Puchar Anglii w piłce nożnej
| ||
 2016/2017 | ||
| Państwo |  Anglia Walia
| |
| Dyscyplina | piłka nożna | |
| Data założenia | 1871 | |
| Partner TV | ITV, ESPN | |
| Sponsor tytularny | Budweiser | |
| Rozgrywki | ||
| Liczba drużyn | 758 (2012/13) | |
| Zwycięzcy | ||
| Obecny zwycięzca | Chelsea | |
| Najwięcej zwycięstw | Arsenal (13) | |
| Strona internetowa | ||
Puchar Anglii (F.A. Cup) – najstarsze klubowe rozgrywki piłkarskie na świecie. Organizatorem jest Angielska Federacja Piłkarska (The Football Association). W rozgrywkach biorą udział wszystkie angielskie kluby piłkarskie zrzeszone w związku.
Pierwszy finał tych rozgrywek odbył się 16 marca 1872 r. pomiędzy drużynami Wanderers F.C. i Royal Engineers A.F.C., w obecności dwóch tysięcy widzów zgromadzonych na Kennington Oval. Wygrali ci pierwsi, a jedynego gola zdobył Morton Peto Betts.
Spis treści
Mecze finałowe[edytuj | edytuj kod]
|}
- Kursywą oznaczone zostały zespoły, które w meczu finałowym nie występowały w najwyższej klasie rozgrywkowej (od momentu powstania The Football League w 1888 roku)
- Pogrubione zostały zespoły, które w tym samym roku wywalczyły mistrzostwo i Puchar Anglii
Zwycięzcy i finaliści Pucharu Anglii[edytuj | edytuj kod]
| Nazwa klubu | Zwycięzca | Finalista | Lata triumfów |
|---|---|---|---|
| Arsenal | 13 | 7 | 1930, 1936, 1950, 1971, 1979, 1993, 1998, 2002, 2003, 2005, 2014, 2015, 2017 |
| Manchester United | 12 | 8 | 1909, 1948, 1963, 1977, 1983, 1985, 1990, 1994, 1996, 1999, 2004, 2016 |
| Chelsea | 8 | 5 | 1970, 1997, 2000, 2007, 2009, 2010, 2012, 2018 |
| Tottenham Hotspur | 8 | 1 | 1901, 1921, 1961, 1962, 1967, 1981, 1982, 1991 |
| Liverpool | 7 | 7 | 1965, 1974, 1986, 1989, 1992, 2001, 2006 |
| Aston Villa | 7 | 4 | 1887, 1895, 1897, 1905, 1913, 1920, 1957 |
| Newcastle United | 6 | 7 | 1910, 1924, 1932, 1951, 1952, 1955 |
| Blackburn Rovers | 6 | 2 | 1884, 1885, 1886, 1890, 1891, 1928 |
| Everton | 5 | 8 | 1906, 1933, 1966, 1984, 1995 |
| West Bromwich Albion | 5 | 5 | 1888, 1892, 1931, 1954, 1968 |
| Manchester City | 5 | 5 | 1904, 1934, 1956, 1969, 2011 |
| Wanderers | 5 | 0 | 1872, 1873, 1876, 1877, 1878 |
| Wolverhampton Wanderers | 4 | 4 | 1893, 1908, 1949, 1960, |
| Bolton Wanderers | 4 | 3 | 1923, 1926, 1929, 1958, |
| Sheffield United | 4 | 2 | 1899, 1902, 1915, 1925 |
| Sheffield Wednesday | 3 | 3 | 1896, 1907, 1935 |
| West Ham United | 3 | 2 | 1964, 1975, 1980 |
| Preston North End | 2 | 5 | 1889, 1938 |
| Old Etonians | 2 | 4 | 1879, 1882 |
| Portsmouth | 2 | 3 | 1949, 2008 |
| Sunderland | 2 | 2 | 1937, 1973 |
| Nottingham Forest | 2 | 1 | 1898, 1959 |
| Bury | 2 | 0 | 1900, 1903 |
| Huddersfield Town | 1 | 4 | 1922 |
| Southampton | 1 | 3 | 1976 |
| Leeds United | 1 | 3 | 1972 |
| Derby County | 1 | 3 | 1946 |
| Royal Engineers | 1 | 3 | 1875 |
| Oxford University | 1 | 3 | 1874 |
| Blackpool | 1 | 2 | 1953 |
| Cardiff City
|
1 | 2 | 1927 |
| Burnley | 1 | 2 | 1914 |
| Charlton Athletic | 1 | 1 | 1947 |
| Barnsley | 1 | 1 | 1912 |
| Notts County | 1 | 1 | 1894 |
| Clapham Rovers | 1 | 1 | 1880 |
| Wimbledon | 1 | 0 | 1988 |
| Coventry City | 1 | 0 | 1987 |
| Ipswich Town | 1 | 0 | 1978 |
| Bradford City | 1 | 0 | 1911 |
| Blackburn Olympic | 1 | 0 | 1883 |
| Old Carthusians | 1 | 0 | 1881 |
| Wigan Athletic | 1 | 0 | 2013 |
| Leicester City | 0 | 4 | |
| Birmingham City | 0 | 2 | |
Queen’s Park 
|
0 | 2 | |
| Crystal Palace | 0 | 2 | |
| Stoke City | 0 | 1 | |
| Millwall | 0 | 1 | |
| Middlesbrough | 0 | 1 | |
| Watford | 0 | 1 | |
| Brighton & Hove Albion | 0 | 1 | |
| Queens Park Rangers | 0 | 1 | |
| Fulham | 0 | 1 | |
| Luton Town | 0 | 1 | |
| Bristol City | 0 | 1 | |
| Hull City | 0 | 1 |
- Kursywą zaznaczone zostały zespoły nieistniejące
Formuła rozgrywek[edytuj | edytuj kod]
| Runda | Nowi uczestnicy w rundzie | Miesiąc |
|---|---|---|
| Część Eliminacyjna | ||
| Runda przedwstępna | – | sierpień |
| Runda wstępna | kluby 8 klasy rozgrywkowej | sierpień |
| Runda pierwsza | kluby 7 klasy rozgrywkowej | wrzesień |
| Runda druga | kluby 6 klasy rozgrywkowej | wrzesień |
| Runda trzecia | brak | październik |
| Runda czwarta | kluby 5 klasy rozgrywkowej | październik |
| Część główna | ||
| Pierwsza runda | kluby 3 i 4 klasy rozgrywkowej | listopad |
| Druga runda | brak | grudzień |
| Trzecia runda | kluby 1 i 2 klasy rozgrywkowej | styczeń |
| Czwarta runda | brak | styczeń |
| Piąta runda | brak | luty |
| Szósta runda | brak | marzec |
| Półfinał | brak | kwiecień |
| Finał | brak | Maj |
Sponsorzy[edytuj | edytuj kod]
Od początku rozgrywek w sezonie 1994/1995, FA Cup posiada sponsora tytularnego. Aby jednak zachować tożsamość rozgrywek, każdy kolejny sponsor zobligowany jest do wkomponowania w nazwę frazy „The FA Cup”. Umowy sponsorskie zawierane są na okres czterech lat, jednak możliwe jest przedłużenie umowy, tak jak w przypadki firmy E.ON, o jeden dodatkowy rok. Obecnie głównym sponsorem jest firma Emirates. Umowa zawarta została w 2015 roku i obowiązuje do roku 2018 i do tego czasu, nazwą rozgrywek będzie 'The Emirates FA Cup'.[2]
| Okres | Sponsor | Oficjalna Nazwa |
|---|---|---|
| 1871/72–1993/94 | Bez głównego sponsora | The FA Cup |
| 1994/95–1997/98 | Littlewoods Pools
|
The FA Cup sponsored by Littlewoods |
| 1998/99–2001/02 |  AXA
|
The AXA-sponsored FA Cup[3] |
| 2002/03–2005/06 | Bez głównego sposnsora | The FA Cup |
| 2006/07–2010/11 |  E.ON
|
The FA Cup sponsored by E.ON[4] |
| 2011/12–2013/14 |  Budweiser
|
The FA Cup with Budweiser[5] |
| 2014/15–2017/18 |  Emirates
|
The Emirates FA Cup[2] |
Od sierpnia 2006 do 2013, Umbro było producentem piłek na spotkania FA Cup. Od marca 2013 roku do dzisiaj, producentem piłek jest firma Nike.[6]
Rekordy[edytuj | edytuj kod]
Finał[edytuj | edytuj kod]
Zespoły[edytuj | edytuj kod]
- Najwięcej zwycięstw: 13:
- Arsenal 1930, 1936, 1950, 1971, 1979, 1993, 1998, 2002, 2003, 2005, 2014, 2015, 2017
- Najwięcej zwycięstw z rzędu: 3:
- Wanderers 1876, 1877, 1878
- Blackburn Rovers, 1884, 1885, 1886
- Najwięcej występów w finale: 20:
- Arsenal (1927, 1930, 1932, 1936, 1950, 1952, 1971, 1972, 1978, 1979, 1980, 1993, 1998, 2001, 2002, 2003, 2005, 2014, 2015, 2017
- Największe zwycięstwo: 6 bramek: Bury 6–0 Derby County, 1903
- Najwięcej bramek w finale: 7:
- Blackburn Rovers 6–1 Sheffield Wednesday 1890
- Blackpool 4–3 Bolton Wanderers 1953
- Najwięcej bramek strzelonych przez przegranego: 3:
- Bolton Wanderers: Przegrana 3–4 przeciwko Blackpool 1953
- West Ham United: Remis 3–3, ale porażka w karnych z Liverpoolem 2006
- Najwięcej porażek: 8, Everton 1893, 1897, 1907, 1968, 1985, 1986, 1989, 2009
Indywidualne[edytuj | edytuj kod]
- Najwięcej wygranych FA Cup: 7, Ashley Cole (Arsenal) 2002, 2003, 2005 i w barwach (Chelsea) 2007, 2009, 2010, 2012 [7]
- Najwięcej występów: 9, Arthur Kinnaird (Wanderers) 1872–73, 1874–75, 1875–76, 1876–77, 1877–78 i w barwach (Old Etonians) 1878–79, 1880–81, 1881–82, 1882–83
- Najwięcej goli w jednym finale: 3, Billy Townley (Blackburn Rovers) 1890, James Logan (Notts County) 1894,Stan Mortensen (Blackpool) 1953
- Najwięcej goli w finale): 5, Ian Rush (Liverpool) 2 w 1986, 2 w 1989, 1 w 1992
- Najwięcej meczów finałowych ze strzelonym golem: 4, Didier Drogba (Chelsea) 1 w 2007, 2009, 2010, 2012
- Najmłodszy piłkarz w finale: Curtis Weston (Millwall), 17 lat i 119 dni, 2004
- Najmłodszy strzelec gola w finale: Norman Whiteside (Manchester United), 18 lat i 19 dni, 1983
- Najstarszy piłkarz: Billy Hampson (Newcastle United), 41 lat i 257 dni, 1924
Wszystkie rundy[edytuj | edytuj kod]
- Najwyższa wygrana: Preston North End 26–0 Hyde 1887–88 FA Cup, Runda pierwsza
- Najwyższa wygrana na wyjeździe: Clapton 0–14 Nottingham Forest 1890–91 FA Cup, Runda pierwsza
- Największa widownia na Wembley: 126,047 1923 FA Cup finał (Bolton Wanderers v. West Ham United
- Najszybszy hattrick: 2 minuty 20 sekund, Andy Locke for Nantwich Town v. Droylsden, 1995–96 FA Cup, Runda Przedeliminacyjna
- Najwięcej goli w karierze: 49, Henry „Harry” Cursham dla Notts County w 12 turniejach od sezonu 1877–78 do 1888–89
- Najwięcej goli w jednych rozgrywkach: 19, Jimmy Ross (dla Preston North End, 1887–88.[8]
- Najwięcej bramek w jednym spotkaniu FA Cup: 9, Ted MacDougall (dla AFC Bournemouth w 11–0 zwycięskim meczu z Margate 1971–72 FA Cup, Runda pierwsza
- Najmłodszy piłkarz: Andy Awford, 15 lat i 88 dd=ni (dla Worcester City v. Boreham Wood, 1987–88 FA Cup, Trzecia Runda Kwalifikacyjna
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Oficjalnie 126 047, nieoficjalnie od 200 000 do 300 000
- ↑ a b FA Cup get first title sponsor following deal with Emirates Airline, BBC Sport, 30 maja 2015 [dostęp 2015-05-30].
- ↑ Axa wins FA Cup, BBC News, 23 lipca 1998 [dostęp 2011-10-10].
- ↑ FA announces new Cup sponsorship [dostęp 2014-09-30].
- ↑ Budweiser up for Cup in £8m a year deal, The Sun [dostęp 2014-09-30].
- ↑ DailyMail, First look at new FA Cup ball, making its debut in this weekend's semi-finals, 12 April 2013, London , 12 kwietnia 2013 [dostęp 2013-04-22].
- ↑ Meet Mr FA Cup: England star Cole has won the competition an incredible SEVEN times, Daily Mail, 7 stycznia 2013 [dostęp 2014-05-16].
- ↑ FA Cup Heroes, The Football Association [dostęp 2013-07-10].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Mike Collett: The Complete Story of The FA Cup. 2003. ISBN 1-899807-19-5. (ang.)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||
