Rezerwat Dagestański
44°42′03″N 47°00′22″E/44,700833 47,006111 Wydmy Sarykumskije Barchany | |
| rezerwat przyrody | |
| Państwo | |
|---|---|
| Republika | |
| Siedziba | |
| Data utworzenia |
9 stycznia 1987 roku |
| Powierzchnia |
190,61 km² |
| Powierzchnia otuliny |
210,65 km² |
| Ochrona |
kategoria IUCN – Ia (ścisły rezerwat przyrody) |
Położenie na mapie Dagestanu  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
| 44°42′03″N 47°00′22″E/44,700833 47,006111
| |
| Strona internetowa | |
Rezerwat Dagestański[1] (ros. Государственный природный заповедник «Дагестанский») – ścisły rezerwat przyrody (zapowiednik) w Dagestanie w Rosji. Znajduje się w rejonach kumtorkalinskim i tarumowskim. Jego obszar wynosi 190,61 km² (w tym wody morskie 93 km²), a strefa ochronna 210,65 km². Rezerwat został utworzony dekretem rządu Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej z dnia 9 stycznia 1987 roku. Posiada status ostoi ptaków o znaczeniu międzynarodowym IBA. Dyrekcja rezerwatu znajduje się w mieście Machaczkała[2][3][4][5].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Rezerwat składa się z dwóch części:
Kizliarskij Zaliw (184,85 km²). Obejmuje płytkie wody morskie oraz wybrzeże zatoki Morza Kaspijskiego o tej samej nazwie u ujścia rzeki Kuma. Jest to część Niziny Terecko-Kumskiej leżąca 28 metrów poniżej poziomu morza[6][7].
Sarykumskije Barchany (5,76 km²). Obejmuje system wydm o tej samej nazwie leżący u podnóża północnych zboczy pasma górskiego Narat-Tiube, na lewym brzegu rzeki Szura-Ozień. Znajduje się tu jedna z największych wydm w Eurazji – Sary-Kum[6][7].
Klimat w rejonie zatoki jest suchy kontynentalny. Najzimniejszym miesiącem jest styczeń ze średnią temperaturą +1 ºС, najcieplejszym lipiec ze średnią temperaturą +25,6 ºС[6].
Flora[edytuj | edytuj kod]
Kizliarskij Zaliw
Zatoka o średniej głębokości zaledwie 2 metrów ma linię brzegową mocno poprzecinaną ujściami rzek. Brzegi zatoki są podmokłe, porośnięte gęstymi trzcinami i pałkami. Rosną tu też m.in.: pałka wysmukła, łączeń baldaszkowy, żabieniec babka wodna. W miarę oddalania się od wody łąki zamieniają się w półpustynie. Sama zatoka jest bogata w roślinność wodną. Płytkie wody porośnięte są m.in. grzybieńczykiem wodnym, rzęsą trójrowkową, jezierzą mniejszą, salwinią pływającą i rdestnicą pływającą[6][8][9].
Występują tu tak rzadkie i chronione gatunki jak m.in.: kłoć wiechowata, grzybienie białe, kotewka orzech wodny, pływacz zwyczajny[6][8].
Sarykumskije Barchany
Wierzchołek wydmy pozbawiony jest roślinności ze względu na ciągły ruch piasków. W górnej części zboczy na ruchomych piaskach rośnie wydmuchrzyca z gatunku Leymus racemosus, bylica z gatunku Artemisia arenaria i urzet z gatunku Isatis sabulosa. Z krzewów na zboczach wydmy rośnie tamaryszek rozgałęziony i calligonum aphyllum[6][8][10].
Fauna[edytuj | edytuj kod]
Kizliarskij Zaliw
Żyją tu takie ssaki jak np.: dzik euroazjatycki, jenot azjatycki, kot błotny, piżmak amerykański, lis rudy, wilk szary, tchórz stepowy. Z gadów występuje m.in.: żmija łąkowa, żmija z gatunku Vipera renardi, żółw śródziemnomorski, zaskroniec zwyczajny, stepniarka bystra, zaskroniec rybołów, agama kaukaska[6][11][9].
Awifauna zatoki wyróżnia się dużą różnorodnością. Żyją tu m.in.: łabędź niemy, bielik, błotniak stawowy, pelikan kędzierzawy, nur czarnoszyi, kormoran zwyczajny, czapla biała, czapla purpurowa. W sumie w rejonie zatoki, w jej otulinie i na terytoriach przyległych zarejestrowano 250 gatunków ptaków[6][11][9].
Północno-wschodnie obrzeża zatoki są miejscem żerowania jedynego gatunku płetwonogich na Morzu Kaspijskim – foki kaspijskiej[6][11].
Sarykumskije Barchany
Na wydmach i w ich okolicach pospolite gatunki to m.in.: wilk szary, chomik szary, lis rudy, stepojeż uszaty, kot błotny, żbik europejski, jeż anatolijski, szakal złocisty, łasica pospolita, borsuk europejski[6][11][10].
Spośród gadów i płazów najbardziej charakterystyczne są: ropucha zielona, żaba śmieszka, żółw śródziemnomorski, jaszczurka z gatunku Lacerta strigata, boa piaskowy, połoz wysmukły, połoz kaspijski, malpolon, żmija lewantyńska, agama kaukaska[6][11][10].
Awifauna tej części rezerwatu wyróżnia się także dużą różnorodnością ptaków. Żyje tu m.in.: błotniak łąkowy, kurhannik, krogulec krótkonogi, gadożer zwyczajny, orzeł cesarski, orzeł przedni, sęp płowy, krogulec zwyczajny, orzeł cesarski, pustułka zwyczajna, góropatwa azjatycka, puchacz zwyczajny, pelikan kędzierzawy, bernikla rdzawoszyja, drop zwyczajny[6][11][10].
Łącznie stwierdzono tu 251 gatunków kręgowców lądowych, w tym 4 gatunki płazów, 21 gatunków gadów, 194 gatunki ptaków i 32 gatunki ssaków. Spośród nich 46 gatunków jest rzadkich i zagrożonych[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, 2019, s. 252. ISBN 978-83-254-1988-2.
- ↑ Дагестанский | ООПТ России [online], oopt.aari.ru [dostęp 2022-02-01].
- ↑ ООПТ России - заповедник Дагестанский [online], oopt.info [dostęp 2022-02-01].
- ↑ Дагестанский государственный природный заповедник [online], www.mnr.gov.ru [dostęp 2022-02-01].
- ↑ Государственный природный заповедник "Дагестанский" [online] [dostęp 2022-02-01] (ros.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Наш заповедник — Государственный природный заповедник "Дагестанский" [online] [dostęp 2022-02-01] (ros.).
- ↑ a b ООПТ России - заповедник Дагестанский [online], oopt.info [dostęp 2022-02-01].
- ↑ a b c ООПТ России - заповедник Дагестанский [online], oopt.info [dostęp 2022-02-01].
- ↑ a b c Участок «Кизлярский залив» [online], Государственный природный заповедник Дагестанский, 2 lutego 2015 [dostęp 2022-02-01] (ros.).
- ↑ a b c d Участок "Сарыкумские барханы" [online], Государственный природный заповедник Дагестанский, 2 lutego 2015 [dostęp 2022-02-01] (ros.).
- ↑ a b c d e f ООПТ России - заповедник Дагестанский [online], oopt.info [dostęp 2022-02-01].