Przejdź do zawartości

Okręty podwodne typu Glauco (1932)

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zobacz też: inne typy jednostek pływających o tej nazwie.
Okręty podwodne typu Glauco
Ilustracja
Kraj budowy

 Włochy

Stocznia

CRDA(inne języki),
Monfalcone

Zbudowane

2

Użytkownicy

 Regia Marina

Służba w latach

1935–1948

Stracone

1

Uzbrojenie:
2 działa kal. 100 mm (2 x I)
2 wkm kal. 13,2 mm (2 x I)
14 torped
Wyrzutnie torpedowe:
• dziobowe
• rufowe


4 × 533 mm
4 × 533 mm

Sensory

hydrofony

Załoga

57 oficerów i marynarzy

Wyporność:
• na powierzchni

1054 tony

• w zanurzeniu

1305 t

Rodzaj kadłuba

jednokadłubowy

Zanurzenie testowe

90 m

Długość

73 m

Szerokość

7,2 m

Zanurzenie

5,12 m

Napęd:
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 3000 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1200 KM
2 śruby
Prędkość:
• na powierzchni
• w zanurzeniu


17 węzłów
8 w.

Zasięg:
• na powierzchni

9760 Mm przy 8 w.

• w zanurzeniu

110 Mm przy 3 w.

Okręty podwodne typu Glauco – włoskie okręty podwodne z okresu dwudziestolecia międzywojennego i II wojny światowej. Dwie jednostki tego typu pierwotnie zostały zamówione przez Portugalię, jednak z powodu zerwania kontraktu zostały ukończone na potrzeby Regia Marina. Zbudowano je w latach 1931–1935 w stoczni Cantieri Riuniti dell’Adriatico(inne języki) (CRDA) w Monfalcone, a w skład włoskiej marynarki weszły w 1935 roku.

Pełniły służbę na Morzu Śródziemnym, Morzu Czerwonym i Atlantyku, biorąc udział m.in. w wojnie domowej w Hiszpanii i bitwie o Atlantyk. „Glauco” został samozatopiony 27 czerwca 1941 roku na zachód od Gibraltaru, a „Otaria” przetrwała wojnę i została wycofana ze służby w 1948 roku.

Projekt i budowa

[edytuj | edytuj kod]

W 1930 roku rząd Portugalii przyjął plan rozbudowy i modernizacji swojej marynarki, w którym znalazło się także pozyskanie oceanicznych i silnie uzbrojonych okrętów podwodnych[1][2]. Mimo zażyłych kontaktów z Wielką Brytanią, Portugalczycy zwrócili się z zapytaniem ofertowym do stoczni włoskich, konkurencyjnych cenowo i jakościowo ze stoczniami innych krajów europejskich[1][2]. W 1931 roku w stoczni CRDA w Monfalcone inż. Curio Bernardis(inne języki) opracował projekt okrętów, bazując na jednostkach typu Squalo(inne języki)[3][4][a]. Portugalski rząd w tym samym roku zamówił dwa okręty, mające nosić nazwy „Delfim” i „Espadarte”, jednak wkrótce wycofał się z kontraktu z przyczyn finansowych[2][5]. W 1932 roku kontrakt na budowę obu jednostek przejęła włoska marynarka wojenna, a stocznia ukończyła okręty z nazwami zmienionymi odpowiednio na „Glauco” i „Otaria”[1][6]. Okręty były szybkie, charakteryzowały się bardzo dobrą manewrowością na powierzchni i pod wodą oraz były silnie uzbrojone[3][7]. Drugą parą okrętów przejętych z zamówienia portugalskiego były okręty podwodne typu Argo, a sama Portugalia następnie zakupiła trzy okręty w Wielkiej Brytanii[8].

Obie jednostki typu Glauco zbudowane zostały w stoczni CRDA(inne języki) w Monfalcone[3][5]. Stępki okrętów położono w 1932 roku[b], a zwodowane zostały w 1935 roku[9][10]. Nazwy okrętów nawiązywały do mitologicznego syna Posejdona i jednej z najad – Glaukosa i uchatki (wł. otaria)[10].

Okręt Stocznia Początek budowy Wodowanie Wejście do służby
„Glauco” CRDA 12 października 1932 5 stycznia 1935 20 września 1935
„Otaria” 19 listopada 1932 20 marca 1935 20 października 1935

Dane taktyczno-techniczne

[edytuj | edytuj kod]

Jednostki typu Glauco były dużymi, oceanicznymi okrętami podwodnymi o konstrukcji jednokadłubowej[1]. Długość całkowita wynosiła 73 metry, szerokość 7,2 metra i zanurzenie 5,12 metra[5][11]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 1054 tony, a w zanurzeniu 1305 ton[3][5][c]. Okręty napędzane były na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne FIAT o łącznej mocy 3000 KM[5][11]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne CRDA o łącznej mocy 1200 KM[4][5][d]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 17 węzłów na powierzchni i 8 węzłów w zanurzeniu[4][5][e]. Zasięg wynosił 2825 Mm przy prędkości 17 węzłów w położeniu nawodnym (lub 9760 Mm przy prędkości 8 węzłów) oraz 110 Mm przy prędkości 3 węzłów w zanurzeniu[12][13][f]. Zbiorniki paliwa mieściły 59 ton oleju napędowego[3]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 90 metrów[3][g].

Okręty wyposażone były w osiem stałych wyrzutni torped kalibru 533 mm: cztery na dziobie i cztery na rufie, z łącznym zapasem 14 torped[3][12]. Napędzane sprężonym powietrzem torpedy kalibru 533 mm miały długość 7,2 metra, masę 1550 kg (w tym 260 kg materiału wybuchowego), prędkość 50 węzłów przy zasięgu 4000 metrów lub 30 węzłów przy strzelaniu na odległość 12 000 metrów[14]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły umieszczone przed i za kioskiem dwa pojedyncze działa pokładowe kalibru 100 mm OTO(inne języki) M1931 L/47[3][12]. Masa całkowita działa wynosiła 2177 kg, a długość 4,94 metra; kąt podniesienia lufy wynosił 45°, donośność 12 600 metrów, a szybkostrzelność osiem strzałów na minutę[14]. Działo strzelało nabojami o masie 26 kg (w tym pocisk burzący ważył 13,8 kg, a ładunek miotający 5 kg) z prędkością wylotową 840 m/s[14]. Broń przeciwlotniczą stanowiły dwa pojedyncze wielkokalibrowe karabiny maszynowe Breda M1931 kalibru 13,2 mm L/76[3][12]. Masa wkm wynosiła 47,5 kg, kąt podniesienia lufy 85°, a skuteczna donośność 2000 metrów; broń zasilana była z magazynka na 30 nabojów (masa naboju wynosiła 0,125 kg przy masie pocisku 0,051 kg), a szybkostrzelność praktyczna wynosiła 400 strzałów na minutę przy prędkości początkowej 790 m/s[15]. Jednostki wyposażone też były w hydrofony[3].

Załoga pojedynczego okrętu składała się z 7 oficerów oraz 50 podoficerów i marynarzy[12][h].

Służba

[edytuj | edytuj kod]

„Glauco” i „Otaria” weszły do służby w Regia Marina w drugiej połowie 1935 roku[9][16]. Obie jednostki wzięły udział w wojnie domowej w Hiszpanii, a następnie służyły na Morzu Czerwonym[12]. W 1939 roku „Otaria” i „Benedetto Brin”(inne języki) odbyły rejs na Ocean Indyjski[17]. 10 czerwca 1940 roku, w momencie ataku Włoch na Francję, okręty pełniły służbę na Morzu Śródziemnym wchodząc w skład 12. eskadry (wł. Squadriglia) 1. Flotylli okrętów podwodnych (wł. Gruppo sommergibili) stacjonującej w La Spezia i Neapolu (w skład której wchodziły ponadto „Comandante Cappellini”, „Comandante Faà di Bruno(inne języki)”, „Lazzaro Mocenigo”(inne języki) i „Sebastiano Veniero”(inne języki))[18][19]. Po rozpoczęciu działań wojennych „Glauco” odbył trzy wojenne patrole, podczas jednego z nich atakując bez powodzenia ogniem artyleryjskim brytyjski parowiec „Baron Erskine” o pojemności 3657 BRT (26 czerwca)[20][21].

We wrześniu 1940 roku oba okręty opuściły Włochy i po sforsowaniu Cieśniny Gibraltarskiej dostały się na Atlantyk[20]. „Glauco”, dowodzony przez kmdra por. (capitano di fregata) Giuseppe Mellinę, rozpoczął nieudany patrol w pobliżu Azorów, podczas którego nie zdołał zaatakować kilku wrogich konwojów, a na dodatek z opóźnieniem wysłał do bazy radiogramy o ich zauważeniu[22]. Po przybyciu 22 października do bazy Betasom w Bordeaux dowódca „Glauco” został zdjęty z okrętu, a nowym dowódcą został mianowany kpt. mar. (tenente di vascello) Luigi Baroni[23]. Uszkodzona podczas przejścia na Atlantyk „Otaria”, dowodzona przez kmdra ppor. (capitano di corvetta) Giuseppe Vocaturo, zawinęła do Betasom 6 października[20].

14 października „Otaria” opuściła Bordeaux i wyruszyła na swój pierwszy atlantycki patrol, podczas którego m.in. odparła atak łodzi latającej Short Sunderland i wykonała nieskuteczny atak torpedowy na duży statek, rozpoznany jako transatlantyk[24].

9 stycznia 1941 roku, podczas drugiego atlantyckiego patrolu, „Glauco” wystrzelił z niewielkiej odległości niecelną torpedę do parowca o szacowanej pojemności 4000 BRT, a następnie wdał się z nim w pojedynek artyleryjski[25]. Przeciwnikiem włoskiego okrętu okazał się silnie uzbrojony brytyjski pomocniczy patrolowiec (ang. ocean boarding vessel) HMS „Cavina”, który zmusił „Glauco” do zanurzenia i zaniechania ataku[26][27].

Druga atlantycka misja „Otarii” trwała od 24 stycznia do 1 marca 1941 roku, przerwana z powodu problemów technicznych 1 lutego, kiedy to jednostka powróciła do Bordeaux w celu dokonania koniecznych napraw[28]. 5 lutego okręt ponownie wyszedł w morze i od 13 do 24 lutego patrolował wody na zachód od Szkocji, nie spotykając przeciwnika[29].

27 stycznia „Glauco” wyszedł z Bordeaux na swój trzeci atlantycki patrol, lecz 14 lutego w estuarium Tagu okręt został wykryty i uszkodzony bombami głębinowymi przez co najmniej pięć nieprzyjacielskich jednostek ZOP (jednostka zdołała wrócić do bazy, jednak jej naprawa trwała trzy miesiące)[29].

Trzecia atlantycka misja bojowa „Otarii” rozpoczęła się 6 maja, kiedy jednostka opuściła port i skierowała się w rejon na zachód od Irlandii[30]. 20 maja załoga okrętu wystrzeliła dwie celne torpedy w kierunku płynącego w konwoju SL-73 brytyjskiego parowca „Starcross” (4662 BRT), w wyniku czego ciężko uszkodzony statek po zdjęciu załogi przez kanadyjski niszczyciel HMCS „St. Francis” (I93)(inne języki) został zatopiony przez eskortę na pozycji 51°45′N 20°45′W/51,750000 -20,750000[30][31]. W wyniku uszkodzeń odniesionych podczas kontrataku okręt zmuszony był do przerwania patrolu i zawrócenia do bazy[32]. Podczas rejsu powrotnego załoga „Otarii” uratowała dwóch rozbitków z francuskiego żaglowca „Notre Dame du Châtelet”, który został 15 maja zatopiony przez niemiecki okręt podwodny U-43[31][33].

24 czerwca 1941 roku „Glauco” wyszedł z Betasom z zamiarem powrotu na Morze Śródziemne, jednak trzy dni później u wejścia do Cieśniny Gibraltarskiej płynący w zanurzeniu okręt został na pozycji 35°06′N 12°41′W/35,100000 -12,683333 wykryty i zaatakowany bombami głębinowymi przez brytyjski niszczyciel HMS „Wishart” (D67)(inne języki)[34][35]. Bomby spowodowały ciężkie uszkodzenia jednostki, co zmusiło kpt. Baroniego do wydania rozkazu alarmowego wynurzenia i następnie samozatopienia[34]. „Glauco” zatonął około 14:00, w odległości 330 Mm na zachód od przylądka Spartel(inne języki), a podczas ostatniej jego walki zginęło ośmiu marynarzy[34][36]. Do niewoli trafiło 51 członków załogi okrętu – siedmiu oficerów oraz 44 podoficerów i marynarzy, podjętych z wody przez załogę HMS „Wishart”, który następnego dnia zawinął do Gibraltaru[34][35].

7 września „Otaria” opuściła Betasom i udała się w powrotny rejs do Włoch, forsując 14 września Cieśninę Gibraltarską i docierając do Neapolu 19 września[37]. 14 grudnia, wobec problemów z zaopatrzeniem dla walczących w Afryce Północnej wojsk Osi, jednostka wyszła z Mesyny z ładunkiem paliwa, dostarczając je do Bardii[38][39].

W 1942 roku „Otaria” wielokrotnie wychodziła w morze, próbując uzyskać kontakt bojowy z brytyjskimi okrętami uczestniczącymi m.in. w przeprowadzonej w maju operacji LB (dostarczenia na Maltę samolotów myśliwskich Spitfire)[40][41], operacji Harpoon (w czerwcu)[42][43] i operacji Pinpoint (w lipcu)[44][45]. Także w sierpniu jednostkę wysłano (wraz z 17 innymi włoskimi okrętami podwodnymi) na wody między Balearami a wybrzeżem Afryki oraz między Tunezją a Sycylią, by przeciwdziałać dostarczeniu na Maltę dużej partii zaopatrzenia (operacja Pedestal)[46][47].

W pierwszej połowie stycznia 1943 roku „Otaria” odbyła kolejną misję zaopatrzeniową, dostarczając amunicję i paliwo do Trypolisu[48]. We wrześniu 1943 roku, w momencie kapitulacji Włoch, okręt znajdował się w Fiume w składzie 4. Flotylli okrętów podwodnych[49][50]. W wyniku negocjacji włosko-niemieckich przed 10 września bazę opuściła większość stacjonujących tam jednostek wraz z „Otarią” (z wyjątkiem torpedowca T-3 i trzech statków handlowych), przechodząc do portów zajętych przez Aliantów[51].

„Otaria” przetrwała wojnę i została wycofana ze służby 1 lutego 1948 roku[4][5].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Sobski 2019 ↓, s. 22 podaje, że typ Glauco podobny był do typu Pisani.
  2. ↑ Powtórnie, gdyż pierwsze położenie stępek okrętów na zamówienie portugalskie odbyło się w 1931 roku[9].
  3. ↑ Identycznie podaje Fontenoy 2007 ↓, s. 235. McMurtrie 1941 ↓, s. 277 podaje wyporność nawodną 863 tony, a podwodną 1167 ton; Lipiński 1999 ↓, s. 652 podaje wyporność 977/1325 ton, Fraccaroli 1974 ↓, s. 109 1071/1326 ton, zaś Sobski 2019 ↓, s. 23 podaje 1059/1326 ton.
  4. ↑ McMurtrie 1941 ↓, s. 277 podaje, że łączna moc silników elektrycznych wynosiła 1400 KM.
  5. ↑ Fraccaroli 1974 ↓, s. 109 podaje, że okręty typu Glauco na powierzchni rozwijały prędkość od 17,1 do 17,31 węzła, a w zanurzeniu między 8 a 8,6 węzła, zaś McMurtrie 1941 ↓, s. 277 podaje, że w zanurzeniu okręty mogły się poruszać z prędkością 8,5 węzła.
  6. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 235 podaje, że zasięg nawodny wynosił 10 500 Mm przy prędkości 8 węzłów, a podwodny 105 Mm przy prędkości 3 węzłów.
  7. ↑ Sobski 2019 ↓, s. 23 podaje, że zanurzenie operacyjne okrętów wynosiło 100 metrów.
  8. ↑ McMurtrie 1941 ↓, s. 277 podaje, że załoga pojedynczego okrętu liczyła 48 osób, zaś Fontenoy 2007 ↓, s. 235, że 55.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Sobski 2019 ↓, s. 22.
  2. ↑ a b c Franz 2016a ↓, s. 100.
  3. ↑ a b c d e f g h i j Gogin 2020 ↓.
  4. ↑ a b c d Fontenoy 2007 ↓, s. 235.
  5. ↑ a b c d e f g h Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 305.
  6. ↑ Franz 2016a ↓, s. 100-101.
  7. ↑ Franz 2016a ↓, s. 101.
  8. ↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 308, 396.
  9. ↑ a b c Fraccaroli 1974 ↓, s. 111.
  10. ↑ a b Sobski 2019 ↓, s. 190.
  11. ↑ a b Fraccaroli 1974 ↓, s. 109.
  12. ↑ a b c d e f Sobski 2019 ↓, s. 23.
  13. ↑ Lipiński 1999 ↓, s. 652.
  14. ↑ a b c Sobski 2019 ↓, s. 30.
  15. ↑ Sobski 2019 ↓, s. 31.
  16. ↑ Kindell 1940a ↓.
  17. ↑ Sobski 2019 ↓, s. 20.
  18. ↑ Franz 2016a ↓, s. 237.
  19. ↑ Sobski 2015a ↓, s. 53.
  20. ↑ a b c Sobski 2019 ↓, s. 50.
  21. ↑ Kindell 1940b ↓.
  22. ↑ Sobski 2019 ↓, s. 50-51.
  23. ↑ Sobski 2019 ↓, s. 51.
  24. ↑ Sobski 2019 ↓, s. 63.
  25. ↑ Sobski 2019 ↓, s. 73.
  26. ↑ Sobski 2019 ↓, s. 73-74.
  27. ↑ Helgason 2020 ↓.
  28. ↑ Sobski 2019 ↓, s. 83-84.
  29. ↑ a b Sobski 2019 ↓, s. 84.
  30. ↑ a b Sobski 2019 ↓, s. 90.
  31. ↑ a b Kindell 1941a ↓.
  32. ↑ Sobski 2019 ↓, s. 91.
  33. ↑ Rohwer 1941a ↓.
  34. ↑ a b c d Sobski 2019 ↓, s. 106.
  35. ↑ a b Kindell 1941b ↓.
  36. ↑ Franz 2016b ↓, s. 238.
  37. ↑ Sobski 2019 ↓, s. 115.
  38. ↑ Kindell 1941c ↓.
  39. ↑ Rohwer 1941b ↓.
  40. ↑ Rohwer 1942a ↓.
  41. ↑ Franz 2016b ↓, s. 311.
  42. ↑ Rohwer 1942b ↓.
  43. ↑ Franz 2016b ↓, s. 325.
  44. ↑ Rohwer 1942c ↓.
  45. ↑ Sobski 2015b ↓, s. 33.
  46. ↑ Franz 2016b ↓, s. 363, 365.
  47. ↑ Rohwer 1942d ↓.
  48. ↑ Rohwer 1943 ↓.
  49. ↑ Sobski 2015c ↓, s. 27.
  50. ↑ Franz 2017 ↓, s. 210.
  51. ↑ Franz 2017 ↓, s. 310.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Okręty podwodne typu Glauco

Włochy

Włoskie okręty z okresu II wojny światowej
Pancerniki
typ Conte di Cavour
typ Caio Duilio(inne języki)
typ Littorio
Krążowniki ciężkie
typ Trento
typ Zara
inne
Krążowniki lekkie
typy Condottieri
podtyp di Giussano
podtyp Cadorna
podtyp Montecuccoli
podtyp Duca d'Aosta
podtyp Duca degli Abruzzi
typ Capitani Romani
inne
Niszczyciele
Torpedowce
Korwety
Lotniskowce
(nieukończone)
Okręty podwodne
Inne

Regia Marina

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Okręty_podwodne_typu_Glauco_(1932)&oldid=74922645”