Wikipedysta:Fabian Myśliwiec 1991/brudnopis

Wysokość względna – pionowa odległość (wysokość) jakiegoś punktu względem punktu odniesienia innego niż poziom morza. Mówiąc o wysokości względnej, najczęściej ma się na myśli wysokość szczytów górskich w stosunku do den dolinnych (lub leżących w nich np. jeziorach) lub bezpośrednio otaczających je wyżyn lub nizin. Stanowi ona podstawę rozróżnienia dwóch wielkich form terenu: wyżyn i gór (góry mają średnią deniwelację ponad 300 m liczoną w promieniu 3 km).

Określenie wysokości względnych nigdy nie jest zbyt dokładne, gdyż zależy od przyjętego "na oko" punktu odniesienia. Z reguły zaokrągla się więc tę wielkość. Jest to jednak informacja przydatna w alpinizmie, gdyż ułatwia zorientowanie się jak duże przewyższenie musi zostać pokonane celem zdobycia szczytu w czasie wspinaczki. Wysokość względna szczytu nie zawsze jest tożsama z wysokością najwyższej ściany.

Przykładowe przybliżone wysokości względne (napis "Wikipedia" oznacza, że źródłem informacji jest jakaś niepolska Wikipedia):

- Mount Everest - 3650 - 4650 m (Wikipedia)

- Ararat - 4400 m

- Grand Teton - 1800 m

- Annapurna - 6 km

- Dhaulagiri - 6 km

- Fudżi - 3000 m

- Rysy - 1100 m

- Krywań - 1400 m

- Kominiarski Wierch - 800 m

- Sławkowski Szczyt - 950 m

- Nanga Parbat - 7 km (najwięcej na świecie)

- Dom (szczyt) - 3150 m (Wikipedia)

- Weisshorn - 1500 m

- Mont Blanc - 3500 m (Wikipedia)

- K2 - ponad 3000 m nad lodowcem K2 (jeśli za podstawę liczyć Concordię, to prawie 4000 m)

- Ama Dablam - 3050 m

- Babia Góra - 1100 m

- Wichren - 1000 m

- Denali - 5,5 km (najwięcej na świecie ze wszystkich stron)

- Meru (wulkan) - 3000 m (Wikipedia)

- Trzy Korony (szczyt) - 500 m (Wikipedia)

- Pikuj - 700 lub 1000 m

- Wielka Rawka - 450-800 m

- Tarnica - 500 m

- Kluczewska Sopka - 3750 m (Wikipedia)

- Kilimandżaro - 5 km

- Mount Stanley - 4 km

- Kenia (góra) - 3700 m

- Mount Elgon - 3070 m (Wikipedia)

- Howerla - 1100 m (Wikipedia)

- Demawend - 2500 m

- Góra Cooka - około 3 km

- Matterhorn - około 3 km (nad dnem Mattertal) (Wikipedia)

- Ras Daszan - około 2 km

- Biełucha - 2500 m (Wikipedia)

- Logan (góra) - 3500 - 4000 m lub nawet 3 mile = 4800 m (w tym 2600 m ściany pd-wsch)

- Masyw Vinsona - 3000/4000 m

- Huascarán - 2,5 km (4 km - w większej skali, całego parku narodowego)

- Finsteraarhorn - 2100 m (chyba od Konkordiaplatz)

- Klein Matterhorn - 2200 m

- Grossglockner - ok. 1,5 km

- Jaya - 3 km

- Szczyt Ismaila Samaniego - co najmniej 2 km (na takiej wysokości nad podstawą góry znajduje się jakieś plateau po szczytem)

- Rakaposhi - 6000 m

- Shivling - 2000 m

- Gaszerbrum II - ok. 2 km

- Góra Tasmana -2500 m

- Dychtau - 2700 m

- Szchara - 3000 m

- Gaszerbrum I - 3 km

- Gaszerbrum II - 3 km

- Momhil Sar - 1500 m

- Half Dome - ponad 1 km

- Gerlach - 2 km (podobno - tak mówi jedno niepewne źródło)

- Giewont - 1 km (tak bardzo na oko, bardzo możliwe że jednak trochę mniej)

- Śnieżka - licząc od Karpacza około 900 m, licząc od dna Kotliny Jeleniogórskiej 1200 m, ale są to (oba) niepewne punkty odniesienia

Ściany (najwyższe o jakich znalazłem informację (często będące częścią większej wysokości względnej)):

- Mount Everest - 3350 m

- Nuptse - 2700 m

- Czo Oju - 2800 m

- Makalu - 2500 m

- Kanczendzonga - 3000 m

- Manaslu - 4000 m

- Sziszapangma - 2000 m

- Broad Peak - 2300 m

- Gaszerbrum I - 3000 m

- Gaszerbrum II - 2000 m

- Jannu - 3000 m

- Aconcagua - niecałe 3000 m

- Meru (wulkan) - 1500 m (Wikipedia)

- Monte Rosa - 2400 m (najwyższa ściana alpejska)

- Eiger - 1800 m

- Grand Combin - 1200 m

- Mont Blanc - 1500 m

- Watzmann - 1750 m

- Vignemale - 800 m

- Pedraforca - 1000 m

- Mały Kieżmarski Szczyt - 900 m

- Kieżmarski Szczyt - 550 m

- Ganek/Mały Ganek - 700 m (oraz, co ważne, Galeria Gankowa będąca jego częścią ma ścianę wysokości 300 m, nad którą ściana szczytowa Małego Ganku ma jeszcze 180 m)

- Giewont - 600 m (Długi Giewont - 620 m)

- Mięguszowiecki Szczyt - 1043 m

- Hagshu - 900 m

- Huascarán - 1600 m

- Muztagh Tower - 1800/2200 m

- Latok - 2000 m

- Baintha Brakk - 3000 m

- Kunyang Chhish - 2700 m

- Malubiting - 4000 m

- Haramosh - 4000 m

- Jaya - 600 m

- El Capitan - 900 m

- Yerupajá - 1520 m

- Fitz Roy - 2300 m

- Annapurna - 4800 m (Wikipedia)

- Szchara - 1600 m

- Nanda Devi - 4000 m

- Bhagirathi Parbat III - 1600 m

- Jaya - 600 m

- Uszba - 2000 m

- Pik Korżeniewskiej - 1000 m

- Tiricz Mir - 2500 m

- Akher Chag - 1800 m

- Store Trolltind - 1700 m

- Aiguille du Dru - 850 m i 1100 m

- Matterhorn - 1400 m

- Piz Badile - 900 m

- Tre Cime di Lavaredo - 550 m

- Rysy - 500 m

- Łomnica (Tatry) - 600 m

- Świnica - 350 m

- Wysoka (Tatry) - 550 m

- Wetterhorn - 1300 m

- Nuptse - 2700 m

- Ama Dablam - 1650 m

- Modi Peak - 3000 m

- Gaszerbrum IV - 3000 m

- Shivling - książka 100 Najpiękniejszych Gór Świata (jak ją dać w przypisy jest w artykule Logan (góra)) podaje dwie ściany: 1800 m i 1700 m

- Kyajo Ri - 1000 m (http://www.summitpost.org/kyajo-ri/151426)

- Artesonraju - 700 m (https://alittlebithigher.wordpress.com/tag/artesonraju/)

- Monte Viso - 1300 m (http://www.summitpost.org/monte-viso/150676)

- Mount Foraker - 3200 m

- McKinley - 3000 m

- Großglockner - 700 m

- Ortler - 1200 m

- Vignemale - 800 m

- Mulhacén - 500 m

- Lhotse - 3200 m

- Cerro Torre - 2000 m

- El Capitan - 900 m

- Mount Asgard - 1200 m

- Olimp - 500 m

Przewyższenia szlaku (być może jednego z wielu, stanowiące tylko poszlakę w poszukiwaniu wysokości względnej):

- Olimp - 2300 m

- Zugspitze - 2200 m

- Galdhøpiggen - 1500 m

- Kebnekaise - 1400 m

- Musała - 1600 m (jest też informacja o 600 m)

- Mulhacén - ponad 1 km (1100 m (?))

- Ama Dablam - ok. 2 km

- Pico de Aneto - 1300 m

- Tubkal - około 2,5 km

- Pico de Aneto - 1500 m

Cokolwiek to znaczy, filar szczytu Finsteraarhorn ma 1000 metrów. Ściana Kajlas ma najprawdopodobniej 1800 m wysokości. Machhapuchhare wznosi się na moje oko około 6 kilometrów ponad otaczającym go terenem (jest częścią masywu Annapurny, która to jest niezwykle przecież pokaźną górą). Znalazłem również informację, że Mythen może mieć nawet 1400 m wysokości względnej, jednak nie daję temu wiary, bardziej prawdopodobne uważam około 500 metrów (co wynika z artykułu w Wielkiej Encyklopedii Gór i Alpinizmu, t. III).

Masyw Mount Everestu zawiera w sobie Lhotse, Nuptse oraz Changtse.

Wal grenlandzki może mieć do 20 metrów długości (i masę 100 ton), kaszalot spermacetowy nawet 26 metrów (ale masę "tylko" 75 ton).

Slope Point - południowy kraniec Wyspy Południowej, gdzie na otwartych, zielonych przestrzeniach rosną drzewa (cyprysy) bardzo charakterystycznie ukształtowane przez silne zimne wiatry z południa. Dostać się tam można tylko pieszo, z jednej z oddalonych o 20 minut drogi wiosek (Waikawa lub Haldane). (Sam jednak lot do Nowej Zelandii to koszt około 3 tysięcy złotych.)

"There is a distinction between measuring "highest" and "tallest." The highest mountain is determined by measuring a mountain's highest point above sea level. The tallest mountain is measured from base to summit. Using that measurement, Denali is taller than Mount Everest. Denali rises about 18,000 feet (5,500 meters) from its base, which is a greater vertical rise than Everest’s 12,000-foot rise (3,700 meters) from its base at 17,000 feet (5,200 meters).

In his book, "The Finest Peaks: Prominence and Other Mountain Measures" (Trafford, 2005), Adam Helman wrote, "The base to peak rise of Mount McKinley is the largest of any mountain that lies entirely above sea level." Based on its topographic prominence, or the distance between its summit and lowest contour line, Denali is the third most prominent peak after Mount Everest and Aconcagua in South America.

But Denali and Everest are both dwarfed by Mauna Kea in Hawaii. When measured from the ocean floor to its summit, that mountain is 33,476 feet (10,204 meters) tall. However, only 13,803 feet (4,207 meters) rise above sea level."(http://www.livescience.com/40595-denali-mount-mckinley.html)

Adresy stron:

Wal grenlandzki: dużo informacji, w tym bardzo dokładne o siedliskach: http://www.iucnredlist.org/details/2467/0 Inne strony: http://acsonline.org/fact-sheets/bowhead-whale/ ; http://wwf.panda.org/what_we_do/endangered_species/cetaceans/about/right_whales/bowhead_whale/

Bruhatkajozaur mógł ważyć do 220 ton - rekord! (http://dinoanimals.pl/dinozaury/bruhatkajozaur-bruhathkayosaurus-matleyi/)

Ad Mc Kinley: http://www.wgorach.com/index.html?id=35723&lang_id=PL

Ad Ama Dablam: https://alpenglowexpeditions.com/expeditions/ama-dablam/ ; http://www.alpinejournal.org.uk/Contents/Contents_1997_files/AJ%201997%2080-84%20Humar%20Ama%20Dablam.pdf ; http://www.climbing.com/news/new-route-to-ama-dablams-summit/ ; https://alpenglowexpeditions.com/wp-content/uploads/2016/01/ama_dablam_expedition_2017.pdf

Ad Aconcagua: http://climbingthesevensummits.com/2014/02/aconcaguas-south-face-by-willie-benegas/

Ad Pico de Aneto: https://www.ii.uib.no/~petter/mountains/3000mtn/aneto.html

Ad Großglockner: https://au.pinterest.com/pin/404549979011142581/ ; http://www.planetmountain.com/en/news/alpinism/grosglockner-north-face.html (ściana)

Ad Klein Matterhorn: https://www.ii.uib.no/~petter/mountains/3000mtn/aneto.html

Ad Logan: http://www.nyka.home.pl/glos_sen/pl/201101.htm ; http://www.alpinist.com/doc/web10s/newswire-logan-giri-giri ; http://www.virtualmuseum.ca/sgc-cms/expositions-exhibitions/logan/en/index.php?/md/education/routefinder ; http://pweb.jps.net/~prichins/mtlogan.htm

Ad Finsteraarhorn: http://www.alpsinsight.com/trip/finsteraarhorn/

Ad Mulhacén: http://www.malagacar.com/information/granada/granada_trekking_veleta_mulhacen.asp

Ad Kilimandżaro: http://www.tanzaniaparks.com/kili.html

Ad Ortler: http://www.summitpost.org/ortler-north-face/518336

Ad Kenia (góra): http://www.britannica.com/place/Mount-Kenya

Ad Mount Stanley: http://whc.unesco.org/en/list/684

Ad Eiger: http://mentalfloss.com/article/30757/5-mountains-deadlier-everest

Ad K2: http://peakery.com/k2-karakoram/

Ad Ras Daszan: http://www.peakware.com/peaks.html?pk=215

Ad Demawend: http://www.mountainzone.ir/Tours/Damavandclassictour.htm

Ad Jaya: http://www.carstenszpapua.com/

Ad Ama Dablam: http://www.patagonia.com.pl/ama_dablam.php

Ad Tubkal: http://korwin-mikke.pl/galeria/zobacz/zdobyc_dzebel_tubkal__4167_m_npm/158/2212

Ad Zuspitze: http://www.mountainphotographer.com/zugspitze/ ; http://paleo-runner.blogspot.com/2015/08/zugspitz-trailrun-challenge-race-report.html

Ad Gliese 832 c: http://www.sci-news.com/astronomy/science-gliese832c-potentially-habitable-super-earth-02029.html (gł. grafiki); http://nt.interia.pl/technauka/news-gliese-832-c-najblizsza-znana-egzoplaneta-w-ekosferze,nId,1450638 (gł. sąsiedztwo i potencjalna powierzchnia) (zrobione)

Ad E-ELT - największe oko na Wszechświat: http://kosmonauta.net/2016/05/eso-podpisuje-umowe-na-budowe-kopuly-i-konstrukcji-teleskopu-e-elt/

Fajne mapy Marsa: http://planetologia.elte.hu/mcdd/

Ciekawa strona o górach Antarktyki z podanymi wysokościami względnymi w przybliżeniu (link do Masywu Vinsona): http://www.skimountaineer.com/ROF/ROF.php?name=Vinson

Wzór refa: