Aleksander Waszkiewicz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez PanBe (dyskusja | edycje) o 23:09, 18 mar 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Aleksander Waszkiewicz
ilustracja
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

11 sierpnia?/24 sierpnia 1901
Białowieża

Data i miejsce śmierci

22 kwietnia 1945
Tauer

Przebieg służby
Lata służby

1919 (Armia Czerwona)
1944 (WP)

Stanowiska

dowódca 5 Dywizji Piechoty

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa
Bitwa pod Budziszynem

Odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Order Lenina Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonej Gwiazdy Medal jubileuszowy XX-lecia Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Dom rodzinny Aleksandra Waszkiewicza przy ulicy Stoczek (w latach 1974-2017 ul. Waszkiewicza) w Białowieży
Grób Aleksandra Waszkiewicza na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Aleksander Waszkiewicz (ur. 11 sierpnia?/24 sierpnia 1901[1] w Białowieży, zm. 22 kwietnia 1945 w pobliżu Stiftswiese (obecnie Thräna) ) – Białorusin[2], pułkownik Armii Czerwonej i generał brygady Ludowego Wojska Polskiego, Bohater Związku Radzieckiego.

Życiorys

Urodził się na Stoczku w Białowieży w prawosławnej, chłopskiej rodzinie Aleksandra i Pelagii Waszkiewiczów. Wykształcenie ogólne - osiem klas szkoły podstawowej. W 1919 wstąpił do Armii Czerwonej. Wykształcenie wojskowe - dywizyjna szkoła ckm 27 DP (październik 1919 - kwiecień 1920). Uczestniczył w wojnie domowej w szeregach Armii Czerwonej, a w latach 1922-1924 kształcił się w szkole oficerskiej w Smoleńsku. Po ukończeniu szkoły w stopniu podporucznika dowodził plutonem, a w latach 1934-1936 pełnił obowiązki szefa sztabu pułku. W latach 1938-1942 pełnił obowiązki szefa oddziału szkolenia w Akademii Wojskowej im. Michaiła Frunzego w Moskwie, równocześnie uczył się w niej i w 1942 ją ukończył.

Od 15 sierpnia 1942 do 2 lutego 1943 dowodził 793 Pułkiem Strzeleckim 213 Dywizji Strzeleckiej (II formowania). Od 2 do 15 lutego 1943 dowodził 182 Pułkiem Strzelców Górskich 68 Dywizji Strzelców Górskich, a od 22 czerwca 1943 do 23 lipca 1944 był dowódcą 797 Pułku Strzelców 232 Dywizji Strzeleckiej (II formowania). Następnie był zastępcą dowódcy 116 Dywizji Strzeleckiej.

We wrześniu 1944 będąc pułkownikiem został skierowany do Wojska Polskiego. 22 września 1944 został organizatorem i dowódcą 5 Dywizji Piechoty. 3 listopada 1944 Krajowa Rada Narodowa mianowała go generałem brygady. Dywizja pod jego dowództwem wzięła udział w zaciętych walkach pod Budziszynem w kwietniu 1945. 21 kwietnia 1945r. w trakcie tych walk między miejscowościami Tauer i Förstgen sztab 5 Dywizji Piechoty został okrążony przez atakujące z północy i południa wojska niemieckie. Początkowo wraz z grupką żołnierzy przebijał się na wschód do pozycji 7DP a gdy to okazało się niemożliwe przemieszczał się lasami na południe.Ostatni raz widziany był przed południem 22 kwietnia 1945r. gdy wydawał rozkazy swoim podkomendnym. Dokładna data śmierci nie jest znana. Prawdopodobnie 22 kwietnia 1945 został ranny w walce, następnie wzięty do niewoli, poddany torturom i okrutnie zamordowany. Zmasakrowane zwłoki odnaleziono dopiero 4 maja w lesie niedaleko m. Stiftswiese. Generał brygady Aleksander Waszkiewicz pochowany został 28 maja 1945 w Warszawie w parku Ujazdowskim[3], wkrótce przeniesiony na Cmentarz Wojskowy na Powązkach.

11 lipca 1945 pośmiertnie został awansowany na generała majora.

Za męstwo okazane w walce w trakcie forsowania Dniepru w 1943 został 28 października 1943 odznaczony tytułem Bohatera Związku Radzieckiego oraz Medalem Złotej Gwiazdy i Orderem Lenina. Otrzymał także Order Czerwonego Sztandaru (dwukrotnie w 1943), Order Czerwonej Gwiazdy, Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej” (1938), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (3 stycznia 1945) i pośmiertnie Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari (11 maja 1945)[4].

Aleksander Waszkiewicz był patronem:

W czasach PRL był patronem jednej z ulic w Zielonej Górze, na os. Łużyckim (obecnie ulica ta nosi imię Edwarda Śmigłego-Rydza). Do 2017 był także patronem jednej z głównych ulic Międzyrzecza. W latach 1974-2017 jego imię nosiła główna ulica w Białowieży, przy której stoi jego rodzinny dom, jednak z dniem 31 sierpnia 2017 przywrócono jej historyczną nazwę Stoczek[5].

Przypisy

  1. ↑ Metryka urodzenia i chrztu Aleksandra Waszkiewicza, Parafia prawosławna św. Mikołaja w Białowieży, szukajwarchiwach.pl
  2. ↑ Edward Jan Nalepa, Oficerowie Armii Radzieckiej ... s. 195.
  3. ↑ Pogrzeb generała Waszkiewicza w Parku Ujazdowskim w Warszawie. [w:] PKF 14/45 [on-line]. Filmoteka Narodowa, 1945-06-21. [dostęp 2015-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
  4. ↑ Uchwałą Prezydium Krajowej Rady Narodowej z 11 maja 1945 za bohaterskie czyny i dzielne zachowanie się w walce z niemieckim najeźdźcą. Odznaczenia Generałów Wojska Polskiego przez Prezydium Krajowej Rady Narodowej. „Polska Zbrojna”, s. 1, 12 maja 1945.  Por. Kazimierz Konieczny, Henryk Wiewióra: Karol Świerczewski Walter. Zbiory Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Warszawa: Wydawnictwo „Nasza Księgarnia”, 1971, s. 263.
  5. ↑ UCHWAŁA NR XXXII/171/17 RADY GMINY BIAŁOWIEŻA z dnia 8 sierpnia 2017 r. w sprawie zmiany nazwy ulicy Generała Aleksandra Waszkiewicza w miejscowości Białowieża, Dz.Urz.Woj.Pod. poz. 3137

Bibliografia

  • Edward Jan Nalepa, Oficerowie Armii Radzieckiej w Wojsku Polskim 1943-1968, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1995, ISBN 83-11-08353-3
  • Maciej Szczurowski, Dowódcy Wojska Polskiego na froncie wschodnim 1943-1945. Słownik biograficzny, Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 1996, wyd. II uzupełnione, ISBN 83-87103-08-X
  • Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990 t. IV:S-Z, Toruń 2010

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleksander_Waszkiewicz&oldid=52906580”