Fryderyk II Łagodny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Dodano kategorię "Władcy Turyngii" za pomocą HotCat, kat. |
poprawa przek., WP:SK, drobne merytoryczne |
||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
|imiona = |
|imiona = |
||
|tytulatura = |
|tytulatura = |
||
|grafika = |
|grafika = 1412 Friedrich.jpg |
||
|opis grafiki = |
|opis grafiki = |
||
|herb = |
|herb = |
||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|1. do = [[7 września]] [[1464]] |
|1. do = [[7 września]] [[1464]] |
||
|1. koronacja = |
|1. koronacja = |
||
|1. poprzednik = |
|1. poprzednik = [[Fryderyk I Kłótnik]] |
||
|1. następca = |
|1. następca = [[Ernest Wettyn|Ernest I]] |
||
|2. tytuł = [[Władcy Turyngii|landgraf Turyngii]] |
|2. tytuł = [[Władcy Turyngii|landgraf Turyngii]] |
||
|2. od = [[1440]] |
|2. od = [[1440]] |
||
|2. do = [[ |
|2. do = [[1445]] |
||
|2. koronacja = |
|2. koronacja = |
||
|2. poprzednik = |
|2. poprzednik = [[Fryderyk IV (landgraf Turyngii)|Fryderyk IV]] |
||
|2. następca = |
|2. następca = [[Wilhelm II (landgraf Turyngii)|Wilhelm II]] |
||
|3. tytuł = [[Margrabiowie Miśni|margrabia Miśni]] |
|||
|3. od = [[1428]] |
|||
|3. do = [[1464]] |
|||
|3. koronacja = |
|||
|3. poprzednik = [[Fryderyk I Kłótnik]] |
|||
|3. następca = [[Wilhelm II (landgraf Turyngii)|Wilhelm III]] |
|||
|dynastia = [[Wettynowie]] |
|dynastia = [[Wettynowie]] |
||
|data urodzenia = [[22 sierpnia]] [[1412]] |
|data urodzenia = [[22 sierpnia]] [[1412]] |
||
| Linia 33: | Linia 39: | ||
|rodzeństwo = |
|rodzeństwo = |
||
|1. związek = żona |
|1. związek = żona |
||
|1. związek z = [[Małgorzata Habsburg ( |
|1. związek z = [[Małgorzata Habsburg (1416–1486)|Małgorzata Habsburg]] |
||
|1. związek od = |
|1. związek od = |
||
|1. związek do = |
|1. związek do = |
||
|1. dzieci = Amalia,<br />Anna,<br />[[Ernest Wettyn|Ernest]],<br />[[Albrecht Odważny|Albrecht]],<br />Małgorzata,<br />Jadwiga,<br />dwóch synów |
|1. dzieci = Amalia,<br />Anna,<br />[[Ernest Wettyn|Ernest]],<br />[[Albrecht Odważny|Albrecht]],<br />Małgorzata,<br />Jadwiga,<br />dwóch synów |
||
|odznaczenia = |
|odznaczenia = |
||
|commons = Category:Frederick |
|commons = Category:Frederick II, Elector of Saxony |
||
|wikiźródła = |
|wikiźródła = |
||
|wikicytaty = |
|wikicytaty = |
||
| Linia 44: | Linia 50: | ||
'''Fryderyk II Łagodny''' (ur. [[22 sierpnia]] [[1412]] r. w [[Lipsk]]u, zm. [[7 września]] [[1464]] r. tamże) – [[władcy Saksonii|książę saski]] i [[Elektorzy Rzeszy|elektor Rzeszy Niemieckiej]] od [[1428]] r. z dynastii [[Wettynowie|Wettinów]]. |
'''Fryderyk II Łagodny''' (ur. [[22 sierpnia]] [[1412]] r. w [[Lipsk]]u, zm. [[7 września]] [[1464]] r. tamże) – [[władcy Saksonii|książę saski]] i [[Elektorzy Rzeszy|elektor Rzeszy Niemieckiej]] od [[1428]] r. z dynastii [[Wettynowie|Wettinów]]. |
||
Był najstarszym z synów pierwszego elektora saskiego z dynastii Wettynów [[Fryderyk I Kłótnik|Fryderyka I Kłótnika]] oraz [[Katarzyna Welf|Katarzyny]] z [[Brunszwik-Lüneburg|Brunszwiku-Lüneburga]]. Po śmierci ojca w 1428 r. odziedziczył władzę w [[Saksonia|Saksonii]] wraz ze swoimi trzema młodszymi braćmi (Henrykiem, Zygmuntem i [[Wilhelm II (landgraf Turyngii)|Wilhelmem]]), przy czym Fryderykowi, jako najstarszemu przypadła godność elektora Rzeszy. Objął władzę w obliczu zagrożenia ze strony [[Czechy|Czech]] – [[husyci]] pustoszyli wówczas całą Saksonię. Sytuację zdołał opanować dopiero po kilku latach: w 1432 r. zawarł pokój z husytami, pozostał jednak ich przeciwnikiem na arenie politycznej (husyci ponownie zaatakowali Saksonię w 1438 r., ponieśli jednak porażkę). |
Był najstarszym z synów pierwszego elektora saskiego z dynastii Wettynów [[Fryderyk I Kłótnik|Fryderyka I Kłótnika]] oraz [[Katarzyna Welf|Katarzyny]] z [[Brunszwik-Lüneburg|Brunszwiku-Lüneburga]]. Po śmierci ojca w 1428 r. odziedziczył władzę w [[Saksonia|Saksonii]] wraz ze swoimi trzema młodszymi braćmi (Henrykiem, Zygmuntem i [[Wilhelm II (landgraf Turyngii)|Wilhelmem]]), przy czym Fryderykowi, jako najstarszemu przypadła godność elektora Rzeszy. Objął władzę w obliczu zagrożenia ze strony [[Czechy|Czech]] – [[Husytyzm|husyci]] pustoszyli wówczas całą Saksonię. Sytuację zdołał opanować dopiero po kilku latach: w 1432 r. zawarł pokój z husytami, pozostał jednak ich przeciwnikiem na arenie politycznej (husyci ponownie zaatakowali Saksonię w 1438 r., ponieśli jednak porażkę). |
||
W okresie swojego panowania zaangażował się przede wszystkim w działania na rzecz wewnętrznego wzmocnienia i konsolidacji Saksonii, a także poszerzenia jej granic poprzez przejmowanie należnego mu dziedzictwa (m.in. chodziło tu o [[Turyngia|Turyngię]]). Staraniom tym pomagała przyjaźń Fryderyka z [[władcy Niemiec|królem Niemiec]] (od 1438 r.) [[Albrecht II Habsburg|Albrechtem II Habsburgiem]], który rozstrzygnął na korzyść Fryderyka spór o część [[Miśnia|Miśni]] w 1439 r. Fryderyk odparł też roszczenia do tytułu elektorskiego w Saksonii ze strony książąt [[ |
W okresie swojego panowania zaangażował się przede wszystkim w działania na rzecz wewnętrznego wzmocnienia i konsolidacji Saksonii, a także poszerzenia jej granic poprzez przejmowanie należnego mu dziedzictwa (m.in. chodziło tu o [[Turyngia|Turyngię]]). Staraniom tym pomagała przyjaźń Fryderyka z [[władcy Niemiec|królem Niemiec]] (od 1438 r.) [[Albrecht II Habsburg|Albrechtem II Habsburgiem]], który rozstrzygnął na korzyść Fryderyka spór o część [[Miśnia|Miśni]] w 1439 r. Fryderyk odparł też roszczenia do tytułu elektorskiego w Saksonii ze strony książąt [[Księstwo Saksonii-Lauenburga|Lauenburga]], którzy sprzymierzyli się z [[Brandenburgia|Brandenburgią]] (konflikt został zakończony ostatecznie w 1441 r., gdy Fryderyk porozumiał się z margrabiami brandenburskimi). |
||
W 1440 r. po śmierci kuzyna [[Fryderyk IV (landgraf Turyngii)|Fryderyka IV]] przejął [[Turyngia|Turyngię]]. W obliczu śmierci brata Henryka, wstąpienia do stanu duchownego brata Zygmunta oraz dojścia do pełnoletniości brata Wilhelma w 1445 r. podpisał z tym ostatnim umowę o podziale księstwa (Wilhelm otrzymał wówczas Turyngię). Stosunki między braćmi nie układały się jednak dobrze: już w 1446 r. wybuchła między nimi [[wojna domowa w Saksonii|wojna]], która zakończyła się pokojem dopiero w 1451 r. |
W 1440 r. po śmierci kuzyna [[Fryderyk IV (landgraf Turyngii)|Fryderyka IV]] przejął [[Turyngia|Turyngię]]. W obliczu śmierci brata Henryka, wstąpienia do stanu duchownego brata Zygmunta oraz dojścia do pełnoletniości brata Wilhelma w 1445 r. podpisał z tym ostatnim umowę o podziale księstwa (Wilhelm otrzymał wówczas Turyngię). Stosunki między braćmi nie układały się jednak dobrze: już w 1446 r. wybuchła między nimi [[wojna domowa w Saksonii|wojna]], która zakończyła się pokojem dopiero w 1451 r. |
||
| Linia 57: | Linia 63: | ||
Fryderyk został pochowany w katedrze w [[Miśnia|Miśni]]. Tytuł elektorski przejął po nim starszy syn Ernest, który dokonał podziału Saksonii ze swym bratem Albrechtem. Podział ten dał początek dwóm liniom dynastycznym saskich Wettinów: elektorskiej (ernestyńskiej) oraz książęcej (albertyńskiej). |
Fryderyk został pochowany w katedrze w [[Miśnia|Miśni]]. Tytuł elektorski przejął po nim starszy syn Ernest, który dokonał podziału Saksonii ze swym bratem Albrechtem. Podział ten dał początek dwóm liniom dynastycznym saskich Wettinów: elektorskiej (ernestyńskiej) oraz książęcej (albertyńskiej). |
||
Był żonaty z [[Małgorzata Habsburg ( |
Był żonaty z [[Małgorzata Habsburg (1416–1486)|Małgorzatą]], córką [[Ernest Żelazny|Ernesta Żelaznego]] z dynastii [[Habsburgowie|Habsburgów]] i [[Cymbarka mazowiecka|Cymbarki]] z dynastii [[Piastowie|Piastów]], ze związku tego pochodziły następujące dzieci: |
||
* Amalia, zm. 1501, żona [[Ludwik IX Bogaty|Ludwika IX Bogatego]], księcia [[Bawaria|bawarskiego]], |
* Amalia, zm. 1501, żona [[Ludwik IX Bogaty|Ludwika IX Bogatego]], księcia [[Bawaria|bawarskiego]], |
||
* Anna, zm. 1512, żona [[Albrecht III Achilles|Albrechta III Achillesa]], margrabiego [[Brandenburgia|brandenburskiego]], |
* Anna, zm. 1512, żona [[Albrecht III Achilles|Albrechta III Achillesa]], margrabiego [[Brandenburgia|brandenburskiego]], |
||
Wersja z 08:59, 14 sie 2018
| |
| |
| książę elektor Saksonii | |
| Okres |
od 1428 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| landgraf Turyngii | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| margrabia Miśni | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci |
7 września 1464 |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona | |
| Dzieci | |
Fryderyk II Łagodny (ur. 22 sierpnia 1412 r. w Lipsku, zm. 7 września 1464 r. tamże) – książę saski i elektor Rzeszy Niemieckiej od 1428 r. z dynastii Wettinów.
Był najstarszym z synów pierwszego elektora saskiego z dynastii Wettynów Fryderyka I Kłótnika oraz Katarzyny z Brunszwiku-Lüneburga. Po śmierci ojca w 1428 r. odziedziczył władzę w Saksonii wraz ze swoimi trzema młodszymi braćmi (Henrykiem, Zygmuntem i Wilhelmem), przy czym Fryderykowi, jako najstarszemu przypadła godność elektora Rzeszy. Objął władzę w obliczu zagrożenia ze strony Czech – husyci pustoszyli wówczas całą Saksonię. Sytuację zdołał opanować dopiero po kilku latach: w 1432 r. zawarł pokój z husytami, pozostał jednak ich przeciwnikiem na arenie politycznej (husyci ponownie zaatakowali Saksonię w 1438 r., ponieśli jednak porażkę).
W okresie swojego panowania zaangażował się przede wszystkim w działania na rzecz wewnętrznego wzmocnienia i konsolidacji Saksonii, a także poszerzenia jej granic poprzez przejmowanie należnego mu dziedzictwa (m.in. chodziło tu o Turyngię). Staraniom tym pomagała przyjaźń Fryderyka z królem Niemiec (od 1438 r.) Albrechtem II Habsburgiem, który rozstrzygnął na korzyść Fryderyka spór o część Miśni w 1439 r. Fryderyk odparł też roszczenia do tytułu elektorskiego w Saksonii ze strony książąt Lauenburga, którzy sprzymierzyli się z Brandenburgią (konflikt został zakończony ostatecznie w 1441 r., gdy Fryderyk porozumiał się z margrabiami brandenburskimi).
W 1440 r. po śmierci kuzyna Fryderyka IV przejął Turyngię. W obliczu śmierci brata Henryka, wstąpienia do stanu duchownego brata Zygmunta oraz dojścia do pełnoletniości brata Wilhelma w 1445 r. podpisał z tym ostatnim umowę o podziale księstwa (Wilhelm otrzymał wówczas Turyngię). Stosunki między braćmi nie układały się jednak dobrze: już w 1446 r. wybuchła między nimi wojna, która zakończyła się pokojem dopiero w 1451 r.
W nocy z 7 na 8 lipca 1455 r. synowie Fryderyka, Ernest i Albrecht zostali porwani z zamku Altenburg przez mającego do elektora pretensje finansowe rycerza Kunza von Kauffungen. Porywacz, zdążający w kierunku granicy czeskiej został jednak schwytany, a dzieci Fryderyka uwolnione.
W 1459 r. Fryderyk zawarł porozumienie z nowym królem czeskim Jerzym z Podiebradów, regulując ostatecznie swoje stosunki z husytami i przebieg granicy czesko-saksońskiej, wyrzekając się pretensji do terenów położonych po drugiej stronie granicy. Dodatkowo zawarte miało być podwójne małżeństwo między dziećmi Jerzego i Fryderyka.
Fryderyk został pochowany w katedrze w Miśni. Tytuł elektorski przejął po nim starszy syn Ernest, który dokonał podziału Saksonii ze swym bratem Albrechtem. Podział ten dał początek dwóm liniom dynastycznym saskich Wettinów: elektorskiej (ernestyńskiej) oraz książęcej (albertyńskiej).
Był żonaty z Małgorzatą, córką Ernesta Żelaznego z dynastii Habsburgów i Cymbarki z dynastii Piastów, ze związku tego pochodziły następujące dzieci:
- Amalia, zm. 1501, żona Ludwika IX Bogatego, księcia bawarskiego,
- Anna, zm. 1512, żona Albrechta III Achillesa, margrabiego brandenburskiego,
- Ernest, zm. 1486, elektor saski,
- Albrecht, zm. 1500, książę saski,
- Małgorzata, zm. 1491, ksieni w Seußlitz,
- Jadwiga, zm. 1511, ksieni w Kwedlinburgu,
- dwóch synów zmarłych w dzieciństwie.
| Fryderyk II Poważny | |||||||||||||
| Fryderyk III Srogi | |||||||||||||
| Matylda | |||||||||||||
| Fryderyk I Kłótnik | |||||||||||||
| Henryk VIII Henneberg | |||||||||||||
| Katarzyna z Hennenbergu | |||||||||||||
| Jutta von Brandenburg | |||||||||||||
| Fryderyk II Łagodny | |||||||||||||
| Magnus II | |||||||||||||
| Henryk I | |||||||||||||
| Katarzyna Anhalt-Bernburg | |||||||||||||
| Katarzyna z Brunszwiku-Lüneburga | |||||||||||||
| Warcisław VI | |||||||||||||
| Zofia | |||||||||||||
| Anna meklemburska | |||||||||||||
Bibliografia
- Gottfried Opitz: Friedrich II. der Sanftmütige. W: Neue Deutsche Biographie. T. 5. Berlin: Duncker & Humblot, 1961, s. 568. [dostęp 13 grudnia 2009 r.]. (niem.).
- Heinrich Theodor Flathe: Friedrich II. (Kurfürst von Sachsen). W: Allgemeine Deutsche Biographie. T. 7. Leipzig: Verlag von Dunckler & Humblot, 1878, s. 778–779. [dostęp 13 grudnia 2009 r.]. (niem.).
