John Vereker (6. wicehrabia Gort)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
John Gort
John Standish Surtees Prendergast Vereker
Tiger Gort
Ilustracja
Lord Gort (po lewej) oraz generał porucznik Henry Royds Pownall podczas studiowania mapy w Habarcq, 26 listopada 1939
marszałek polny marszałek polny
Data i miejsce urodzenia

10 lipca 1886
Londyn

Data i miejsce śmierci

31 marca 1946
Londyn

Przebieg służby
Lata służby

1905–1945

Siły zbrojne

 British Army

Stanowiska

naczelny dowódca British Army (1937–1939)
gubernator Gibraltaru (1941–1942)
gubernator Malty (1942–1944)
wysoki komisarz Palestyny (1944–1945)

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Wiktorii (Wielka Brytania) Krzyż Wielki Orderu Łaźni (Wielka Brytania) Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego (Wielka Brytania) Order Wybitnej Służby nadany trzykrotnie (Wielka Brytania) Królewski Order Wiktorii (Wielka Brytania) Krzyż Wojskowy (Wielka Brytania) Gwiazda 1914–15 (Wielka Brytania) Medal Wojenny Brytyjski Medal Zwycięstwa z MiD (Wielka Brytania) Gwiazda za Wojnę 1939–1945 (Wielka Brytania) Gwiazda Afryki (Wielka Brytania) Medal Obrony (Wielka Brytania) Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania) King George V Coronation Medal
Multimedia w Wikimedia Commons

John Standish Surtees Prendergast Vereker, bardziej znany jako Lord Gort (ur. 10 lipca 1886 w Londynie, zm. 31 marca 1946 tamże) – brytyjski marszałek polny (Field Marshal), w latach 1937–1939 naczelny dowódca British Army.

Dzieciństwo i młodość[edytuj | edytuj kod]

John urodził się w starej angielsko-irlandzkiej arystokratycznej rodzinie w Londynie. Większą część swojej młodości spędził w hrabstwie Durham i na wyspie Wight. Uczęszczał do Malvern Link Preparatory School i Harrow School w Londynie. W 1902 odziedziczył po swoim ojcu Johnie Verekerze, tytuł wicehrabiego Gort[1].

Kariera wojskowa[edytuj | edytuj kod]

W 1904 wstąpił do Royal Military Academy w Woolwich. W lipcu 1905 rozpoczął służbę w elitarnym pułku piechoty Grenadier Guards. Gdy w maju 1910 zmarł król Edward VII, młody porucznik (Lieutenant) wicehrabia Gort dowodził podoficerami Grenadierów Gwardii niosącymi trumnę do katafalku. Za tę usługę otrzymał Królewski Order Wiktoriański. W tym samym roku Gort udał się do Kanady na polowanie na łosie. W trakcie polowania przypadkowo postrzelił śmiertelnie swojego indiańskiego przewodnika. Wywołało to wielki skandal wokół osoby Gorta.

22 lutego 1911 r. Lord Gort ożenił się Corinną Vereker. Mieli troje dzieci: Charlesa w 1912, Joscelyn w 1913 i Jacqueline w 1914. Rozwiedli się w 1925.

3 września 1913 został osobistym adiutantem generała Francisa Lloyda(inne języki) w wojskowym dowództwie Dystryktu Londynu.

I wojna światowa[edytuj | edytuj kod]

Gdy wybuchła I wojna światowa został wysłany do Francji i wziął udział w walkach na froncie zachodnim. W sierpniu 1914 otrzymał awans na kapitana i służył jako oficer sztabowy[2]. W czerwcu 1915 otrzymał brevet majora[3] i został odznaczony Military Cross[4]. Odznaczenie Distinguished Service Order otrzymał w czerwcu 1917[5], po raz drugi we wrześniu 1917[6], i po raz trzeci w styczniu 1919[7]. W dniu 27 listopada 1918 otrzymał najwyższe odznaczenie za męstwo w obliczu wroga, Krzyż Wiktorii. Wyróżnienie to otrzymał za swoje czyny z dnia 27 września 1918 podczas bitwy o Canal du Nord[8]. Zyskał wówczas pseudonim „Tiger” (pol. „Tygrys”) Gort.

Okres międzywojenny[edytuj | edytuj kod]

W listopadzie 1919 Gort otrzymał awans na majora[9]. W 1919 przeszedł szkolenie oficerów sztabowych w Staff College w Camberley. W 1921 otrzymał brevet podpułkownika (Lieutenant colonel) i powrócił do Staff College, tym razem jako instruktor – pracował tak do maja 1923[1]. W międzyczasie, od 1922 zaczął zajmować się żeglarstwem. Był członkiem Royal Yacht Squadron i w 1925 wziął udział w wyścigach Fastnet Race z wyspy Wight przez Irlandię do Plymouth. W 1924 poprawił podręcznik szkolenia piechoty. W kwietniu 1926 awansował na pułkownika[10]. W styczniu 1927 pojechał do Szanghaju. Po powrocie w sierpniu do kraju, złożył szczegółowy raport z sytuacji w Chinach ogarniętych wojną z Kuomintangiem. W czerwcu 1928 został mianowany komandorem Orderu Imperium Brytyjskiego[11]. W latach 1930–1932 dowodził elitarną Brygadą Gwardii. W stopniu generała brygady (Brygadier) kierował szkoleniami żołnierzy w Indiach Brytyjskich[12]. W 1932 przeszedł kurs pilotażu i zakupił samolot De Havilland DH.60 Moth. W listopadzie 1935 otrzymał awans na generała dywizji (Major General)[13]. W 1936 objął dowództwo nad Staff College w Camberley[1]. W maju 1937 został mianowany kawalerem Orderu Łaźni. We wrześniu 1937 otrzymał awans na generała broni (Lieutenant General) i przeniesienie na stanowisko wojskowego sekretarza ministra wojny Lesliego Hore-Belishy[14]. Gdy w grudniu 1937 Hore-Belisha przeprowadził czystkę wyższych oficerów armii, Gort otrzymał awans na generała (general) i został powołany do Rady Armii[15].

Naczelny dowódca British Army[edytuj | edytuj kod]

Od 6 grudnia 1937 do 3 września 1939 pełnił obowiązki naczelnego dowódcy British Army. Jako głównodowodzący armii Gort uznawał za swój priorytet rozbudowę sił lądowych oraz obronę Francji i Niderlandów. Rozumiał, że strategicznym interesem Imperium Brytyjskiego jest powstrzymanie ewentualnej niemieckiej ofensywy właśnie na tym terenie, ponieważ Francja nie była w stanie samodzielnie obronić się przed III Rzeszą. 1 stycznia 1938 został mianowany komandorem Orderu Łaźni. Po Anschlussie Austrii i zajęciu Kraju Sudetów, Gort przeprowadził dokładną analizę British Army i jej przygotowania do następnej wojny. Swój raport przedstawił 2 grudnia 1938. Zauważył w nim, że brytyjska armia nie posiada niezbędnych sił do obrony Francji. 21 grudnia zlecił swojemu sztabowi opracowanie planów obrony Francji, Holandii i Belgii. Uznał, że Wielka Brytania potrzebuje w tym celu kompletnie wyposażonych czterech regularnych dywizji piechoty i dwóch dywizji pancernych[16].

II wojna światowa[edytuj | edytuj kod]

3 września 1939 Wielka Brytania przystąpiła do II wojny światowej. Gort objął dowództwo nad Brytyjskim Korpusem Ekspedycyjnym i 16 września przyjechał do Francji[1]. Po dziwnej wojnie, 10 maja 1940 Niemcy rozpoczęli kampanię francuską. Niemieckie dywizje pancerne śmiałym manewrem przejścia przez góry Ardeny zaskoczyły aliantów. Ominęły w ten sposób fortyfikacje linii Maginota oraz belgijskie bunkry i umocnienia nad Mozą, wychodząc na tyły wojsk alianckich. Doprowadziło to do podjęcia decyzji o ewakuacji Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego z Dunkierki (operacja Dynamo)[17]. Wielu obarczyło Gorta winą za klęskę, mówiąc, że nie podjął właściwych decyzji i nie współpracował z Francuzami przy organizacji kontrataku na szeroką skalę[18][19]. Jednak porażka Gorta była wynikiem polityki oszczędności brytyjskiego rządu, który nie wysłał do Francji wystarczająco dużych sił. 1 czerwca 1940 Gort przekazał dowództwo gen. Haroldowi Alexandrowi i powrócił do Anglii. 25 czerwca razem z Duff Cooperem udał się latającą łodzią do Rabatu w Maroku Francuskim. Podjęli oni próbę ewakuowania francuskich anty-nazistowskich ministrów do Wielkiej Brytanii. Misja ta zakończyła się jednak częściowym powodzeniem.

Po klęsce we Francji Gort otrzymał stanowisko inspektora szkolenia Gwardii Narodowej. Pełniąc te obowiązki wielokrotnie odwiedzał Irlandię, Orkady i Szetlandy. W latach 1941–1942 był gubernatorem Gibraltaru. Wbrew opinii rządu brytyjskiego podjął decyzję o rozbudowie lotniska w Gibraltarze. Później, gdy lotnisko okazało się niezwykle ważne, podziękowano mu za tę decyzję. W latach 1942–1944 był gubernatorem Malty. Za odwagę podczas oblężenia wyspy, mieszkańcy Malty nadali mu Honorowy Miecz. 20 czerwca 1943 otrzymał awans na marszałka polnego (Field Marshal). 29 września wraz z gen Dwightem Eisenhowerem i Haroldem Alexander odebrał w porcie Valletta kapitulację wojsk włoskich podpisaną przez Pietra Badoglio.

1 listopada 1944 objął urząd wysokiego komisarza Palestyny. W 1945 powołał Williama Fitzgeralda(inne języki) na stanowisko szefa sprawiedliwości Palestyny i powierzył mu zadanie zbadania konfliktu izraelsko-arabskiego w Jerozolimie. Raport zalecił podzielenie miasta na odrębne dzielnice żydowskie i arabskie. 5 listopada 1945 Gort ustąpił ze stanowiska ze względu na zły stan zdrowia. Kilkanaście dni później zemdlał podczas spotkania z marszałkami Alanem Brooke i Bernardem Montgomery. Został następnie przewieziony do Londynu, gdzie rozpoznano raka.

Zmarł w 1946 w Londynie.

Awanse[edytuj | edytuj kod]

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Tony Heathcote: The British Field Marshals 1736-1997. Pen & Sword Books, 1999, s. 279–281. ISBN 0-85052-696-5.
  2. ↑ Foot Guards. „The London Gazette”. 28884, s. 6880, 1914-08-29. [dostęp 2012-04-15]. (ang.). 
  3. ↑ Foot Guards. „The London Gazette”. 30106, s. 5403, 1915-06-01. [dostęp 2012-04-16]. (ang.). 
  4. ↑ Awarded the Military Cross. „The London Gazette”. 29202, s. 6118, 1915-06-23. [dostęp 2012-04-16]. (ang.). 
  5. ↑ To Be Companions of the Distinguished Service Order. „The London Gazette”. 30111, s. 5468, 1917-06-04. [dostęp 2012-04-16]. (ang.). 
  6. ↑ Awarded a Bar to the Distinguished Service Order. „The London Gazette”. 30308, s. 9967, 1917-09-26. [dostęp 2012-04-16]. (ang.). 
  7. ↑ Awarded a Second Bar to the Distinguished Service Order. „The London Gazette”. 31119, s. 577, 1919-01-11. [dostęp 2012-04-16]. (ang.). 
  8. ↑ War Office, 27th November, 1918. „The London Gazette”. 31034, s. 14039, 1918-11-27. [dostęp 2012-04-16]. (ang.). 
  9. ↑ Foot Guards. „The London Gazette”. 31643, s. 13876, 1919-11-14. [dostęp 2012-04-16]. (ang.). 
  10. ↑ Memoranda. „The London Gazette”. 33155, s. 2861, 1926-04-27. [dostęp 2012-04-16]. (ang.). 
  11. ↑ Chancery of the Royal Victorian Order. Buckingham Palace, 4th June, 1928. „The London Gazette”. 33390, s. 3851, 1928-06-04. [dostęp 2012-04-16]. (ang.). 
  12. ↑ Regular Army. „The London Gazette”. 33904, s. 442, 1933-01-20. [dostęp 2012-04-16]. (ang.). 
  13. ↑ Regular Army. „The London Gazette”. 34226, s. 7671, 1935-12-03. [dostęp 2012-04-16]. (ang.). 
  14. ↑ The undermentioned appts. are made. „The London Gazette”. 34438, s. 5957, 1937-09-24. [dostęp 2012-04-16]. (ang.). 
  15. ↑ Regular Army. „The London Gazette”. 34464, s. 7917, 1937-12-17. [dostęp 2012-04-16]. (ang.). 
  16. ↑ Correlli Barnett: The Collapse of British Power. Pan, 2002, s. 552–555.
  17. ↑ W.J.R. Gardner: The Evacuation of Dunkirk: Operation Dynamo. Routledge, 2000, s. 56. ISBN 978-0-7146-5120-0. [dostęp 2012-04-16]. (ang.).
  18. ↑ Major L.F. Ellis: History of the Second World War: The War in France and Flanders 1939-1940. United Kingdom Military, 1954, s. 149. [dostęp 2012-04-16]. (ang.).
  19. ↑ Kenneth Moure, Martin S. Alexander: Crisis and Renewal in Twentieth Century France. Berghahn Books, 2001, s. 24. ISBN 978-1-57181-297-1. [dostęp 2012-04-16]. (ang.).
Wysocy komisarze Palestyny
Wojskowi administratorzy Palestyny
Wysocy komisarze Palestyny

Gubernatorzy Gibraltaru

Szefowie Imperialnego Sztabu Generalnego

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Vereker_(6._wicehrabia_Gort)&oldid=72293579”