szkoły podstawowe[edytuj | edytuj kod]
- Szkoła Podstawowa nr 135 im. Marii Kownackiej – ul. Bartosika 5
- Szkoła Podstawowa nr 185 im. UNICEF – ul. Bora-Komorowskiego 31
- Szkoła Podstawowa nr 279 im. Batalionów Gustaw i Harnaś – ul. Cyrklowa 1
- Szkoła Podstawowa nr 312 im. Ewy Szelburg-Zarembiny – ul. Umińskiego 12
- Szkoła Podstawowa nr 10 im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego – ul. Ostrobramska 72
- Szkoła Podstawowa nr 375 im. Orląt Lwowskich – ul. Abrahama 10
Gimnazja[edytuj | edytuj kod]
- Gimnazjum nr 28 im. Franciszka Sznajdego – ul. Umińskiego 11
- Gimnazjum Integracyjne nr 29 im. Janusza Korczaka – ul. Bartosika 5
Zabudowa[edytuj | edytuj kod]
Spółdzielnia Mieszkaniowa Gocław-Lotnisko[edytuj | edytuj kod]
Największy na Pradze-Południe zespół osiedli mieszkaniowych o nazwach odnoszących się do historii polskiego lotnictwa:
- Iskra → PZL TS-11 Iskra
- Jantar → SZD-41 Jantar Standard
- Orlik → PZL-130 Orlik
- Wilga → PZL-104 Wilga
Jedno z największych blokowisk w mieście, w istniejących zasobach mieszkaniowych znajduje się około 13000 mieszkań i 300 lokali użytkowych.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ „Dzieje Pragi” Komitet redakcyjny: J. Kazimierski, R. Kołodziejczyk, Ż. Kormanowa, H. Rostkowska. – Warszawa 1970, PWN.
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 251.
- ↑ Antoni Julian Nowowiejski, Płock : monografia historyczna, [1930] s. 334.
- ↑ Stefan Kieniewicz (red.): Warszawa w latach 1526–1795. Tom II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984, s. 183. ISBN 83-01-03323-1.
- ↑ Samorząd Osiedla Gocław. W: Urząd dzielnicy Praga-Południe [on-line]. [dostęp 2019-03-04].
- ↑ Obszary MSI. Dzielnica Praga-Południe. W: Zarząd Dróg Miejskich [on-line]. zdm.waw.pl. [dostęp 2018-10-20].
- ↑ Mapa topograficzna Polski 1:10 000. Ark. N-34-139-A-c-2 Warszawa-Grochów. Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa 2002.
- ↑ Balaton jest bliżej, niż myślisz – na Gocławiu.
| ||||
