Włosi
 | |
| Populacja |
140 mln |
|---|---|
| Miejsce zamieszkania |
Włochy: 56 mln[1] |
| Język | |
| Religia | |
| Pokrewne |
Retoromanie, Francuzi, Hiszpanie, Katalończycy, Portugalczycy, Rumuni, Mołdawianie |
Włosi (wł. italiani) – naród zamieszkujący Włochy, gdzie jest ich około 56 mln. Znaczna liczba osób pochodzenia włoskiego mieszka poza Włochami, najwięcej w Brazylii, Argentynie i w USA. Mówią językiem włoskim. Religią większości Włochów jest katolicyzm.
Podstawę etniczną stanowią dawne plemiona italskie, zamieszkujące Półwysep Apeniński. Na przestrzeni dziejów przemieszały się one z ludnością pochodzenia etruskiego, liguryjskiego, weneckiego, celtyckiego, greckiego i semickiego. Potem w V w. – z Germanami, w VI–XI w. – z Frankami, Arabami i Normanami. Złożony skład etniczny stał się podstawą wyodrębnienia dialektów i regionalizacji Włoch. Język literacki ukształtował się w pełni już w XIII–XIV w.
Kulturowy podział ludności Włoch przebiega zgodnie z podziałem gospodarczym – na przemysłowo rozwiniętą północ Włoch oraz rolnicze południe, z dawną strukturą własności (baronowie i dzierżawcy), żyjące tradycją dawnych obyczajów i prawa zwyczajowego (mafia, camorra).
Etymologia polskiej nazwy "Włoch/Włosi"
[edytuj | edytuj kod]
Od prasłowiańskiego *volxъ[9] - "człowiek pochodzenia rzymskiego" poświadczone we wszystkich językach słowiańskich, jako ogólna nazwa ludności romańskiej, a w szczególności tej, z którą Słowianie blisko się zetknęli np. s-c-s vlax "vlachus, generatim homo romanae originis", rosyjskie volóx[10]/волох (też валах, влах) "Wołoch", ukraińskie volóx "Rumun", polskie Włoch, czeskie Vlach "Włoch, Wołoch", sch vlãh "Wołoch, inowierca", bułgarskie vlah/влах "Wołoch, Rumun, Aromun". Słowiańskie zapożyczenie z germańskiego: pragermańskie *walxa, staro-wysoko-niemieckie walh - "romanus/rzymski", staroangielskie wealh "obcy, Słowianin, Bryt, Walijczyk", staroislandzkie valir l.mn. "Francuzi" - a wszystkie pochodzą od celtyckiej nazwy etnicznej Volcos[11].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Statistiche demografiche ISTAT [online], demo.istat.it [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2009-06-22].
- ↑ Consulta Nazionale Emigrazione. Progetto ITENETs – “Gli italiani in Brasile”; pp. 11, 19. [dostęp 2009-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-09)].
- ↑ COLLI, Antonello. Italiani in Brasile, 25 milioni di oriundi. L´Italia nel´Mondo Website
- ↑ Unos 20 millones de personas que viven en la Argentina tienen algún grado de descendencia italiana - Asteriscos.Tv [online], www.asteriscos.tv [dostęp 2017-11-27] (hiszp.).
- ↑ United States – Selected Population Profile in the United States (Italian (030-031, 051-074)). [dostęp 2009-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-12)].
- ↑ Italianos en Chile
- ↑ Population [online], www.bfs.admin.ch [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ dane Głównego Urzędu Statystycznego z 2002 roku
- ↑ x to nie "ks" a spółgłoska szczelinowa miękkopodniebienna bezdźwięczna w Polsce ch. ъ - jer twardy.
- ↑ Książka Zbigniewa Gołąba napisana została w języku angielskim i na polski przetłumaczona, zachowano oryginalną transkrypcję, w tym wypadku IPA (ta w książce Gołąba jest niekonsekwentna - raz IPA raz polska), ó - oznacza o akcentowane [sic!], rosyjskie i ukraińskie волох odczytamy jako Wołoch, валах - Wałach, влах - Włach
- ↑ Zbigniew Gołąb, O pochodzeniu Słowian w świetle faktów językowych, Maria Wojtyła-Świerzowska (tłum.), Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2004, s. 324, ISBN 83-242-0528-4, ISBN 0-89357-231-4, OCLC 830631541.