Język galela: Różnice pomiędzy wersjami

Galela
Obszar	wyspy Halmahera, Morotai (Moluki Północne, Indonezja)
Liczba mówiących	79 tys. (1990)
Pismo/alfabet	łacińskie
Klasyfikacja genetyczna
	Języki zachodniopapuaskie; Języki północnohalmaherskie; Grupa galela-tobelo; Język galela;
Status oficjalny
Ethnologue	5 rozwojowy↗
Kody języka
ISO 639-3	gbi
IETF	gbi
Glottolog	gale1259
Ethnologue	gbi
BPS	0685 0
WALS	gll
W Wikipedii
	Zobacz też: język, języki świata
	Zobacz też: język, języki świata
	Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

[wersja nieprzejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 17:41, 20 wrz 2022

Język galela – język zachodniopapuaski rozprzestrzeniony w prowincji Moluki Północne w Indonezji, zwłaszcza na wyspach Halmahera i Morotai. Według danych z 1990 roku posługuje się nim 79 tys. osób^[1]. Należy do grupy języków północnohalmaherskich i jest jednym z najczęściej używanych języków z tej rodziny. Upowszechniony jest wśród ludu Galela^[2], który zamieszkuje przede wszystkim północno-wschodnią część Halmahery^[3].

Dzieli się na cztery dialekty: kadai, kadina, morotai, sopi^[4]. Laba (loloda południowy) jest do niego bardzo zbliżony^[5] i może być kolejnym jego dialektem^[1]. Jest częściowo wzajemnie zrozumiały z pobliskim językiem loloda (północnym)^[4].

Język galela jako pierwszy język w swej rodzinie został poddany szczegółowej dokumentacji lingwistycznej. Holenderscy misjonarze sporządzili dwa opisy jego gramatyki, słownik oraz wydali w nim literaturę religijną i zbiór baśni ludowych^[6]. Był również jednym z pierwszych dość dokładnie opisanych języków papuaskich^[7].

Wśród grupy etnicznej Galela upowszechnione są także inne języki^[2]. W użyciu jest lokalny malajski^[8], a także język indonezyjski, który ma w kraju status języka urzędowego^[1]. Jest blisko spokrewniony z językami tobelo i tabaru (tobaru)^[9], a na poziomie słownictwa zachowuje warstwę zapożyczeń z języka ternate^[10]. C.L. Voorhoeve (1988) klasyfikuje język galela oraz pozostałych przedstawicieli grupy galela-tobelo jako dialekty jednego języka „północno-wschodniohalmaherskiego” (Northeast Halmaheran), na podstawie analizy zbieżności słownikowych^[6].

W piśmiennictwie stosuje się alfabet łaciński^[1].

System dźwiękowy

Podano za Shelden 1988^[11].

Spółgłoski

Fonemy spółgłoskowe języka galela
		wargowe	dziąsłowe		podniebienno-dziąsłowe/ podniebienne	miękko- podniebienne	krtaniowe
		wargowe	laminalne	apikalne	podniebienno-dziąsłowe/ podniebienne	miękko- podniebienne	krtaniowe
zwarte/ zwarto-szczelinowe	bezdźwięczne	p	t		t͡ʃ	k
zwarte/ zwarto-szczelinowe	dźwięczne	b	d̻	d̺	d͡ʒ	g
szczelinowe		ɸ	s				h
nosowe		m	n		ɲ	ŋ
uderzeniowe			ɾ
boczne			l
półotwarte		w			j

Samogłoski

Fonemy samogłoskowe języka galela
	przednie	centralne	tylne
przymknięte	i		u
średnie	e		o
otwarte		a

System zaimków

W języku galela, podobnie jak w innych językach północnohalmaherskich, istnieją dwa zestawy zaimków wolnych i prefiksów zaimkowych^[11]^[12]^[13]. Ostatnie z nich zostały częściowo utracone przez niektóre języki z tej rodziny (np. język ternate^[14]).

	niezależne	dzierżawcze	agens	pacjens
1. os. lp.	ngohi	ai	to-	i-
2. os. lp.	ngona	ani	no-	ni-
3. os. lp. m.	una	awi	wo-	wi-
3. os. lp. ż.	muna	ami	mo-	mi-
1. os. lmn. (inclusivus)	ngone	nanga	po-	na-
1. os. lmn. (exclusivus)	ngomi	mia	mi-	mi-
2. os. lmn.	ngini	nia	ni-	ni-
3. os. lmn. (ludzie)	ona	manga	yo-	ya-
3. os. lmn. (rzeczy, zwierzęta)	i	ma	i-	ḋa-

Porównanie leksykalne

Porównanie przykładowego słownictwa w językach północnohalmaherskich^[15]:

polski	indonezyjski	ternate	loloda	galela	tobelo
król	raja	kolano	kolano	kolano	kolano
nos	hidung	ngun	ngunungu	ngunu	ngunungu
włosy	rambut	hutu	utu	hutu	utu
jeść	makan	oho	ojomo	odo	odomo
umrzeć	mati	sone	sonenge	sone	honenge
ucho	telinga	ngau	ngauku	ngau	ngauku
pięć	lima	romtoha	motoa	motoha	motoa
człowiek	manusia	mancia	nyawa	nyawa	nyawa
duży	besar	lamo	lamo	lamo	iyamoko
pies	anjing	kaso	kaso	kaso	kaho
dziewięć	sembilan	sio	sio	sio	hio

Zobacz też

język tiana

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e M. PaulM.P. Lewis M. PaulM.P., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Galela, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [zarchiwizowane z adresu 2016-10-07] (ang.).
↑ ^a ^b Howard Shelden: Galela pronominal verb prefixes. W: Tom Dutton (red.): Papers in Papuan Linguistics No. 1. Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1991, s. 161–175, seria: Pacific Linguistics A-73. ISBN 978-0-85883-393-7. OCLC 767987540. (ang.).
↑ Michaił Anatoljewicz Czlenow: Galeła. W: Walerij Aleksandrowicz Tiszkow (red.): Narody i rieligii mira: encykłopiedija. Moskwa: Bolszaja rossijskaja encykłopiedija, 1998, s. 130–131. ISBN 978-5-85270-155-8. OCLC 40821169. (ros.).
↑ ^a ^b WilliamW. Frawley WilliamW., International Encyclopedia of Linguistics: 4-Volume Set, wyd. 2, Oxford: Oxford University Press, USA, 2003, s. 363, ISBN 978-0-19-513977-8, OCLC 51478240 (ang.).
↑ Mark Taber: Atlas bahasa tanah Maluku. Ambon: Pusat Pengkajian dan Pengembangan Maluku, Universitas Pattimura, 1996, s. 7. ISBN 978-979-8132-90-2. OCLC 40713056. [dostęp 2022-08-07]. Cytat: Bahasa Laba sangat dekat hubungannya dengan bahasa Galela, sehingga penutur-penuturnya dapat mengerti sedikit bahasa Galela bila mereka mendengarnya. (indonez.).
↑ ^a ^b Clemens L. Voorhoeve: The languages of the North Halmaheran stock. W: Geoffrey P. Smith: Papers in New Guinea linguistics. No. 26. Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1988, s. 181–209, seria: Pacific Linguistics A-76. ISBN 0-85883-370-0. OCLC 220535054. [dostęp 2022-08-08]. (ang.).
↑ Stephen AdolpheS.A. Wurm Stephen AdolpheS.A., Papuan Languages of Oceania, Tübingen: Narr, 1982, s. 204, ISBN 978-3-87808-357-3, OCLC 8592292 [dostęp 2022-05-16] (ang.).
↑ Galela in Indonesia. Joshua Project. [dostęp 2022-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-16)]. (ang.).
↑ Harald Hammarström, Robert Forkel, Martin Haspelmath, Sebastian Bank: Mainland North Halmaheran. Glottolog 4.6. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
↑ Andrew Dalby: Dictionary of Languages: The definitive reference to more than 400 languages. London: A & C Black, 2004, s. 620. ISBN 978-1-4081-0214-5. OCLC 842286334. (ang.).
↑ ^a ^b HowardH. Shelden HowardH., Transitivity and Galela pronominal reference [online], 1998 (SIL Electronic Working Papers 1998–005) [dostęp 2022-09-20] (ang.).
↑ M.J. vanM.J. Baarda M.J. vanM.J., Het Lòda’sch, in vergelijking met het Galela’sch dialect op Halmaheira, „Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde van Nederlandsch-Indië”, 56 (3/4), 1904, s. 317–496 (niderl.).
↑ Gary Holton: The rise and fall of semantic alignment in North Halmahera, Indonesia. W: Mark Donohue, Søren Wichmann (red.): The Typology of Semantic Alignment. Oxford: Oxford University Press, 2008, s. 252–276. (ang.).
↑ C. L. Voorhoeve: Contact-induced change in the non-Austronesian languages in the north Moluccas, Indonesia. W: Tom Dutton, Darrell T. Tryon (red.): Language Contact and Change in the Austronesian World. Wyd. reprint 2010. Berlin–Boston: De Gruyter Mouton, 1994, s. 649–674, seria: Trends in Linguistics: Studies and Monographs 77. DOI: 10.1515/9783110883091.649. ISBN 978-3-11-088309-1. (ang.).
↑ Abd. Rahman: Unveiling Loloda Historiography on the West Coast of Halmahera Through an Approach to the Non-Austronesian Local Languages of the Twentieth Century. W: Mohd Rohaizat, Abdul Wahab, Ros Mahwati Ahmad Zakaria, Muhlis Hadrawi, Zuliskandar Ramli (red.): Selected topics on archaeology, history and culture in the Malay world. Singapore: Springer, 2018, s. 117–129. DOI: 10.1007/978-981-10-5669-7_9. ISBN 978-981-10-5669-7. OCLC 1028552382. [dostęp 2022-09-20]. (ang.).

[ethno-1] M. PaulM.P. Lewis M. PaulM.P., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Galela, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [zarchiwizowane z adresu 2016-10-07] (ang.).

[shelden-2] Howard Shelden: Galela pronominal verb prefixes. W: Tom Dutton (red.): Papers in Papuan Linguistics No. 1. Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1991, s. 161–175, seria: Pacific Linguistics A-73. ISBN 978-0-85883-393-7. OCLC 767987540. (ang.).

[Narody-3] Michaił Anatoljewicz Czlenow: Galeła. W: Walerij Aleksandrowicz Tiszkow (red.): Narody i rieligii mira: encykłopiedija. Moskwa: Bolszaja rossijskaja encykłopiedija, 1998, s. 130–131. ISBN 978-5-85270-155-8. OCLC 40821169. (ros.).

[wf-4] WilliamW. Frawley WilliamW., International Encyclopedia of Linguistics: 4-Volume Set, wyd. 2, Oxford: Oxford University Press, USA, 2003, s. 363, ISBN 978-0-19-513977-8, OCLC 51478240 (ang.).

[5] Mark Taber: Atlas bahasa tanah Maluku. Ambon: Pusat Pengkajian dan Pengembangan Maluku, Universitas Pattimura, 1996, s. 7. ISBN 978-979-8132-90-2. OCLC 40713056. [dostęp 2022-08-07]. Cytat: Bahasa Laba sangat dekat hubungannya dengan bahasa Galela, sehingga penutur-penuturnya dapat mengerti sedikit bahasa Galela bila mereka mendengarnya. (indonez.).

[Voorhoeve-6] Clemens L. Voorhoeve: The languages of the North Halmaheran stock. W: Geoffrey P. Smith: Papers in New Guinea linguistics. No. 26. Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1988, s. 181–209, seria: Pacific Linguistics A-76. ISBN 0-85883-370-0. OCLC 220535054. [dostęp 2022-08-08]. (ang.).

[7] Stephen AdolpheS.A. Wurm Stephen AdolpheS.A., Papuan Languages of Oceania, Tübingen: Narr, 1982, s. 204, ISBN 978-3-87808-357-3, OCLC 8592292 [dostęp 2022-05-16] (ang.).

[joshuaproject-8] Galela in Indonesia. Joshua Project. [dostęp 2022-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-16)]. (ang.).

[glottolog-9] Harald Hammarström, Robert Forkel, Martin Haspelmath, Sebastian Bank: Mainland North Halmaheran. Glottolog 4.6. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).

[ad-10] Andrew Dalby: Dictionary of Languages: The definitive reference to more than 400 languages. London: A & C Black, 2004, s. 620. ISBN 978-1-4081-0214-5. OCLC 842286334. (ang.).

[Shelden1998-11] HowardH. Shelden HowardH., Transitivity and Galela pronominal reference [online], 1998 (SIL Electronic Working Papers 1998–005) [dostęp 2022-09-20] (ang.).

[12] M.J. vanM.J. Baarda M.J. vanM.J., Het Lòda’sch, in vergelijking met het Galela’sch dialect op Halmaheira, „Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde van Nederlandsch-Indië”, 56 (3/4), 1904, s. 317–496 (niderl.).

[13] Gary Holton: The rise and fall of semantic alignment in North Halmahera, Indonesia. W: Mark Donohue, Søren Wichmann (red.): The Typology of Semantic Alignment. Oxford: Oxford University Press, 2008, s. 252–276. (ang.).

[DuttonTryon-14] C. L. Voorhoeve: Contact-induced change in the non-Austronesian languages in the north Moluccas, Indonesia. W: Tom Dutton, Darrell T. Tryon (red.): Language Contact and Change in the Austronesian World. Wyd. reprint 2010. Berlin–Boston: De Gruyter Mouton, 1994, s. 649–674, seria: Trends in Linguistics: Studies and Monographs 77. DOI: 10.1515/9783110883091.649. ISBN 978-3-11-088309-1. (ang.).

[Rahman2018-15] Abd. Rahman: Unveiling Loloda Historiography on the West Coast of Halmahera Through an Approach to the Non-Austronesian Local Languages of the Twentieth Century. W: Mohd Rohaizat, Abdul Wahab, Ros Mahwati Ahmad Zakaria, Muhlis Hadrawi, Zuliskandar Ramli (red.): Selected topics on archaeology, history and culture in the Malay world. Singapore: Springer, 2018, s. 117–129. DOI: 10.1007/978-981-10-5669-7_9. ISBN 978-981-10-5669-7. OCLC 1028552382. [dostęp 2022-09-20]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

@@ Linia 21: / Linia 21: @@
  |wikisłownik      =
 }}
-'''Język galela''' – [[języki zachodniopapuaskie|język zachodniopapuaski]] rozprzestrzeniony w prowincji [[Moluki Północne]] w [[Indonezja|Indonezji]], zwłaszcza na wyspach [[Halmahera]] i [[Morotai]]. Według danych z 1990 roku posługuje się nim 79 tys. osób<ref name="ethno">{{Ethnologue |tytuł = Galela |wydanie = 18 |archiwum = https://web.archive.org/web/20161007102412/http://www.ethnologue.com/18/language/gbi/ |id = gbi |zarchiwizowano = 2016-10-07 }}</ref>. Należy do grupy [[Języki północnohalmaherskie|języków północnohalmaherskich]] i jest jednym z najczęściej używanych języków z tej rodziny. Upowszechniony jest wśród ludu [[Galela (lud)|Galela]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Pacific Linguistics: Series A. |data = 1991 |data dostępu = 2022-02-24 |isbn = 978-0-85883-393-7 |wydawca = Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University |s = 171 |url = https://books.google.pl/books?id=16tiAAAAMAAJ&q=%22galela+people%22+%22language%22&dq=%22galela+people%22+%22language%22&hl=pl&sa=X |język = en}}</ref>, który zamieszkuje przede wszystkim północno-wschodnią część Halmahery<ref name="Narody">{{Cytuj książkę | autor r link = Michaił Czlenow | autor r = Michaił Anatoljewicz Czlenow | rozdział = Galeła | autor = Walerij Aleksandrowicz Tiszkow (red.) | tytuł = Narody i rieligii mira: encykłopiedija | rok = 1998 | miejsce = Moskwa | wydawca = Bolszaja rossijskaja encykłopiedija | strony = 130–131 | oclc = 40821169 | isbn = 978-5-85270-155-8 | język = ru }}</ref>.
+'''Język galela''' – [[języki zachodniopapuaskie|język zachodniopapuaski]] rozprzestrzeniony w prowincji [[Moluki Północne]] w [[Indonezja|Indonezji]], zwłaszcza na wyspach [[Halmahera]] i [[Morotai]]. Według danych z 1990 roku posługuje się nim 79 tys. osób<ref name="ethno">{{Ethnologue |tytuł = Galela |wydanie = 18 |archiwum = https://web.archive.org/web/20161007102412/http://www.ethnologue.com/18/language/gbi/ |id = gbi |zarchiwizowano = 2016-10-07 }}</ref>. Należy do grupy [[Języki północnohalmaherskie|języków północnohalmaherskich]] i jest jednym z najczęściej używanych języków z tej rodziny. Upowszechniony jest wśród ludu [[Galela (lud)|Galela]]<ref name="shelden">{{Cytuj książkę |autor r = Howard Shelden |rozdział = Galela pronominal verb prefixes |autor = [[Tom Dutton]] (red.) |strony = 161–175 |tytuł = Papers in Papuan Linguistics No. 1 |seria = Pacific Linguistics A-73 |data = 1991 |data dostępu = 2022-09-20 |isbn = 978-0-85883-393-7 |oclc = 767987540 |wydawca = Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University |miejsce = Canberra |adres rozdziału = https://openresearch-repository.anu.edu.au/bitstream/1885/253543/1/PL-A73.161.pdf |język = en}}</ref>, który zamieszkuje przede wszystkim północno-wschodnią część Halmahery<ref name="Narody">{{Cytuj książkę | autor r link = Michaił Czlenow | autor r = Michaił Anatoljewicz Czlenow | rozdział = Galeła | autor = Walerij Aleksandrowicz Tiszkow (red.) | tytuł = Narody i rieligii mira: encykłopiedija | rok = 1998 | miejsce = Moskwa | wydawca = Bolszaja rossijskaja encykłopiedija | strony = 130–131 | oclc = 40821169 | isbn = 978-5-85270-155-8 | język = ru }}</ref>.
-Dzieli się na cztery dialekty: kadai, kadina, morotai, sopi<ref name="wf">{{Cytuj |autor = William Frawley |tytuł = International Encyclopedia of Linguistics: 4-Volume Set |data = 2003 |isbn = 978-0-19-513977-8 |wydawca = Oxford University Press, USA |s = 363 |url = https://books.google.com/books?id=sl_dDVctycgC |język = en}}</ref>. Laba (loloda południowy) jest do niego bardzo zbliżony<ref>{{Cytuj książkę |autor = Mark Taber |tytuł = Atlas bahasa tanah Maluku |data = 1996 |data dostępu = 2022-08-07 |isbn = 978-979-8132-90-2 |miejsce = Ambon |wydawca = Pusat Pengkajian dan Pengembangan Maluku, Universitas Pattimura |strony = 7 |oclc = 40713056 |url = https://books.google.com/books?id=HH5iAAAAMAAJ&dq=+%22Bahasa+Laba+sangat+dekat+hubungannya+dengan+bahasa+Galela%22 |cytat = Bahasa Laba sangat dekat hubungannya dengan bahasa Galela, sehingga penutur-penuturnya dapat mengerti sedikit bahasa Galela bila mereka mendengarnya |język = id}}</ref> i może być kolejnym jego dialektem<ref name="ethno" />. Jest częściowo wzajemnie zrozumiały z pobliskim [[Język loloda|językiem loloda (północnym)]]<ref name="wf" />.
+Dzieli się na cztery dialekty: kadai, kadina, morotai, sopi<ref name="wf">{{Cytuj |autor = William Frawley |tytuł = International Encyclopedia of Linguistics: 4-Volume Set |data = 2003 |wydanie = 2 |miejsce = Oxford |oclc = 51478240 |isbn = 978-0-19-513977-8 |wydawca = Oxford University Press, USA |s = 363 |url = https://books.google.com/books?id=sl_dDVctycgC |język = en}}</ref>. Laba (loloda południowy) jest do niego bardzo zbliżony<ref>{{Cytuj książkę |autor = Mark Taber |tytuł = Atlas bahasa tanah Maluku |data = 1996 |data dostępu = 2022-08-07 |isbn = 978-979-8132-90-2 |miejsce = Ambon |wydawca = Pusat Pengkajian dan Pengembangan Maluku, Universitas Pattimura |strony = 7 |oclc = 40713056 |url = https://books.google.com/books?id=HH5iAAAAMAAJ&dq=+%22Bahasa+Laba+sangat+dekat+hubungannya+dengan+bahasa+Galela%22 |cytat = Bahasa Laba sangat dekat hubungannya dengan bahasa Galela, sehingga penutur-penuturnya dapat mengerti sedikit bahasa Galela bila mereka mendengarnya |język = id}}</ref> i może być kolejnym jego dialektem<ref name="ethno" />. Jest częściowo wzajemnie zrozumiały z pobliskim [[Język loloda|językiem loloda (północnym)]]<ref name="wf" />.
-Język galela jako pierwszy język w swej rodzinie został poddany szczegółowej dokumentacji lingwistycznej. Holenderscy misjonarze sporządzili dwa opisy jego [[Gramatyka|gramatyki]], [[słownik]] oraz wydali w nim literaturę religijną i zbiór baśni ludowych<ref name="Voorhoeve">{{Cytuj |autor = [[Clemens L. Voorhoeve]] |tytuł = The languages of the northern Halmaheran stock |czasopismo = Papers in New Guinea Linguistics |wolumin = 26 |seria = Pacific Linguistics A-76 |miejsce = Canberra: Australian National University |data = 1988 |s = 181–209 |język = en}}</ref>. Był również jednym z pierwszych dość dokładnie opisanych [[Języki papuaskie|języków papuaskich]]<ref>{{Cytuj |autor = [[Stephen Wurm|Stephen Adolphe Wurm]] |tytuł = Papuan Languages of Oceania |data = 1982 |data dostępu = 2022-05-16 |isbn = 978-3-87808-357-3 |wydawca = Narr |s = 204 |url = https://books.google.com/books?id=iJIOAAAAYAAJ |język = en}}</ref>.
+Język galela jako pierwszy język w swej rodzinie został poddany szczegółowej dokumentacji lingwistycznej. Holenderscy misjonarze sporządzili dwa opisy jego [[Gramatyka|gramatyki]], [[słownik]] oraz wydali w nim literaturę religijną i zbiór baśni ludowych<ref name="Voorhoeve">{{Cytuj książkę |tytuł = Papers in New Guinea linguistics. No. 26 |url = https://core.ac.uk/download/pdf/159465463.pdf |adres rozdziału = https://openresearch-repository.anu.edu.au/bitstream/1885/253562/1/PL-A76.181.pdf |autor = Geoffrey P. Smith |autor r = [[Clemens L. Voorhoeve]] |rok = 1988 |isbn = 0-85883-370-0 |miejsce = Canberra |wydawca = Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University |oclc = 220535054 |strony = 181–209 |rozdział = The languages of the North Halmaheran stock |seria = Pacific Linguistics A-76 |język = en |data dostępu = 2022-08-08}}</ref>. Był również jednym z pierwszych dość dokładnie opisanych [[Języki papuaskie|języków papuaskich]]<ref>{{Cytuj |autor = [[Stephen Wurm|Stephen Adolphe Wurm]] |tytuł = Papuan Languages of Oceania |data = 1982 |data dostępu = 2022-05-16 |oclc = 8592292 |isbn = 978-3-87808-357-3 |wydawca = Narr |miejsce = Tübingen |s = 204 |url = https://books.google.com/books?id=iJIOAAAAYAAJ |język = en}}</ref>.
+Wśród grupy etnicznej Galela upowszechnione są także inne języki<ref name="shelden" />. W użyciu jest [[język malajski Moluków Północnych|lokalny malajski]]<ref name="joshuaproject">{{Cytuj stronę |tytuł = Galela in Indonesia |zarchiwizowano = 2022-08-16 |data dostępu = 2022-08-16 |opublikowany = Joshua Project |archiwum = http://archive.vn/2022.08.16-214723/https://joshuaproject.net/people_groups/11807/ID |url = https://joshuaproject.net/people_groups/11807/ID |język = en}}</ref>, a także [[Język indonezyjski|język indonezyjski]], który ma w kraju status języka urzędowego<ref name="ethno" />. Jest blisko spokrewniony z językami [[Język tobelo|tobelo]] i [[Język tabaru|tabaru]] (tobaru)<ref name="glottolog">{{Cytuj stronę | autor = [[Harald Hammarström]], Robert Forkel, [[Martin Haspelmath]], Sebastian Bank | tytuł = Mainland North Halmaheran | data dostępu = 2022-08-07 | opublikowany = Glottolog 4.6 | url = https://glottolog.org/resource/languoid/id/main1282 | język = en }}</ref>, a na poziomie słownictwa zachowuje warstwę zapożyczeń z [[Język ternate|języka ternate]]<ref name="ad">{{Cytuj książkę | autor link = Andrew Dalby | autor = Andrew Dalby | tytuł = Dictionary of Languages: The definitive reference to more than 400 languages | rok = 2004 | isbn = 978-1-4081-0214-5 | miejsce = London | wydawca = A & C Black | oclc = 842286334 |url = {{Google Books|7dHNCgAAQBAJ|strony=620|link=tak}} | strony = 620 | język = en}}</ref>. [[Clemens L. Voorhoeve|C.L. Voorhoeve]] (1988) klasyfikuje język galela oraz pozostałych przedstawicieli grupy galela-tobelo jako dialekty jednego języka „północno-wschodniohalmaherskiego” ({{k|en|Northeast Halmaheran}}), na podstawie analizy zbieżności słownikowych<ref name="Voorhoeve" />.
-Lingwista [[Clemens L. Voorhoeve]] (1988) klasyfikuje język galela oraz pozostałych przedstawicieli grupy galela-tobelo jako dialekty jednego języka „północno-wschodniohalmaherskiego” ({{k|en|Northeast Halmaheran}}), na podstawie analizy zbieżności słownikowych<ref name="Voorhoeve" />.
-Jego użytkownicy posługują się również [[Język indonezyjski|językiem indonezyjskim]], który ma w kraju status języka urzędowego<ref name="ethno" />. Jest blisko spokrewniony z językami [[Język tobelo|tobelo]] i [[Język tabaru|tabaru]] (tobaru)<ref name="glottolog">{{Cytuj stronę | autor = [[Harald Hammarström]], Robert Forkel, [[Martin Haspelmath]], Sebastian Bank | tytuł = Mainland North Halmaheran | data dostępu = 2022-08-07 | opublikowany = Glottolog 4.6 | url = https://glottolog.org/resource/languoid/id/main1282 | język = en }}</ref>. Zachowuje warstwę pożyczek słownikowych z [[Język ternate|języka ternate]]<ref name="ad">{{Cytuj książkę | autor link = Andrew Dalby | autor = Andrew Dalby | tytuł = Dictionary of Languages: The definitive reference to more than 400 languages | rok = 2004 | isbn = 978-1-4081-0214-5 | miejsce = London | wydawca = A & C Black | oclc = 842286334 |url = {{Google Books|7dHNCgAAQBAJ|strony=620|link=tak}} | strony = 620 | język = en}}</ref>.
 W piśmiennictwie stosuje się [[alfabet łaciński]]<ref name="ethno" />.
 == System dźwiękowy ==
-Podano za Shelden 1988<ref name="Shelden1998">{{Cytuj |autor = Howard Shelden |data = 1998 |tytuł = Transitivity and Galela pronominal reference |czasopismo = SIL Electronic Working Papers |wolumin = 1998–005 |język = en}}</ref>.
+Podano za Shelden 1988<ref name="Shelden1998">{{Cytuj |autor = Howard Shelden |data = 1998 |tytuł = Transitivity and Galela pronominal reference |seria = SIL Electronic Working Papers 1998–005 |url = https://www.sil.org/resources/archives/7824 |data dostępu = 2022-09-20 |język = en}}</ref>.
 === Spółgłoski ===
@@ Linia 97: / Linia 95: @@
 == System zaimków ==
-W języku galela, podobnie jak w innych językach północnohalmaherskich, istnieją dwa zestawy zaimków wolnych i prefiksów zaimkowych<ref name=Shelden1998 /><ref>{{Cytuj |autor = M.J. van Baarda |tytuł = Het Lòda’sch, in vergelijking met het Galela’sch dialect op Halmaheira |czasopismo = Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde van Nederlandsch-Indië |wolumin = 56 |data = 1904 |numer = 3/4 |s = 317–496 |język = nl}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = [[Gary Holton]] |data = 2008 |rozdział = The rise and fall of semantic alignment in North Halmahera, Indonesia |redaktor = [[Mark Donohue (językoznawca)]]; [[Søren Wichmann]] |tytuł = The Typology of Semantic Alignment |s = 252–276 |miejsce = Oxford |język = en |wydawca = Oxford University Press}}</ref>. Ostatnie z nich zostały częściowo utracone przez niektóre języki z tej rodziny (np. [[język ternate]]<ref name="DuttonTryon">{{Cytuj książkę |autor = [[Tom Dutton]], [[Darrell T. Tryon]] (red.) |tytuł = Language Contact and Change in the Austronesian World |autor r = [[C. L. Voorhoeve]] |rozdział = Contact-induced change in the non-Austronesian languages in the north Moluccas, Indonesia |data = 1994 |strony = 649–674 |isbn = 978-3-11-088309-1 |doi = 10.1515/9783110883091.649 |wydanie = reprint 2010 |miejsce = Berlin–Boston |seria = Trends in Linguistics: Studies and Monographs 77 |url = https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9783110883091/html |wydawca = De Gruyter Mouton |adres rozdziału = https://www.degruyter.com/view/books/9783110883091/9783110883091.649/9783110883091.649.xml |język = en}}</ref>).
+W języku galela, podobnie jak w innych językach północnohalmaherskich, istnieją dwa zestawy zaimków wolnych i prefiksów zaimkowych<ref name=Shelden1998 /><ref>{{Cytuj |autor = M.J. van Baarda |tytuł = Het Lòda’sch, in vergelijking met het Galela’sch dialect op Halmaheira |czasopismo = Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde van Nederlandsch-Indië |wolumin = 56 |data = 1904 |numer = 3/4 |s = 317–496 |język = nl}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |autor r = [[Gary Holton]] |data = 2008 |rozdział = The rise and fall of semantic alignment in North Halmahera, Indonesia |autor = [[Mark Donohue (językoznawca)|Mark Donohue]], [[Søren Wichmann]] (red.) |tytuł = The Typology of Semantic Alignment |strony = 252–276 |miejsce = Oxford |język = en |wydawca = Oxford University Press}}</ref>. Ostatnie z nich zostały częściowo utracone przez niektóre języki z tej rodziny (np. [[język ternate]]<ref name="DuttonTryon">{{Cytuj książkę |autor = [[Tom Dutton]], [[Darrell T. Tryon]] (red.) |tytuł = Language Contact and Change in the Austronesian World |autor r = [[C. L. Voorhoeve]] |rozdział = Contact-induced change in the non-Austronesian languages in the north Moluccas, Indonesia |data = 1994 |strony = 649–674 |isbn = 978-3-11-088309-1 |doi = 10.1515/9783110883091.649 |wydanie = reprint 2010 |miejsce = Berlin–Boston |seria = Trends in Linguistics: Studies and Monographs 77 |url = https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9783110883091/html |wydawca = De Gruyter Mouton |adres rozdziału = https://www.degruyter.com/view/books/9783110883091/9783110883091.649/9783110883091.649.xml |język = en}}</ref>).
 {| class="wikitable" style="text-align:left"
@@ Linia 133: / Linia 131: @@
 == Porównanie leksykalne ==
-Porównanie przykładowego słownictwa w językach północnohalmaherskich<ref>{{Cytuj |autor = Abd. Rahman |redaktor = Mohd Rohaizat; Abdul Wahab; Ros Mahwati Ahmad Zakaria; Hadrawi, Muhlis; Zuliskandar Ramli; |tytuł = Selected topics on archaeology, history and culture in the Malay world |data = 2018 |isbn = 978-981-10-5669-7 |miejsce = Singapur |s = 123|rozdział = Unveiling Loloda Historiography on the West Coast of Halmahera Through an Approach to the Non-Austronesian Local Languages of the Twentieth Century |wydawca = Springer |oclc = 1028552382 |język = en}}</ref>:
+Porównanie przykładowego słownictwa w językach północnohalmaherskich<ref name="Rahman2018">{{Cytuj książkę |autor = Mohd Rohaizat, Abdul Wahab, Ros Mahwati Ahmad Zakaria, Muhlis Hadrawi, Zuliskandar Ramli (red.) |tytuł = Selected topics on archaeology, history and culture in the Malay world |data = 2018 |data dostępu= 2022-09-20 |isbn = 978-981-10-5669-7 |miejsce = Singapore |url = https://books.google.com/books?id=kQtQDwAAQBAJ |adres rozdziału = https://books.google.com/books?id=kQtQDwAAQBAJ&pg=PA123 |strony = 117–129 |autor r = Abd. Rahman |rozdział = Unveiling Loloda Historiography on the West Coast of Halmahera Through an Approach to the Non-Austronesian Local Languages of the Twentieth Century |doi = 10.1007/978-981-10-5669-7_9 |wydawca = Springer |oclc = 1028552382 |język = en}}</ref>:
 {| class="wikitable sortable"
 |-