50°07′14″N 16°38′11″E/50,120556 16,636389Kamieńczyk (województwo dolnośląskie)
| ||||
| ||||
 Górna cześć wsi | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  dolnośląskie
| |||
| Powiat | kłodzki | |||
| Gmina | Międzylesie | |||
| Wysokość | 500-670[1] m n.p.m. | |||
| Liczba ludności (III 2011) | 63[2] | |||
| Strefa numeracyjna | 74 | |||
| Kod pocztowy | 57-530 | |||
| Tablice rejestracyjne | DKL | |||
| SIMC | 0853760 | |||
Położenie na mapie gminy Międzylesie   Kamieńczyk | ||||
Położenie na mapie Polski  Kamieńczyk | ||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  Kamieńczyk | ||||
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  Kamieńczyk | ||||
| 50°07′14″N 16°38′11″E/50,120556 16,636389
| ||||
| Strona internetowa | ||||
Kamieńczyk (do 1945 r. niem. Steinbach[3]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Międzylesie.
Spis treści
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Kamieńczyk - położony w południowo-zachodniej Polsce, w południowej części Gór Bystrzyckich, na wysokości od 500 do 670 m n.p.m., około 4,5 km na południowy zachód od centrum miejscowości Międzylesie[1].
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie wałbrzyskim.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Jako miejscowość była wzmiankowana już w 1267 lub 1269 roku[1]. Wieś założona w 2. połowie XVI w. przez braci Dawida i Michała Tschirnhausów, a w 1564 roku wymieniana była jako posiadłość rycerska[4]. Do XVII wieku w okolicy eksploatowano rudy metali, które wytapiano w miejscowej hucie[4]. W dolnej części wsi znajdują się pozostałości wyrobisk górniczych po nieczynnych dwóch kamieniołomach. Pod koniec XIX wieku Kamieńczyk liczył ponad 500 mieszkańców, później z biegiem lat wieś zaczęła się wyludniać[1], obecnie (III 2011 r.) liczy 63 mieszkańców[2]. W latach 40. XX wieku w pięknym budynku mieściła się strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza (WOP), po której nie ma już śladu. Do 1958 roku przy drodze w pobliżu kościoła stała remiza strażacka z wysoką drewnianą więżą pokrytą deskami, obecni na miejscu tym jest niewielki parking. Największym zabytkiem jest drewniany kościółek o cechach barokowych, kryty gontem, jeden z czterech podobnych na ziemi kłodzkiej, który został wzniesiony w 1710 r. jako kościół pogrzebowy na miejscowym cmentarzu. Cmentarz nie jest od ponad pół wieku użytkowany. Znajduje się tu jednak kilkanaście grobów sprzed roku 1945 z porcelanowymi tablicami i różnokolorowymi inskrypcjami, w większości w języku niemieckim.
Do lat 60. XX wieku działały we wsi dwie kuźnie miechowe, drewniany młyn wodny, którego budynki znajdują się na początku wsi po prawej stronie drogi. Jedne z pierwszych rodzin, które osiedliły się po II wojnie światowej w Kamieńczyku, to: Aksamitowie, Puziowie, Zubkowie, Harasińscy, Kozinowie, a jedyną niewysiedloną rodziną Niemców sudeckich była rodzina Braunerów, która w latach 50. XX wieku wyjechała do RFN.
Opis miejscowości[edytuj | edytuj kod]
Stara, górska, niewielka, przygraniczna, wieś łańcuchowa, rozciągnięta na długości ponad 3 km, położona między grzbietami ze wzniesieniami Kamyka (721 m n.p.m.) po północnej stronie, a Kamieńczyka (702 m n.p.m.) i Granicznego Wierchu (711 m n.p.m.) po południowej stronie, w górskiej dolinie nad rzeką Kamionka[1]. Zabudowa wsi składa się z zabudowań gospodarczo-mieszkalnych o luźnym układzie zabudowań rozlokowanych na wysokości od 500 do 680 m n.p.m. wzdłuż drogi po obu stronach. Jest to wieś zanikająca, większość zabudowań jest w złym stanie a wiele domów przestało już istnieć, po których zostały ruiny lub tylko szczątki fundamentów porośnięte samosiewem. Przez wieś przepływa potok górski i przebiega droga ze Smreczyny do turystycznego przejścia granicznego[1]. Jest to wieś, o charakterze rolniczym. Wokół wsi rozciągają się rozległe użytki rolne i półdzikie górskie łąki, leżące głównie na zboczach otaczających wieś wzniesieniach. W bezpośrednim otoczeniu nie występują lasy, niewielkie pasy zieleni z drzew liściastych występują w formie przydomowych nasadzeń oraz samosiewów wzdłuż potoków i miedz. Od południa nad wsią dominuje wzniesienie Kamieńczyk, a od północy niewysoki długi grzbiet ułożony równolegle do ws,i odchodzący w kierunku wschodnim od wzniesienia Kamyk. Na początku wsi znajduje się nasyp kolejowy, wykonany w poprzek doliny potoku Kamieńczyk dla linii kolejowej Wrocław – Praga przez Lichkov, w którym to wykonano cztery tunele w obudowie kamiennej: trzy komunikacyjne i jeden wodny. Tunel murowany z bloków kamiennych, przez który prowadzi droga, groził zawaleniem, w związku z czym w latach 90. XX wieku został zabezpieczony przez inż. Andrzeja Gustawa obudową podporową ŁP (żelazne łuki podatne) i wówczas mur kamienny pokryto warstwą betonowego torkretu. We wsi zachowało się jeszcze kilka chat budownictwa sudeckiego z gankami typu kłodzkiego z końca XVIII w., będących przykładem budownictwa wiejskiego, kamienny pomnik z początku XX w. z tablicą upamiętniającą poległych na wojnie żołnierzy – mieszkańców wsi oraz drewniana kapliczka przydrożna z figurką Madonny, oraz kościół filialny pw. św. Michała Archanioła[1]. Wewnątrz w całości zachowane oryginalne wyposażenie barokowe: ołtarz z 1720 roku (który w 1740 roku przeniesiono z pobliskiego Lichkova), ambona z 1754 r. oraz ludowe rzeźby: św. Anny Samotrzeci z połowy XVIII wieku, Madonny (Czesmatka) z 1. połowy XIX wieku oraz drewniany świecznik z Madonną w glorii.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty:
- kościół filialny pw. św. Michała Archanioła, drewniany o cechach barokowych z 1710 roku[4]
- dom nr 9, drewniany, z XIX w.
- dom nr 10, drewniany, z początku XIX w.[5].
Inne zabytki[1]:
- kamienna rzeźba przed kościołem – Ukrzyżowanie z II połowy XVIII w.
- ludowe rzeźby i obrazy malowane na szkle stanowiące ciekawy układ plastyczny.
Przejście graniczne[edytuj | edytuj kod]
Miejsca warte uwagi[edytuj | edytuj kod]
- przydrożna kapliczka.
- chaty budownictwa sudeckiego z gankami typu kłodzkiego z końca XVIII wieku.
- stary nieczynny młyn wodny. Obecnie po zabudowaniach młyna zostały tylko fundamenty.
- nasyp kolejowy i tunele kamienne.
- panorama z Kamyka na Masyw Śnieżnika, Marię Śnieżną (Igliczna) i klasztor w Králikach.
- dolina potoku Kamionka.
- miejsce widokowe na żółtym szlaku przy kościele z rozległą panoramą Wysoczyzny Międzyleskiej i Masywu Śnieżnika
- wyrobiska po eksploatacji kamienia.
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Przez wieś prowadzą szlaki turystyczne[6]:
żółty - prowadzący z Międzylesia do przejścia granicznego i dalej,
zielony - prowadzący wzdłuż granicy z Masywu Śnieżnika do Niemojowa.
Ciekawostki[edytuj | edytuj kod]
- Wiosną 1945 roku, pod koniec II wojny światowej, przez Kamieńczyk wycofywała się niemiecka jednostka piechoty VIII Korpusu piechoty oraz dowództwo VIII Korpusu, wchodzącego w skład 17 Armii Polowej.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, s. 105-108. ISBN 83-7005-340-8.
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ M. Choroś, Ł. Jarczak, Słownik nazw miejscowych Dolnego Śląska, Opole 1995, s. 53.
- ↑ a b c Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 341. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 77. [dostęp 5 sierpnia 2012].
- ↑ Mapa szlaków turystycznych. [dostęp 2018-03-19].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, ISBN 83-7005-340-8.
- M.Gałowski; Przewodnik turystyczny: "Góry Bystrzyckie i Orlickie"; Ofic. Wydawnicza "Brama"; Kłodzko 2007r.; ISBN 978-83-60549-04-9.
- S.Namysł; mapa turystyczna ; "Góry Bystrzyckie i Orlickie";skala 1:40 000; Wyd. "PLAN"; Wrocław 2004r.; ISBN 8388049705.
- B.Stecki; Przewodnik turystyczny z mapą Gminy Międzylesie; Międzylesie i okolice; Wyd. I-BiS; Wrocław 2004r.; ISBN 83-85773-77-0.
- A.Krzemińska; Przemijające krajobrazy - przykościelne cmentarze gminy Międzylesie; Wyd.Wydawnictwo U.Przyr.; Wrocław 2008r.; ISBN 978-83-60574-51-5.
- „Ziemia Kłodzka”, Osadnictwo na Ziemi Kłodzkiej w latach 1945 – 48. nr. 24/1992, str. 4 – 5.
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Iwona Chomiak, Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625.
| |||||||||||||
