Michał Witkowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez 89.230.142.106 (dyskusja) o 16:56, 30 kwi 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Michał Witkowski
Ilustracja
Michał Witkowski (2007)
Data i miejsce urodzenia

17 stycznia 1975
Wrocław

Ważne dzieła
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Michał Witkowski (ur. 17 stycznia 1975 we Wrocławiu) – polski pisarz, felietonista. Mieszka w Warszawie.

Życiorys

Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Wrocławskim.

Filmografia

Pisarstwo

Witkowski zadebiutował w 1997 tomikiem Zgorszeni wstają od stołów[1]. Oficjalnie za swą pierwszą książkę pisarz uznaje zbiór opowiadań Copyright wydany w 2001 roku. W 2005 r. wydał powieść Lubiewo, która wkrótce zyskała miano kultowej[2][3]. Kolejną jego powieścią była Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej, która powtórzyła sukces Lubiewa[4][5]. Prawdziwą popularność przyniosła mu jednak dopiero wydana w 2011 roku powieść kryminalna Drwal. W 2014 roku ukazał się kolejny kryminał Zbrodniarz i dziewczyna, a w 2015 powieść Fynf und cfancyś ukazująca środowisko męskich prostytutek.

Charakterystyczny styl pisarza określono mianem „witkowszczyzny”, której podstawowym elementem jest przesada w opisie świata[6]. Witkowski posługuje się ironią i groteską, co krytycy umieszczają w popkulturowych kontekstach: „kryminał [Drwal], który w swej ironii, złośliwości, cynizmie, przypomina groteskowe zabawy z rzeczywistością braci Coenów, kpinę z krwawej jatki Tarantino, bądź bezładną gonitwę po scenie w burleskach braci Marx”[7]. Porównywany bywa do Geneta[8], Gombrowicza („nie przez transatlantycką frazę, której gęsto używa, […] ale przez zastosowanie szyderstwa w zbożnym celu poprawiania świata”[9]) czy Stasiuka[8].

Jego książki tłumaczono na 30 języków, m.in. angielski, niemiecki, fiński, szwedzki, norweski, francuski, hiszpański[10], niderlandzki, hebrajski, węgierski, słoweński, litewski, chorwacki, ukraiński, koreański, czeski, słowacki, rumuński, włoski, serbski, duński, łotewski, estoński.

Przez sześć lat (do roku 2014) współpracował z „Polityką”, następnie od lipca 2014[11] do kwietnia 2015 roku był felietonistą tygodnika „Wprost”[12]. Współpracuje z magazynem „Viva! Moda”.

Nagrody

Trzykrotnie nominowany do Paszportu „Polityki” w kategorii „Literatura” (2005, 2006, 2007), w 2007 został laureatem tej nagrody[13]. Trzykrotnie nominowany do Nagrody Literackiej „Nike”: w 2006 (za Lubiewo - finał nagrody)[14], 2007 (za Fototapetę)[15] i 2012 (za Drwala)[16].

Ponadto otrzymał Nagrodę Literacką Gdynia 2006 w kategorii „proza” za Lubiewo[17]. Jego powieść Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej była nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia 2008[18] oraz została wybrana Książką Lata 2007 Przeglądu Nowości Wydawniczych w Poznaniu[19]. Powieść Drwal znalazła się w finale Nagrody Literackiej Europy Środkowej Angelus 2012[20].

W 2011 roku był nominowany za Lubiewo do Independent Foreign Fiction Prize[21].

Lubiewo znalazło się na szwedzkiej liście klasyki queer, utworzonej przez dziennikarzy „Expressen”[22][23].

Adaptacje teatralne

Powieść Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej została zaadaptowana przez reżysera Jarosława Tumidajskiego na potrzeby Teatru Śląskiego (2008)[5]. Lubelski Teatr Provisorium wystawił spektakl Idź w noc, Margot w reż. Witolda Mazurkiewicza, będący inscenizacją jego powieści Margot (2010)[24][25]. Natomiast na podstawie powieści Lubiewo powstał głośny spektakl teatralny w Teatrze Nowym w Krakowie w reż. Piotra Siekluckiego (2011)[26]. Dla Teatru Rozmaitości w Warszawie scenariusz teatralny na podstawie tej powieści napisał sam autor wspólnie z Piotrem Gruszczyńskim[27]. Adaptację tej powieści wystawiono także w Teatrze Miejskim w Göteborgu (Göteborgs Stadsteater)[24].

Witkowski wystąpił też jako aktor w monodramie na podstawie Barbary Radziwiłłówny... zatytułowanym Barbara Radziwiłłówna Show w warszawskim Teatrze Rozmaitości[28].

Moda

Pisarz przez dwa lata prowadził blog modowy Fashion Pathology[29], w którym występował jako Miss Gizzi. Zarówno blog, jak i stylizacje Witkowskiego oraz jego bywanie na salonach były częścią projektu artystycznego, do czego przyznał się 14 lipca 2015, pisząc przed zamknięciem bloga: „Wszyscy, którzy podejrzewali, że zabawa z showbiznesem to jakiś artystyczny happening, który ma «przydać się do prozy», na pewno się ucieszą z tego, że właśnie tak było. Całe dwa lata happeningu i obserwacji do powieści o showbiznesie”[30].

Życie prywatne

Witkowski jest osobą homoseksualną[31]. Pisarz stosuje zróżnicowane znaczeniowo nazewnictwo do określania osób posiadających określone preferencje seksualne oraz identyfikujących się z danymi rolami płciowymi[32]. Twierdzi, że słowo „gej” jest wytworem komercyjnej kultury masowej, utrwalającym zawężony, bo stereotypowy obraz tej mniejszości seksualnej. Dlatego, choć przyznaje, że jest osobą homoseksualną, nie uważa siebie za geja[33].

Ojcem Witkowskiego jest Stanisław A. Witkowski, profesor i rektor UJW w Lubinie i profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, wiceprezes Polskiego Stowarzyszenia Psychologii Organizacji.

Twórczość

Tłumaczenia twórczości na inne języki

Angielski

Czeski

Fiński

Francuski

Hebrajski

Hiszpański

Kataloński

Macedoński

  • Лубиево без цензура (Lubiewo bez cenzury), tłum. Zvonko Dimoski, Skopie: Ars Libris, 2015

Niderlandzki

Niemiecki

Norweski

Rosyjski

  • Ljubievo (Lubiewo, tłum. Jurij Czajnikow, Moskwa: Novoe literaturnoe obozrenie, 2007.
  • B.R. (Barbara Radzivill iz Âvožno-Ŝakovoj) (Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej), tłum. Jurij Czajnikow, Moskwa: Novoe literaturnoe obozrenie, 2010.
  • Margo (Margot), tłum. Jurij Czajnikow, Petersburg: Izdatel'stvo Ivana Limbaha, 2010.

Słoweński

Szwedzki

Ukraiński

Węgierski

Włoski

Kontrowersje

Symbole nazistowskie

Michałowi Witkowskiemu przypisuje się promowanie nazizmu – podczas gali „Fashion Week” pojawił się w stroju, którego elementami były symbole SS[34]. Eksponowanie znaku SS skutkowało między innymi zawieszeniem ze strony wydawnictwa „Znak” współpracy z Witkowskim do października 2015 r.[35][36], a także spowodowało wszczęcie przez prokuraturę dochodzenia w sprawie propagowania treści faszystowskich[37]. 17 lipca 2015 prokuratura umorzyła w tej sprawie śledztwo, uznając, że pisarz nie popełnił przestępstwa, gdyż nie propagował faszyzmu. Jako uzasadnienie decyzji podano między innymi, że „wokół nich [znaków SS] i nad nimi naniesione były liczne inne przedmioty takie np. jak plastikowy króliczek, sztuczne owoce, plastikowe misie, napisy «baby girl», bocian, smoczki, kolorowe piórka i sztuczne brązowe odchody”[38], co „może wskazywać na intencje prześmiewcze, a nie zmierzające do wychwalania ideologii faszystowskiego państwa”[38].

Przypisy

  1. ↑ Patrycja Pustowiak: Debiuty wyszperane z lochów. dwutygodnik.com. [dostęp 2014-06-28].
  2. ↑ Złote „Lubiewo”. Czwarte, specjalne wydanie bestsellera Michała Witkowskiego
  3. ↑ Łukasz Saturczak: Tęczowi bohaterowie. Res Publika, 2012-10-25. [dostęp 2014-06-28].
  4. ↑ Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej. [dostęp 2014-06-28].
  5. ↑ a b Anna Wróblowska: Z Jaworzna-Szczakowej do Katowic. Nowa Siła Krytyczna, 2008-12-08. [dostęp 2014-06-28].
  6. ↑ Michał Witkowski: literatura podłączona do wzmacniacza. polskieradio.pl, 2014-06-23. [dostęp 2015-09-29].
  7. ↑ Jerzy Lengauer: Drwal – Michał Witkowski. libertas.pl, 2012-03-13. [dostęp 2015-09-29].
  8. ↑ a b Dariusz Nowacki: Lubiewo, Witkowski, Michał. wyborcza.pl, 2005-01-03. [dostęp 2015-09-29].
  9. ↑ Sławomir Sierakowski: Ironia, literatura, system. krytykapolityczna.pl, 2005-01-15. [dostęp 2015-09-29].
  10. ↑ „Lubiewo” Witkowskiego po hiszpańsku. culture.pl. [dostęp 2012-02-18].
  11. ↑ Michał Witkowski przechodzi z „Polityki” do „Wprost”. wprost.pl. [dostęp 2014-07-25].
  12. ↑ Nowe działy i więcej felietonów we „Wprost”, znika Michał Witkowski. wirtualnemedia.pl, 2015-04-07. [dostęp 2015-09-29].
  13. ↑ Michał Witkowski otrzymał Paszport „Polityki”. ksiazki.onet.pl, 2008-01-08. [dostęp 2014-06-28].
  14. ↑ Nagroda Nike 2006. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-21].
  15. ↑ Nagroda Nike 2007. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-21].
  16. ↑ Nagroda Nike 2012. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-21].
  17. ↑ Nagroda Gdynia 2006. nagrodaliterackagdynia.pl. [dostęp 2015-10-21].
  18. ↑ Nominowani 2008 | Nagroda Literacka Gdynia [online], nagrodaliterackagdynia.pl [dostęp 2015-12-01].
  19. ↑ „Barbara Radziwiłłówna....” Książką Lata 2007. ksiazki.onet.pl, 2007-09-10. [dostęp 2014-06-28].
  20. ↑ Literacka Nagroda Angelus 2012 - siedem powieści w finale. culture.pl, 2012-09-04. [dostęp 2014-06-28].
  21. ↑ Independent Foreign Fiction Prize 2011. booktrust.org.uk. [dostęp 2015-09-29].
  22. ↑ Birgitta Stenberg: Expressen Kulturs queera litteraturkanon. expressen.se, 2015-07-31. [dostęp 2015-09-29].
  23. ↑ Michał Witkowski na szwedzkiej liście klasyki literatury queer!. 2015-08-05. [dostęp 2015-09-29].
  24. ↑ a b Witkowski o swoich książkach w teatrze. cjg.gazeta.pl, 2010-10-19. [dostęp 2012-02-11].
  25. ↑ Grzegorz Józefczuk: Premiera „Idź w noc, Margot”. Chichot zamiast buntu. lublin.gazeta.pl, 2010-09-13. [dostęp 2012-02-11].
  26. ↑ Magda Piekarska, Renata Radłowska, Ryszard Kozik: 'Lubiewo': Zagrają wrocławianie, bo krakowscy aktorzy nie chcieli. gazeta.pl, 2011-10-20. [dostęp 2012-02-11].
  27. ↑ Michał Witkowski. Świat Książki. [dostęp 2012-02-15].
  28. ↑ Barbara Radziwiłłówna Show w TR Warszawa. kulturaonline.pl, 2007-10-30. [dostęp 2012-02-15].
  29. ↑ Fashion Pathology
  30. ↑ Michał Witkowski o skandalach i bywaniu na salonach. „To był artystyczny happening”. tvp.info, 2015-07-14. [dostęp 2015-09-29].
  31. ↑ Złe wychowanie Michała Witkowskiego – wywiad z Michałem Witkowskim<. [dostęp 2012-02-05].
  32. ↑ Pisz, pisz, nasza królowo. Rozmowa z Michałem Witkowskim, autorem głośniej powieści „Lubiewo”. [dostęp 2012-02-05].
  33. ↑ Michał Witkowski: Nie wiem jak powinno być. 2008-08-11. [dostęp 2012-02-05].
  34. ↑ Michał Witkowski: fashion victim. Za czapkę z SS grożą mu 2 lata, a Znak wstrzymuje premierę książki
  35. ↑ Witkowski promuje nazizm? Znak zawiesza z nim współpracę!
  36. ↑ Michał Witkowski w końcu wydaje „Fynf und cfancyś”. wyborcza.pl, 2015-10-06. [dostęp 2015-10-08].
  37. ↑ Czy Michał Witkowski propagował faszyzm? Jest śledztwo
  38. ↑ a b Witkowski nie propagował faszyzmu. Symbol SS na czapce miał „intencje prześmiewcze”. tvn.24.pl, 2015-07-17. [dostęp 2015-09-29].

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Michał_Witkowski&oldid=53345050”