Kamieńczyk (województwo dolnośląskie)
|
||
 Górna cześć wsi |
||
| Rodzaj miejscowości | wieś | |
| Państwo |  Polska |
|
| Województwo | dolnośląskie | |
| Powiat | kłodzki | |
| Gmina | Międzylesie | |
| Wysokość | 500-680 m n.p.m. | |
| Liczba ludności (III 2011) | 63[1] | |
| Strefa numeracyjna | 74 | |
| Kod pocztowy | 57-530 | |
| Tablice rejestracyjne | DKL | |
| SIMC | 0853760 | |
|
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
 Kamieńczyk
|
||
|
Położenie na mapie Polski
Kamieńczyk
|
||
 50°07′14″N 16°38′11″E/50,120556 16,636389 |
||
| Strona internetowa miejscowości | ||
Kamieńczyk (do 1945 r. niem. Steinbach[2]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Międzylesie.
Spis treści
Podział administracyjny[edytuj]
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie wałbrzyskim.
Położenie[edytuj]
Kamieńczyk - położony w południowo-zachodniej Polsce, w południowej części Gór Bystrzyckich, na wysokości od 500 do 680 m n.p.m., około 4,5 km na południowy zachód od centrum miejscowości Międzylesie.
Opis miejscowości[edytuj]
Stara, górska, niewielka, przygraniczna, wieś łańcuchowa, rozciągnięta na długości ponad 3 km, położona między grzbietami ze wzniesieniami Kamyka (721 m n.p.m.) po północnej stronie, a Kamieńczyka (702 m n.p.m.) i Granicznego Wierchu (711 m n.p.m.) po południowej stronie, w górskiej dolinie nad rzeką Kamionka. Zabudowa wsi składa się z zabudowań gospodarczo-mieszkalnych o luźnym układzie zabudowań rozlokowanych na wysokości od 500 do 680 m n.p.m. wzdłuż drogi po obu stronach. Jest to wieś zanikająca, większość zabudowań jest w złym stanie a wiele domów przestało już istnieć, po których zostały ruiny lub tylko szczątki fundamentów porośnięte samosiewem. Przez wieś przepływa potok górski i przebiega droga ze Smreczyny do turystycznego przejścia granicznego. Jest to wieś, o charakterze rolniczym. Wokół wsi rozciągają się rozległe użytki rolne i półdzikie górskie łąki, leżące głównie na zboczach otaczających wieś wzniesieniach. W bezpośrednim otoczeniu nie występują lasy, niewielkie pasy zieleni z drzew liściastych występują w formie przydomowych nasadzeń oraz samosiewów wzdłuż potoków i miedz. Od południa nad wsią dominuje wzniesienie Kamieńczyk, a od północy niewysoki długi grzbiet ułożony równolegle do ws,i odchodzący w kierunku wschodnim od wzniesienia Kamyk. Na początku wsi znajduje się nasyp kolejowy, wykonany w poprzek doliny potoku Kamieńczyk dla linii kolejowej Wrocław – Praga przez Lichkov, w którym to wykonano cztery tunele w obudowie kamiennej: trzy komunikacyjne i jeden wodny. Tunel murowany z bloków kamiennych, przez który prowadzi droga, groził zawaleniem, w związku z czym w latach 90. XX wieku został zabezpieczony przez inż. Andrzeja Gustawa obudową podporową ŁP (żelazne łuki podatne) i wówczas mur kamienny pokryto warstwą betonowego torkretu. We wsi zachowało się jeszcze kilka chat budownictwa sudeckiego z gankami typu kłodzkiego z końca XVIII w., będących przykładem budownictwa wiejskiego, kamienny pomnik z początku XX w. z tablicą upamiętniającą poległych na wojnie żołnierzy – mieszkańców wsi oraz drewniana kapliczka przydrożna z figurką Madonny, oraz kościół filialny pw. św. Michała Archanioła. Wewnątrz w całości zachowane oryginalne wyposażenie barokowe: ołtarz z 1720 r. (który w 1740 r. przeniesiono z pobliskiego Lichkova), ambona z 1754 r. oraz ludowe rzeźby: św. Anny Samotrzeci z połowy XVIII w., Madonny (Czesmatka) z 1. połowy XIX w. oraz drewniany świecznik z Madonną w glorii.
Historia[edytuj]
Jako miejscowość wzmiankowana już w 1207 r. Wieś założona w 2. połowie XVI w. przez braci Dawida i Michała Tschirnhausów, a w 1564 r. wymieniana była jako posiadłość rycerska. Do XVII w. w okolicy eksploatowano rudy metali, które wytapiano w miejscowej hucie. W dolnej części wsi pozostałości wyrobisk górniczych po nieczynnych dwóch kamieniołomach. Pod koniec XIX w. Kamieńczyk liczył ponad 500 mieszkańców, później z biegiem lat wieś zaczęła się wyludniać, obecnie (III 2011 r.) liczy 63 mieszkańców[1]. W latach 40. XX wieku w pięknym budynku mieściła się strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza (WOP), po której nie ma już śladu. Do 1958 r. przy drodze w pobliżu kościoła stała remiza strażacka z wysoką drewnianą więżą pokrytą deskami, obecni na miejscu tym jest niewielki parking . Największym zabytkiem jest drewniany kościółek o cechach barokowych, kryty gontem, jeden z czterech podobnych na ziemi kłodzkiej, który został wzniesiony w 1710 r. jako kościół pogrzebowy na miejscowym cmentarzu. Cmentarz nie jest od ponad pół wieku użytkowany. Znajduje się tu jednak kilkanaście grobów sprzed roku 1945 z porcelanowymi tablicami i różnokolorowymi inskrypcjami, w większości w języku niemieckim.
Do lat 60. XX wieku działały we wsi dwie kuźnie miechowe, drewniany młyn wodny, którego budynki znajdują się na początku wsi po prawej stronie drogi. Jedne z pierwszych rodzin, które osiedliły się po II wojnie światowej w Kamieńczyku, to: Aksamitowie, Puziowie, Zubkowie, Harasińscy, Kozinowie, a jedyną niewysiedloną rodziną Niemców sudeckich była rodzina Braunerów, która w latach 50. XX wieku wyjechała do RFN.
Zabytki[edytuj]
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty:
- kościół filialny pw. św. Michała Archanioła, drewniany o cechach barokowych z 1710 r.
- dom nr 9, drewniany, z XIX w.
- dom nr 10, drewniany, z początku XIX w.[3].
inne zabytki:
- kamienna rzeźba przed kościołem – Ukrzyżowanie z II połowy XVIII w.
- ludowe rzeźby i obrazy malowane na szkle stanowiące ciekawy układ plastyczny.
Przejście graniczne[edytuj]
Miejsca warte uwagi[edytuj]
- przydrożna kapliczka.
- chaty budownictwa sudeckiego z gankami typu kłodzkiego z końca XVIII wieku.
- stary nieczynny młyn wodny. Obecnie po zabudowaniach młyna zostały tylko fundamenty.
- nasyp kolejowy i tunele kamienne.
- panorama z Kamyka na Masyw Śnieżnika, Marię Śnieżną (Igliczna) i klasztor w Králikach.
- dolina potoku Kamionka.
- miejsce widokowe na żółtym szlaku przy kościele z rozległą panoramą Wysoczyzny Międzyleskiej i Masywu Śnieżnika
- wyrobiska po eksploatacji kamienia.
Turystyka[edytuj]
Przez wieś prowadzą szlaki turystyczne
żółty - prowadzący z Międzylesia do przejścia granicznego i dalej.
zielony - prowadzący wzdłuż granicy z Masywu Śnieżnika do Niemojowa.
Ciekawostka[edytuj]
- Wiosną 1945 roku, pod koniec II wojny światowej, przez Kamieńczyk wycofywała się niemiecka jednostka piechoty VIII Korpusu piechoty oraz dowództwo VIII Korpusu, wchodzącego w skład 17 Armii Polowej.
Zobacz też[edytuj]
Przypisy
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ M. Choroś, Ł. Jarczak, Słownik nazw miejscowych Dolnego Śląska, Opole 1995, s. 53.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 5 sierpnia 2012]. s. 77.
Bibliografia[edytuj]
- Staffa M; (red.) 1992. Słownik geografii turystycznej Sudetów. T.14. Góry Bystrzyckie, Góry Orlickie. Wyd. PTTK "Kraj", Warszawa-Kraków.ISBN 83-7005-340-8
- M.Gałowski; Przewodnik turystyczny: "Góry Bystrzyckie i Orlickie"; Ofic. Wydawnicza "Brama"; Kłodzko 2007r.; ISBN 978-83-60549-04-9
- S.Namysł; mapa turystyczna ; "Góry Bystrzyckie i Orlickie";skala 1:40 000; Wyd. "PLAN"; Wrocław 2004r.; ISBN 8388049705 (formalnie błędny numer ISBN)
- B.Stecki; Przewodnik turystyczny z mapą Gminy Międzylesie; Międzylesie i okolice; Wyd. I-BiS; Wrocław 2004r.; ISBN 83-85773-77-0
- A.Krzemińska; Przemijające krajobrazy - przykościelne cmentarze gminy Międzylesie; Wyd.Wydawnictwo U.Przyr.; Wrocław 2008r.; ISBN 978-83-60574-51-5
- „Ziemia Kłodzka”, Osadnictwo na Ziemi Kłodzkiej w latach 1945 – 48. nr. 24/1992, str. 4 – 5.
|
|||||||||||||||||
