Związek morganatyczny
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
.jpg)
Związek morganatyczny (łac. [matrimonium ad] morganaticam – dosłownie [małżeństwo na] poranek; od staroniemieckiego morgan) – małżeństwo zawarte przez członka rodu arystokratycznego lub dynastii z osobą uznawaną za będącą niższego stanu, która poprzez związek ten nie zmienia swego stanu, tj. nie uzyskuje awansu społecznego, a potomstwo z tego związku nie ma praw do tytułów, funkcji i dóbr dziedziczonych w rodzinie małżonka wyższego stanem.
Znane małżeństwa morganatyczne[edytuj | edytuj kod]
| Data ślubu | Małżonek | Małżonka | Potomstwo | Uwagi | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1365 |  Kazimierz III Wielki |
król Polski | Krystyna Rokiczana | córka wójta Pragi | drugie małżeństwo Kazimierza (bigamia) w trakcie trwania małżeństwa z Adelajdą Heską. Drugie małżeństwo Krystyny po 10 lat wdowieństwa po mieszczaninie praskim Mikulaszu (Mikołaju) z Rokiczan | |
| 1471/1472 |  Fryderyk Wittelsbach |
elektor Palatynatu Reńskiego | Klara Dett | śpiewaczka na dworze Fryderyka |
|
Klara była wieloletnią kochanką Fryderyka zanim się pobrali |
| 13 września 1626 |  Jan Chrystian brzeski |
książę brzeski | Anna Jadwiga von Sitsch | córka marszałka dworu biskupiego Fryderyka von Sitscha |
|
Drugie małżeństwo po śmierci Doroty Hohenzollern Anna Jadwiga miała 15 lat w dniu ślubu i była 20 lat młodsza od męża 7 grudnia 1627 cesarz Ferdynand II wydał dyplom, w którym podniósł Annę Jadwigę do godności baronowej |
| zima 1685/1686 |  Ludwik XIV |
król Francji i Nawarry |  Franciszka d’Aubigné, Markiza de Maintenon |
szlachcianka | brak potomstwa | drugie małżeństwo Franciszki po śmierci męża Paula Scarrona drugie małżeństwo Ludwika po śmierci żony królowej Marii Teresy |
| 25 marca 1760 |  Karol Krystian Wettyn |
królewicz polski, książę Kurlandii i Semigalii |  Franciszka Krasińska |
córka generała Stanisława Krasińskiego |
Maria Krystyna Wettyn | Małżeństwo to miało charakter morganatyczny, jednak w Polsce, gdzie nie było pojęcia małżeństwa morganatycznego, była oficjalnie królewiczową. Małżeństwo Franciszki i królewicza Karola zostało oficjalnie uznane przez Sejm w 1776 r., a Sejm Czteroletni przyznał jej dożywotnią pensję.[1] |
| 1789 |  Stanisław August Poniatowski[2] |
król Polski |  Elżbieta Grabowska[3] |
córka wojewody płockiego Teodora Szydłowskiego |
Po śmierci pierwszego męża Jana Jerzego Grabowskiego w 1789 przypuszczalnie potajemnie poślubiona przez Stanisława Augusta Poniatowskiego. Do końca życia król oficjalnie pozostawał w stanie wolnym[7] | |
| 27 maja 1820 |  wielki książę Konstanty |
cesarzewicz Rosji |  Joanna Grudzińska |
córka ostatniego właściciela Chodzieży | brak potomstwa | drugie małżeństwo Konstantego 20 latach separacji ze swoją pierwszą żoną, księżną Julią Sachsen-Coburg-Saalfeld. Ze względu na małżeństwo morganatyczne Konstanty w 1823 roku zrzekł się praw do tronu rosyjskiego. Po potrójnym ślubie (prawosławny, katolicki i cywilny) Joanna otrzymała tytuł księżnej łowickiej. |
| 1821 |  Adam Albert Neipperg |
hrabia Neipperg |  Maria Ludwika Austriaczka |
Cesarzowa Francuzów |
|
Trzecie małżeństwo Adama i drugie małżeństwo Marii Ludwiki po śmierci Napoleona Bonaparte. Gdy Napoleon stracił władzę a Maria Ludwika za wszelką cenę chciała do niego dołączyć na wyspie Elba, Neipperg otrzymał zadanie, aby uwieść byłą cesarzową, żeby ta mogła zapomnieć o mężu. Swoje zadanie wykonał już 24 września, kiedy to po raz pierwszy spędził noc z Marią Ludwiką w Szwajcarii. |
| 9 listopada 1824 | .jpg) Fryderyk Wilhelm III Pruski |
król Prus |  Augusta von Harrach |
pochodziła ze zmediatyzowanej gałęzi rodziny Harrachów | brak potomstwa | drugie małżeństwo Augusta otrzymała tytuły księżnej Liegnitz (Legnica) i księżnej Hohenzollern |
| 28 grudnia 1833 |  Augustyn Ferdynand Muñoz |
książę Riansares |  Maria Krystyna Burbon |
królowa Hiszpanii |
|
Małżeństwo zostało ujawnione w 1840 roku |
| 2 maja 1835 |  Aleksander Paweł Wirtemberski |
książę wirtemberski, generał austriacki |  Klaudyna Rhédey von Kis-Rhéde |
hrabina węgierska |
|
Hrabina otrzymała dziedziczny tytuł hrabiny Hohenstein |
| 28 października 1851 |  Aleksander z Hesji-Darmstadt |
książę Hesji i Renu |  Julia Teresa Hauke |
córka polskiego generała, hr. Maurycego Hauke, dama dworu carowej Marii |
|
Szwagier wielki książę Ludwik III nadał Julii i potomstwu tytuł książąt Battenberg |
| 1853 |  Albrecht Hohenzollern |
książę generał |  Rozalia von Rauch |
córka ministra wojny Gustava von Raucha |
|
drugie małżeństwo po rozwodzie z Marianną Orańską, z którą Albrecht miał czworo dzieci |
| 24 lutego 1859 |  Ludwik Wilhelm, książę Bawarii |
książę Bawarii |  Henriette Mendel |
aktorka |
|
Małżeństwo zostało zaaranżowane podczas drugiej ciąży Henrietty |
| 10 czerwca 1869 |  Ferdynand II Koburg |
król Portugalii |  Eliza Hendle |
śpiewaczka operowa | brak potomstwa[c] | Drugie małżeństwo po śmierci Marii II |
| 6 lipca 1880 |  Aleksander II Romanow |
Cesarz i samodzierżca Wszechrusi |  Katarzyna Dołgoruka |
księżna |
|
Drugie małżeństwo po śmierci pierwszej żony, Marii. Katarzyna była wieloletnią kochanką cara Aleksandra II (starszego od niej o 29 lat), a później jego morganatyczną żoną, z tytułem księżnej Juriewskiej. Troje ich dzieci urodziło się przed zawarciem małżeństwa. |
| 1 lipca 1900 |  Franciszek Ferdynand Habsburg |
następca tronu Austro-Węgier |  Zofia von Chotek |
hrabianka dama dworu arcyksiężnej Izabeli |
|
|
| 15 października 1911 |  Michał Romanow |
Cesarz Rosji |  Natalia Szeremietjewska |
córka adwokata | Jerzy | Trzecie małżeństwo Natalii po dwóch rozwodach Para zakochała się w sobie od pierwszego wejrzenia. Wkrótce stali się kochankami i byli nierozłączni. Wielki książę napisał list do swojego brata-cara (jak było to wtedy w zwyczaju), w którym prosił o zgodę na poślubienie Natalii. Zgody tej jednak nie otrzymał, ponieważ Natalia była dwukrotną rozwódką, a w jej żyłach nie płynęła królewska krew. Michał i Natalia przez jakiś czas żyli więc ze sobą bez ślubu. 24 lipca 1910 urodził się ich syn. Ostatecznie Michał zignorował zakaz cara i poślubił w sekrecie Natalię. W efekcie oboje popadli w niełaskę i zostali wygnani do Wielkiej Brytanii. |
| 11 września 1941 |  Leopold III Koburg |
Król Belgów | Mary Lilian Baels | księżna de Réthy | drugie małżeństwo Leopolda po śmierci królowej Astrid Szwedzkiej | |
Potomkowie z małżeństw morganatycznych[edytuj | edytuj kod]
- baronowie i hrabia legnicki
- Książęta von Hohenberg
- hrabiowie von Meran
- książęta von Altenburg (potomkowie Karola Olbrachta Austriackiego)
- hrabiowie i książęta Löwenstein-Wertheim
- królowa Anglii, Maria (1867-1953), babka królowej Elżbiety II
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ żona Władysława Czartoryskiego
- ↑ pradziadek królowej Elżbiety II
- ↑ Eliza miała córkę Alicję, ale nie jest wiadome, kto był jej ojcem
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stanisława Maliszewska, Franciszka Krasińska - od starościanki do królewiczowej polskiej, [w:] Słynne kobiety w Rzeczypospolitej XVIII wieku, Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, 2017, s. 104, ISBN 978-83-63580-87-2.???
- ↑ Co tak naprawdę świętujemy 3 maja? Historyk wyjaśnia, wroclaw.wyborcza.pl, 3 maja 2012 [dostęp 2017-11-28].
- ↑ Aleksander Kraushar: Dworek królewski w Alejach Ujazdowskich „Na Rozdrożu”. 1914, s. 7.
- ↑ Michał Grabowski. W: Adam Skałkowski: Polski Słownik Biograficzny. T. VIII. s. 503.
- ↑ R. T. Prinke: Poradnik genealoga-amatora. Warszawa: 1992, s. 60–61 (tablica 14: Rodowód potomków króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
- ↑ Encyklopedyczny słownik sławnych Polaków. [pod red.] Jerzego Borowca. Warszawa: 1996, s. 106.
- ↑ Jerzy Michalski. Problematyka aliansu polsko-rosyjskiego w czasach Stanisława Augusta. Lata 1764–1766. „Przegląd Historyczny”. 4 (75), s. 695–721, 1984.
- ↑ Henryk Grzybowski, Oni wszyscy z Wolan..., "Gazeta Prowincjonalna Ziemi Kłodzkiej", nr 8/2008