Drammen

Drammen
	gmina
Herb	Flaga
Państwo	Norwegia
Region	Østlandet
Okręg	Buskerud
Siedziba	Drammen
Kod statystyczny	0602
Powierzchnia	137,51 km²
Populacja (2023); • liczba ludności	; 103 291
• gęstość	751,15 os./km²
Tablice rejestracyjne	KE KF KH KJ KK KL KN KP KR KS
	Adres urzędu:Engene; 3008 DRAMMEN
	Położenie na mapie okręgu;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Drammen – miasto w południowej Norwegii (41 km na południowy zachód od Oslo) ośrodek administracyjny gminy (norw. kommune) oraz stolica okręgu Buskerud, u ujścia rzeki Drammenselva do fiordu Drammenfjord. Powierzchnia 137 km², 103 291 mieszkańców (w 2023), współrzędne geograficzne 59°44′N 10°09′E.

Drammen jest 367. norweską gminą pod względem powierzchni.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze ślady aktywności człowieka w okolicach Drammen pochodzą z neolitu, sprzed około 6-7 tysięcy lat, kiedy powstały rysunki w skałach w Åskollen i Skogerveien; największym i najcenniejszym z nich jest wizerunek łosia, liczący 1,75 m długości.

Z 1070 roku pochodzą pierwsze zapiski o istnieniu portu w Drammen – autorstwa wikińskiego barda Snorre Sturlusona. W XIV wieku na terenach dzisiejszego miasta powstały osady Bragernes i Tangen, które po połączeniu w 1811 utworzyły dzisiejsze Drammen.

W 1870 doprowadzono do Drammen kolej żelazną, a w 1909 uruchomiono tu pierwszą w Skandynawii linię trolejbusową. Sieć komunikacji trolejbusowej zlikwidowano w 1967.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Według danych z roku 2005 gminę zamieszkuje 57 148 osób. Gęstość zaludnienia wynosi 415,59 os./km². Pod względem zaludnienia Drammen zajmuje 10. miejsce wśród norweskich gmin.

W Drammen mieszka 1,6 tys. Polaków, tj. 1,9% ludności (2013).

	kobiety	mężczyźni	razem
ludność stan na 1 stycznia 2005
osób	27 668	29 480	57 148
%	48,41%	51,59%	100%

	podst.	śred.	wyższe	niezn.
wykształcenie stan na 1 października 2004
osób	8989	25 048	10 013	2091
%	19,48%	54,29%	21,7%	4,53%

Edukacja[edytuj | edytuj kod]

Według danych z 9 października 2015:

liczba szkół (norw. grunnskole): 19 (12 szkół podstawowych, 5 gimnazjów i 1 szkoła mieszana)^[2]
liczba uczniów szkół podst.: 7200

Władze gminy[edytuj | edytuj kod]

Według danych na rok 2011 administratorem gminy (norw. rådmann) jest Osmund Kaldheim, natomiast burmistrzem (norw. ordfører, d. borgermester) jest Tore Opdal Hansen.

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Niezwykłością Drammen jest m.in. „Spiralen” – tunel drogowy w kształcie sięgającego 200 m n.p.m. korkociągu (lub gwintu śruby) łączącego miasto ze szczytem wznoszącego się nad nim wulkanicznego wzgórza Bragernesåsen. Wlot do tunelu znajduje się na wysokości ok. 50 m n.p.m., jego długość we wnętrzu góry – 1650 m, przy czym „gwint śruby” o promieniu kilkudziesięciu metrów zwinięty jest w sześć zwojów. Wysokość tunelu, 3,65 m, umożliwia przejazd nim autobusów wycieczkowych. Wybudowano go w roku 1961, na 150-lecie miasta (projektowano go już w połowie lat 50., kiedy uznano, iż istniejący w tamtym czasie kamieniołom, znajdujący się tylko 200 metrów od miejscowego szpitala powinien zostać przeniesiony w inne miejsce mniej uciążliwe dla pacjentów), a wydobyty z wnętrza materiał skalny (kwarce i porfiry z dolnej części, bazalty – z górnej) wykorzystano do budowy pobliskich dróg. Na szczycie wzgórza znajduje się doskonały punkt widokowy, restauracja Åspaviljongen oraz wymierzona w port armata model Cockerill 1904, która jest jedną z dwunastu, ustawionych tam w 1905 do obrony miasta w związku z obawami przed inwazją po rozpadzie unii ze Szwecją. Armata ta obecnie strzela co roku na wiwat w związku z norweskim świętem państwowym, przypadającym 17 maja. Wjazd autem na szczyt to koszt 35 koron. Alternatywą może być piesza wędrówka, która zajmie około 35 minut^[3]. Oprócz tego w Drammen znajduje się regionalne muzeum, teatr z roku 1870 oraz kościół i ratusz, oba z 1871 roku.

Bolączką Drammen są nieustanne problemy komunikacyjne w mieście; jest ono bowiem węzłem komunikacyjnym dla międzynarodowych tras E18 i E134. Naprzeciw tym problemom wyszło niezbyt często spotykane rozwiązanie inżynieryjne: pod ulicą Rosenkrantzgata w rejonie Instytutu Ortopedycznego znajduje się podziemne skrzyżowanie tuneli drogowych (Rosenkrantzgata i Lajordgata) w formie ronda.

Na początku XXI wieku polski nurek Leszek Piotr Zochowski odkrył w Drammenfjord rafę koralową. Znajduje się ona na głębokości 10–20 m, na pochyłości blisko brzegu i ma długość ok. 30–40 m, a wysokość do dwóch, a nawet trzech metrów. Norweski znawca koralowców Pål B. Mortensen ocenia ją, że powstała przed ok. siedmioma tysiącami lat i że należy do głębokowodnego typu Lofelia. Prawdopodobnie powstała w czasach, kiedy fiord i rzeka koło Drammen były o kilkadziesiąt metrów płytsze i zamarła przed paru tysiącami lat.

Przemysł[edytuj | edytuj kod]

Port Drammen
Rybołówstwo (ważny ośrodek przetwórstwa łososia)
Browar Aass, najstarszy w Norwegii, uruchomiony w 1834, posługujący się niemieckimi recepturami z 1516
Przemysł stoczniowy, drzewny, metalurgiczny (cynk, kobalt, nikiel)

Sport[edytuj | edytuj kod]

Strømsgodset IF – klub piłkarski
Drammen Håndballklubb – klub piłki ręcznej
od sezonu 2002/2003 – Puchar Świata w biegach narciarskich kobiet i mężczyzn
1947 – Skating World Championship for Women – mistrzostwa świata łyżwiarstwa kobiet
W pobliżu Drammen, w Tranby i Lier, leży motocrossowy tor wyścigowy Lyngås Motorbane, na którym rozgrywane są m.in. wyścigi FIA.
17 grudnia 1998 roku urodził się Martin Ødegaard.