George Arliss

George Arliss
	; George Arliss
Imię i nazwisko	George Augustus Andrews
Data i miejsce urodzenia	10 kwietnia 1868 ; Londyn
Data i miejsce śmierci	5 lutego 1946 ; Londyn
Zawód	aktor
Współmałżonek	Florence Arliss (od 1899)
	Multimedia w Wikimedia Commons

George Arliss, właśc. George Augustus Andrews) (ur. 10 kwietnia 1868 w Londynie, zm. 5 lutego 1946 tamże) – brytyjski aktor teatralny i filmowy, laureat Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za rolę w filmie Disraeli (1929; reż. Alfred E. Green).

Już w wieku 18 lat występował w przedstawieniach teatralnych na brytyjskiej prowincji, później również na londyńskim West Endzie. W 1901 wraz z trupą teatralną wyjechał na tournée do USA, gdzie został kolejne 20 lat, osiągając w 1908 roku status gwiazdy w sztuce The Devil. Wtedy też po raz pierwszy zagrał postać XIX-wiecznego premiera Wielkiej Brytanii Benjamina Disraelego, w napisanej specjalnie dla niego sztuce Disraeli.

Karierę filmową rozpoczął w 1921 roku, mając niemal 53 lata, niemym filmem The Devil. Ponownie wcielił się w postać brytyjskiego premiera w nakręconym w tym samym roku filmie Disraeli. Tę samą rolę zagrał raz jeszcze, już w dźwiękowym filmie pod tym samym tytułem z 1929 roku. W 1930 roku był nominowany do Oscara za role w dwóch filmach: Zielona bogini i właśnie Disraeli. Nagrodę otrzymał tylko za udział w tym ostatnim. Był pierwszym Brytyjczykiem, który otrzymał nagrodę Akademii Filmowej dla najlepszego aktora pierwszoplanowego. W 1960 został uhonorowany gwiazdą w Hollywoodzkiej Alei Gwiazd.

Wybrana filmografia[edytuj | edytuj kod]

1921: The Devil jako doktor Muller
1929: Disraeli jako Benjamin Disraeli
1930: Zielona Bogini jako radża Rukh
1931: Alexander Hamilton jako Alexander Hamilton
1934: Dom Rotszyldów jako Mayer Amschel Rothschild/Nathan Mayer Rothschild

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

Nagroda Akademii Filmowej Najlepszy aktor pierwszoplanowy: 1930 Disraeli

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Matthew Coniam: George Arliss. W: 501 gwiazd filmowych. Steven Jay Schneider (red.). Warszawa: Wydawnictwo MWK, 2008, s. 8. ISBN 978-83-61065-23-4.
George Arliss w bazie IMDb (ang.)
George Arliss w bazie Filmweb

1920–1939	Emil Jannings (1928) Warner Baxter (1929) George Arliss (1930) Lionel Barrymore (1931) Fredric March / Wallace Beery (1932) Charles Laughton (1933) Clark Gable (1934) Victor McLaglen (1935) Paul Muni (1936) Spencer Tracy (1937) Spencer Tracy (1938) Robert Donat (1939)
1940–1959	James Stewart (1940) Gary Cooper (1941) James Cagney (1942) Paul Lukas (1943) Bing Crosby (1944) Ray Milland (1945) Fredric March (1946) Ronald Colman (1947) Laurence Olivier (1948) Broderick Crawford (1949) José Ferrer (1950) Humphrey Bogart (1951) Gary Cooper (1952) William Holden (1953) Marlon Brando (1954) Ernest Borgnine (1955) Yul Brynner (1956) Alec Guinness (1957) David Niven (1958) Charlton Heston (1959)
1960–1979	Burt Lancaster (1960) Maximilian Schell (1961) Gregory Peck (1962) Sidney Poitier (1963) Rex Harrison (1964) Lee Marvin (1965) Paul Scofield (1966) Rod Steiger (1967) Cliff Robertson (1968) John Wayne (1969) George C. Scott (1970) Gene Hackman (1971) Marlon Brando (1972) Jack Lemmon (1973) Art Carney (1974) Jack Nicholson (1975) Peter Finch (1976) Richard Dreyfuss (1977) Jon Voight (1978) Dustin Hoffman (1979)
1980–1999	Robert De Niro (1980) Henry Fonda (1981) Ben Kingsley (1982) Robert Duvall (1983) F. Murray Abraham (1984) William Hurt (1985) Paul Newman (1986) Michael Douglas (1987) Dustin Hoffman (1988) Daniel Day-Lewis (1989) Jeremy Irons (1990) Anthony Hopkins (1991) Al Pacino (1992) Tom Hanks (1993) Tom Hanks (1994) Nicolas Cage (1995) Geoffrey Rush (1996) Jack Nicholson (1997) Roberto Benigni (1998) Kevin Spacey (1999)
2000–2019	Russell Crowe (2000) Denzel Washington (2001) Adrien Brody (2002) Sean Penn (2003) Jamie Foxx (2004) Philip Seymour Hoffman (2005) Forest Whitaker (2006) Daniel Day-Lewis (2007) Sean Penn (2008) Jeff Bridges (2009) Colin Firth (2010) Jean Dujardin (2011) Daniel Day-Lewis (2012) Matthew McConaughey (2013) Eddie Redmayne (2014) Leonardo DiCaprio (2015) Casey Affleck (2016) Gary Oldman (2017) Rami Malek (2018) Joaquin Phoenix (2019)
2020–2039	Anthony Hopkins (2020) Will Smith (2021) Brendan Fraser (2022) Cillian Murphy (2023)