Rekonstrukcja (architektura): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
drobne merytoryczne |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DNU|naprawa|podstrona=2014:01:12:Rekonstrukcja (architektura)}} |
{{DNU|naprawa|podstrona=2014:01:12:Rekonstrukcja (architektura)}} |
||
'''Rekonstrukcja''' – odtworzenie zniszczonego budynku lub jego nieistniejących już detali do stanu sprzed zniszczenia zabytku, które dokonywane jest na podstawie zachowanych planów, projektów, fotografii lub szkiców. Może towarzyszyć konserwacji zabytków, gdy wymaga tego potrzeba zachowania większej części oryginalnych elementów (np. rekonstrukcja części pieca w obozie [[Auschwitz]]). Rekonstrukcji poddawane są obiekty o dużej wartości artystycznej, historycznej, kulturowej, krajobrazowej lub duchowej i symbolicznej dla społeczeństwa. Szczególne znaczenie miało odbudowanie [[Stare Miasto w Warszawie|Starego Miasta w Warszawie]] w latach 1948-1953 oraz [[Zamek Królewski w Warszawie|Zamku Królewskiego w Warszawie]] w latach 1971-1974 co spotkało się z uznaniem UNESCO, które odbudowany zespół wpisało na Listę Światowego Dziedzictwa. Pomimo krytyki prowadzenia rekonstrukcji przez zwolenników budowy obiektów wyłącznie w stylach współczesnych zarzucających "fałszowanie historii", rekonstrukcje są prowadzone nieprzerwanie w wielu europejskich krajach szczególnie od zakończenia II Wojny światowej, podczas której zniszczono wiele budynków o ogromnym znaczeniu duchowym, krajobrazowym i kulturowym dla społeczeństw europejskich. Po 1990 roku szczególnie dużo rekonstrukcji zniszczonych budynków prowadzonych jest w Niemczech, pomimo tego, że od ich zburzenia minęło ponad pół wieku ([[Zamek w Berlinie]], Zamek w Poczdamie, Stare Miasto w Dreźnie, Lubeka i inne). Prowadzone są także rekonstrukcje budynków zniszczonych kilkaset lat temu, ale które mają duże znaczenie emocjonalne dla społeczności, jak np. zniszczony w XVIII wieku [[Zamek Dolny w Wilnie]] lub będący w ruinie od XVII wieku [[Zamek w Trokach]]. Rekonstrukcje prowadzone są też na skutek zniszczenia zabytku w wyniku katastrofy budowlanej (np. Kampanila św. Marka w Wenecji) lub zniszczonych w skutek klęsk żywiołowych. Rekonstrukcje są też prowadzone w celach edukacyjnych, aby przedstawić wygląd obiektów zniszczonych wiele wieków temu, np. wille rzymskie (np. Villa Getty), gród w [[Biskupin]]ie, fragmenty rzymskiego Limes (np. Saalburg pod Bad Homburg vor der Höhe, Walzheim, Biriciana) i inne. <br /> |
'''Rekonstrukcja''' – odtworzenie zniszczonego budynku lub jego nieistniejących już detali do stanu sprzed zniszczenia zabytku, które dokonywane jest na podstawie zachowanych planów, projektów, fotografii lub szkiców. Może towarzyszyć konserwacji zabytków, gdy wymaga tego potrzeba zachowania większej części oryginalnych elementów (np. rekonstrukcja części pieca w obozie [[Auschwitz]]). Rekonstrukcji poddawane są obiekty o dużej wartości artystycznej, historycznej, kulturowej, krajobrazowej lub duchowej i symbolicznej dla społeczeństwa. Po częściowych rekonstrukcjach dokonywanych w XIX wieku, jak np części zamku w Malborku, za pierwszą kompletną rekonstrukcją można uznać odbudowanie dzwonnicy na Placu Św. Marka w Wenecji, która zawaliła się w 1902 roku. Kolejne liczne rekonstrukcje przeprowadzono po zniszczeniach w I Wojny światowej (Sukiennice w [[Ypres]]). Szczególne znaczenie miało odbudowanie [[Stare Miasto w Warszawie|Starego Miasta w Warszawie]] w latach 1948-1953 oraz [[Zamek Królewski w Warszawie|Zamku Królewskiego w Warszawie]] w latach 1971-1974 co spotkało się z uznaniem [[UNESCO]], które odbudowany zespół wpisało na Listę Światowego Dziedzictwa. Często jednak rekonstrukcje dokonywane na terenie Warszawy odwoływały się do kształtu wcześniejszego niż stan sprzed zniszczenia (np. Pałac Biskupów Krakowskich w Warszawie). Pomimo krytyki prowadzenia rekonstrukcji przez zwolenników budowy obiektów wyłącznie w stylach współczesnych zarzucających "fałszowanie historii", rekonstrukcje są prowadzone nieprzerwanie w wielu europejskich krajach szczególnie od zakończenia II Wojny światowej, podczas której zniszczono wiele budynków o ogromnym znaczeniu duchowym, krajobrazowym i kulturowym dla społeczeństw europejskich. Po 1990 roku szczególnie dużo rekonstrukcji zniszczonych budynków prowadzonych jest w Niemczech, pomimo tego, że od ich zburzenia minęło ponad pół wieku ([[Zamek w Berlinie]], Zamek w Poczdamie, Stare Miasto w Dreźnie, Lubeka i inne). Prowadzone są także rekonstrukcje budynków zniszczonych kilkaset lat temu, ale które mają duże znaczenie emocjonalne dla społeczności, jak np. zniszczony w XVIII wieku [[Zamek Dolny w Wilnie]] lub będący w ruinie od XVII wieku [[Zamek w Trokach]]. Rekonstrukcje prowadzone są też na skutek zniszczenia zabytku w wyniku katastrofy budowlanej (np. Kampanila św. Marka w Wenecji) lub zniszczonych w skutek klęsk żywiołowych. Rekonstrukcje są też prowadzone w celach edukacyjnych, aby przedstawić wygląd obiektów zniszczonych wiele wieków temu, np. wille rzymskie (np. Villa Getty), gród w [[Biskupin]]ie, fragmenty rzymskiego Limes (np. Saalburg pod Bad Homburg vor der Höhe, Walzheim, Biriciana) i inne. <br /> |
||
=== Rekonstrukcje a kreacje i stylizacje === |
=== Rekonstrukcje a kreacje i stylizacje === |
||
Rekonstrukcje, które zawsze są oparte na materiale ikonograficznym sporządzonym w przeszłości i prowadzone wg wskazówek historyków sztuki, a często też przy wykorzystaniu materiałów stosowanych w przeszłości, należy odróżnić od budowy obiektów, które nie posiadają ikonografii przedstawiającej ich wygląd sprzed zniszczenia (np. Zamek w Poznaniu, [[Zamek w Tykocinie]], [[Zamek w Gostyninie]]) i które są jedynie kreacją przypuszczalnego wyglądu z przeszłości lub świadomą stylizacją. Tego typu kreacje powstawały często także w XIX wieku w Niemczech ([[Neuschwanstein]]) i we Francji (np. [[Carcassonne]]) w związku z popularnością idei romantycznych, jednak, z uwagi na koncentrowanie się przy ich budowie na malowniczości, a nie walorach naukowych, należy odróżnić je od rekonstrukcji sensu stritco. Budynki takie określa się jako zbudowane w stylistyce [[historyzm]]u, kreacji historyzującej lub stylizacji. Stylizacje historyczne były stosowane też po 1918 roku, gdy odbudowywano zniszczone podczas I Wojny światowej: Kalisz, Niedzicę, Działdowo, a także po 1945 roku, np. podczas budowy jednej z pierzei rynku w Sandomierzu, na Podzamczu w Lublinie, socrealistycznej dzielnicy [[Mariensztat]] w Warszawie, rynku w Raciborzu, rynku w Gliwicach. |
Rekonstrukcje, które zawsze są oparte na materiale ikonograficznym sporządzonym w przeszłości i prowadzone wg wskazówek historyków sztuki, a często też przy wykorzystaniu materiałów stosowanych w przeszłości, należy odróżnić od budowy obiektów, które nie posiadają ikonografii przedstawiającej ich wygląd sprzed zniszczenia (np. Zamek w Poznaniu, [[Zamek w Tykocinie]], [[Zamek w Gostyninie]]) i które są jedynie kreacją przypuszczalnego wyglądu z przeszłości lub świadomą stylizacją. Tego typu kreacje powstawały często także w XIX wieku w Niemczech ([[Neuschwanstein]]) i we Francji (np. [[Carcassonne]]) w związku z popularnością idei romantycznych, jednak, z uwagi na koncentrowanie się przy ich budowie na malowniczości, a nie walorach naukowych, należy odróżnić je od rekonstrukcji sensu stritco. Budynki takie określa się jako zbudowane w stylistyce [[historyzm]]u, kreacji historyzującej lub stylizacji. Stylizacje historyczne były stosowane też po 1918 roku, gdy odbudowywano zniszczone podczas I Wojny światowej: Kalisz, Kazimierz nad Wisłą, Niedzicę, Działdowo, a także po 1945 roku, np. podczas budowy jednej z pierzei rynku w Sandomierzu, na Podzamczu w Lublinie, socrealistycznej dzielnicy [[Mariensztat]] w Warszawie, rynku w Raciborzu, rynku w Gliwicach. |
||
Przykłady rekonstrukcji: |
Przykłady rekonstrukcji: |
Wersja z 16:10, 16 lut 2014
|
Nieprawidłowe użycie szablonu: musisz określić typ zgłoszenia
np. {{DNU|artykuł|podstrona=2024:06:20:Rekonstrukcja (architektura)}} |
Rekonstrukcja – odtworzenie zniszczonego budynku lub jego nieistniejących już detali do stanu sprzed zniszczenia zabytku, które dokonywane jest na podstawie zachowanych planów, projektów, fotografii lub szkiców. Może towarzyszyć konserwacji zabytków, gdy wymaga tego potrzeba zachowania większej części oryginalnych elementów (np. rekonstrukcja części pieca w obozie Auschwitz). Rekonstrukcji poddawane są obiekty o dużej wartości artystycznej, historycznej, kulturowej, krajobrazowej lub duchowej i symbolicznej dla społeczeństwa. Po częściowych rekonstrukcjach dokonywanych w XIX wieku, jak np części zamku w Malborku, za pierwszą kompletną rekonstrukcją można uznać odbudowanie dzwonnicy na Placu Św. Marka w Wenecji, która zawaliła się w 1902 roku. Kolejne liczne rekonstrukcje przeprowadzono po zniszczeniach w I Wojny światowej (Sukiennice w Ypres). Szczególne znaczenie miało odbudowanie Starego Miasta w Warszawie w latach 1948-1953 oraz Zamku Królewskiego w Warszawie w latach 1971-1974 co spotkało się z uznaniem UNESCO, które odbudowany zespół wpisało na Listę Światowego Dziedzictwa. Często jednak rekonstrukcje dokonywane na terenie Warszawy odwoływały się do kształtu wcześniejszego niż stan sprzed zniszczenia (np. Pałac Biskupów Krakowskich w Warszawie). Pomimo krytyki prowadzenia rekonstrukcji przez zwolenników budowy obiektów wyłącznie w stylach współczesnych zarzucających "fałszowanie historii", rekonstrukcje są prowadzone nieprzerwanie w wielu europejskich krajach szczególnie od zakończenia II Wojny światowej, podczas której zniszczono wiele budynków o ogromnym znaczeniu duchowym, krajobrazowym i kulturowym dla społeczeństw europejskich. Po 1990 roku szczególnie dużo rekonstrukcji zniszczonych budynków prowadzonych jest w Niemczech, pomimo tego, że od ich zburzenia minęło ponad pół wieku (Zamek w Berlinie, Zamek w Poczdamie, Stare Miasto w Dreźnie, Lubeka i inne). Prowadzone są także rekonstrukcje budynków zniszczonych kilkaset lat temu, ale które mają duże znaczenie emocjonalne dla społeczności, jak np. zniszczony w XVIII wieku Zamek Dolny w Wilnie lub będący w ruinie od XVII wieku Zamek w Trokach. Rekonstrukcje prowadzone są też na skutek zniszczenia zabytku w wyniku katastrofy budowlanej (np. Kampanila św. Marka w Wenecji) lub zniszczonych w skutek klęsk żywiołowych. Rekonstrukcje są też prowadzone w celach edukacyjnych, aby przedstawić wygląd obiektów zniszczonych wiele wieków temu, np. wille rzymskie (np. Villa Getty), gród w Biskupinie, fragmenty rzymskiego Limes (np. Saalburg pod Bad Homburg vor der Höhe, Walzheim, Biriciana) i inne.
Rekonstrukcje a kreacje i stylizacje
Rekonstrukcje, które zawsze są oparte na materiale ikonograficznym sporządzonym w przeszłości i prowadzone wg wskazówek historyków sztuki, a często też przy wykorzystaniu materiałów stosowanych w przeszłości, należy odróżnić od budowy obiektów, które nie posiadają ikonografii przedstawiającej ich wygląd sprzed zniszczenia (np. Zamek w Poznaniu, Zamek w Tykocinie, Zamek w Gostyninie) i które są jedynie kreacją przypuszczalnego wyglądu z przeszłości lub świadomą stylizacją. Tego typu kreacje powstawały często także w XIX wieku w Niemczech (Neuschwanstein) i we Francji (np. Carcassonne) w związku z popularnością idei romantycznych, jednak, z uwagi na koncentrowanie się przy ich budowie na malowniczości, a nie walorach naukowych, należy odróżnić je od rekonstrukcji sensu stritco. Budynki takie określa się jako zbudowane w stylistyce historyzmu, kreacji historyzującej lub stylizacji. Stylizacje historyczne były stosowane też po 1918 roku, gdy odbudowywano zniszczone podczas I Wojny światowej: Kalisz, Kazimierz nad Wisłą, Niedzicę, Działdowo, a także po 1945 roku, np. podczas budowy jednej z pierzei rynku w Sandomierzu, na Podzamczu w Lublinie, socrealistycznej dzielnicy Mariensztat w Warszawie, rynku w Raciborzu, rynku w Gliwicach.
Przykłady rekonstrukcji:
Rekonstrukcje w Warszawie
- Zamek Królewski w Warszawie
- Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie (poza fasadą)
- Stare Miasto w Warszawie
- Zamek Ujazdowski w Warszawie
- Kościół św. Kazimierza w Warszawie na Rynku Nowego Miasta
- Kościół św. Aleksandra w Warszawie
- Bazylika katedralna św. Michała i św. Floriana w Warszawie
- Kościół św. Marcina w Warszawie
- Teatr Wielki w Warszawie
- Kościół św. Jacka w Warszawie
- Pałac Jabłonowskich w Warszawie
- Arsenał w Warszawie
- Kościół Świętego Krzyża w Warszawie
- Pałac Przebendowskich w Warszawie
- Pałac Biskupów Krakowskich w Warszawie
- Pałacyk Sanguszków w Warszawie
Rekonstrukcje w innych miejscach w Polsce
- Stare Miasto we Wrocławiu (częściowo kreacja)
- Ratusz Głównego Miasta w Gdańsku
- Złota Kamienica w Gdańsku (do 1954)
- Brama Mariacka w Gdańsku
- Brama Świętego Ducha w Gdańsku
- Kościół św. Katarzyny w Gdańsku
- Brama Świętojańska w Gdańsku
- Waga miejska w Poznaniu (1950)
- Katedra św. Mikołaja w Elblągu (1948-1965)
- Dom Rohledera w Stargardzie Szczecińskim
- Spichlerz w Stargardzie Szczecińskim (1975)
- Odwach w Stargardzie Szczecińskim
- Ratusz w Kamieniu Pomorskim
- Dom Królów w Elblągu
- Kamienica na ul. Wigilijnej 18 w Elblągu
- Zamek w Malborku (np. Wieża Główna, Brama Nowa, Wieża Klesza, szczyty na zamku wysokim)
- Zamek w Sierakowie
- Zamek w Tykocinie koło Białegostoku (nie jest to rekonstrukcja, lecz stylizacja)
- Zamek Tropsztyn w Małopolsce (nie jest to rekonstrukcja, lecz stylizacja)
- Wieża zamku w Chudowie koło Gliwic
- Zamek w Korzkwi koło Krakowa
- Zamek Bobolice
- Zamek w Gostyninie (stylizacja z 2009 r.)
- Zamek w Tykocinie (stylizacja)
- Kolegiata św. Mikołaja w Wolinie
- Hełm na Kościele Mariackim w Słupsku (2004)
- Wieża ratusza w Świdnicy (2010-2012)
- Wieża ratusza w Strzelinie (2011)
- Wieża ratusza w Sieniawie (2012)
- Wieża ratusza w Białymstoku (1954)
- Pawilon Toskański w Białymstoku
- Cekhauz w Białymstoku (1953)
- Klasztor Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego w Białymstoku (1949)
- Kaplica pw. św. Marii Magdaleny w Pułtusku.
- Kamienica Pod Złotym Psem we Wrocławiu (1994)
Rekonstrukcje w Niemczech
- zamek w Trifels (1937)
- Zamek Hohenzollern
- Kościół Główny św. Michała w Hamburgu (1945-1952)
- Ratusz w Osnabrück (1948)
- Kamienice mieszczańskie przy Peterstraße w Hamburgu
- Zamek w Stolpe (2001)
- Szpital Ducha Św. w Norymberdze (1951)
- Kościół św. Marcina w Bremie (1952)
- Dom Buddenbrooków w Lubece (1957)
- Alte Brücke w Heidelbergu
- Zwinger w Dreźnie (1951)
- Katedra Świętej Trójcy w Dreźnie (1965)
- Semperoper w Dreźnie (1968-1976)
- Schloss Bruchsal w Bruchsal (1970)
- Leibnizhaus w Hanowerze (1983)
- Kościół Trójcy Świętej w Ulm (1984)
- Wilhelma-Theater w Sztutgarcie (1985)
- Zamek w Dreźnie (1986-2004)
- Kościół św. Piotra w Lubece (do 1987)
- Pałac Taschenberg w Dreźnie (1991)
- Alte Waage w Brunszwiku (1994)
- Knochenhaueramtshaus w Hildesheim (1989)
- Löwenapotheke w Aschaffenburgu (1991-1993)
- Frauenkirche w Dreźnie (1992-2005)
- Wieża Adlerturm w Dortmundzie (1993)
- Biblioteka Uniwersytecka w Lipsku (1993)
- Pałac Cosel w Dreźnie (1997)
- Komendantura w Berlinie (2003)
- Monopteros w Poczdamie (2004)
- Pałac Kurlandzki w Dreźnie (2006)
- Biblioteka Miejska we Frankfurcie nad Menem (2005)
- Belvedere w Poczdamie (2005)
- Collegium Maius w Erfurcie
- Residenzschloss w Brunszwiku (2007)
- Neues Museum w Berlinie (2009)
- Pałac Beichlingen w Dreźnie (2010)
- Stary Ratusz (Altes Rathaus) w Wesel (2010)
- Saalhof we Frankfurcie nad Menem (2011)
- Henschelhaus w Kassel zburzony w 1920 r. (odbudowa 2012)
- Schloss Herrenhausen w Hanowerze (2013)
Rekonstrukcje na Litwie
- Zamek w Trokach (1951-1961)
- Zamek Dolny w Wilnie (2001-2009)
- Zamek w Birżach (1978-1986)
- Karczma Królewska (Stara Plebania) w Kownie przy ul. Wileńskiej 7 (po 1971)
- Wilno, kamienica gotycka, ul. Aušros Vartų gatvė nr 8 (po 1970)
- Wilno, trzecia kondygnacja tzw. Baszty Giedymina (1938-1939)
-
Zamek Dolny w Wilnie
-
Zamek w Trokach
-
Kamienica w Wilnie
-
Zamek w Birżach
Rekonstrukcje na Białorusi
- Ratusz w Mohylewie na Białorusi (2008)
- Ratusz w Mińsku na Białorusi (2004)
- Zamek w Nieświeżu (częściowo prawe skrzydło oraz hełm na wieży)
- Zamek w Lidzie (częściowo)
- Zamek w Mirze (częściowo)
- Klasztor Jezuitów w Orszy
- brama przed Kościołem Niepokalanego Poczęcia NMP w Słonimiu
- Kościół franciszkanów w mieście Dzisna (2013)
- Kościół w Wołczynie
- Cerkiew Zwiastowania w Witebsku
- Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego w Witebsku
-
Ratusz w Mohylewie
-
Witebsk
-
Witebsk
-
Orsza - Kolegium Jezuitów
-
Lida - zamek
Rekonstrukcje na Ukrainie
- Sobór Zaśnięcia Matki Bożej w Ławrze Peczerskiej w Kijowie (2000)
- Dom Hetmana w Baturynie
- Cerkiew Opieki Matki Bożej w Baturynie (2008)
- Monaster św. Michała Archanioła o Złotych Kopułach w Kijowie (1997)
- Cerkiew Narodzenia Pańskiego w Kijowie
- Złota Brama w Kijowie
- Sobór Przemienienia Pańskiego w Odessie
- Kościół św. Klemensa w Odessie
Rekonstrukcje w innych krajach
- Dzwonnica św. Marka w Wenecji (odbudowa w 1912 roku)
- Katedra św. Krzyża w Orleanie we Francji
- Zamek w Pierrefonds we Fancji
- Zamek w Langeais we Francji
- Château de Roquetaillade we Francji
- Zamek Haut-Kœnigsbourg we Francji
- Château de Hunebourg w Alzacji
- Kościół św. Magdaleny w Strasburgu
- Kościół św. Jana w Strasburgu
- Klasztor Monte Cassino (przed 1964 rokiem)
- Kościół św. Euzebiusza w Arnhem w Holandii
- Bazylika św. Franciszka w Asyżu we Włoszech
- Zamek Vršac w Serbii
- Złota Świątynia Kinkaku-ji w Kioto w 1950 roku w Japonii
- Stary Most w Mostarze w 2004 roku
- południowa część murów zamku w Budapeszcie (do 1966 roku)
- Dom Bractwa Czarnogłowych w Rydze na Łowie
- zamek Castell Coch w Cardiff w Walii
- Katedra św. Marcina w Ypres w Belgii (odbudowa 1920)
- Kościół św. Mikołaja w Ypres (odbudowa do 1945)
- Lakenhal (sukiennice) w Ypres (odbudowa do 1967)
- zamek Eilean Donan w Szkocji
- Zamek Karlštejn koło Pragi w Czechach
- Zamek w Trenczynie na Słowacji
- Synagoga Hurwa w Jerozolimie z 1864 roku, zniszczona w 1948, zrekonstruowana do 2010 r.
- Brama miejska Yongdingmen w Pekinie w Chinach
- Zamek w Nyírbátor na Węgrzech
- Cerkiew Chrystusa Zbawiciela w Moskwie
- Sobór Kazańskiej Ikony Matki Bożej w Moskwie
- Łuk Triumfalny w Moskwie, zburzony w 1936 roku, zrekonstruowany w 1966-68
Oprócz odtworzenia budynków w „naturze”, czyli ponownego ich wybudowania często można spotykać wirtualną formą rekonstrukcji przeznaczona do prezentacji w formie filmu, slajdów lub wydruków.