Gocław (Warszawa)

Gocław
— Osiedle Warszawy —
Zdjęcie lotnicze Gocławia z 2004 r.
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miasto	Warszawa
Dzielnica	Praga-Południe
Data założenia	1977
Powierzchnia	4,1 km²
Tablice rejestracyjne	WF
Plan Gocławia (dzielnicy Warszawy)
Położenie na mapie Warszawy Gocław
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Gocław
Położenie na mapie Polski Gocław
52°13′59″N 21°05′16″E
Portal Polska

Widok na Gocław

Gocław - Lotnisko, osiedle Orlik

Dzienna panorama Gocławia z bloku przy ul. Gen. Romana Abrahama

Nocna panorama Gocławia z bloku przy ul. Gen. Romana Abrahama

Park nad Balatonem

Park nad Balatonem

Rzeźba Kota Niezależnego Cyryla

Gocław – część dzielnicy Praga-Południe w Warszawie. Składa się z osiedli:

• Iskra
• Jantar
• Orlik
• Wilga
• Kępa Gocławska
• Przyczółek Grochowski

Gocław jest położony w odległości ok. 6 km od centralnej części Warszawy.

Osiedle zamieszkuje około 50 000 mieszkańców.

Historia

Wieś o ówczesnej nazwie Gościsław, bądź Gościesław, prawdopodobnie nazwana imieniem jej pierwszego właściciela, założona została w IX w., podobnie, jak i Kamion, z którym stanowi najstarsze zamieszkałe tereny dzisiejszej Warszawy . Dokumenty historyczne z 1155 r. wymieniają ją jako własność biskupa płockiego. W późniejszym okresie weszła ona w skład dóbr Kamion.

Wieś duchowna Goslaw w 1580 znajdowała się w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego.

W 1580 r. powierzchnia rolna Gocławia wynosiła ok. 115 ha. W lipcu 1655 r. na tych terenach stoczono trzydniowa bitwę z wojskami szwedzko-brandenburskimi. Gocław w wyniku tych walk został zniszczony. Dopiero w 1755 r. Gocław i Kępa Gocławska liczyły 17 domów. W 1780 r. król Stanisław August Poniatowski nabył teren Gocławia i odstąpił swemu bratankowi Stanisławowi Poniatowskiemu. W 1795 r., po utracie niepodległości, dobra te przeszły na własność skarbu państwa. W 1827 r. Gocław liczył 22 domy i 168 mieszkańców, a w 1912 r. - 497 mieszkańców.

Gocław przyłączono do Warszawy w kwietniu 1916 roku (wraz z Grochowem i Saską Kępą), tworząc 17. okręg Grochów (komisariat Policji Państwowej XVII). W jego obrębie zamieszkiwało wówczas ok. 5500 mieszkańców, przeważnie w parterowych i drewnianych budynkach pozbawionych większości urządzeń komunalnych. W okresie II RP na Gocławiu planowano drugie po Okęciu lotnisko międzynarodowe – zabezpieczono nawet teren pod budowę Lotniska Gocław.

Po II wojnie światowej w 1946 na terenach Gocławia założono lotnisko sportowe Aeroklubu Warszawskiego, które istniało do połowy lat 70. XX wieku.

W 1977 roku Robotnicza Spółdzielnia Mieszkaniowa "Osiedle Młodych" rozpoczęła na jego miejscu budowę największego na prawym brzegu Wisły zespołu mieszkaniowego Gocław-Lotnisko. Generalnym projektantem przedsięwzięcia został Tadeusz Mrówczyński.

Dziś znajduje się tu m.in. rzeźba kota niezależnego Cyryla, park Nad Balatonem, kościół św. apostołów Jana i Pawła, kościół św. Patryka, kościół św. Ojca Pio, pomnik generała Fieldorfa, siedziba telewizji Polsat, C.H. Promenada, C.H. Gocław oraz basen "Wodnik".

Geografia

Granice Gocławia

Gocław, według podziału Miejskiego Systemu Informacji (tzw. Obszar "Gocław" tego systemu; nie jest to jednak jednostka administracyjna), obejmuje tereny ograniczone:

• ul. Ostrobramską
• al. Stanów Zjednoczonych
• projektowaną trasą al. Tysiąclecia
• rzeką Wisłą
• Kanałem Nowa Ulga

W tak wyznaczonych granicach osiedle ma 410,5 ha (4,1 km²) powierzchni.

Podział wytyczony przez Miejski System Informacji wzbudza jednak kontrowersje, gdyż w wielu przypadkach nie uwzględnia uwarunkowań historycznych. Podobnie jest również w przypadku Gocławia – wyłączono z niego Kępę Gocławską (według MSI jest to część Saskiej Kępy), a włączono Przyczółek Grochowski (historycznie to część Grochowa) oraz zabudowania wzdłuż ul. Ostrobramskiej (obydwa te obszary nie są traktowane jako część Gocławia w podziale na pomocnicze jednostki samorządowe Pragi-Południe).

Ukształtowanie powierzchni

Gocław położony jest w całości na obszarze Doliny Środkowej Wisły. Jego najniższe punkty znajdują się na południu wzdłuż brzegu Wisły i osiągają wysokość 79,8 m n.p.m. Teren łagodnie wznosi się ku północy, by w okolicach ul. Ostrobramskiej osiągnąć 86,0 m n.p.m. Jedynie sztuczne nasypy osiągają większe wysokości, np. korona Wału Miedzeszyńskiego ma 88,1 m n.p.m.

Hydrografia

Głównym ciekiem wodnym Gocławia jest Wisła, stanowiąca jego południową granicę na długości 800 m. Na obszarze zalewowym, pomiędzy brzegiem Wisły a wałem przeciwpowodziowym, znajdują się okresowe i stałe zalewy zmieniające swoje kształty po każdym wylewie Wisły. Granicę południowo-wschodnią wyznacza Kanał Nowa Ulga (2520 m z całkowitej długości kanału wynoszącej 5600 m stanowi odcinek graniczny Gocławia) oraz, przy samej ul. Ostrobramskiej na odcinku długości ok. 40 m, bezimienny kanał wpadający do Kanału Nowa Ulga. Równoleżnikowo przez Gocław przepływa Kanał Gocławski, mający 2320 m długości, wypływający z Jeziora Gocławskiego (powierzchnia jego wynosi 1,65 ha) i wpadający do Kanału Nowa Ulga. Górny bieg tego kanału, powyżej Jeziora Gocławskiego, nosi nazwę Kanału Wystawowego (na mapach czasami nazywany Kanałem Kamionkowskim) i na niewielkim odcinku (ok. 50 m) również znajduje się na terenie Gocławia. W środkowej części od Kanału Gocławskiego odchodzi niewielka odnoga, na której utworzony jest sztuczny zbiornik niemający nazwy oficjalnej, a nieoficjalnie nazywany Balatonem lub Jeziorkiem Balatońskim. Jezioro to ma powierzchnię 2,64 ha i łączy się z Kanałem Gocławskim dwoma kanałami łącznikowymi - zachodnim o długości 60 m i wschodnim o długości 55 m.

Komunikacja

Główną sieć ulic tworzą: ul. Abrahama, Umińskiego, Jugosłowiańska, Meissnera (te ulice tworzą elipsę), ul. gen. A.E. Fieldorfa „Nila” (północ - południe) i Bora-Komorowskiego (wschód - zachód).

Na osiedlu znajduje się pętla autobusowa ZTM. Węzeł komunikacyjny „Bora Komorowskiego” umożliwia łatwe połączenie z Trasą Siekierkowską. Trwają prace nad rozbudową sieci komunikacyjnej Gocławia o linię tramwajową.

Edukacja

Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa nr 135 im. Marii Kownackiej − ul. Bartosika 5
• Szkoła Podstawowa nr 185 im. UNICEF − ul. Bora-Komorowskiego 31
• Szkoła Podstawowa nr 279 im. Batalionów Gustaw i Harnaś − ul. Cyrklowa 1
• Szkoła Podstawowa nr 312 im. Ewy Szelburg-Zarembiny − ul. Umińskiego 12
• Szkoła Podstawowa nr 10 im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego - ul. Ostrobramska 72

Gimnazja

• Gimnazjum nr 27 im. Orląt Lwowskich − ul. Abrahama 10
• Gimnazjum nr 28 im. Franciszka Sznajdego − ul. Umińskiego 11
• Gimnazjum Integracyjne nr 29 im. Janusza Korczaka − ul. Bartosika 5

Zabudowa

Spółdzielnia Mieszkaniowa Gocław-Lotnisko

Największy na Pradze-Południe zespół osiedli mieszkaniowych o nazwach odnoszących się do historii polskiego lotnictwa:

• Iskra → PZL TS-11 Iskra
• Jantar → SZD-41 Jantar Standard
• Orlik → PZL-130 Orlik
• Wilga → PZL-104 Wilga

Jedno z największych blokowisk w mieście, w istniejących zasobach mieszkaniowych znajduje się około 13000 mieszkań i 300 lokali użytkowych.