Kamieńczyk (województwo dolnośląskie)

Artykuł	50°7′14″N 16°38′11″E
- błąd	39 m
WD	50°7'7"N, 16°39'0"E
- błąd	39 m
Odległość	1050 m

Kamieńczyk
— wieś —
Górna część wsi
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Międzylesie
Wysokość	500-670 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	63
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-530
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0853760
Położenie na mapie gminy Międzylesie Kamieńczyk
Położenie na mapie Polski Kamieńczyk
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Kamieńczyk
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Kamieńczyk
50°07′14″N 16°38′11″E
Strona internetowa

Kościół św. Michała Archanioła w Kamieńczyku

Zabytkowy dom nr 9

Dom nr 10

Przejście graniczne Kamieńczyk-Mladkov Petrovičky

Kamieńczyk (do 1945 r. niem. Steinbach) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Międzylesie.

Położenie

Kamieńczyk - położony w południowo-zachodniej Polsce, w południowej części Gór Bystrzyckich, na wysokości od 500 do 670 m n.p.m., około 4,5 km na południowy zachód od centrum miejscowości Międzylesie.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie wałbrzyskim.

Historia

Jako miejscowość była wzmiankowana już w 1267 lub 1269 roku. Wieś założona w 2. połowie XVI w. przez braci Dawida i Michała Tschirnhausów, a w 1564 roku wymieniana była jako posiadłość rycerska. Do XVII wieku w okolicy eksploatowano rudy metali, które wytapiano w miejscowej hucie. W dolnej części wsi znajdują się pozostałości wyrobisk górniczych po nieczynnych dwóch kamieniołomach. Pod koniec XIX wieku Kamieńczyk liczył ponad 500 mieszkańców, później z biegiem lat wieś zaczęła się wyludniać, obecnie (III 2011 r.) liczy 63 mieszkańców. W latach 40. XX wieku w pięknym budynku mieściła się strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza (WOP), po której nie ma już śladu. Do 1958 roku przy drodze w pobliżu kościoła stała remiza strażacka z wysoką drewnianą więżą pokrytą deskami, obecni na miejscu tym jest niewielki parking. Największym zabytkiem jest drewniany kościółek o cechach barokowych, kryty gontem, jeden z czterech podobnych na ziemi kłodzkiej, który został wzniesiony w 1710 r. jako kościół pogrzebowy na miejscowym cmentarzu. Cmentarz nie jest od ponad pół wieku użytkowany. Znajduje się tu jednak kilkanaście grobów sprzed roku 1945 z porcelanowymi tablicami i różnokolorowymi inskrypcjami, w większości w języku niemieckim.

Do lat 60. XX wieku działały we wsi dwie kuźnie miechowe, drewniany młyn wodny, którego budynki znajdują się na początku wsi po prawej stronie drogi. Jedne z pierwszych rodzin, które osiedliły się po II wojnie światowej w Kamieńczyku, to: Aksamitowie, Puziowie, Zubkowie, Harasińscy, Kozinowie, a jedyną niewysiedloną rodziną Niemców sudeckich była rodzina Braunerów, która w latach 50. XX wieku wyjechała do RFN.

Opis miejscowości

Stara, górska, niewielka, przygraniczna, wieś łańcuchowa, rozciągnięta na długości ponad 3 km, położona między grzbietami ze wzniesieniami Kamyka (721 m n.p.m.) po północnej stronie, a Kamieńczyka (702 m n.p.m.) i Granicznego Wierchu (711 m n.p.m.) po południowej stronie, w górskiej dolinie nad rzeką Kamionka. Zabudowa wsi składa się z zabudowań gospodarczo-mieszkalnych o luźnym układzie zabudowań rozlokowanych na wysokości od 500 do 680 m n.p.m. wzdłuż drogi po obu stronach. Jest to wieś zanikająca, większość zabudowań jest w złym stanie a wiele domów przestało już istnieć, po których zostały ruiny lub tylko szczątki fundamentów porośnięte samosiewem. Przez wieś przepływa potok górski i przebiega droga ze Smreczyny do turystycznego przejścia granicznego. Jest to wieś, o charakterze rolniczym. Wokół wsi rozciągają się rozległe użytki rolne i półdzikie górskie łąki, leżące głównie na zboczach otaczających wieś wzniesieniach. W bezpośrednim otoczeniu nie występują lasy, niewielkie pasy zieleni z drzew liściastych występują w formie przydomowych nasadzeń oraz samosiewów wzdłuż potoków i miedz. Od południa nad wsią dominuje wzniesienie Kamieńczyk, a od północy niewysoki długi grzbiet ułożony równolegle do ws,i odchodzący w kierunku wschodnim od wzniesienia Kamyk. Na początku wsi znajduje się nasyp kolejowy, wykonany w poprzek doliny potoku Kamieńczyk dla linii kolejowej Wrocław – Praga przez Lichkov, w którym to wykonano cztery tunele w obudowie kamiennej: trzy komunikacyjne i jeden wodny. Tunel murowany z bloków kamiennych, przez który prowadzi droga, groził zawaleniem, w związku z czym w latach 90. XX wieku został zabezpieczony przez inż. Andrzeja Gustawa obudową podporową ŁP (żelazne łuki podatne) i wówczas mur kamienny pokryto warstwą betonowego torkretu. We wsi zachowało się jeszcze kilka chat budownictwa sudeckiego z gankami typu kłodzkiego z końca XVIII w., będących przykładem budownictwa wiejskiego, kamienny pomnik z początku XX w. z tablicą upamiętniającą poległych na wojnie żołnierzy – mieszkańców wsi oraz drewniana kapliczka przydrożna z figurką Madonny, oraz kościół filialny pw. św. Michała Archanioła. Wewnątrz w całości zachowane oryginalne wyposażenie barokowe: ołtarz z 1720 roku (który w 1740 roku przeniesiono z pobliskiego Lichkova), ambona z 1754 r. oraz ludowe rzeźby: św. Anny Samotrzeci z połowy XVIII wieku, Madonny (Czesmatka) z 1. połowy XIX wieku oraz drewniany świecznik z Madonną w glorii.

Zabytki

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty:

• kościół filialny pw. św. Michała Archanioła, drewniany o cechach barokowych z 1710 roku
• dom nr 9, drewniany, z XIX w.
• dom nr 10, drewniany, z początku XIX w..

Inne zabytki:

• kamienna rzeźba przed kościołem – Ukrzyżowanie z II połowy XVIII w.
• ludowe rzeźby i obrazy malowane na szkle stanowiące ciekawy układ plastyczny.

Miejsca warte uwagi

• przydrożna kapliczka.
• chaty budownictwa sudeckiego z gankami typu kłodzkiego z końca XVIII wieku.
• stary nieczynny młyn wodny. Obecnie po zabudowaniach młyna zostały tylko fundamenty.
• nasyp kolejowy i tunele kamienne.
• panorama z Kamyka na Masyw Śnieżnika, Marię Śnieżną (Igliczna) i klasztor w Králikach.
• dolina potoku Kamionka.
• miejsce widokowe na żółtym szlaku przy kościele z rozległą panoramą Wysoczyzny Międzyleskiej i Masywu Śnieżnika
• wyrobiska po eksploatacji kamienia.

Szlaki turystyczne

Przez wieś prowadzą szlaki turystyczne:

• żółty - prowadzący z Międzylesia do przejścia granicznego i dalej,
• zielony - prowadzący wzdłuż granicy z Masywu Śnieżnika do Niemojowa.

Ciekawostki

• Wiosną 1945 roku, pod koniec II wojny światowej, przez Kamieńczyk wycofywała się niemiecka jednostka piechoty VIII Korpusu piechoty oraz dowództwo VIII Korpusu, wchodzącego w skład 17 Armii Polowej.

Zobacz też

• Kamieńczyk
• Kamieńczyk Wielki
• Kamieńczyk-Ryciorki

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, ​ISBN 83-7005-340-8​.
• M.Gałowski; Przewodnik turystyczny: "Góry Bystrzyckie i Orlickie"; Ofic. Wydawnicza "Brama"; Kłodzko 2007 r.; ​ISBN 978-83-60549-04-9​.
• S.Namysł; mapa turystyczna ; "Góry Bystrzyckie i Orlickie";skala 1:40 000; Wyd. "PLAN"; Wrocław 2004 r.; ​ISBN 8388049705​.
• B.Stecki; Przewodnik turystyczny z mapą Gminy Międzylesie; Międzylesie i okolice; Wyd. I-BiS; Wrocław 2004 r.; ​ISBN 83-85773-77-0​.
• A.Krzemińska; Przemijające krajobrazy - przykościelne cmentarze gminy Międzylesie; Wyd.Wydawnictwo U.Przyr.; Wrocław 2008 r.; ​ISBN 978-83-60574-51-5​.
• „Ziemia Kłodzka”, Osadnictwo na Ziemi Kłodzkiej w latach 1945 – 48. nr. 24/1992, str. 4 – 5.
• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .