Kamienica przy Rynku 50 we Wrocławiu
 nr rej. A/2701/270 z 30.12.1970[1]
| |
 Kamienica przy Rynku 50 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Rynek 50 |
| Typ budynku |
kamienica |
| Architekt | |
| Kondygnacje |
V |
| Ważniejsze przebudowy |
1906 |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 51°06′38,90″N 17°01′56,06″E/51,110806 17,032239
| |
Kamienica przy Rynku 50 – kamienica na wrocławskim rynku, na jego północnej pierzei, zwanej Targiem Łakoci; dawny dom handlowy Hünert, który wraz z przedwojennymi domami handlowymi „Marcus” i „Trautner” stanowi „najważniejszy relikt oryginalnej zabudowy północnej pierzei Rynku”[2].
Historia i architektura kamienicy[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy budynek na parceli nr 50 wzniesiono w średniowieczu[2]. W 1903 roku kamienica została rozebrana a na średniowiecznych murach od strony Rynku, wzniesiono nowy dom handlowy Hünert. Według Pawła Kirsche jego projektantem była spółka Schlesinger & Benedict[3]; Krystyna Kirschke za projektantów podaje architektów Richarda i Paula Ehrlichów[4] dla których był to pierwszy wspólny projekt braci[5]. Budynek był pięciokondygnacyjny z przyłączoną oficyną boczną i z czterokondygnacyjnym skrzydłem tylnym obniżającym się schodkowo w kierunku ulicy Igielnej. W części piwnicznej zachowano ceramiczne beczkowe sklepienia[5].
Częściowo secesyjna a częściowo pseudorenesansowa fasada kamienicy została wyłożona piaskowcem otaczającym wielkie witryny okienne o rozpiętości całej elewacji. Czwartej i piątej kondygnacji nadano formę zbliżoną do kamienicy mieszczańskiej. W osi środkowej te kondygnacje zostały spięte płaskim wykuszem opartym na kamiennym, pokrytym płaskorzeźbami wsporniku. Pośrodku wykusza, dwie kondygnacje rozdzielały rzeźby czterech putt[6] Daszek zakończony był metalowym secesyjnym kwiatem słonecznika. Fasadę budynku zmykał wysoki szczyt ujęty w wolutowe spływy[7].
Do 1914 roku w budynku znajdował się Dom Handlowy Hünert (Geschäftshaus "Hünert") oraz Winiarnia Littauera[8]. Po I wojnie światowej budynek został połączony z sąsiednią kamienicą nr 49 tworząc wspólnie Dom Handlowy "Trautner"[3].
Po II wojnie światowej[edytuj | edytuj kod]
Działania wojenne w 1945 roku nie uszkodziły budynku. Od 1946 roku w kamienicy mieściła się Moda Polska oraz prywatna biblioteka narodowa "Książka na Śląsk" której właścicielem był Sergiusz Kazanowicz. Biblioteka obejmowała dwa pomieszczenia na parterze oraz trzy sale na I piętrze. Biblioteka w kamienicy działała do 9 grudnia 1949 roku a następnie przeniosła się do kamienicy nr 14, na pierwsze piętro[9]. W latach 90. w kamienicy swoją siedzibę miał sklep Empik. Budynek został przebudowany wg projektu Biura Kapitońscy; zmianie uległa elewacja od strony ulicy Igielnej, tylne dziedzińce zostały zabudowane dla zwiększenia powierzchni handlowej. W 2008 roku kondygnacje czwarta i piąta zostały przerobione na apartamenty[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 149.
- ↑ a b c Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 315.
- ↑ Kirschke 2005 ↓, s. 269.
- ↑ a b Kirschke 2005 ↓, s. 157.
- ↑ Putta na kamienicy, na wykuszu
- ↑ Kirschke 2005 ↓, s. 158.
- ↑ widok wnętrza winiarni, ok 1926
- ↑ Urszula Wróbel Bryła Sergiusz Kazanowicz i jego biblioteka "Książka na Śląsk"
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Harasimowicz: Encyklopedia Wrocławia. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 83-7384-561-5.
- Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
- Krystyna Kirschke: Fasady wrocławskich obiektów komercyjnych z lat 1890-1930: struktura, kolorystyka, dekoracja. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005. ISBN 83-7085-918-6.