Sien (rysunki van Gogha)

Pod koniec stycznia 1882 van Gogh spotkał na jednej z ulic Hagi prostytutkę w ciąży^[1] Clasinę "Sien" Hoornik i zaoferował jej wspólne mieszkanie w zamian za pozowanie. Mieszkając przez dwa lata w Hadze van Gogh sporządził ok. 50 rysunków Clasiny Hoornik (znanej jako "Sien") i jej rodziny^[2].

Clasina Maria Hoornik

Clasina Maria Hoornik urodziła się 22 lutego 1850 w Hadze. Van Gogh w liście do brata Theo rzadko wymieniał jej imię, nazywając ją najczęściej "ta kobieta". Później zwracał się do niej "Christien", skrócając następnie to imię do "Sien". Pod tym krótkim imieniem Hoornik stała się najbardziej znana. Miała bardzo trudne życie. W 1875 w Hadze zmarł jej ojciec, a ona sama utrzymywała się z szycia i z prostytucji. Zanim spotkała van Gogha, miała dwoje nieślubnych dzieci, które zmarły we wczesnym dzieciństwie. Kiedy spotkała van Gogha, miała już pięcioletnią córkę, Marię Wilhelminę oraz była w ciąży z kolejnym dzieckiem (van Gogh nie był jego ojcem). 2 lipca 1882 urodziła syna, któremu dała na imię Willem. Burzliwy związek van Gogha ze Sien trwał ponad półtora roku i skończył się rozstaniem. W 1901 Sien wyszła za mąż za Arnoldusa Franciscusa van Wijka, chcąc, aby syn miał oficjalnie ojca. Związek ten, bardziej z wyrachowania niż z miłości, nie przyniósł jej szczęścia. 22 listopada 1904 roku Sien popełniła samobójstwo, rzucając się w wody Skaldy^[3].

Rysunki Sien

Wiele wykonanych przez van Gogha rysunków Sien to dzieła surowe i bezkompromisowe. Van Gogh pewnego razu opisał Sien jako osobę "ospowatą" i "nieładną". Jego rysunki, choć być może pełne współczucia dla ich tematu, są mimo wszystko pozbawione idealizmu i realistyczne. Przykładowo słynna litografia Smutek ukazuje kobietę w stanie rozpaczy – akt niezwykły, jeśli chodzi o surowość opisu tematu^[2]. Podobny do niego, jeśli chodzi o ekspresję, jest rysunek Kobieta płacząca (Sien siedząca), reprezentujący również podobny typ uczucia ale przedstawiony w mniej wyidealizowany sposób. Rysunki te wyróżniają się skrajnością symbolizmu i naturalizmu spośród prac van Gogha^[4]. Wiele rysunków ukazuje Sien z zafrasowaną miną lub w niezręcznych momentach, jak Naga kobieta, kucająca, dzieło niezwykle, jeśli chodzi o szczerość przedstawienia tematu^[2].

Równocześnie są też rysunki ukazujące urok domowej atmosfery, np. Kobieta szyjąca, z dziewczynką ukazujący szyjącą matkę, siedzącą koło córki. Van Gogh często rysował Sien w sposób wzbudzający współczucie, ale bez nadmiaru sentymentalizmu. Rysunek Dziewczynka klęcząca przy kołysce to wdzięczna kompozycja ukazująca córkę Sien klęczącą przy kołysce z nowo narodzonym dzieckiem i przyglądającą się, jak ono śpi^[2].

Sien

Sien z parasolką i modlitewnikiem, luty 1882, kolekcja prywatna (Nr kat.: F 1052, JH 101)
Sien z papierosem, siedząca na podłodze przy kominku, kwiecień 1882, Kröller-Müller Museum, Otterlo (Nr kat.: F 898, JH 141)
Kobieta płacząca (Sien siedząca), początek maja 1882, Kröller-Müller Museum, Otterlo (Nr kat.: F 935, JH 143)
Dwie spacerujące kobiety (Sien w ciąży i jej matka), maj 1882, kolekcja prywatna (Nr kat.: F 988a, JH 148)
Sien w białym czepku, grudzień 1882 – styczeń 1883, Muzeum Vincenta van Gogha, Amsterdam (Nr kat.: F 931, JH 291)
Sien, szyjąca, pół postaci, 31 marca 1883, Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam (Nr kat.: F 1025, JH 346)
Sien, szyjąca, pół postaci, 31 marca 1883, Kröller-Müller Museum, Otterlo (Nr kat.: F 1026, JH 347)
Sien obierająca ziemniaki, kwiecień 1883, Kunstmuseum Den Haag, Haga (Nr kat.: F 1053a, JH 358)

Sien z dzieckiem Willemem

Sien karmiąca dziecko, pół postaci, wrzesień 1882, Kröller-Müller Museum, Otterlo (Nr kat.: F 1062, JH 358)
Sien karmiąca dziecko, wrzesień 1882, Kröller-Müller Museum, Otterlo (Nr kat.: F 1063, JH 218)
Sien karmiąca dziecko, wrzesień 1882, kolekcja prywatna (Nr kat.: F 1064, JH 221)
Sien karmiąca dziecko, pół postaci, wrzesień 1882, kolekcja prywatna (Nr kat.: F 1065, JH 217)
Sien karmiąca dziecko, akwarela, wrzesień 1882, kolekcja prywatna (Nr kat.: F 1068, JH 219)
Sien z dzieckiem na piersi, 1882, Kröller-Müller Museum, Otterlo (Nr kat.: F 1071, JH 104)
Kobieta (Sien?) z dzieckiem na piersi, pół postaci, wrzesień 1882 Kröller-Müller Museum, Otterlo (Nr kat.: F 1061, JH 220)

Córka Sien, Maria

Dziewczynka z szalikiem, pół postaci, styczeń 1883, Kröller-Müller Museum, Otterlo (Nr kat.: F 1007, JH 299)
Kobieta szyjąca, z dziewczynką, marzec 1883, Muzeum Vincenta van Gogha, Amsterdam (Nr kat.: F 1072, JH 341)
Dziewczynka klęcząca przy kołysce, marzec 1883, Muzeum Vincenta van Gogha, Amsterdam (Nr kat.: F 1024, JH 336)

Matka Sien

Kobieta w czarnym czepku (Matka Sien?), 1882, (Nr kat.: F 1057)
Dom matki Sien, maj 1882, kolekcja prywatna (Nr kat.: F 941, JH 146)
Dom matki Sien, bliższy widok, maj 1882, Norton Simon Museum of Art, Pasadena, Kalifornia (Nr kat.: F 942, JH 147)

Przypisy

↑ D. M. Field: Van Gogh. Chartwell Books, 2006, s. 71. ISBN 0-7858-2011-6. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d David Brooks (The Vincent Van Gogh Gallery): The Drawings: Woman Sewing, with a Girl. [dostęp 2011-11-16]. (ang.).
↑ Stadsarchief Rotterdam | Zoeken in archieven [online], rotterdam.nl [dostęp 2024-04-25] (niderl.).
↑ Brian Petrie: Van Gogh. Oxford: Phaidon Press Ltd., 1985, s. 40. ISBN 0-7148-1631-0. (ang.).

[1] D. M. Field: Van Gogh. Chartwell Books, 2006, s. 71. ISBN 0-7858-2011-6. (ang.).

[Woman_Sewing-2] David Brooks (The Vincent Van Gogh Gallery): The Drawings: Woman Sewing, with a Girl. [dostęp 2011-11-16]. (ang.).

[3] Stadsarchief Rotterdam | Zoeken in archieven [online], rotterdam.nl [dostęp 2024-04-25] (niderl.).

[4] Brian Petrie: Van Gogh. Oxford: Phaidon Press Ltd., 1985, s. 40. ISBN 0-7148-1631-0. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

Ogólne	Biografia Chronologia Listy Postimpresjonizm
Rodzina	brat Theo siostra Willemina szwagierka Johanna Andries Bonger reżyser Theo van Gogh
Przyjaciele	Anthon van Rappard Paul Gachet Paul Gauguin Émile Bernard John Peter Russell Eugène Boch Anna Boch Anton Mauve Albert Aurier
Znawcy twórczości	Jacob Baart de la Faille Jan Hulsker
Grupy obrazów	Autoportrety Dwa krzesła Japońszczyzna Słoneczniki Tkacz Wiejskie chaty Wieża starego kościoła w Nuenen
Obrazy	Agostina Segatori siedząca w kawiarni du Tambourin Alejka w Ogrodzie Luksemburskim Alyscamps Arlezjanka Arlezjanka (Pani Ginoux) Autoportret (F 345) Autoportret (F 626) Autoportret (F 627) Autoportret (dedykowany Paulowi Gauguinowi) Autoportret przed sztalugą Autoportret z zabandażowanym uchem Barki z węglem Biały dom w nocy Bzy Chaty kryte strzechą Chaty kryte strzechą pod wzgórzem Cyprysy Cyprysy z dwoma postaciami kobiet Czaszka z palącym się papierosem Czerwona winnica Ćma pawica Dobry Samarytanin Dolina z oraczem widzianym z góry Dom publiczny Dom Vincenta w Arles Domy w Auvers Droga w Auvers po deszczu Droga z cyprysem i gwiazdą Drzewa i poszycie Drzewa oliwne z Alpilles w tle Dwa ścięte słoneczniki Dziecko Marcelle Roulin Dziedziniec szpitala w Arles Dziecko z pomarańczą Fotel Paula Gauguina Gaj oliwny Głowa kobiety z rozpiętymi włosami Gwiaździsta noc Gwiaździsta noc nad Rodanem Irys Irysy Jedzący kartofle Kobieta siedząca przy kołysce Kościół w Auvers Krajobraz górski za szpitalem świętego Pawła Krzesło Vincenta z jego fajką Kwitnące różowe drzewo brzoskwiniowe Kwitnący migdałowiec Kwitnący ogród Kwitnący sad otoczony cyprysami Kwitnący sad z widokiem na Arles La Mousmé Le Moulin de la Galette Łąka w górach: Le Mas de Saint Paul Łodzie rybackie na plaży w Saintes-Maries-de-la-Mer Malarz w drodze do pracy Marguerite Gachet przy pianinie Marguerite Gachet w ogrodzie Martwa natura: deska kreślarska, fajka, cebule i wosk pieczątkarski Martwa natura: wazon z irysami Martwa natura: wazon z pięcioma słonecznikami Martwa natura: wazon ze słonecznikami Martwa natura: wazon z różami Martwa natura z Biblią Martwa natura z francuskimi powieściami i różą Martwa natura z niebieskim emaliowanym dzbankiem do kawy, ceramiką i owocami Matka Roulin ze swym dzieckiem Młyn wodny w Gennep Most Langlois w Arles Most nad Sekwaną w Asnières Naga kobieta leżąca na łóżku Naprawiający drogę Nocna kawiarnia Oddział w szpitalu w Arles Ogrodzone pole ze wschodzącym słońcem Ogród Daubigny’ego Ogród poetów Ogród Szpitala Świętego Pawła Para butów Para zakochanych Pejzaż Auvers w deszczu Pejzaż o zmierzchu Pejzaż wieczorny ze wschodzącym księżycem Pejzaż z przechadzającą się parą i półksiężycem Pejzaż ze śniegiem Piastunka (Augustine Roulin) Pierwsze kroki Pietà Pokój van Gogha w Arles Pole pszenicy przed burzą Pole pszenicy w deszczu Pole pszenicy z białym domem w Auvers Pole pszenicy z cyprysami Pole pszenicy z krukami Pole pszenicy ze skowronkiem Pole pszenicy ze żniwiarzem i słońcem Południe – Odpoczynek od pracy Portret Adeline Ravoux Portret doktora Félixa Reya Portret doktora Gacheta Portret Eugène’a Bocha Portret kobiety z czerwoną wstążką Portret listonosza Józefa Roulina Portret matki artysty Portret Millieta, podporucznika żuawów Portret „Ojca” Tanguy Ratusz w Auvers 14 lipca 1890 Restauracja de la Sirène w Asnières Sala taneczna w Arles Siewca Snopy pszenicy Sosny i mlecze w ogrodzie Szpitala Świętego Pawła Sosny z postacią w ogrodzie Szpitala Świętego Pawła Spacer więźniów Stara wieża pośród pól Stary człowiek w smutku Szachownice cesarskie w miedzianym wazonie Śnieżny krajobraz z Arles w tle Taras kawiarni w nocy Ulica w Saintes-Maries Wazon z cyniami i innymi kwiatami Wejście do parku publicznego w Arles Widok morza w Saintes-Maries Widok morza w Scheveningen Widok na Arles z irysami na pierwszym planie Widok na Vessenots nieopodal Auvers Widok Saintes-Maries Widzowie na arenie w Arles Wierzby o zachodzie słońca Włoszka Wskrzeszenie Łazarza Wspomnienie ogrodu w Etten Zachód słońca koło Montmajour Zachód słońca: pola pszenicy w pobliżu Arles Zielona winnica Zielone pole pszenicy z cyprysem Żniwa w La Crau z Montmajour w tle Żuaw
Akwarele	Dom Vincenta w Arles (Żółty Dom) Łodzie rybackie na plaży Most Langlois w Arles Nocna kawiarnia Żniwa w Prowansji, po lewej Montmajour Żuaw
Rysunki	Dziedziniec szpitala w Arles Gwiaździsta noc Jedzący kartofle Kobieta szyjąca, z dziewczynką La Mousmé Most Langlois w Arles Pole pszenicy z cyprysami Sien Smutek Ulica w Saintes-Maries Żuaw
Akwaforty	Portret doktora Gacheta: mężczyzna z fajką
Obrazy przypisywane van Goghowi	Martwa natura z kuflem piwa i owocami Autoportret z okaleczonym uchem
Kolekcje publiczne	Muzeum Vincenta van Gogha Kröller-Müller Museum Musée d’Orsay
Van Gogh w sztuce	filmy: Pasja życia (1956) Vincent. Życie i twórczość Vincenta van Gogha (1987) Vincent i Theo (1990) Sny (1990) Van Gogh (1991) Twój Vincent (2017) Van Gogh. U bram wieczności (2019)